Return to Video

Dünya'yı uzaydan görmek nasıl bir duygu

  • 0:01 - 0:04
    1968 yılı Noel arifesi.
  • 0:06 - 0:09
    Apollo 8 uzay aracı Ay etrafındaki
  • 0:09 - 0:12
    ilk üç turunu başarı ile tamamladı.
  • 0:13 - 0:16
    Üç gün önce Cape Canaveral'dan kalkarak,
  • 0:16 - 0:17
    insanoğlu ilk defa
  • 0:17 - 0:21
    alçak yörünge ötesine seyahat edecekti.
  • 0:22 - 0:24
    Aracın dördüncü geçişinde
  • 0:24 - 0:27
    Dünya yavaşça görüntüye giriyor
  • 0:27 - 0:30
    ve kendisini Ay'ın ufkunda
    meydana çıkarıyordu.
  • 0:32 - 0:36
    Astronot Bill Anders telaşla mürettebatına
    kameranın nerede olduğunu sorar,
  • 0:36 - 0:38
    Hasselblad'ı kapar,
    cama doğru tutar,
  • 0:38 - 0:39
    deklanşöre basar
  • 0:39 - 0:44
    ve tüm zamanların en önemli
    fotoğraflarından birini çeker:
  • 0:45 - 0:46
    "Earthrise."
  • 0:47 - 0:49
    Birkaç gün sonra eve sağ salim dönen ekibe
  • 0:49 - 0:51
    görev hakkında sorular soruldu.
  • 0:52 - 0:54
    Anders'ın meşhur cevabı şöyleydi:
  • 0:54 - 0:56
    "Ay'a gittik,
  • 0:56 - 1:00
    ama aslında Dünya'yı keşfettik."
  • 1:01 - 1:05
    O ve arkadaşları
    bu muhteşem anda
  • 1:06 - 1:07
    ne hissetti?
  • 1:08 - 1:10
    Geçen yıl yayınlanan bir çalışmada,
  • 1:10 - 1:13
    Pensilvanya Üniversitesi'nden
    bir araştırma ekibi
  • 1:13 - 1:17
    Dünya'yı uzaydan izleme fırsatı bulan
  • 1:17 - 1:20
    yüzlerce astronotun beyanını inceledi.
  • 1:20 - 1:23
    Analizleri üç ortak duyguyu açığa çıkardı:
  • 1:24 - 1:28
    ilki, Dünya'nın güzelliğini
    daha çok takdir etme;
  • 1:28 - 1:33
    ikincisi, diğer tüm canlılara
    bağlılık hissinde artış;
  • 1:33 - 1:38
    ve üçüncüsü, beklenmedik
    kuvvetli bir duygu yoğunluğu.
  • 1:39 - 1:43
    Araştırmacılar çok uzak bir mesafeden
    Dünya'yı görmenin,
  • 1:43 - 1:47
    ne gördüklerini anlamaları için yeni bir
    bilişsel bir çerçeve geliştirmesine
  • 1:47 - 1:48
    neden olduğuna inanıyorlar.
  • 1:49 - 1:52
    Astronotların bu yeni manzara,
  • 1:52 - 1:54
    bu yeni bakış açısı,
  • 1:54 - 1:56
    bu yeni görsel hakikat ile
  • 1:56 - 1:58
    tamamen değiştiklerine inanıyorlar.
  • 1:59 - 2:04
    Bu his ekseriya
    "sorgulama etkisi" olarak anılır.
  • 2:05 - 2:09
    Dünya dışına sadece 558 kişi gidebildi.
  • 2:10 - 2:13
    558 kişi, sonsuz bir karanlık denizinde
  • 2:13 - 2:16
    süzülen gezegenimize
  • 2:17 - 2:18
    huşu ve hayretle bakma
  • 2:18 - 2:22
    şansına sahip oldu.
  • 2:22 - 2:25
    Peki ya bu sayı daha büyük olsaydı?
  • 2:25 - 2:28
    Üç yıl önce,
    kendi görevime koyuldum:
  • 2:28 - 2:33
    Bakalım New York şehrindeki küçük dairemde
    sadece küçük bir bilgisayarı kullanarak
  • 2:33 - 2:35
    çok daha fazla kişiye
  • 2:35 - 2:37
    bu ezici küçüklük ve güzellik duygusunu
  • 2:37 - 2:39
    yaşatabilecek miyim?
