-
Gəlin buradakı molekulu adlandırmağa
-
çalışaq.
-
Və etmək istədiyimiz ilk şey
-
ən uzun karbon zəncirini tapmaqdır.
-
Gəlin baxaq, bir, iki, üç, dörd,
-
beş, altı, yeddi, səkkiz olacaq.
-
Yaxud gəlin buna baxaq, bir, iki, üç,
-
dörd, beş, altı, yeddi, səkkiz, doqquz, on.
-
Əslində bu, ən uzun zəncirdir.
-
Və əgər bir, iki, üç, dörd, beş, altı,
yeddi,
-
yaxud bir, iki, üç, dörd, beş, altı,
yeddi olsa.
-
Amma bunlar ən uzunları deyil.
-
Ən uzunu budur.
-
Bir, iki, üç, dörd, beş, altı, yeddi,
-
səkkiz, doqquz, on, on karbon.
-
Və bu, alkan olacaq,
-
çünki hamısı birqat rabitədir.
-
Və 10 karbonlu zəncir üçün
-
biz 10-un şəkilçisindən istifadə edəcəyik.
-
Bu, dekandır.
-
Qoyun buraya yazım.
-
Bu, dekandır, dekan.
-
İndi gəlin dekana birləşən
-
qruplara baxaq.
-
Bizdə bu qrup var.
-
Bunun iki karbonu var,
-
bir, iki karbon.
-
Və bunun iki karbonu olduğu üçün
-
biz -et şəkilçisindən istifadə edəcəyik.
-
Xatırladım ki, bir karbon olanda -metdir.
-
-Et isə iki karbon üçündür.
-
Və qrup olduğu üçün
-
onurğadan danışmayacağıq,
-
bu, etil qrupudur.
-
Bu bir etil qrupudur.
-
Burada bizim başqa etil qrupumuz da
var,
-
iki karbon buraya birləşib.
-
Bu da etil qrupudur.
-
İndi buradakı qrup biraz maraqlıdır.
-
Biz karbonları saya bilərik.
-
Bunun bir, iki, üç karbonu var.
-
Bunun üç karbonu var.
-
Bu karbonlar üçün şəkilçi -propdur.
-
Bunun propil qrupu olduğunu düşünə
bilərsiniz.
-
Buradakı.
-
Bu.
-
Bunun propil qrupu olduğunu düşünə
bilərsiniz.
-
Və bunu deməkdə tamamilə səhv
deyilsiniz.
-
Amma biz bunu adlandıranda biraz da
diqqətli olmalıyıq,
-
çünki propil qrupunda siz propil qrupunun
-
bir ucuna birləşdiyini düşünə bilərsiniz.
-
Amma bir propil qrupunun bir ucuna
bağlanmırıq.
-
Biz əslində ikinci karbona birləşirik,
-
ortadakı karbona.
-
Və bu ikili karbondur.
-
İkili karbon adlandırılmasının səbəbi
-
başqa iki karbona birləşməsidir.
-
Əgər üç karbona birləşsəydi
-
üçlü karbon olardı.
-
Əgər sadəcə bir karbona birləşsəydi
-
birli karbon olardı.
-
Yəni siz bunun
-
ikili karbona
-
birləşdiyini görə bilərsiniz.
-
Bu, bəzən -sek adlanır,
-
sek-propil qrupu.
-
Bir sek-propil qrupu.
-
Və o, bəzən izo-propil də adlanır,
-
bir izopropil qrupu.
-
İzopropil və siz izopropili tez-tez
-
görəcəksiniz.
-
Bunlara adi adlar deyə bilərsiniz,
-
qrupun adi adlandırılması.
-
İndi sistematik şəkildə adlandırmaq
istəsəniz
-
bütün molekulu
-
adlandırmaq üçün etdiyimizin eynisini
etməliyik.
-
Ən uzun zəncirə baxırsınız.
-
Və bu molekulda ən uzun zəncir
-
bağlandığınız yerdən başlayır,
-
iki karbon zənciri,
-
iki karbonlu zəncir.
-
Siz indi buradakı
-
onurğanı etil adlandıra
bilərsiniz,
-
qoyun buraya yazım,
-
etil, bu onurğa etildir.
-
Sonra bu karbona etil onurğasına birləşmiş
-
bir qrup kimi baxa bilərsiniz.
-
Və biz nömrələməyə
-
əsas zəncirə bağlanan yerdən
-
başlayacağıq.
-
Bu, bir karbondur, bu da iki karbon.
-
Buradakı, bu, sadəcə bir karbon qrupudur.
-
Bu, metil qrupudur,
-
yaxud bir metil qrupu.
-
Deməli, etil qrupunda bir
-
karbona birləşən bir metil qrupu var.
-
İndi bunun sistematik adı,
-
bu, propil kimi kiçik bir
-
qrup üçün geniş yaylımayıb.
