< Return to Video

İzopropil qrupu olan alkan | Üzvi kimya | Khan Akademiyası

  • 0:01 - 0:03
    Gəlin buradakı molekulu adlandırmağa
  • 0:03 - 0:04
    çalışaq.
  • 0:04 - 0:04
    Və etmək istədiyimiz ilk şey
  • 0:04 - 0:07
    ən uzun karbon zəncirini tapmaqdır.
  • 0:07 - 0:09
    Gəlin baxaq, bir, iki, üç, dörd,
  • 0:09 - 0:12
    beş, altı, yeddi, səkkiz olacaq.
  • 0:12 - 0:14
    Yaxud gəlin buna baxaq, bir, iki, üç,
  • 0:14 - 0:17
    dörd, beş, altı, yeddi, səkkiz, doqquz, on.
  • 0:17 - 0:19
    Əslində bu, ən uzun zəncirdir.
  • 0:19 - 0:22
    Və əgər bir, iki, üç, dörd, beş, altı,
    yeddi,
  • 0:22 - 0:24
    yaxud bir, iki, üç, dörd, beş, altı,
    yeddi olsa.
  • 0:24 - 0:25
    Amma bunlar ən uzunları deyil.
  • 0:25 - 0:27
    Ən uzunu budur.
  • 0:27 - 0:32
    Bir, iki, üç, dörd, beş, altı, yeddi,
  • 0:35 - 0:39
    səkkiz, doqquz, on, on karbon.
  • 0:41 - 0:43
    Və bu, alkan olacaq,
  • 0:43 - 0:45
    çünki hamısı birqat rabitədir.
  • 0:45 - 0:49
    Və 10 karbonlu zəncir üçün
  • 0:49 - 0:52
    biz 10-un şəkilçisindən istifadə edəcəyik.
  • 0:52 - 0:54
    Bu, dekandır.
  • 0:54 - 0:55
    Qoyun buraya yazım.
  • 0:55 - 0:58
    Bu, dekandır, dekan.
  • 0:59 - 1:01
    İndi gəlin dekana birləşən
  • 1:01 - 1:04
    qruplara baxaq.
  • 1:04 - 1:07
    Bizdə bu qrup var.
  • 1:07 - 1:09
    Bunun iki karbonu var,
  • 1:09 - 1:12
    bir, iki karbon.
  • 1:12 - 1:15
    Və bunun iki karbonu olduğu üçün
  • 1:15 - 1:16
    biz -et şəkilçisindən istifadə edəcəyik.
  • 1:16 - 1:18
    Xatırladım ki, bir karbon olanda -metdir.
  • 1:18 - 1:20
    -Et isə iki karbon üçündür.
  • 1:20 - 1:22
    Və qrup olduğu üçün
  • 1:22 - 1:23
    onurğadan danışmayacağıq,
  • 1:23 - 1:25
    bu, etil qrupudur.
  • 1:25 - 1:27
    Bu bir etil qrupudur.
  • 1:27 - 1:29
    Burada bizim başqa etil qrupumuz da
    var,
  • 1:29 - 1:31
    iki karbon buraya birləşib.
  • 1:31 - 1:34
    Bu da etil qrupudur.
  • 1:34 - 1:37
    İndi buradakı qrup biraz maraqlıdır.
  • 1:37 - 1:39
    Biz karbonları saya bilərik.
  • 1:39 - 1:43
    Bunun bir, iki, üç karbonu var.
  • 1:43 - 1:45
    Bunun üç karbonu var.
  • 1:45 - 1:48
    Bu karbonlar üçün şəkilçi -propdur.
  • 1:48 - 1:51
    Bunun propil qrupu olduğunu düşünə
    bilərsiniz.
  • 1:51 - 1:52
    Buradakı.
  • 1:54 - 1:55
    Bu.
  • 1:55 - 1:57
    Bunun propil qrupu olduğunu düşünə
    bilərsiniz.
  • 1:57 - 2:00
    Və bunu deməkdə tamamilə səhv
    deyilsiniz.
