WEBVTT

00:00:01.142 --> 00:00:04.360
1968 yılı Noel arifesi.

00:00:05.520 --> 00:00:08.936
Apollo 8 uzay aracı Ay etrafındaki

00:00:08.936 --> 00:00:11.656
ilk üç turunu başarı ile tamamladı.

00:00:12.960 --> 00:00:15.656
Üç gün önce Cape Canaveral'dan kalkarak,

00:00:15.680 --> 00:00:17.376
insanoğlu ilk defa

00:00:17.400 --> 00:00:21.120
alçak yörünge ötesine seyahat edecekti.

00:00:22.440 --> 00:00:24.456
Aracın dördüncü geçişinde

00:00:24.480 --> 00:00:27.176
Dünya yavaşça görüntüye giriyor

00:00:27.200 --> 00:00:30.160
ve kendisini Ay'ın ufkunda
meydana çıkarıyordu.

00:00:31.680 --> 00:00:35.616
Astronot Bill Anders telaşla mürettebatına
kameranın nerede olduğunu sorar,

00:00:35.640 --> 00:00:38.056
Hasselblad'ı kapar,
cama doğru tutar,

00:00:38.080 --> 00:00:39.416
deklanşöre basar

00:00:39.440 --> 00:00:43.560
ve tüm zamanların en önemli
fotoğraflarından birini çeker:

00:00:44.560 --> 00:00:45.760
"Earthrise."

NOTE Paragraph

00:00:46.720 --> 00:00:49.376
Birkaç gün sonra eve sağ salim dönen ekibe

00:00:49.400 --> 00:00:51.020
görev hakkında sorular soruldu.

00:00:51.960 --> 00:00:54.216
Anders'ın meşhur cevabı şöyleydi:

00:00:54.240 --> 00:00:56.336
"Ay'a gittik,

00:00:56.360 --> 00:00:59.560
ama aslında Dünya'yı keşfettik."

NOTE Paragraph

00:01:01.480 --> 00:01:05.040
O ve arkadaşları
bu muhteşem anda

00:01:05.800 --> 00:01:07.240
ne hissetti?

00:01:07.840 --> 00:01:10.376
Geçen yıl yayınlanan bir çalışmada,

00:01:10.400 --> 00:01:13.456
Pensilvanya Üniversitesi'nden
bir araştırma ekibi

00:01:13.480 --> 00:01:17.096
Dünya'yı uzaydan izleme fırsatı bulan

00:01:17.120 --> 00:01:20.376
yüzlerce astronotun beyanını inceledi.

00:01:20.400 --> 00:01:23.400
Analizleri üç ortak duyguyu açığa çıkardı:

00:01:24.200 --> 00:01:27.976
ilki, Dünya'nın güzelliğini
daha çok takdir etme;

00:01:28.000 --> 00:01:33.096
ikincisi, diğer tüm canlılara
bağlılık hissinde artış;

00:01:33.120 --> 00:01:38.480
ve üçüncüsü, beklenmedik
kuvvetli bir duygu yoğunluğu.

00:01:39.160 --> 00:01:42.616
Araştırmacılar çok uzak bir mesafeden
Dünya'yı görmenin,

00:01:42.640 --> 00:01:46.576
ne gördüklerini anlamaları için yeni bir
bilişsel bir çerçeve geliştirmesine

00:01:46.600 --> 00:01:48.280
neden olduğuna inanıyorlar.

00:01:49.240 --> 00:01:52.216
Astronotların bu yeni manzara,

00:01:52.240 --> 00:01:54.096
bu yeni bakış açısı,

00:01:54.120 --> 00:01:56.016
bu yeni görsel hakikat ile

00:01:56.040 --> 00:01:58.280
tamamen değiştiklerine inanıyorlar.

00:01:59.360 --> 00:02:03.720
Bu his ekseriya
"sorgulama etkisi" olarak anılır.

