< Return to Video

Dlaczego bioróżnorodność jest tak ważna? - Kim Preshoff

  • 0:07 - 0:12
    Dobrze prosperujące ziemskie ekosystemy
    mogą wydawać się trwałymi elementami,
  • 0:12 - 0:15
    ale w rzeczywistości
    są one podatne na upadek.
  • 0:15 - 0:17
    Dżungle mogą stać się pustyniami,
  • 0:17 - 0:20
    a rafy skałami bez życia,
  • 0:20 - 0:24
    nawet bez kataklizmów,
    takich jak wulkany czy asteroidy.
  • 0:24 - 0:28
    Co czyni jeden ekosystem silnym,
    a drugi słabym w obliczu zmian?
  • 0:28 - 0:32
    Odpowiedzią jest
    w dużym stopniu bioróżnorodność.
  • 0:32 - 0:36
    Na bioróżnorodność skłądają się
    trzy przeplatające się cechy:
  • 0:36 - 0:38
    różnorodność ekosystemowa,
  • 0:38 - 0:40
    różnorodność gatunkowa
  • 0:40 - 0:42
    i różnorodność genetyczna.
  • 0:42 - 0:45
    Im bardziej się przeplatają,
  • 0:45 - 0:48
    tym gęstszy i odporniejszy jest splot.
  • 0:48 - 0:50
    Na przykład puszcza amazońska,
  • 0:50 - 0:53
    jeden z najbardziej
    bioróżnorodnych regionów na Ziemi
  • 0:53 - 0:55
    z powodu swoich złożonych ekosystemów,
  • 0:55 - 0:57
    mieszanki gatunków
  • 0:57 - 1:00
    i różnorodności genetycznej
    w obrębie tych gatunków.
  • 1:00 - 1:02
    To są splątane plącza liany,
  • 1:02 - 1:05
    które pną się
    od leśnego podłoża do korony drzew,
  • 1:05 - 1:07
    przeplatając się z wierzchołkami drzew
  • 1:07 - 1:12
    i zapuszczając grube łodygi,
    podtrzymujące te górujące drzewa.
  • 1:12 - 1:13
    Wzmocnione przez liany,
  • 1:13 - 1:17
    drzewa dostarczają nasiona,
    owoce i liście roślinożercom,
  • 1:17 - 1:20
    takim jak tapir czy agouti,
  • 1:20 - 1:24
    które roznoszą ich nasiona po lesie,
    dzięki czemu mogą rosnąć.
  • 1:24 - 1:26
    Resztki są jedzone przez miliony insektów,
  • 1:26 - 1:30
    które rozkładając i przetwarzając
    składniki odżywcze, tworzą żyzne gleby.
  • 1:30 - 1:35
    Las deszczowy jest ogromnym systemem
    złożonym z mniejszych systemów, jak ten,
  • 1:35 - 1:38
    a każdy z nich jest wypełniony
    powiązanymi ze sobą gatunkami.
  • 1:38 - 1:40
    Każde ogniwo
    zapewnia stabilność następnemu.
  • 1:40 - 1:43
    wzmacniając splot bioróżnorodności.
  • 1:43 - 1:45
    Splot wzmacnia się jeszcze bardziej
  • 1:45 - 1:49
    poprzez różnorodność genetyczną
    w obrębie poszczególnych gatunków,
  • 1:49 - 1:51
    dzięki której radzą sobie ze zmianami.
  • 1:51 - 1:55
    Gatunki, którym z powodu
    izolacji lub nielicznej poplulacji
  • 1:55 - 1:56
    brakuje różnorodności genetycznej,
  • 1:56 - 1:58
    są bardziej wrażliwe na wahania
  • 1:58 - 2:03
    spowodowane przez zmiany klimatyczne,
    choroby lub fragmentację siedlisk.
  • 2:03 - 2:07
    Kiedy jakiś gatunek znika
    z powodu osłabionej puli genetycznej,
  • 2:07 - 2:11
    węzeł się rozplątuje
    i części sieci się rozpadają.
  • 2:11 - 2:15
    Co by się stało,
    gdyby usunąć jeden gatunek z ekosystemu?
  • 2:15 - 2:17