  • 2:00 - 2:05
    Amma biz bunu adlandıranda biraz da
    diqqətli olmalıyıq,
  • 2:05 - 2:07
    çünki propil qrupunda siz propil qrupunun
  • 2:07 - 2:09
    bir ucuna birləşdiyini düşünə bilərsiniz.
  • 2:09 - 2:12
    Amma bir propil qrupunun bir ucuna
    bağlanmırıq.
  • 2:12 - 2:14
    Biz əslində ikinci karbona birləşirik,
  • 2:14 - 2:16
    ortadakı karbona.
  • 2:16 - 2:17
    Və bu ikili karbondur.
  • 2:17 - 2:21
    İkili karbon adlandırılmasının səbəbi
  • 2:21 - 2:24
    başqa iki karbona birləşməsidir.
  • 2:24 - 2:26
    Əgər üç karbona birləşsəydi
  • 2:26 - 2:27
    üçlü karbon olardı.
  • 2:27 - 2:29
    Əgər sadəcə bir karbona birləşsəydi
  • 2:29 - 2:31
    birli karbon olardı.
  • 2:31 - 2:32
    Yəni siz bunun
  • 2:32 - 2:33
    ikili karbona
  • 2:33 - 2:36
    birləşdiyini görə bilərsiniz.
  • 2:36 - 2:39
    Bu, bəzən -sek adlanır,
  • 2:39 - 2:42
    sek-propil qrupu.
  • 2:42 - 2:43
    Bir sek-propil qrupu.
  • 2:43 - 2:45
    Və o, bəzən izo-propil də adlanır,
  • 2:45 - 2:47
    bir izopropil qrupu.
  • 2:47 - 2:50
    İzopropil və siz izopropili tez-tez
  • 2:50 - 2:51
    görəcəksiniz.
  • 2:51 - 2:55
    Bunlara adi adlar deyə bilərsiniz,
  • 2:55 - 2:56
    qrupun adi adlandırılması.
  • 2:56 - 2:59
    İndi sistematik şəkildə adlandırmaq
    istəsəniz
  • 2:59 - 3:01
    bütün molekulu
  • 3:01 - 3:03
    adlandırmaq üçün etdiyimizin eynisini
    etməliyik.
  • 3:03 - 3:06
    Ən uzun zəncirə baxırsınız.
  • 3:06 - 3:09
    Və bu molekulda ən uzun zəncir
  • 3:09 - 3:12
    bağlandığınız yerdən başlayır,
  • 3:12 - 3:14
    iki karbon zənciri,
  • 3:14 - 3:16
    iki karbonlu zəncir.
  • 3:16 - 3:17
    Siz indi buradakı
  • 3:17 - 3:20
    onurğanı etil adlandıra
    bilərsiniz,
  • 3:20 - 3:23
    qoyun buraya yazım,
  • 3:24 - 3:28
    etil, bu onurğa etildir.
  • 3:28 - 3:32
    Sonra bu karbona etil onurğasına birləşmiş
  • 3:32 - 3:35
    bir qrup kimi baxa bilərsiniz.
  • 3:35 - 3:37
    Və biz nömrələməyə
  • 3:37 - 3:39
    əsas zəncirə bağlanan yerdən
  • 3:39 - 3:40
    başlayacağıq.
  • 3:40 - 3:42
    Bu, bir karbondur, bu da iki karbon.
  • 3:42 - 3:45
    Buradakı, bu, sadəcə bir karbon qrupudur.
  • 3:45 - 3:48
    Bu, metil qrupudur,
  • 3:48 - 3:52
    yaxud bir metil qrupu.
  • 3:52 - 3:53
    Deməli, etil qrupunda bir
  • 3:53 - 3:55
    karbona birləşən bir metil qrupu var.
  • 3:55 - 3:58
    İndi bunun sistematik adı,
  • 3:58 - 3:59
    bu, propil kimi kiçik bir
  • 3:59 - 4:02
    qrup üçün geniş yaylımayıb.
