Jak emocje zmieniają kształt serca
-
0:01 - 0:03Żaden inny narząd
-
0:03 - 0:07ani inna rzecz w ludzkim życiu
-
0:07 - 0:11nie jest tak nasycona znaczeniem
i metaforą jak ludzkie serce. -
0:11 - 0:13Od początków dziejów
-
0:13 - 0:16serce było symbolem emocji.
-
0:17 - 0:21Uważano je za rezydencję duszy,
-
0:21 - 0:23magazyn emocji.
-
0:23 - 0:30Samo słowo "emocja" wywodzi się
z francuskiego słowa "émouvoir", -
0:30 - 0:32oznaczającego "wzruszyć".
-
0:32 - 0:37Może to logiczne,
że emocje wiążemy z organem, -
0:37 - 0:39który charakteryzują nagłe ruchy.
-
0:40 - 0:41Ale co to za więź?
-
0:41 - 0:45Zwykła metafora czy rzeczywistość?
-
0:45 - 0:47Jako kardiolog
-
0:47 - 0:53chciałbym dzisiaj dowieść,
że ta więź jest jak najbardziej realna. -
0:53 - 0:55Emocje mogą mieć
-
0:55 - 1:01i mają bezpośredni wpływ na serce.
-
1:02 - 1:04Zanim do tego dojdziemy,
-
1:04 - 1:06przedstawmy serce jako metaforę.
-
1:07 - 1:11Symbolizm serca obowiązuje do dzisiaj.
-
1:11 - 1:17Jeśli zapytamy ludzi, co ilustruje miłość,
-
1:17 - 1:21na pierwszym miejscu zawsze będzie serce.
-
1:22 - 1:25Kształt serca, zwany kardioidą,
-
1:25 - 1:26jest powszechny w przyrodzie.
-
1:27 - 1:31Można go znaleźć na liściach,
kwiatach i nasionach, -
1:31 - 1:33łącznie z sylfionem,
-
1:33 - 1:37którego używano
w średniowiecznej antykoncepcji. -
1:37 - 1:40Może dlatego serce kojarzy się
-
1:40 - 1:43z seksem i miłością romantyczną.
-
1:44 - 1:45Bez względu na powód
-
1:45 - 1:50kształt serca zaczął pojawiać się
na obrazach w XIII wieku. -
1:50 - 1:54Z czasem zaczęto je malować na czerwono,
-
1:54 - 1:56czyli kolor krwi,
-
1:56 - 1:57symbol namiętności.
-
1:58 - 2:00W kościele rzymskokatolickim
-
2:00 - 2:04kształt serca stał się symbolem
Najświętszego Serca Jezusa. -
2:05 - 2:08Ozdobiony cierniami
i emitujący eteryczne światło, -
2:08 - 2:12stał się symbolem Bożej miłości.
-
2:12 - 2:17Kojarzenie serca z miłością
przetrwało do dzisiaj. -
2:17 - 2:22Kiedy Barney Clark, emerytowany dentysta
ze schyłkową niewydolnością serca, -
2:22 - 2:28pierwszy otrzymał
sztuczne serce w 1982 roku, -
2:28 - 2:33jego 39-letnia żona ciągle pytała lekarzy:
-
2:34 - 2:36"Czy będzie mnie nadal kochał?".
-
2:37 - 2:40Dzisiaj wiemy, że serce
nie jest źródłem miłości -
2:40 - 2:42ani emocji samym w sobie;
-
2:42 - 2:44starożytni się mylili.
-
2:44 - 2:46Coraz bardziej jednak przekonujemy się,
-
2:47 - 2:51że więź serca z emocjami
jest wielce zażyła. -
2:51 - 2:54Serce nie odpowiada za produkcję emocji,
-
2:54 - 2:56ale na nie silnie reaguje.
-
2:56 - 2:59W pewnym sensie historia naszych emocji
-
2:59 - 3:01zapisywana jest w sercu.
-
3:02 - 3:07Strach i rozpacz mogą spowodować
poważny uraz serca. -
3:07 - 3:11Nerwy kontrolujące nieświadome procesy,
takie jak bicie serca, -
3:11 - 3:13odbierają silne uczucia
-
3:13 - 3:18i włączają tryb "walcz lub uciekaj",
-
3:18 - 3:22przez który zawężają się żyły,
-
3:22 - 3:23serce wali jak szalone,
-
3:23 - 3:26ciśnienie podskakuje,
-
3:26 - 3:28co powoduje uszkodzenia.