  • 2:39 - 2:43
    "Daily Overview" açtığımda 2013 yılıydı.
  • 2:44 - 2:47
    Her gün, uydu görüntülerini kullanarak
  • 2:47 - 2:51
    gezegenimizin tepeden geniş bir
    görüntüsünü oluşturdum.
  • 2:51 - 2:56
    Şu ana kadar binden fazla
    görüntü oluşturuldu
  • 2:56 - 2:59
    ve 600 binden fazla insan
  • 2:59 - 3:02
    bu günlük perspektif dozu için
    katılım gösterdi.
  • 3:02 - 3:06
    Bu görüntüleri
    uydu şirketi Digital Globe'un
  • 3:06 - 3:10
    muazzam arşivindeki fotoğrafları
    düzenleyerek oluşturdum.
  • 3:10 - 3:13
    Onlar beşli bir takım uyduyu işletiyorlar,
  • 3:13 - 3:15
    her biri kabaca bir ambulans büyüklüğünde
  • 3:16 - 3:18
    ve yörüngelerinde
    28.000 km/h hızla giderken
  • 3:18 - 3:22
    sürekli Dünya'nın resmini çekiyorlar.
  • 3:23 - 3:25
    Şimdi, bu ne demek?
  • 3:26 - 3:28
    Bu uydulardan her biri
    16 metre odak uzaklığı olan
  • 3:28 - 3:31
    birer kamera ile donatılmış,
  • 3:31 - 3:35
    yani bu kabaca 55 milimetre lensi olan
  • 3:35 - 3:39
    bir DSLR makineden 290 kat daha büyük.
  • 3:40 - 3:42
    Yani, eğer uydularından birini
  • 3:42 - 3:44
    Oxford'taki bu tiyatronun
    çatısına koyabilseydik,
  • 3:45 - 3:48
    Amsterdam'daki bir stadyumun sahasındaki
  • 3:48 - 3:52
    futbol topunun fotoğrafını
    net bir şekilde çekebilirdik.
  • 3:53 - 3:56
    Bu 450 kilometre uzaklık demek.
  • 3:57 - 3:59
    Bu muhteşem bir teknoloji.
  • 4:00 - 4:01
    Ve bu projenin başında
  • 4:01 - 4:04
    insanların gezegende etki ettikleri
    yerlere odaklanmak için
  • 4:05 - 4:06
    bu muhteşem teknolojiyi
  • 4:06 - 4:09
    kullanmaya karar verdim.
  • 4:10 - 4:14
    Bir tür olarak, kaynak için
    yeryüzünü kazıyoruz,
  • 4:15 - 4:16
    enerji üretiyoruz,
  • 4:17 - 4:20
    hayvanları yetiştiriyoruz ve
    gıda için ekip biçiyoruz,
  • 4:21 - 4:23
    şehirler inşa ediyoruz,
    hareket ediyoruz
  • 4:23 - 4:25
    ve atık üretiyoruz.
  • 4:25 - 4:28
    Ve tüm bu şeylerin yapım sürecinde,
  • 4:28 - 4:31
    kara, deniz ve şehir görüntülerine
  • 4:31 - 4:35
    artan otorite ve çekinmezlikle
    şekil veriyoruz.
  • 4:37 - 4:38
    Bunların ışığında
  • 4:38 - 4:41
    birkaç genel değerlendirmemi
    şimdi sizinle paylaşmak istiyorum.
  • 4:42 - 4:45
    Burada Singapur limanının
    girişinde bekleyen
  • 4:45 - 4:48
    kargo gemilerini ve
    petrol tankerlerini görüyoruz.
  • 4:49 - 4:54
    Burası toplam tonaj açısından
    dünyadaki ikinci en yoğun tesis,
  • 4:54 - 4:57
    dünyanın nakliye
    konteynerlerinin beşte birine
  • 4:57 - 5:00
    ve yıllık ham petrolün yarısına
  • 5:00 - 5:01
    tekabül ediyor.
  • 5:02 - 5:06
    Bu görüntüye yakından bakarsanız,
    bir sürü küçük benek göreceksiniz.