  • 4:02 - 4:04
    Amma bunu bir metil,
  • 4:04 - 4:09
    bir, bir metil, bir metiletil,
  • 4:12 - 4:16
    bir metiletil adlandıra bilərsiniz.
  • 4:16 - 4:18
    Bu, sistematik adı idi,
  • 4:18 - 4:19
    deyə bilərsiniz ki, niyə belə
  • 4:19 - 4:21
    sadə bir şeyə bu qədər əziyyət çəkirik,
  • 4:21 - 4:22
    sadəcə izopropil deyə bilərdik.
  • 4:22 - 4:24
    Əgər daha böyük, yaxud çox da
  • 4:24 - 4:27
    qarışıq qrup əsas zəncirə birləşsəydi bu,
  • 4:27 - 4:29
    faydalı olardı.
  • 4:29 - 4:30
    Amma çox vaxt,
  • 4:30 - 4:31
    buna görə adi ad deyilir,
  • 4:31 - 4:33
    bunun izopropil kimi adlandırıldığını
  • 4:33 - 4:35
    görəcəksiniz.
  • 4:35 - 4:38
    Və bəzən ona sek-propil, hətta
  • 4:38 - 4:40
    s-propil deyilir.
  • 4:40 - 4:42
    İndi biz bütün qrupları adlandırdıq,
  • 4:42 - 4:44
    gəlin hansı karbonlara birləşdiyinə baxaq
  • 4:44 - 4:46
    və haradan saymalı olduğumuzu tapaq.
  • 4:46 - 4:47
    Və bunu etmək üçün
  • 4:47 - 4:50
    əsas karbon zəncirinin, dekan
  • 4:50 - 4:51
    onurğasının bir ucundan
  • 4:51 - 4:54
    saymağa başlayırıq.
  • 4:54 - 4:56
    Və qruplara daha tez çatan
  • 4:56 - 4:58
    ucdan saymağa başlayırıq.
  • 4:58 - 5:01
    Məsələn, əgər bu ucdan saysaq
  • 5:01 - 5:03
    bu, bir karbon olacaq,
  • 5:03 - 5:06
    iki karbon, üç karbon, dörd karbon,
    beş karbon.
  • 5:06 - 5:09
    Beşinci karbonda biz iki qrupa dəyirik.
  • 5:09 - 5:10
    Əgər buradan başlasaq
  • 5:10 - 5:13
    bu, bir karbon olacaq, iki karbon,
    üç karbon,
  • 5:13 - 5:15
    dörd və beş karbon.
  • 5:15 - 5:17
    Beşinci karbonda biz bir qrupa dəyirik,
  • 5:17 - 5:18
    amma sadəcə bir qrupa.
  • 5:18 - 5:19
    Və iki qrupa dəymək üçün
  • 5:19 - 5:21
    altıncı karbona qədər gözləməliydik.
  • 5:21 - 5:23
    Deməli, biz iki qrupa daha tez çatmalıyıq,
  • 5:23 - 5:25
    buna görə də bu ucdan sayırıq.
  • 5:25 - 5:27
    Bu, bir karbondur, iki karbon,
  • 5:27 - 5:31
    üç karbon, dörd karbon, beş karbon,
    altı karbon,
  • 5:31 - 5:36
    yeddi karbon, səkkiz, doqquz, on karbon.
  • 5:37 - 5:40
    İndi hansı qrupları birinci yazmalı
  • 5:40 - 5:42
    olduğumuzu tapmaq üçün,
  • 5:42 - 5:45
    etil qruplarını, yoxsa izopropili
  • 5:45 - 5:48
    birinci yazmalıyıq?
  • 5:48 - 5:51
    Biz əlifba sırası ilə hansı hərfin öncə
  • 5:51 - 5:52
    gəldiyinə baxırıq.
  • 5:52 - 5:55
    Məsələn bunlar etil qruplarıdır,
  • 5:55 - 5:57
    onlar e ilə başlayır.
  • 5:57 - 6:01
    Açıq şəkildə e ilə başlayır.