-
3:28 - 3:29Innymi słowy
-
3:29 - 3:32staje się jasne,
-
3:32 - 3:37że serce jest bardzo wrażliwe na emocje,
-
3:37 - 3:40czyli na to "metaforyczne" serce.
-
3:40 - 3:45Dwadzieścia lat temu odkryto chorobę,
-
3:45 - 3:50którą nazywa się "zespół takotsubo"
lub "zespół złamanego serca". -
3:50 - 3:56Objawia się dotkliwym osłabieniem serca
w odpowiedzi na silny stres lub rozpacz -
3:56 - 4:00w wyniku rozstania
lub śmierci bliskiej osoby. -
4:00 - 4:04Jak widać, serce w rozpaczy,
na środkowym zdjęciu, -
4:04 - 4:07wygląda inaczej niż serce normalne,
na zdjęciu po lewej. -
4:07 - 4:08Wydaje się ogłuszone
-
4:08 - 4:13i często pęcznieje w kształt takotsubo,
-
4:13 - 4:14na zdjęciu po prawej,
-
4:14 - 4:18czyli japońskiej doniczki
z szeroką podstawą i wąską szyjką. -
4:18 - 4:21Nie wiemy, dlaczego tak się dzieje.
-
4:21 - 4:23Symptomy zazwyczaj znikają
w ciągu kilku tygodni, -
4:24 - 4:26ale w czasie najgorszego nasilenia objawów
-
4:26 - 4:28serce może zostać uszkodzone,
-
4:28 - 4:30mogą wystąpić zagrażające życiu arytmie,
-
4:30 - 4:32może dojść do śmierci.
-
4:32 - 4:37Mąż mojej starszej pacjentki
-
4:37 - 4:39niedawno zmarł.
-
4:39 - 4:43Było jej smutno, ale pogodziła się z tym.
-
4:44 - 4:45Może nawet odczuła ulgę.
-
4:45 - 4:48Mąż od dawna cierpiał na demencję.
-
4:48 - 4:52Tydzień po pogrzebie
spojrzała na jego zdjęcie -
4:52 - 4:54i nie mogła przestać płakać.
-
4:55 - 5:00Potem pojawił się ból
w klatce piersiowej, płytki oddech, -
5:00 - 5:03opuchnięte żyły szyjne, pot na czole,
-
5:03 - 5:06zauważalne dyszenie podczas siadania;
-
5:06 - 5:10wszystkie oznaki uszkodzenia serca.
-
5:11 - 5:13Trafiła do szpitala,
-
5:14 - 5:18badanie USG potwierdziło
nasze podejrzenia: -
5:18 - 5:24serce osłabło do 50% normalnej wydolności
-
5:24 - 5:29i spęczniało w kształt takotsubo.
-
5:29 - 5:31Reszta badań była w porządku,
-
5:31 - 5:33żadnych zatorów tętniczych.
-
5:34 - 5:39Po dwóch tygodniach
jej emocje wróciły do normy -
5:39 - 5:43i, jak potwierdziło USG,
-
5:43 - 5:44jej serce także.
-
5:45 - 5:51Zespół takotsubo jest związany
z różnymi sytuacjami stresowymi, -
5:51 - 5:53między innymi występami publicznymi...
-
5:53 - 5:56(Śmiech)
-
5:59 - 6:03(Brawa)
-
6:05 - 6:08kłótniami rodzinnymi,
przegranymi w kasynach, -
6:08 - 6:10nawet imprezą-niespodzianką.
-
6:10 - 6:12(Śmiech)
-
6:12 - 6:16Wiąże się także z niepokojami społecznymi,
-
6:16 - 6:19na przykład po katastrofie naturalnej.
-
6:19 - 6:21W 2014 roku
-
6:21 - 6:27ogromne trzęsienie ziemi zniszczyło
cały region na jednej z japońskich wysp. -
6:27 - 6:31Ponad 60 osób zginęło,
tysiące zostało rannych -
6:31 - 6:34Zaraz po katastrofie
-
6:34 - 6:39naukowcy odkryli,
że przypadki zespołu takotsubo -
6:39 - 6:44wzrosły 24-krotnie w tym regionie
miesiąc po trzęsieniu -
6:44 - 6:47w porównaniu z rokiem poprzednim.
