hideOn December 5th, we celebrate International Volunteer Day!
We want to say a huge THANK YOU to all Amara.org volunteers for another amazing year helping to make more content accessible to the world!

< Return to Video

Birincili və ikincili vərəm | Yoluxucu xəstəliklər | Khan Academy

  • 0:06 - 0:07
    Bunlar ağciyərlərinizdir.
  • 0:07 - 0:08
    Bu sağ,
  • 0:08 - 0:10
    bu isə sol ağciyərdir.
  • 0:10 - 0:11
    Bunlar yuxarı,
  • 0:11 - 0:13
    bunlar aşağı,
  • 0:13 - 0:16
    bu isə orta paydır.
  • 0:16 - 0:18
    Siz öz işinizlə məşğul olarkən, birdən
  • 0:18 - 0:20
    kimsə öskürür və ağciyərlərinizi
  • 0:20 - 0:22
    vərəm çöplərinə yoluxdurur.
  • 0:22 - 0:23
    Bu çöplər nəfəs alarkən
  • 0:23 - 0:24
    udulur.
  • 0:24 - 0:27
    Əslində, bu olduqca maraqlıdır ki,
  • 0:27 - 0:29
    vərəm çöpləri
  • 0:29 - 0:31
    burada çəkdiyim yarıqlar
  • 0:31 - 0:33
    boyunca yayılmağı xoşlayır.
  • 0:33 - 0:34
    Bu yarıqlar-plevra boşluqları
  • 0:34 - 0:36
    ağciyər paylarını bir-birindən ayırır.
  • 0:36 - 0:38
    Onlar bir növ sərhəd rolunu oynayır.
  • 0:38 - 0:42
    Vərəm bakteriyaları bu yarıqlara yaxın,
  • 0:42 - 0:44
    həmçinin, subplevral yerləşir.
  • 0:44 - 0:51
    Burdakı "plevral" ağciyərin səthini örtən
    qişanı göstərir.
  • 0:51 - 0:53
    "Sub" isə bu xarici qişanın
  • 0:53 - 0:54
    aşağı hissəsini göstərir.
  • 0:54 - 0:56
    Bu bakteriyalar plevra boşluqları
    boyunca və
  • 0:56 - 0:58
    subplevral sahəyə, yəni
  • 0:58 - 1:00
    kənar yerlərə getməyi sevir.
  • 1:00 - 1:02
    Daha sonra onlar alveollara daxil olurlar.
  • 1:02 - 1:04
    Qoyun, bunu sizin üçün çəkim.
  • 1:04 - 1:07
    Bildiyiniz kimi, milyonlarla alveol var.
  • 1:07 - 1:08
    Alveolların, doğrudan da,
  • 1:08 - 1:10
    çoxsaylı olduğunu aydın göstərmək üçün
  • 1:10 - 1:12
    bir neçəsini də çəkəcəyəm.
  • 1:12 - 1:14
    Bu zaman, əlbəttə,
  • 1:14 - 1:16
    alveollara daxil olan həmin bakteriyalara
  • 1:16 - 1:19
    qarşı immun reaksiyası
  • 1:19 - 1:20
    formalaşacaq.
  • 1:20 - 1:22
    Beləliklə, makrofaqlar
  • 1:22 - 1:24
    əmələ gələcək.
  • 1:24 - 1:26
    Həmin makrofaqlar hava kisəciklərinə daxil
  • 1:26 - 1:28
    olmuş vərəm
    bakteriyalarını
  • 1:28 - 1:29
    tutacaq və
  • 1:29 - 1:31
    ağciyər toxumasının bir başından
  • 1:31 - 1:33
    o biri başına doğru yola
    çıxacaq.
  • 1:33 - 1:35
    Daha sonra həmin bakteriyaları
  • 1:35 - 1:38
    lokal limfa düyünlərindən birinə
    boşaldacaq.
  • 1:38 - 1:39
    Bu lokal
  • 1:39 - 1:41
    limfa düyünüdür.
  • 1:41 - 1:44
    Gəlin, bura limfa düyünü yazaq.
  • 1:44 - 1:46
    Makrofaqların ağciyər toxuması boyunca
  • 1:46 - 1:47
    səyahəti bundan ibarət idi.
  • 1:47 - 1:49
    Onların hər biri olmasa da, bəzisi
  • 1:49 - 1:51
    limfa düyünlərinə doğru irəliləyir.
