Alexander von Humboldt là ai? - Gerorge Mehler
-
0:14 - 0:15Tôi muốn giới thiệu
-
0:15 - 0:17một trong các nhà khoa học tuyệt vời
-
0:17 - 0:18đã từng sống.
-
0:18 - 0:20Nổi tiếng đến nỗi, nhiều nơi trên Trái đất
-
0:20 - 0:23được đặt theo tên của ông hơn bất kì ai.
-
0:23 - 0:25Qúa nổi tiếng, Tổng thống Thomas Jefferson
-
0:25 - 0:28nói rằng ông là nhà khoa học
quan trọng nhất từng gặp, -
0:28 - 0:32Và Simon Bolivar gọi ông là
nhà thám hiểm chân chính của Nam Mĩ. -
0:32 - 0:34Vào lễ kỉ niệm 100 năm ngày sinh ông,
-
0:34 - 0:36mỗi một câu chuyện trên trang đầu
tờ New York Times -
0:36 - 0:38đều viết về ông ấy.
-
0:38 - 0:39Nhà khoa học này là ai
-
0:39 - 0:42và điều gì đã khiến ông
đặc biệt đến như vậy? -
0:42 - 0:45Tên ông là Alexander Von Humboldt.
-
0:45 - 0:46Chưa từng nghe tên?
-
0:46 - 0:47Hầu hết mọi người đều chưa.
-
0:47 - 0:49Tên ông đã bị lãng quên trong lịch sử,
-
0:49 - 0:51nhưng đây là điều ông ấy đã làm.
-
0:51 - 0:54Alexander Von Humboldt đầu tiên
là một nhà thực địa, -
0:54 - 0:58nhưng việc thừa kế gia sản đã cho phép
ông thoải mái đi du lịch, -
0:58 - 1:00ông bắt đầu chuyến thám hiểm
khoa học 5 năm đáng kinh ngạc -
1:00 - 1:02xuyên qua Nam Mĩ,
-
1:02 - 1:02Me-xi-cô,
-
1:02 - 1:04và Cu Ba.
-
1:04 - 1:06Từ năm 1799 đến 1804,
-
1:06 - 1:09Von Humboldt và người cộng sự,
nhà thực vật học Aime Bonpland, -
1:09 - 1:12thám hiểm những khu rừng nhiệt đới
ở Venezuela -
1:12 - 1:13tạo nên những bản vẽ chi tiết về những tàn tích
ở Inca -
1:13 - 1:15trong khi khám phá những dãy núi Peru,
-
1:15 - 1:18và đi qua cả Mexico và Cuba.
-
1:18 - 1:22Ông khám phá ra độ dài của
sông Orinoco ở Venezuela. -
1:22 - 1:24Quãng đường dài 1700 dặm này
-
1:24 - 1:28tuy đầy nguy hiểm, bệnh tật,
nhưng chứa đựng nhiều khám phá thú vị. -
1:28 - 1:30Ví dụ, Von Humboldt là
nhà thám hiểm đầu tiên -
1:30 - 1:34chứng kiến sự chuẩn bị cây curare
làm mũi tên độc. -
1:34 - 1:37Ông nhận ra tầm quan trọng
của cây Cinchona, -
1:37 - 1:38rễ cây này có chứa Quinin,
-
1:38 - 1:40thuốc chữa bệnh sốt rét,
-
1:40 - 1:42và phát hiện ra dòng biển,
-
1:42 - 1:44thứ giới hạn lượng mưa tại bờ biển Peru,
-
1:44 - 1:46mà sau này được đặt tên,
dòng chảy Humboldt. -
1:46 - 1:50Ông phát hiện và tả lại nhiều loài
thực vật và động vật, -
1:50 - 1:51trong đó có cả loài Lươn Điện.
-
1:51 - 1:55Khi ở Ecuador,ông trèo lên một trong những
núi lửa cao nhất, Chimborazo, -
1:55 - 1:57để có thể ghi lại áp suất không khí,
-
1:57 - 2:00điều mà chưa ai từng thực hiện
ở độ cao này. -
2:00 - 2:03Cả cuộc hành trình dài 24,000 dặm,
-
2:03 - 2:07ngang bằng với chu vi Trái Đất.
-
2:07 - 2:09Dọc đường đi,
ông ghi lại kích thước -
2:09 - 2:10của hình dạng phần đất liền,
-
2:10 - 2:11nhiệt độ,
-
2:11 - 2:12áp suất không khí,
-
2:12 - 2:14và lực từ trường.
-
2:14 - 2:17Bằng việc xâu chuỗi lại những nơi
cùng nhiệt độ, -
2:17 - 2:20ông đã tạo nên bản đồ đường mức
với những đường bình độ cùng mức nhiệt, -
2:20 - 2:22cái mà ông gọi là "đường đẳng nhiệt".