NOTE Paragraph

00:02:05.120 --> 00:02:09.360
Dünya dışına sadece 558 kişi gidebildi.

00:02:10.199 --> 00:02:13.336
558 kişi, sonsuz bir karanlık denizinde

00:02:13.360 --> 00:02:16.496
süzülen gezegenimize

00:02:16.520 --> 00:02:18.176
huşu ve hayretle bakma

00:02:18.200 --> 00:02:21.816
şansına sahip oldu.

00:02:21.840 --> 00:02:24.616
Peki ya bu sayı daha büyük olsaydı?

NOTE Paragraph

00:02:24.640 --> 00:02:28.136
Üç yıl önce,
kendi görevime koyuldum:


00:02:28.160 --> 00:02:32.896
Bakalım New York şehrindeki küçük dairemde
sadece küçük bir bilgisayarı kullanarak

00:02:32.920 --> 00:02:34.576
çok daha fazla kişiye

00:02:34.600 --> 00:02:36.656
bu ezici küçüklük ve güzellik duygusunu

00:02:36.680 --> 00:02:38.880
yaşatabilecek miyim?

00:02:39.480 --> 00:02:43.496
"Daily Overview" açtığımda 2013 yılıydı.

00:02:43.520 --> 00:02:47.056
Her gün, uydu görüntülerini kullanarak

00:02:47.080 --> 00:02:51.456
gezegenimizin tepeden geniş bir
görüntüsünü oluşturdum.

00:02:51.480 --> 00:02:56.416
Şu ana kadar binden fazla
görüntü oluşturuldu

00:02:56.440 --> 00:02:58.936
ve 600 binden fazla insan

00:02:58.960 --> 00:03:02.016
bu günlük perspektif dozu için
katılım gösterdi.

00:03:02.040 --> 00:03:05.960
Bu görüntüleri
uydu şirketi Digital Globe'un

00:03:05.990 --> 00:03:09.520
muazzam arşivindeki fotoğrafları
düzenleyerek oluşturdum.

00:03:10.080 --> 00:03:12.856
Onlar beşli bir takım uyduyu işletiyorlar,

00:03:12.880 --> 00:03:15.496
her biri kabaca bir ambulans büyüklüğünde

00:03:15.520 --> 00:03:17.936
ve yörüngelerinde
28.000 km/h hızla giderken

00:03:17.960 --> 00:03:22.280
sürekli Dünya'nın resmini çekiyorlar.

NOTE Paragraph

00:03:23.280 --> 00:03:24.840
Şimdi, bu ne demek?

00:03:25.600 --> 00:03:27.976
Bu uydulardan her biri
16 metre odak uzaklığı olan

00:03:28.000 --> 00:03:30.896
birer kamera ile donatılmış,

00:03:30.920 --> 00:03:34.616
yani bu kabaca 55 milimetre lensi olan

00:03:34.640 --> 00:03:38.960
bir DSLR makineden 290 kat daha büyük.

00:03:39.800 --> 00:03:41.720
Yani, eğer uydularından birini

00:03:41.760 --> 00:03:44.440
Oxford'taki bu tiyatronun
çatısına koyabilseydik,

00:03:45.200 --> 00:03:47.976
Amsterdam'daki bir stadyumun sahasındaki

00:03:48.000 --> 00:03:52.080
futbol topunun fotoğrafını
net bir şekilde çekebilirdik.

00:03:53.040 --> 00:03:55.600
Bu 450 kilometre uzaklık demek.

00:03:56.560 --> 00:03:59.496
Bu muhteşem bir teknoloji.

00:03:59.520 --> 00:04:01.170
Ve bu projenin başında

00:04:01.190 --> 00:04:04.496
insanların gezegende etki ettikleri
yerlere odaklanmak için

00:04:04.520 --> 00:04:06.416
bu muhteşem teknolojiyi

00:04:06.440 --> 00:04:08.760
kullanmaya karar verdim.