  • 5:06 - 5:09
    Bunlar aslında ABD, Teksas,
  • 5:09 - 5:11
    Summerfield besi yerindeki inekler.
  • 5:12 - 5:14
    İnekler belirli bir ağırlığa ulaştığında
  • 5:14 - 5:16
    - kabaca 300 kilogram -
  • 5:16 - 5:19
    özel bir diyet uygulanmak üzere
    buraya getirilir.
  • 5:20 - 5:25
    Sonraki üç-dört ay,
    kesime gönderilmeden önce
  • 5:25 - 5:27
    inekler 180 kilo daha alır.
  • 5:27 - 5:31
    Ayrıca şu yukarıda parlayan havuzu da
    merak ediyorsunuzdur.
  • 5:31 - 5:35
    Rengini özel bir gübre, kimyasal
    ve durgun suda büyüyen
  • 5:35 - 5:38
    özel bir çeşit alg birleşiminden alıyor.
  • 5:39 - 5:42
    Bu, Batı Avustralya, Pilbara bölgesindeki
  • 5:42 - 5:45
    Mount Whaleback demir cevheri madeni.
  • 5:45 - 5:49
    Dünya'nın yüzünde güzel,
    mamafih korkunç bir yara izi.
  • 5:49 - 5:51
    Dünya'nın demir cevheri madenleri
  • 5:51 - 5:54
    %98 oranla çelik yapmak için kullanılıyor
  • 5:54 - 5:58
    ve bina, otomobil veya bulaşık makinesi
    veya buzdolabı gibi
  • 5:59 - 6:02
    cihazların yapımında ana bir bileşen.
  • 6:03 - 6:06
    Bu, İspanya, Seville'deki solar toplayıcı.
  • 6:07 - 6:12
    Bu tesiste 2.650 ayna bulunuyor
  • 6:12 - 6:16
    ve bunlar merkezdeki 140 metre
    uzunluğunda bir kulenin etrafında
  • 6:16 - 6:18
    eş merkezli çember şeklinde dizilmiştir.
  • 6:18 - 6:20
    Kulenin en üstünde,
  • 6:20 - 6:22
    aşağıdaki aynalardan
  • 6:22 - 6:26
    yukarı yansıtılan
    ışık demetleri ile ısıtılan
  • 6:26 - 6:27
    erimiş tuz kapsülü bulunuyor.
  • 6:28 - 6:31
    Tuz oradan, buhar ürettiği
    bir depolama tankına
  • 6:31 - 6:33
    aktarılarak
  • 6:33 - 6:34
    türbinleri döndürüyor
  • 6:34 - 6:38
    ve 70 bin evi aydınlatacak
    yeterli enerjiyi
  • 6:38 - 6:42
    ve her yıl 30 bin ton karbondioksit
    emisyonu üretiyor.
  • 6:43 - 6:47
    Bu görüntü Bolivia, Santa Cruz'daki
    el değmemiş yağmur ormanlarının
  • 6:47 - 6:51
    hemen bitişiğindeki
    ormansızlaşmayı gösteriyor.
  • 6:52 - 6:55
    Ülkedeki ormansızlaşmanın
    ilk sebeplerinden biri
  • 6:55 - 6:57
    makineleşmiş tarım ve
    büyükbaş hayvancılığın
  • 6:57 - 6:59
    yayılması oldu,
  • 6:59 - 7:02
    böylece ülke, artan nüfusun
    taleplerini karşılamaya ve
  • 7:02 - 7:04
    onları beslemeye çalıştı
  • 7:04 - 7:06
    ve yağmur ormanları
  • 7:06 - 7:07
    bu uğurda kurban edildi.
  • 7:08 - 7:13
    Tahminlere göre, 2000-2010 yılları
    arasındaki 10 yılda
  • 7:13 - 7:15
    18 bin kilometre kare
  • 7:15 - 7:17
    yağmur ormanı kaybedildi.
  • 7:18 - 7:21
    Burası İspanya, Barcelona'daki
    Eixample bölgesi.