-
6:48 - 6:51Miejsca zamieszkania chorych
-
6:51 - 6:54ściśle korelowały z siłą trzęsienia.
-
6:54 - 6:58Prawie wszyscy pacjenci
mieszkali blisko epicentrum. -
6:59 - 7:05Co ciekawe, zespół takotsubo występuje też
po szczęśliwych wydarzeniach, -
7:05 - 7:08ale serce wydaje się reagować inaczej,
-
7:08 - 7:12pęczniejąc w połowie,
a nie na wierzchołku. -
7:12 - 7:18Dlaczego różne emocje skutkują
różnymi zmianami sercowymi, -
7:18 - 7:19pozostaje tajemnicą.
-
7:20 - 7:24Dzisiaj, jak rodzaj ody
do starożytnych filozofów, -
7:24 - 7:30można powiedzieć, że nawet
jeśli emocje nie mieszkają w sercu, -
7:30 - 7:38serce emocjonalne
pokrywa się z tym biologicznym -
7:39 - 7:42w sposób zaskakujący i tajemniczy.
-
7:43 - 7:47Syndromy sercowe,
łącznie z nagłą śmiercią, -
7:47 - 7:52od dawna towarzyszą
doświadczaniu silnych emocji -
7:52 - 7:54lub chaosowi w metaforycznych sercach.
-
7:55 - 7:57W 1942 roku
-
7:57 - 8:02harwardzki uczony Walter Cannon
opublikował artykuł "Śmierć Voodoo", -
8:02 - 8:06gdzie opisał przypadki śmierci
spowodowanej strachem -
8:06 - 8:08wywołanym przez wiarę w nałożenie klątwy,
-
8:08 - 8:13na przykład przez szamana
lub w wyniku spożycia zakazanego owocu. -
8:13 - 8:18Wiele ofiar pozbawionych nadziei
zmarło na miejscu. -
8:19 - 8:24Wszystkie ofiary bezgranicznie wierzyły
-
8:24 - 8:27w zabójczą moc zewnętrznej siły,
-
8:27 - 8:30z którą nie ma jak walczyć.
-
8:30 - 8:34Domniemany brak kontroli, według Cannona,
-
8:34 - 8:37powodował niekontrolowaną
reakcje fizjologiczną, -
8:37 - 8:41ostre zwężenie żył i w efekcie
-
8:42 - 8:46ostry spadek poziomu i ciśnienia krwi,
-
8:46 - 8:48silne osłabienie serca
-
8:48 - 8:52i niewydolność narządów
z powodu braku tlenu. -
8:54 - 8:56Cannon wierzył, że śmierć voodoo
-
8:57 - 9:01dotyczy tylko autochtonów
czyli ludów pierwotnych. -
9:02 - 9:06Okazuje się, że taka śmierć przydarza się
-
9:06 - 9:09również ludziom współczesnym.
-
9:10 - 9:16Notuje się śmierć spowodowaną rozpaczą
po partnerach czy rodzeństwie. -
9:16 - 9:20Złamane serca niosą śmierć
dosłownie i w przenośni. -
9:21 - 9:24To dotyczy również zwierząt.
-
9:25 - 9:31W fascynujących badaniach z 1980 roku
wydanych przez "Science" -
9:31 - 9:35naukowcy karmili króliki
jedzeniem bogatym w cholesterol, -
9:35 - 9:38by zobaczyć jak wpływa
na choroby sercowo-naczyniowe. -
9:39 - 9:44Odkryli, że niektóre króliki
chorowały częściej niż inne, -
9:44 - 9:46ale nie wiedzieli dlaczego.
-
9:46 - 9:52Króliki miały podobny sposób odżywiania,
środowisko i strukturę genetyczną. -
9:52 - 9:54Pomyśleli, że wpływ może mieć
-
9:54 - 9:58ilość czasu jaką inżynierowie
spędzali z królikami. -
9:58 - 10:00Powtórzyli badanie,
-
10:00 - 10:03dzieląc króliki na dwie grupy.