-
2:22 - 2:24Nhờ phát minh này của Humboldt,
-
2:24 - 2:26các nhà khoa học bắt đầu
nhận ra xu hướng -
2:26 - 2:27tồn tại
-
2:27 - 2:29và những sự sống khác nhau
-
2:29 - 2:30cùng tồn tại ở những nơi nhất định,
-
2:30 - 2:31ông trở thành người đi đầu
-
2:31 - 2:35trong việc trình bày bằng hình ảnh
các số liệu khoa học. -
2:35 - 2:37Những phát hiện và sự đo đạc này
đóng vai trò -
2:37 - 2:40trong việc đưa ông trở thành
một nhà khoa học quan trọng. -
2:40 - 2:43Trước Humboldt, các nhà khoa học miêu tả
các loại động thực vật mới -
2:43 - 2:46đã không nhìn ra mối liên hệ quyết định
-
2:46 - 2:47giữa quần thể động thực vật
-
2:47 - 2:49và nơi ở của chúng,
-
2:49 - 2:50gọi là môi trường sống.
-
2:50 - 2:52Họ không coi trọng vai trò của môi trường
-
2:52 - 2:55trong sự đa dạng của sự sống.
-
2:55 - 2:57Humboldt phát hiện và
nắm được tầm quan trọng -
2:57 - 2:58của những mối liên hệ này.
-
2:58 - 2:59Vì vậy,
-
2:59 - 3:02ông được coi như là cha đẻ
của ngành địa lý sinh vật. -
3:02 - 3:04Ông phát triển một học thuyết
"Thống nhất trong Tự nhiên", -
3:04 - 3:07thuyết cho thấy sự liên kết
trong toàn tự nhiên. -
3:07 - 3:09Thuyết này đóng vai trò sống còn
-
3:09 - 3:12trong công cuộc bảo tồn và bảo vệ
môi trường sống của chúng ta. -
3:12 - 3:14Cuốn sách của ông ,Cosmos,
viết về thuyết này -
3:14 - 3:16và vẫn còn xuất bản đến ngày nay.
-
3:16 - 3:18Không chỉ là một nhà khoa học lừng danh,
-
3:18 - 3:20ông còn là một con người hào phóng,
-
3:20 - 3:23do đó ông còn mang trên mình
một trọng trách khác. -
3:23 - 3:25Ông là cố vấn và là thầy với
các nhà khoa học trẻ. -
3:25 - 3:28Trên thực tế,người ta vừa phát hiện ra
-
3:28 - 3:30vai trò cốt yếu của Humboldt
trong công trình -
3:30 - 3:32của người bạn qua thư
nổi tiếng của ông, -
3:32 - 3:33Charles Darwin.
-
3:33 - 3:35Darwin khi còn trẻ đọc nhiều
tác phẩm của Humboldt -
3:35 - 3:38và đã viết trong nhật ký của mình
khi còn ở Beagle, -
3:38 - 3:41"Hiện tại tôi chỉ có thể đọc tác phẩm của Humboldt.
-
3:41 - 3:44Ông ấy,như một mặt trời,
soi sáng mọi thứ trong tầm mắt tôi." -
3:44 - 3:47Ngày nay, mặc dù được tưởng nhớ
và tôn kính -
3:47 - 3:49bởi một cộng đồng nhỏ các nhà khoa học,
-
3:49 - 3:51đối với hầu hết chúng ta ông gần như
đã bị lãng quên. -
3:51 - 3:54Tầm ảnh hưởng của Alexander Von Humboldt là
rõ rệt -
3:54 - 3:56ở mọi nơi và trong từng hoạt động khoa học
-
3:56 - 4:00Ông có lẽ là nhà khoa học
quan trọng nhất bị quên lãng -
4:00 - 4:02Nhưng ông không cần như vậy,
-
4:02 - 4:03bởi lẽ nếu bạn nhớ đến ông,
-
4:03 - 4:06thì có thể sức ảnh hưởng của ông
sẽ còn được tôn vinh hơn nữa.
- Title:
- Alexander von Humboldt là ai? - Gerorge Mehler
- Description:
-
Bạn đã từng nghe qua cái tên Alexander von Humboldt chưa? Có lẽ là chưa.Nhà địa chất kiêm người thám hiểm Nam Mĩ này là một nhà khoa học siêu đẳng sống trong thể kỉ 18,người đã đi hết quãng đường dài 24,000 dặm để nắm bắt được mối quan hệ giữa tự nhiên và môi trường sống.George Mehler điểm lại những thành tựu to lớn của Humboldt và tại sao chúng ta nên quan tâm đến chúng nhiều hơn trong thời đại hiện nay.
Bài giảng bởi George Mehler,hình ảnh bởi Flaming Medusa Studios Inc.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 04:22
TED Translators admin approved Vietnamese subtitles for Who is Alexander von Humboldt? - George Mehler | ||
Kathy Bui accepted Vietnamese subtitles for Who is Alexander von Humboldt? - George Mehler | ||
Kathy Bui edited Vietnamese subtitles for Who is Alexander von Humboldt? - George Mehler | ||
Ai Van Tran edited Vietnamese subtitles for Who is Alexander von Humboldt? - George Mehler | ||
Ai Van Tran edited Vietnamese subtitles for Who is Alexander von Humboldt? - George Mehler | ||
Ai Van Tran edited Vietnamese subtitles for Who is Alexander von Humboldt? - George Mehler | ||
Ai Van Tran edited Vietnamese subtitles for Who is Alexander von Humboldt? - George Mehler | ||
Ai Van Tran edited Vietnamese subtitles for Who is Alexander von Humboldt? - George Mehler |