  • 1:51 - 1:52
    Makrofaqlar bu səyahət boyunca
  • 1:52 - 1:54
    mikrobakteriyanı özləri ilə birgə
  • 1:54 - 1:55
    daşıyırlar.
  • 1:55 - 1:56
    Bu isə o mənaya gəlir ki,
  • 1:56 - 1:58
    həmin kiçik mikrobakteriyadan
  • 1:58 - 2:00
    artıq 2 yerdə var.
  • 2:00 - 2:01
    Yəni həm ilk dəfə ağciyəri
  • 2:01 - 2:02
    yoluxdurduğu
    nöqtədə,
  • 2:02 - 2:03
    həm də
  • 2:03 - 2:05
    limfa düyünündə
  • 2:05 - 2:06
    var.
  • 2:06 - 2:07
    Fərz edək ki,
  • 2:07 - 2:09
    bu, sizin
  • 2:09 - 2:10
    ilk infeksiyanızdır.
  • 2:10 - 2:12
    Başqa sözlə, ilk dəfədir ki,
  • 2:12 - 2:15
    misal üçün, siz və ya mən
  • 2:15 - 2:16
    vərəm bakteriyasını
  • 2:16 - 2:18
    nəfəs yolu ilə uduruq.
  • 2:18 - 2:19
    Bu halda nə baş verəcək?
  • 2:19 - 2:21
    Reaksiya yaranacaq.
  • 2:21 - 2:25
    Mikrobakteriya və makrofaqlar arasında
  • 2:25 - 2:26
    "müharibə" başlayacaq.
  • 2:26 - 2:27
    Onlar döyüşəcəklər.
  • 2:27 - 2:30
    Və onların yerləşdikləri sahə
  • 2:30 - 2:33
    ölü mikrobakteriyalar və
  • 2:33 - 2:37
    ölü makrofaqlarla birlikdə
  • 2:37 - 2:39
    tam bir döyüş meydanına çevriləcək.
  • 2:39 - 2:40
    Hüceyrələrdən bəziləri
  • 2:40 - 2:42
    ölsə də,
  • 2:42 - 2:43
    ölənlərin əksəriyyəti məhz
  • 2:43 - 2:45
    bakteriyalar olacaq.
  • 2:45 - 2:47
    Bu limfa düyünü də
  • 2:47 - 2:49
    həmin müharibədən
  • 2:49 - 2:51
    öz payını alacaq.
  • 2:51 - 2:53
    Beləcə, nəhəng bir
  • 2:53 - 2:55
    döyüş meydançası əmələ gələcək.
  • 2:55 - 2:56
    Mikroskop altında baxdıqda, doğrudan da,
  • 2:56 - 2:58
    döyüş meydançasına bənzəyir.
  • 2:58 - 3:00
    Və buna qranuloma deyilir.
  • 3:00 - 3:01
    Qranuloma patoloqların bizim
  • 3:01 - 3:03
    burada təsvir etdiyimiz şey
    üçün
  • 3:03 - 3:05
    istifadə etdikləri termindir.
  • 3:05 - 3:06
    Eyni şey limfa düyünü üçün də
    keçərlidir.
  • 3:06 - 3:09
    Orada da kiçik bir qranuloma var.
  • 3:09 - 3:10
    Gəlin, bunun
  • 3:10 - 3:12
    orta hissəsini
  • 3:12 - 3:13
    pozaq.
  • 3:13 - 3:15
    Fərzk edək ki, qranulomanı
  • 3:15 - 3:16
    kəsib içinə baxırıq.
  • 3:16 - 3:18
    Bu zaman görərik ki,
  • 3:18 - 3:20
    onun daxili qarmaqarışıq və
  • 3:20 - 3:21
    yapışqan bir maddədən
  • 3:21 - 3:24
    ibarətdir.
  • 3:24 - 3:25
    Düzü necə bu nəticəyə
  • 3:25 - 3:26
    gəldiklərini bilməsəm də,
  • 3:26 - 3:28
    vaxtilə həmin maddəni
  • 3:28 - 3:30
    pendirə bənzədənlər də olub və
  • 3:30 - 3:31
    bu səbəbdən
  • 3:31 - 3:35
    ona kazeoz nekroz adı verilib.
  • 3:35 - 3:40
    Buradakı "kazeoz" pendirə işarə edir.
  • 3:40 - 3:43
    Bəli, məhz krekerlə birgə yediyiniz
  • 3:43 - 3:44
    pendirdən söhbət gedir.