-
Amma bunu bir metil,
-
bir, bir metil, bir metiletil,
-
bir metiletil adlandıra bilərsiniz.
-
Bu, sistematik adı idi,
-
deyə bilərsiniz ki, niyə belə
-
sadə bir şeyə bu qədər əziyyət çəkirik,
-
sadəcə izopropil deyə bilərdik.
-
Əgər daha böyük, yaxud çox da
-
qarışıq qrup əsas zəncirə birləşsəydi bu,
-
faydalı olardı.
-
Amma çox vaxt,
-
buna görə adi ad deyilir,
-
bunun izopropil kimi adlandırıldığını
-
görəcəksiniz.
-
Və bəzən ona sek-propil, hətta
-
s-propil deyilir.
-
İndi biz bütün qrupları adlandırdıq,
-
gəlin hansı karbonlara birləşdiyinə baxaq
-
və haradan saymalı olduğumuzu tapaq.
-
Və bunu etmək üçün
-
əsas karbon zəncirinin, dekan
-
onurğasının bir ucundan
-
saymağa başlayırıq.
-
Və qruplara daha tez çatan
-
ucdan saymağa başlayırıq.
-
Məsələn, əgər bu ucdan saysaq
-
bu, bir karbon olacaq,
-
iki karbon, üç karbon, dörd karbon,
beş karbon.
-
Beşinci karbonda biz iki qrupa dəyirik.
-
Əgər buradan başlasaq
-
bu, bir karbon olacaq, iki karbon,
üç karbon,
-
dörd və beş karbon.
-
Beşinci karbonda biz bir qrupa dəyirik,
-
amma sadəcə bir qrupa.
-
Və iki qrupa dəymək üçün
-
altıncı karbona qədər gözləməliydik.
-
Deməli, biz iki qrupa daha tez çatmalıyıq,
-
buna görə də bu ucdan sayırıq.
-
Bu, bir karbondur, iki karbon,
-
üç karbon, dörd karbon, beş karbon,
altı karbon,
-
yeddi karbon, səkkiz, doqquz, on karbon.
-
İndi hansı qrupları birinci yazmalı
-
olduğumuzu tapmaq üçün,
-
etil qruplarını, yoxsa izopropili
-
birinci yazmalıyıq?
-
Biz əlifba sırası ilə hansı hərfin öncə
-
gəldiyinə baxırıq.
-
Məsələn bunlar etil qruplarıdır,
-
onlar e ilə başlayır.
-
Açıq şəkildə e ilə başlayır.
-
E əlifbada izopropildə i-dən əvvəl gəlir,
-
sek-propilin p-dən qabaq.
-
Siz əsasən sek və üçlünü yox sayaraq
-
əlifba sırasına baxırsınız.
-
E də metiletilin m-dən qabaq gəlir.
-
Yəni birinci etil qrupuna baxırıq.
-
Xatırlayın ki, bizim onurğamız 10
karbondan və birqat
-
rabitələrdən ibarətdir.
-
Bu, alkandır, çünki dekanda 10 dənə
karbon var.
-
Gəlin birinci etillərdən danışaq.
-
Bizim iki etilimiz olduğu üçün
-
buna dietil deyə bilərik.
-
Qoyun bunu yazım.
-
Biz dietil yaza bilərik.
-
Və əlbəttə bu iki etilin harada
-
olduğunu göstərməliyik.
-
Biri beşinci karbondadır,
-
biri də altıncı.
-
Deməli, bunu beş, altı dietil
adlandırırıq.
-
Beş bu etil qrupunu göstərir.
-
Altı da bu etil qrupunu.
-
Və indi izopropil qrupuna baxa bilərik.
-
İzopropil qrupu da beşinci karbondadır.
-
Biz beş, altı dietil deyə bilərik,
-
beş izopropil.
-
İzopropil, izopropil
-
dekan.
-
Yaxud izopropil əvəzinə sek-propil
-
deyə bilərik, buraya sek-propil yaza
bilərik.
-
Ya da sistematik adlandırmaq istəsək
-
bunu beş vergül
-
altı dietil adlandıra bilərik.
-
Beş, izopropil yazmaq əvəzinə
-
bunların hamısını yaza bilərik, bir
metiletil.
-
Əslində qoyun kopyalayıb yapışdırım.
-
Qoyun bunu kopyalayım, metiletil.
-
Kopyalayıb yapışdırım.
-
Qoyun buraya yapışdırım.
-
Bir metiletil.
-
Və əlbəttə əsas onurğa dekandır.
-
Dekan, dekan.
-
İstənilən versiyası
-
adlandırmaq üçün uyğundur.
-
Adi adlandırmada biz
-
izopropildən istifadə edə bilərik.
-
Burada onu metiletil adlandıraraq
-
sistematik üsula keçirik.