    Czy system by się rozpadł?
  • 2:17 - 2:18
    Raczej nie.
  • 2:18 - 2:21
    Liczba gatunków,
    ich różnorodność genetyczna
  • 2:21 - 2:23
    i złożoność ekosystemów
  • 2:23 - 2:26
    tworzą tak bogatą
    bioróżnorodność w tym lesie,
  • 2:26 - 2:31
    że luka w splocie
    nie spowoduje rozplątania.
  • 2:31 - 2:34
    Las pozostaje odporny
    i może otrząsnąć się po zmianach.
  • 2:34 - 2:37
    Nie działa to jednak w każdym przypadku.
  • 2:37 - 2:40
    W niektórych środowiskach
    usunięcie jedego z ważnych komponentów
  • 2:40 - 2:43
    może zachwiać cały system.
  • 2:43 - 2:45
    Na przykład rafy koralowe.
  • 2:45 - 2:48
    Wiele organizmów rafy
    zależy od koralowców.
  • 2:48 - 2:52
    Zapewniają one mikrosiedlska,
    schronienie i miejsce do rozrodu
  • 2:52 - 2:56
    dla tysięcy gatunków ryb,
    skorupiaków i mięczaków.
  • 2:56 - 3:01
    Koralowce tworzą też współzależne relacje
    z grzybami i bakteriami.
  • 3:01 - 3:03
    Koralowiec jest krosnem,
  • 3:03 - 3:07
    które pozwala upleść
    zaplątane sieci bioróżnorodności.
  • 3:07 - 3:10
    To sprawia, że koralowce
    są kluczowymi organizmami,
  • 3:10 - 3:13
    od których zależy
    przeżycie wielu innych organizmów.
  • 3:13 - 3:16
    Co się stanie,
    gdy niszczące praktyki połowowe,
  • 3:16 - 3:18
    zanieczyszczenia i zakwaszenia oceanów
  • 3:18 - 3:22
    osłabią, a nawet zabijają je wszystkie?
  • 3:22 - 3:24
    Dokładnie to, o czym myślisz.
  • 3:24 - 3:28
    Utrata tych kluczowych gatunków
    naraża uzależnione gatunki na wymarcie,
  • 3:28 - 3:31
    zagrażając całej strukturze rafy.
  • 3:31 - 3:34
    Ekosystemy, gatunki
    i różnorodność genetyczna
  • 3:34 - 3:38
    tworzą razem
    skomplikowany splot bioróżnorodności,
  • 3:38 - 3:42
    który jest niezbędny
    dla przetrwania organizmów na Ziemi.
  • 3:42 - 3:45
    My, ludzie, też jesteśmy
    wpleceni w bioróżnorodność.
  • 3:45 - 3:49
    Wystarczy, że zaniknie kilka nici,
    a już będzie zagrożony nasz dobrobyt.
  • 3:49 - 3:53
    Usunięcie zbyt wielu połączeń
    grozi rozplątaniem wszystkiego.
  • 3:53 - 3:55
    Przyszłość jest nieprzewidywalna,
  • 3:55 - 3:58
    ale bioróżnorodność
    daje nam polisę ubezpieczeniową,
  • 3:58 - 4:03
    zabezpieczenie naszego przetrwania.
Title:
Dlaczego bioróżnorodność jest tak ważna? - Kim Preshoff
Description:

Zobacz pełną lekcję: http://ed.ted.com/lessons/why-is-biodiversity-so-important-kim-preshoff

Źródło zróżnicowania naszej planety, prosperujące ekosystemy mogą wyglądać jak coś stałego, ale tak naprawdę są delikatne i mogą się załamać. Dżungle mogą stać się pustyniami, a rafy martwymi skałami. Co sprawia, że w obliczu zmian jeden ekosystem okazuje się mocny, a drugi słaby? Kim Preshoff tłumaczy, dlaczego w większości przypadków odpowiedzią na to pytanie jest bioróżnorodność.

Lekcja: Kim Preshoff, Animacja: TED-Ed

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:19

Polish subtitles

Revisions Compare revisions