-
10:03 - 10:05Obie były karmione jedzeniem
bogatym w cholesterol. -
10:06 - 10:10Jedną grupę królików wypuszczono z klatek,
-
10:10 - 10:14głaskano, przytulano,
mówiono do nich, bawiono się z nimi, -
10:14 - 10:17zaś drugą grupę królików
zostawiono w klatkach, -
10:17 - 10:19w odosobnieniu.
-
10:19 - 10:21Po roku
-
10:22 - 10:24autopsja wykazała,
-
10:25 - 10:28że króliki z pierwszej grupy,
-
10:28 - 10:30które przebywały z ludźmi,
-
10:30 - 10:36zapadły na 60% mniej chorób aortalnych
niż króliki z drugiej grupy, -
10:36 - 10:41mimo tego samego poziomu
cholesterolu, ciśnienia krwi i tętna. -
10:42 - 10:48Dzisiaj kwestia dbania o serce
przestaje być domeną filozofów -
10:48 - 10:53rozwodzących się
nad metaforycznym sensem serca, -
10:53 - 10:57a przechodzi w ręce lekarzy takich jak ja,
-
10:57 - 10:59posługujących się technologią,
która nawet sto lat temu, -
10:59 - 11:02ze względu na rangę serca w kulturze,
-
11:03 - 11:04była tematem tabu.
-
11:04 - 11:08W tym procesie serce przeszło zmianę.
-
11:08 - 11:14Nie jest obiektem nadprzyrodzonym
przepełnionym metaforą i znaczeniem, -
11:14 - 11:18ale maszyną, którą można
manipulować i kontrolować. -
11:19 - 11:21Najważniejsze jest to,
-
11:21 - 11:25by przy manipulacji
-
11:25 - 11:29uwzględniać życie emocjonalne serca
-
11:30 - 11:33w istnienie którego
wierzymy od tysięcy lat. -
11:34 - 11:37Na przykład badania
"Lifestyle Heart Trial", -
11:37 - 11:42opublikowane przez czasopismo
"The Lancet" w 1990 roku. -
11:42 - 11:4648 pacjentów z przewlekłą
lub ostrą chorobą wieńcową -
11:46 - 11:51zostało losowo przypisanych
do zwykłej opieki lub zmiany trybu życia. -
11:51 - 11:54Tej drugiej zapewniono
nisko-tłuszczową dietę wegetariańską, -
11:54 - 11:56łagodne ćwiczenia fizyczne,
-
11:56 - 11:58grupowe wsparcie psychologa
-
11:58 - 12:00i pomoc w radzeniu sobie ze stresem.
-
12:00 - 12:04Badania wykryły,
że u pacjentów z drugiej grupy -
12:04 - 12:10poziom płytek wieńcowych spadł o 5%.
-
12:10 - 12:12Pacjenci z normalną opieką
-
12:12 - 12:16mieli o 5% więcej płytek po roku,
-
12:16 - 12:19a o 28% więcej po pięciu latach.
-
12:19 - 12:23Notowano u nich również
dwukrotnie więcej problemów z sercem -
12:23 - 12:26takich jak zawały, wszczepianie bypassów
-
12:26 - 12:28i śmierć spowodowaną przez chore serce.
-
12:28 - 12:30Ciekawe jest to,
-
12:31 - 12:36że niektórzy pacjenci
zaczęli stosować diety i ćwiczyć -
12:36 - 12:40prawie tak intensywnie jak pacjenci
z grupy intensywnej opieki. -
12:41 - 12:43Ich choroby nadal się pogłębiały.
-
12:45 - 12:50Sama dieta i ćwiczenia nie wystarczą,
by wspomóc walkę z chorobą wieńcową. -
12:51 - 12:54Kontrole po jednym roku i pięciu latach
-
12:55 - 12:57wykazały, że zarządzanie stresem
jest bardziej skuteczne -
12:58 - 13:00w walce z chorobami wieńcowymi
-
13:00 - 13:01niż ćwiczenia.