NOTE Paragraph

00:04:10.120 --> 00:04:14.496
Bir tür olarak, kaynak için
yeryüzünü kazıyoruz,

00:04:14.520 --> 00:04:15.960
enerji üretiyoruz,

00:04:16.680 --> 00:04:20.200
hayvanları yetiştiriyoruz ve
gıda için ekip biçiyoruz,

00:04:20.880 --> 00:04:23.336
şehirler inşa ediyoruz,
hareket ediyoruz

00:04:23.360 --> 00:04:24.696
ve atık üretiyoruz.

00:04:24.720 --> 00:04:28.016
Ve tüm bu şeylerin yapım sürecinde,

00:04:28.040 --> 00:04:31.136
kara, deniz ve şehir görüntülerine

00:04:31.160 --> 00:04:35.120
artan otorite ve çekinmezlikle
şekil veriyoruz.

00:04:36.640 --> 00:04:37.896
Bunların ışığında

00:04:37.920 --> 00:04:41.050
birkaç genel değerlendirmemi
şimdi sizinle paylaşmak istiyorum.

NOTE Paragraph

00:04:41.680 --> 00:04:45.176
Burada Singapur limanının
girişinde bekleyen

00:04:45.200 --> 00:04:47.960
kargo gemilerini ve
petrol tankerlerini görüyoruz.

00:04:48.880 --> 00:04:53.816
Burası toplam tonaj açısından
dünyadaki ikinci en yoğun tesis,

00:04:53.840 --> 00:04:57.216
dünyanın nakliye
konteynerlerinin beşte birine

00:04:57.240 --> 00:04:59.696
ve yıllık ham petrolün yarısına

00:04:59.720 --> 00:05:01.080
tekabül ediyor.

NOTE Paragraph

00:05:01.800 --> 00:05:05.696
Bu görüntüye yakından bakarsanız,
bir sürü küçük benek göreceksiniz.

00:05:05.720 --> 00:05:08.576
Bunlar aslında ABD, Teksas,

00:05:08.600 --> 00:05:11.120
Summerfield besi yerindeki inekler.

00:05:12.080 --> 00:05:14.296
İnekler belirli bir ağırlığa ulaştığında

00:05:14.320 --> 00:05:16.456
- kabaca 300 kilogram -

00:05:16.480 --> 00:05:19.280
özel bir diyet uygulanmak üzere
buraya getirilir.

00:05:19.960 --> 00:05:25.096
Sonraki üç-dört ay,
kesime gönderilmeden önce

00:05:25.120 --> 00:05:27.256
inekler 180 kilo daha alır.

00:05:27.280 --> 00:05:30.696
Ayrıca şu yukarıda parlayan havuzu da
merak ediyorsunuzdur.

00:05:30.720 --> 00:05:34.576
Rengini özel bir gübre, kimyasal
ve durgun suda büyüyen

00:05:34.600 --> 00:05:37.640
özel bir çeşit alg birleşiminden alıyor.

NOTE Paragraph

00:05:39.160 --> 00:05:41.976
Bu, Batı Avustralya, Pilbara bölgesindeki

00:05:42.000 --> 00:05:45.296
Mount Whaleback demir cevheri madeni.

00:05:45.320 --> 00:05:49.136
Dünya'nın yüzünde güzel,
mamafih korkunç bir yara izi.

00:05:49.160 --> 00:05:51.216
Dünya'nın demir cevheri madenleri

00:05:51.240 --> 00:05:54.176
%98 oranla çelik yapmak için kullanılıyor

00:05:54.200 --> 00:05:58.496
ve bina, otomobil veya bulaşık makinesi
veya buzdolabı gibi

00:05:58.526 --> 00:06:01.520
cihazların yapımında ana bir bileşen.

NOTE Paragraph

00:06:03.240 --> 00:06:06.120
Bu, İspanya, Seville'deki solar toplayıcı.