  • 7:22 - 7:25
    Genel perspektif şehirlerin nasıl
    işlediğini ve şehir planlaması için
  • 7:25 - 7:27
    daha akıllı çözümleri
    nasıl bulabileceğimizi
  • 7:27 - 7:29
    anlamaya yardımcı olmada
    son derece faydalı olabilir
  • 7:29 - 7:32
    ve bu 2030 yılında,
  • 7:32 - 7:37
    yani dünya şehirlerinde yaşayan sayısının
    tahminen 4.9 milyar olacağı zaman
  • 7:37 - 7:38
    daha önemli olacaktır.
  • 7:39 - 7:42
    Barselona'nın bu alanının karakteristiği
  • 7:42 - 7:45
    sıkı ızgara deseni,
    ortak avlusu olan binalardır
  • 7:46 - 7:48
    ve bu sekizgen kesişimler
  • 7:48 - 7:51
    daha fazla güneş ışığı,
    daha iyi havalandırma
  • 7:51 - 7:53
    ve sokak düzeyinde ek park yeri sağlıyor.
  • 7:53 - 7:58
    Ve burada ızgara desenini
    çok farklı bir durumda görüyoruz.
  • 7:58 - 8:02
    Burası Kuzey Kenya'daki
    Dadaab Mülteci Kampı,
  • 8:02 - 8:05
    kendi türünde dünyadaki en büyük tesis.
  • 8:05 - 8:08
    Kıtlık ve çatışma olan
    Somali'den kaçan mültecilerin
  • 8:08 - 8:10
    istilasıyla baş etmek için,
  • 8:10 - 8:13
    BM sol taraftaki bu alanı inşa etti.
  • 8:13 - 8:14
    LFO eklentisi denen bu bölge
  • 8:14 - 8:16
    beyaz noktalı yerlere
  • 8:16 - 8:19
    - zamanla alanı dolduracak olan çadırlar -
  • 8:19 - 8:22
    işgal eden mültecileri barındırmak için
  • 8:22 - 8:23
    inşa edildi.
  • 8:23 - 8:27
    Eğer bu manzaralardan birine sahipseniz
  • 8:27 - 8:29
    zamanda bir ana sahipsinizdir.
  • 8:29 - 8:31
    Ama eğer elimizde iki görüntü varsa
  • 8:31 - 8:34
    zamandaki değişim hakkında
    hikâyeler anlatabiliriz.
  • 8:35 - 8:37
    Projenin bu özelliğini "Çakışma"
    olarak adlandırıyorum
  • 8:37 - 8:40
    ve şimdi sizinle
    birkaç örnek paylaşacağız.
  • 8:40 - 8:45
    Hollanda'daki Lale tarlaları
    her yıl Nisan ayında çiçek açar.
  • 8:45 - 8:48
    Biz de birkaç hafta öncesinden
    Mart ayında bir resim çektik
  • 8:48 - 8:51
    ve bunu birkaç hafta
    sonrasıyla karşılaştırdık.
  • 8:52 - 8:56
    Bu muhteşem renk şelalesinde
    çiçeklerin açışını izleyebiliyoruz.
  • 8:57 - 9:02
    Hollandalıların her yıl 4.3 milyon
    lale soğanı ürettiği tahmin ediliyor.
  • 9:04 - 9:07
    2015 yılında, güneydoğu Brezilya'da
  • 9:07 - 9:10
    bir demir cevheri madeninde
    iki baraj çökmüş,
  • 9:10 - 9:13
    ülke tarihindeki en kötü
    çevre felaketlerinden birine
  • 9:13 - 9:14
    neden olmuştu.
  • 9:14 - 9:18
    Tahminlere göre barajlar yıkıldığında
  • 9:18 - 9:20
    62 metreküp atık salınmış,
  • 9:20 - 9:23
    çok sayıda köyü harap etmiş.
  • 9:23 - 9:26
    Bento Rodrigues'in önceki ...
  • 9:28 - 9:30
    ve sel sonrası hâli görülebiliyor.
  • 9:31 - 9:35
    19 kişi bu felakette hayatını kaybetti.
  • 9:35 - 9:38
    Yarım milyon insan uzun bir süre
  • 9:38 - 9:40
    temiz içme suyuna erişemedi
  • 9:40 - 9:42
    ve atıklar kısa zamanda
    Doce Nehrine girdi,
  • 9:42 - 9:45
    denize doğru
  • 9:45 - 9:47
    650 kilometre uzanarak
  • 9:47 - 9:50
    bu güzergâhtaki kim bilir ne kadar bitki
    ve hayvanın ölümüne neden oldu.