-
13:02 - 13:06Te badania są na małą skalę
-
13:06 - 13:09i współzależność
nie dowodzi przyczynowości. -
13:09 - 13:13Bardzo możliwe, że stres
prowadzi do niezdrowych nawyków -
13:13 - 13:17i to jest prawdziwą przyczyną
zwiększonego ryzyka chorób sercowych. -
13:17 - 13:20Ale, podobnie jak przy wiązaniu
palenia z rakiem płuc, -
13:20 - 13:23skoro tyle badań wykazuje to samo,
-
13:23 - 13:27i istnieją mechanizmy wyjaśniające
związki przyczynowe, -
13:27 - 13:31chyba kaprysem byłoby zaprzeczać,
że związek jest. -
13:32 - 13:35Wielu lekarzy doszło
do podobnych wniosków, co ja -
13:36 - 13:38przez dwadzieścia lat
kariery kardiologa: -
13:39 - 13:43serce emocjonalne wpływa na to biologiczne
-
13:43 - 13:46w sposób zaskakujący i tajemniczy.
-
13:46 - 13:51Dzisiejsza medycyna nadal uważa
serce za maszynę. -
13:51 - 13:54Takie ujęcie dało ogromne korzyści.
-
13:55 - 13:58Kardiologia
-
13:58 - 14:02jest niewątpliwie jednym
z największych sukcesów -
14:02 - 14:04ostatnich stu lat.
-
14:05 - 14:11Stenty, rozruszniki serca,
defibrylatory, wszczepianie bypassów, -
14:11 - 14:12przeszczepy serc,
-
14:12 - 14:16wszystko to wynaleziono
po II wojnie światowej. -
14:16 - 14:18Możliwe, że zbliżamy się
-
14:18 - 14:24do limitu medycyny naukowej
-
14:24 - 14:25w walce z chorobami serca.
-
14:25 - 14:29Tempo umieralności
z przyczyn sercowo-naczyniowych -
14:29 - 14:32znacznie spadło przez ostatnią dekadę.
-
14:33 - 14:36Potrzeba zmiany podejścia,
-
14:36 - 14:40żeby móc kontynuować rodzaj postępu,
do jakiego się przyzwyczailiśmy. -
14:40 - 14:46Psychosocjologia musi stanąć w centrum
-
14:46 - 14:48podejścia do problemów sercowych.
-
14:49 - 14:51To niełatwe zadanie.
-
14:51 - 14:55To jest nadal domena nieodkryta.
-
14:56 - 15:01Amerykańskie Towarzystwo Kardiologiczne
nadal nie zalicza stresu -
15:01 - 15:05do modyfikowalnych czynników
ryzyka chorób serca, -
15:05 - 15:10może dlatego, że łatwiej walczyć
z wysokim cholesterolem -
15:10 - 15:12niż problemami społecznymi
i emocjonalnymi. -
15:14 - 15:16Może istnieje lepszy sposób,
-
15:16 - 15:21jeśli uznamy, że mówiąc "złamane serce",
-
15:21 - 15:26naprawdę czasem mówimy o złamanym sercu.
-
15:26 - 15:32Musimy traktować siłę emocji poważnie,
-
15:32 - 15:34jeśli chcemy zadbać o serce.
-
15:34 - 15:37Stres emocjonalny, jak się okazuje,
-
15:37 - 15:40to bardzo często kwestia życia i śmierci.
-
15:41 - 15:42Dziękuję.
-
15:42 - 15:48(Brawa)
- Title:
- Jak emocje zmieniają kształt serca
- Speaker:
- Sandeep Jauhar
- Description:
-
„Serce tworzy zapis historii naszego życia emocjonalnego", mówi kardiolog Sandeep Jauhar oraz nawołuje do lepszej troski o nasz najważniejszy organ. W niezwykłej prelekcji odkrywa niesamowity wpływ emocji na zdrowie serca, które zmienia kształt w odpowiedzi na rozpacz czy strach i pęka w przypadku zawodów miłosnych.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 16:02
Rysia Wand approved Polish subtitles for How your emotions change the shape of your heart | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for How your emotions change the shape of your heart | ||
Rysia Wand accepted Polish subtitles for How your emotions change the shape of your heart | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for How your emotions change the shape of your heart | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for How your emotions change the shape of your heart | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for How your emotions change the shape of your heart | ||
Magdalena Nowak edited Polish subtitles for How your emotions change the shape of your heart | ||
Magdalena Nowak edited Polish subtitles for How your emotions change the shape of your heart |