00:06:06.880 --> 00:06:11.576
Bu tesiste 2.650 ayna bulunuyor

00:06:11.600 --> 00:06:16.450
ve bunlar merkezdeki 140 metre
uzunluğunda bir kulenin etrafında

00:06:16.480 --> 00:06:18.460
eş merkezli çember şeklinde dizilmiştir.

00:06:18.480 --> 00:06:19.936
Kulenin en üstünde,

00:06:19.960 --> 00:06:22.176
aşağıdaki aynalardan

00:06:22.200 --> 00:06:25.816
yukarı yansıtılan
ışık demetleri ile ısıtılan

00:06:25.840 --> 00:06:27.410
erimiş tuz kapsülü bulunuyor.

00:06:27.800 --> 00:06:31.256
Tuz oradan, buhar ürettiği
bir depolama tankına

00:06:31.280 --> 00:06:32.736
aktarılarak

00:06:32.760 --> 00:06:34.216
türbinleri döndürüyor

00:06:34.240 --> 00:06:37.736
ve 70 bin evi aydınlatacak
yeterli enerjiyi

00:06:37.760 --> 00:06:42.080
ve her yıl 30 bin ton karbondioksit
emisyonu üretiyor.

NOTE Paragraph

00:06:43.200 --> 00:06:47.216
Bu görüntü Bolivia, Santa Cruz'daki
el değmemiş yağmur ormanlarının

00:06:47.240 --> 00:06:51.120
hemen bitişiğindeki
ormansızlaşmayı gösteriyor.

00:06:52.212 --> 00:06:54.736
Ülkedeki ormansızlaşmanın
ilk sebeplerinden biri

00:06:54.760 --> 00:06:57.376
makineleşmiş tarım ve
büyükbaş hayvancılığın

00:06:57.400 --> 00:06:59.056
yayılması oldu,

00:06:59.080 --> 00:07:02.296
böylece ülke, artan nüfusun
taleplerini karşılamaya ve

00:07:02.320 --> 00:07:03.536
onları beslemeye çalıştı

00:07:03.560 --> 00:07:05.856
ve yağmur ormanları

00:07:05.880 --> 00:07:07.360
bu uğurda kurban edildi.

00:07:08.160 --> 00:07:13.136
Tahminlere göre, 2000-2010 yılları
arasındaki 10 yılda

00:07:13.160 --> 00:07:14.616
18 bin kilometre kare

00:07:14.640 --> 00:07:16.840
yağmur ormanı kaybedildi.

NOTE Paragraph

00:07:17.920 --> 00:07:20.840
Burası İspanya, Barcelona'daki
Eixample bölgesi.

00:07:21.640 --> 00:07:24.886
Genel perspektif şehirlerin nasıl
işlediğini ve şehir planlaması için

00:07:24.886 --> 00:07:26.986
daha akıllı çözümleri
nasıl bulabileceğimizi

00:07:26.986 --> 00:07:29.416
anlamaya yardımcı olmada
son derece faydalı olabilir

00:07:29.440 --> 00:07:31.576
ve bu 2030 yılında,

00:07:31.600 --> 00:07:37.096
yani dünya şehirlerinde yaşayan sayısının
tahminen 4.9 milyar olacağı zaman

00:07:37.120 --> 00:07:38.360
daha önemli olacaktır.

00:07:39.240 --> 00:07:42.080
Barselona'nın bu alanının karakteristiği

00:07:42.110 --> 00:07:45.496
sıkı ızgara deseni,
ortak avlusu olan binalardır

00:07:45.520 --> 00:07:47.696
ve bu sekizgen kesişimler

00:07:47.720 --> 00:07:50.736
daha fazla güneş ışığı,
daha iyi havalandırma

00:07:50.760 --> 00:07:53.010
ve sokak düzeyinde ek park yeri sağlıyor.