  • 9:51 - 9:55
    Ve son olarak,
    Suriye'deki krizle ilgili bir hikâye,
  • 9:55 - 9:59
    yüz binlerce insanın
    hayatına mal olan ve milyonları
  • 9:59 - 10:01
    evinden eden bir çatışma.
  • 10:01 - 10:06
    Bu da Marfak Ürdün'de görülen
    çöl parçası, yıl 2011,
  • 10:06 - 10:07
    çatışmanın başladığı yıl.
  • 10:07 - 10:12
    Bunu 2017'de çekilen
    bir fotoğrafla karşılaştırdığımızda
  • 10:13 - 10:15
    Zaatari mülteci kampının
    inşasını görüyoruz.
  • 10:16 - 10:20
    Apollo 8 astronotları
  • 10:20 - 10:24
    Dünya'nın doğuşunu ilk kez
    Ay manzarasından izlerken
  • 10:24 - 10:28
    size gösterdiğim yerlerin
    uzaydan böyle gözükeceğini
  • 10:28 - 10:30
    hayal etmelerinin imkânı yoktu.
  • 10:31 - 10:33
    Estetiği hoşunuza giden bir resmin
  • 10:33 - 10:36
    aslında ne olduğunu
    bir kez öğrendiğinizde,
  • 10:36 - 10:39
    hâlâ onu sevdiğiniz gerçeğiyle
    mücadele edebilirsiniz.
  • 10:39 - 10:42
    Benim işimle yaratmak
    istediğim gerilim de bu,
  • 10:42 - 10:45
    çünkü gezegenimize olan ilgimizi ve
  • 10:45 - 10:47
    ona ne yaptığımızın
  • 10:47 - 10:50
    farkındalığını artıracak şeyin
  • 10:50 - 10:53
    bu temaşa ve bu iç konuşma
    olduğuna inanıyorum.
  • 10:53 - 10:56
    Şuna inanıyorum ki,
    şu zamanda Dünya'yı kuşbakışı izlemek
  • 10:56 - 10:59
    öncekine nazaran çok daha önemli.
  • 10:59 - 11:03
    Yüksekten uçan kameraların
    muhteşem teknolojisiyle
  • 11:03 - 11:06
    emsalsiz etkimizi görebilir,
  • 11:06 - 11:08
    denetleyebilir ve teşhir edebiliriz.
  • 11:09 - 11:11
    Ve gerek bilim adamı
  • 11:11 - 11:14
    veya mühendis veya politikacı
  • 11:14 - 11:17
    veya yatırımcı veya sanatçı olalım,
  • 11:17 - 11:21
    daha geniş bir bakış açısı edinebilir,
  • 11:21 - 11:24
    neler olduğu gerçeğini kabullenir
  • 11:24 - 11:27
    ve gezegenimizin uzun vadeli
    sağlığı için kafa yorarsak,
  • 11:28 - 11:30
    biricik yuvamız için
  • 11:30 - 11:33
    daha iyi, daha güvenli
  • 11:33 - 11:35
    ve daha akıllı bir gelecek yaratacağız.
  • 11:35 - 11:37
    Teşekkür ederim
  • 11:37 - 11:41
    (Alkış)
Title:
Dünya'yı uzaydan görmek nasıl bir duygu
Speaker:
Benjamin Grant
Description:

Uzaydan Dünya'yı gördüklerinde astronotların hissettikleri şey onları sonsuza dek değiştirdi. Yazar ve sanatçı Benjamin Grant, insanoğlunun gezegendeki etkilerini gösteren çarpıcı bir dizi uydu görüntüsüyle her birimizde bu aynı ezici küçüklük ve güzellik duygusunu kışkırtmayı amaçlıyor. Grant, "Daha kapsamlı bir bakış açısı benimseyip neler olup bittiği gerçeğini kabullenebilir ve gezegenimizin uzun vadeli sağlığını düşünebilirsek, biricik yuvamız için daha iyi, daha güvenli ve daha akıllı bir gelecek yaratacağız" diyor.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
12:05

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.