Cykl życia t-shirtu - Angel Chang

Dowiedz się więcej o Klubach TED-Ed tu: https://ed.ted.com/clubs

Obejrzyj pełną lekcję: https://ed.ted.com/lessons/the-life-cycle-of-a-t-shirt-angel-chang

Zastanów się nad klasycznym białym t-shirtem. Rocznie sprzedajemy i kupujemy dwa miliardy t-shirtów, co sprawia, że to jeden z najpowszechniejszych elementów garderoby na świecie. Ale jak i gdzie powstaje przeciętny t-shirt i jaki jest tego wpływ na środowisko? Angel Chang opisuje cykl życia t-shirtu.

Lekcja: Angel Chang, animacja: TED-Ed.

Dziękujemy naszym patronom za wsparcie! Bez was nie postałaby ta lekcja.
Alexandra Panzer, Jordan Tang, Christopher Jimenez, Juan, Tracey Tobkin, Alex Neal, Louie Lapat, Emily Lam, Kathryn J Hammond, Elliot Poulin, Sam, Noel Situ, Oyuntsengel Tseyen-Oidov.

Odwiedź stronę Patreon TED-ED na https://www.patreon.com/teded

Zastanów się nad klasycznym
białym t-shirtem.

Rocznie sprzedajemy i kupujemy
dwa miliardy t-shirtów na świecie,

przez co jest jednym z najpopularniejszych

elementów garderoby.

Ale jak i gdzie powstaje
przeciętna koszulka

i jaki to ma wpływ na środowisko?

Odzież może się bardzo różnić,

ale typowa koszulka zaczyna żywot
na farmie w Ameryce, Chinach lub Indiach,

gdzie uprawia się bawełnę
dla jej puszystych torebek nasiennych.

Maszyny samojezdne ostrożnie
zbierają torebki nasienne,

odziarniarki mechanicznie oddzielają
puszyste torebki nasienne od nasion,

a włókno bawełniane jest
prasowane w 225-kilogramowe bele.

Bawełna potrzebuje
dużej ilości wody i pestycydów.

Potrzeba 2700 litrów wody,
by wyprodukować przeciętny t-shirt,

tyle, co pojemność ponad 30 wanien.

Bawełna potrzebuje
więcej insektycydów i pestycydów

niż jakakolwiek inna
roślina uprawna na świecie.

Zanieczyszczenia mogą być rakotwórcze,

szkodzić zdrowiu osób pracujących w polu

i niszczyć okoliczne ekosystemy.

Część koszulek powstaje z bawełny
organicznej, uprawianej bez pestycydów,

ale bawełna organiczna
stanowi mniej niż 1%

z 22,7 milionów ton metrycznych
bawełny produkowanej na świecie.

Gdy bele bawełny opuszczą farmę,

zakłady tekstylne
wysyłają je do przędzalni,

zazwyczaj w Chinach lub Indiach,

gdzie nowoczesne maszyny zgrzeblą,

gręplują,

czeszą,

rozciągają,

naciągają

i w końcu skręcają bawełnę

w śnieżnobiały sznurek nazywany przędzą.

Następnie przędza trafia do przędzalni,

gdzie ogromne maszyny dziewiarskie

robią z niej szorstki szarawy materiał,

później wybielany i zmiękczany
temperaturą i środkami chemicznymi.

Tkaninę namacza się w wybielaczu
i barwnikach azotowych,

które odpowiadają za żywe kolory
około 70% tekstyliów.

Niestety niektóre z nich
zawierają rakotwórczy kadm,

ołów,

chrom

i rtęć.

Inne szkodliwe składniki i chemikalia
mogą spowodować rozległe skażenie,

gdy trafiają do rzek i oceanów
pod postacią toksycznych ścieków.

Technologia jest obecnie
tak zaawansowana w niektórych krajach,

że cały proces uprawy i produkcji tkaniny

powstaje praktycznie
bez udziału człowieka.

Ale tylko do tego momentu.

Gdy gotowy materiał dociera do fabryk,

często w Bangladeszu,
Chinach, Indiach czy Turcji,

potrzeba ludzi do szycia t-shirtów,

złożonego procesu, którego maszyny
nie umieją wykonać.

To powoduje wiele problemów.

W Bangladeszu, na przykład,

który wyprzedził Chiny i jest największym
eksporterem t-shirtów na świecie,

zatrudnia się 4,5 miliona ludzi
przy produkcji koszulek,

ale to zwykle praca
w złych warunkach i za grosze.

Gotowe koszulki transportowane są
statkami, pociągami i ciężarówkami,

do państw o wysokim dochodzie.

Proces ten powoduje, że bawełna
ma ogromny ślad węglowy.

Niektóre kraje produkują własną odzież,

co zmniejsza ilość zanieczyszczeń,

ale produkcja odzieży odpowiada
za 10% światowej emisji węgla.

I to się nasila.

Tańsze ubrania i popyt

zwiększyły światową produkcję
w latach 1994 - 2014 o 400%,

to około 80 milionów sztuk rocznie.

W końcu koszulka trafia do konsumenta

i zaczyna się okres zużywania
największej ilości zasobów.

Na przykład w Ameryce

przeciętna rodzina robi pranie
prawie 400 razy w roku,

za każdym razem zużywając
około 150 litrów wody.

Pralki i suszarki zużywają prąd,

a suszarki potrzebują pięć do sześciu
razy więcej prądu niż pralki.

Dramatyczny zwrot w konsumpcji odzieży
w ciągu ostatnich 20 lat

napędzany przez duże korporacje
i trend "szybkiej mody"

odbił się na środowisku,

zdrowiu rolników

i rozpowszechnił kontrowersyjne
praktyki pracownicze.

Przemysł odzieżowy jako drugi po naftowym
powoduje najwięcej zanieczyszczeń.

Ale można coś z tym zrobić.

Rozważ kupowanie odzieży używanej.

Poszukaj tekstyliów z recyklingu
lub organicznych tkanin.

Mniej pierz i susz pranie na sznurku,
by zużywać mniej wody i prądu.

Zamiast je wyrzucać pod koniec ich żywota,

oddaj, poddaj recyklingowi
lub użyj jako ściereczek do sprzątania.

W końcu zadaj sobie pytanie:

ile koszulek i innego ubrania
zużyjesz w ciągu życia

i jaki to będzie miało wpływ na świat?

Tworząc lekcje TED-Ed o środowisku,
często myślimy o młodych ludziach,

którzy subskrybują ten kanał
i jak to nie fair,

że na wasze barki spada odpowiedzialność
za problemy środowiskowe,

które powstały na długo
przed waszymi narodzinami.

Dobra wiadomość jest taka,
że wszędzie spotykamy uczniów

chcących stawiać czoła
największym światowym problemom.

Na przykład w programie
TED-Ed Student Voice

tematykę ekologicznie zrównoważonego
rozwoju poruszono w tysiącach prelekcji

wygłoszonych przez uczniów całego świata.

Można obejrzeć ich prelekcje
na kanale YouTube Klubu TED-Ed.

Dowiedz się więcej o programie,
odwiedzając ed.ted.com/clubs.

Jak zawsze - dziękujemy za obejrzenie.

[Lekcja: Angel Chang]

[Narracja: Julianna Zarzycki]