NOTE Paragraph

00:07:53.480 --> 00:07:57.920
Ve burada ızgara desenini
çok farklı bir durumda görüyoruz.

00:07:58.480 --> 00:08:01.976
Burası Kuzey Kenya'daki
Dadaab Mülteci Kampı,

00:08:02.000 --> 00:08:04.936
kendi türünde dünyadaki en büyük tesis.

00:08:04.960 --> 00:08:08.216
Kıtlık ve çatışma olan
Somali'den kaçan mültecilerin

00:08:08.240 --> 00:08:10.136
istilasıyla baş etmek için,

00:08:10.160 --> 00:08:12.656
BM sol taraftaki bu alanı inşa etti.

00:08:12.680 --> 00:08:14.416
LFO eklentisi denen bu bölge

00:08:14.440 --> 00:08:15.976
beyaz noktalı yerlere

00:08:16.000 --> 00:08:18.976
- zamanla alanı dolduracak olan çadırlar -

00:08:19.000 --> 00:08:22.096
işgal eden mültecileri barındırmak için

00:08:22.096 --> 00:08:23.260
inşa edildi.

NOTE Paragraph

00:08:23.480 --> 00:08:26.576
Eğer bu manzaralardan birine sahipseniz

00:08:26.600 --> 00:08:28.780
zamanda bir ana sahipsinizdir.

00:08:29.280 --> 00:08:31.136
Ama eğer elimizde iki görüntü varsa

00:08:31.160 --> 00:08:34.000
zamandaki değişim hakkında
hikâyeler anlatabiliriz.

00:08:34.760 --> 00:08:37.326
Projenin bu özelliğini "Çakışma"
olarak adlandırıyorum

00:08:37.326 --> 00:08:39.580
ve şimdi sizinle
birkaç örnek paylaşacağız.

NOTE Paragraph

00:08:40.240 --> 00:08:44.560
Hollanda'daki Lale tarlaları
her yıl Nisan ayında çiçek açar.

00:08:45.120 --> 00:08:48.256
Biz de birkaç hafta öncesinden
Mart ayında bir resim çektik

00:08:48.280 --> 00:08:50.800
ve bunu birkaç hafta
sonrasıyla karşılaştırdık.

00:08:51.560 --> 00:08:56.000
Bu muhteşem renk şelalesinde
çiçeklerin açışını izleyebiliyoruz.

00:08:57.040 --> 00:09:02.440
Hollandalıların her yıl 4.3 milyon
lale soğanı ürettiği tahmin ediliyor.

NOTE Paragraph

00:09:04.160 --> 00:09:07.256
2015 yılında, güneydoğu Brezilya'da

00:09:07.280 --> 00:09:09.976
bir demir cevheri madeninde
iki baraj çökmüş,

00:09:10.000 --> 00:09:12.616
ülke tarihindeki en kötü
çevre felaketlerinden birine

00:09:12.640 --> 00:09:14.069
neden olmuştu.

00:09:14.480 --> 00:09:18.376
Tahminlere göre barajlar yıkıldığında

00:09:18.400 --> 00:09:20.096
62 metreküp atık salınmış,

00:09:20.120 --> 00:09:22.536
çok sayıda köyü harap etmiş.

00:09:22.560 --> 00:09:25.560
Bento Rodrigues'in önceki ...

00:09:28.120 --> 00:09:29.960
ve sel sonrası hâli görülebiliyor.

00:09:31.304 --> 00:09:34.840
19 kişi bu felakette hayatını kaybetti.

00:09:34.840 --> 00:09:37.936
Yarım milyon insan uzun bir süre

00:09:37.936 --> 00:09:39.952
temiz içme suyuna erişemedi

00:09:39.952 --> 00:09:42.408
ve atıklar kısa zamanda
Doce Nehrine girdi,

00:09:42.408 --> 00:09:44.904
denize doğru

00:09:45.024 --> 00:09:46.680
650 kilometre uzanarak

00:09:46.680 --> 00:09:50.480
bu güzergâhtaki kim bilir ne kadar bitki
ve hayvanın ölümüne neden oldu.