  • 6:01 - 6:05
    E əlifbada izopropildə i-dən əvvəl gəlir,
  • 6:05 - 6:07
    sek-propilin p-dən qabaq.
  • 6:07 - 6:10
    Siz əsasən sek və üçlünü yox sayaraq
  • 6:10 - 6:12
    əlifba sırasına baxırsınız.
  • 6:12 - 6:17
    E də metiletilin m-dən qabaq gəlir.
  • 6:18 - 6:22
    Yəni birinci etil qrupuna baxırıq.
  • 6:22 - 6:24
    Xatırlayın ki, bizim onurğamız 10
    karbondan və birqat
  • 6:24 - 6:26
    rabitələrdən ibarətdir.
  • 6:26 - 6:28
    Bu, alkandır, çünki dekanda 10 dənə
    karbon var.
  • 6:28 - 6:30
    Gəlin birinci etillərdən danışaq.
  • 6:30 - 6:32
    Bizim iki etilimiz olduğu üçün
  • 6:32 - 6:34
    buna dietil deyə bilərik.
  • 6:34 - 6:36
    Qoyun bunu yazım.
  • 6:36 - 6:38
    Biz dietil yaza bilərik.
  • 6:42 - 6:43
    Və əlbəttə bu iki etilin harada
  • 6:43 - 6:46
    olduğunu göstərməliyik.
  • 6:46 - 6:48
    Biri beşinci karbondadır,
  • 6:48 - 6:50
    biri də altıncı.
  • 6:50 - 6:54
    Deməli, bunu beş, altı dietil
    adlandırırıq.
  • 6:54 - 6:57
    Beş bu etil qrupunu göstərir.
  • 6:57 - 6:58
    Altı da bu etil qrupunu.
  • 6:58 - 7:01
    Və indi izopropil qrupuna baxa bilərik.
  • 7:01 - 7:05
    İzopropil qrupu da beşinci karbondadır.
  • 7:05 - 7:09
    Biz beş, altı dietil deyə bilərik,
  • 7:09 - 7:14
    beş izopropil.
  • 7:14 - 7:18
    İzopropil, izopropil
  • 7:20 - 7:21
    dekan.
  • 7:21 - 7:24
    Yaxud izopropil əvəzinə sek-propil
  • 7:24 - 7:27
    deyə bilərik, buraya sek-propil yaza
    bilərik.
  • 7:27 - 7:29
    Ya da sistematik adlandırmaq istəsək
  • 7:29 - 7:30
    bunu beş vergül
  • 7:30 - 7:34
    altı dietil adlandıra bilərik.
  • 7:37 - 7:41
    Beş, izopropil yazmaq əvəzinə
  • 7:41 - 7:44
    bunların hamısını yaza bilərik, bir
    metiletil.
  • 7:44 - 7:47
    Əslində qoyun kopyalayıb yapışdırım.
  • 7:47 - 7:51
    Qoyun bunu kopyalayım, metiletil.
  • 7:52 - 7:54
    Kopyalayıb yapışdırım.
  • 7:54 - 7:56
    Qoyun buraya yapışdırım.
  • 7:56 - 7:58
    Bir metiletil.
  • 7:58 - 8:01
    Və əlbəttə əsas onurğa dekandır.
  • 8:01 - 8:06
    Dekan, dekan.
  • 8:07 - 8:09
    İstənilən versiyası
  • 8:09 - 8:10
    adlandırmaq üçün uyğundur.
  • 8:10 - 8:11
    Adi adlandırmada biz
  • 8:11 - 8:13
    izopropildən istifadə edə bilərik.
  • 8:13 - 8:15
    Burada onu metiletil adlandıraraq
  • 8:15 - 8:17
    sistematik üsula keçirik.
Title:
İzopropil qrupu olan alkan | Üzvi kimya | Khan Akademiyası
Description:

more » « less
Video Language:
English
Team:
Khan Academy
Duration:
08:19

Azerbaijani subtitles

Revisions Compare revisions