NOTE Paragraph

00:09:51.440 --> 00:09:55.216
Ve son olarak,
Suriye'deki krizle ilgili bir hikâye,

00:09:55.240 --> 00:09:59.096
yüz binlerce insanın
hayatına mal olan ve milyonları

00:09:59.120 --> 00:10:00.850
evinden eden bir çatışma.

00:10:01.040 --> 00:10:05.536
Bu da Marfak Ürdün'de görülen
çöl parçası, yıl 2011,

00:10:05.560 --> 00:10:07.256
çatışmanın başladığı yıl.

00:10:07.280 --> 00:10:11.920
Bunu 2017'de çekilen
bir fotoğrafla karşılaştırdığımızda

00:10:12.720 --> 00:10:15.320
Zaatari mülteci kampının
inşasını görüyoruz.

NOTE Paragraph

00:10:16.040 --> 00:10:19.696
Apollo 8 astronotları

00:10:19.720 --> 00:10:23.656
Dünya'nın doğuşunu ilk kez
Ay manzarasından izlerken

00:10:23.680 --> 00:10:27.876
size gösterdiğim yerlerin
uzaydan böyle gözükeceğini

00:10:27.876 --> 00:10:30.040
hayal etmelerinin imkânı yoktu.

00:10:30.720 --> 00:10:33.416
Estetiği hoşunuza giden bir resmin

00:10:33.440 --> 00:10:35.696
aslında ne olduğunu
bir kez öğrendiğinizde,

00:10:35.720 --> 00:10:38.600
hâlâ onu sevdiğiniz gerçeğiyle
mücadele edebilirsiniz.

00:10:39.480 --> 00:10:42.296
Benim işimle yaratmak
istediğim gerilim de bu,

00:10:42.320 --> 00:10:45.456
çünkü gezegenimize olan ilgimizi ve

00:10:45.480 --> 00:10:47.416
ona ne yaptığımızın

00:10:47.440 --> 00:10:49.856
farkındalığını artıracak şeyin

00:10:49.880 --> 00:10:52.510
bu temaşa ve bu iç konuşma
olduğuna inanıyorum.

NOTE Paragraph

00:10:52.960 --> 00:10:55.896
Şuna inanıyorum ki,
şu zamanda Dünya'yı kuşbakışı izlemek

00:10:55.920 --> 00:10:58.760
öncekine nazaran çok daha önemli.

00:10:59.440 --> 00:11:02.776
Yüksekten uçan kameraların
muhteşem teknolojisiyle

00:11:02.800 --> 00:11:05.976
emsalsiz etkimizi görebilir,

00:11:06.000 --> 00:11:08.400
denetleyebilir ve teşhir edebiliriz.

00:11:09.360 --> 00:11:11.376
Ve gerek bilim adamı

00:11:11.400 --> 00:11:14.416
veya mühendis veya politikacı

00:11:14.440 --> 00:11:16.640
veya yatırımcı veya sanatçı olalım,

00:11:17.400 --> 00:11:20.856
daha geniş bir bakış açısı edinebilir,

00:11:20.880 --> 00:11:24.176
neler olduğu gerçeğini kabullenir

00:11:24.200 --> 00:11:27.440
ve gezegenimizin uzun vadeli
sağlığı için kafa yorarsak,

00:11:28.360 --> 00:11:30.336
biricik yuvamız için

00:11:30.360 --> 00:11:33.136
daha iyi, daha güvenli

00:11:33.160 --> 00:11:35.296
ve daha akıllı bir gelecek yaratacağız.

NOTE Paragraph

00:11:35.320 --> 00:11:36.536
Teşekkür ederim

NOTE Paragraph

00:11:36.560 --> 00:11:40.880
(Alkış)