  • 3:44 - 3:46
    Bunu
  • 3:46 - 3:47
    "pendirli ölüm"
  • 3:47 - 3:50
    kimi düşünə bilərsiniz.
  • 3:50 - 3:52
    Deyəsən, bir hərfi səhvən əlavə etmişəm.
  • 3:52 - 3:54
    Bircə dəqiqə, bunu düzəldim.
  • 3:54 - 3:56
    Aha, pendirli ölüm.
  • 3:56 - 3:57
    Terminlərdən söz düşmüşkən,
  • 3:57 - 3:59
    gəlin, bir neçəsini də
  • 3:59 - 4:00
    öyrənək.
  • 4:00 - 4:02
    Qon ocağı. "Bu nədir belə?" dediyinizi
    eşidirəm.
  • 4:02 - 4:05
    Bu termin, əslində, Dr. Anton Qonun soyadından
    götürülüb.
  • 4:05 - 4:08
    Bu şey Qon ocağı adlandırılır.
  • 4:08 - 4:10
  • 4:10 - 4:13
  • 4:13 - 4:15
  • 4:15 - 4:17
  • 4:17 - 4:19
  • 4:19 - 4:20
  • 4:20 - 4:22
  • 4:22 - 4:24
  • 4:24 - 4:25
  • 4:25 - 4:27
  • 4:27 - 4:28
  • 4:28 - 4:31
  • 4:31 - 4:33
  • 4:33 - 4:35
  • 4:35 - 4:38
  • 4:38 - 4:40
  • 4:40 - 4:42
  • 4:42 - 4:44
  • 4:44 - 4:46
  • 4:46 - 4:47
  • 4:47 - 4:50
  • 4:50 - 4:51
  • 4:51 - 4:53
  • 4:53 - 4:55
  • 4:55 - 4:58
  • 4:58 - 5:00
  • 5:00 - 5:01
  • 5:01 - 5:04
  • 5:04 - 5:07
  • 5:07 - 5:08
  • 5:08 - 5:11
  • 5:11 - 5:13
  • 5:13 - 5:14
  • 5:14 - 5:17
  • 5:17 - 5:19
  • 5:19 - 5:21
  • 5:21 - 5:23
  • 5:23 - 5:25
  • 5:25 - 5:27
  • 5:27 - 5:28
  • 5:28 - 5:31
  • 5:31 - 5:33
  • 5:33 - 5:34
  • 5:34 - 5:36
  • 5:36 - 5:38
  • 5:38 - 5:39
  • 5:39 - 5:41
  • 5:41 - 5:43
  • 5:43 - 5:46
  • 5:46 - 5:48
  • 5:48 - 5:49
  • 5:49 - 5:51
  • 5:51 - 5:54
  • 5:54 - 5:56
  • 5:56 - 5:57
  • 5:57 - 5:59
  • 5:59 - 6:01
  • 6:01 - 6:02
  • 6:02 - 6:03
  • 6:03 - 6:05
  • 6:05 - 6:06
  • 6:06 - 6:08
  • 6:08 - 6:09
  • 6:09 - 6:10
  • 6:10 - 6:11
  • 6:11 - 6:13
  • 6:13 - 6:15
  • 6:15 - 6:17
  • 6:17 - 6:19
  • 6:19 - 6:21
  • 6:21 - 6:23
  • 6:23 - 6:24
  • 6:24 - 6:26
  • 6:26 - 6:28
  • 6:28 - 6:30
  • 6:30 - 6:31
  • 6:31 - 6:33
  • 6:33 - 6:34
  • 6:34 - 6:35
  • 6:35 - 6:37
  • 6:37 - 6:40
  • 6:40 - 6:41
  • 6:41 - 6:44
  • 6:44 - 6:45
  • 6:45 - 6:47
  • 6:47 - 6:49
  • 6:49 - 6:51
  • 6:51 - 6:53
  • 6:53 - 6:57
  • 6:57 - 7:00
  • 7:00 - 7:02
  • 7:02 - 7:03
  • 7:03 - 7:04
  • 7:04 - 7:06
  • 7:06 - 7:07
  • 7:07 - 7:08
  • 7:08 - 7:11
  • 7:11 - 7:13
  • 7:13 - 7:15
  • 7:15 - 7:18
  • 7:18 - 7:21
  • 7:21 - 7:23
  • 7:23 - 7:26
  • 7:26 - 7:28
  • 7:28 - 7:30
  • 7:30 - 7:32
  • 7:32 - 7:34
  • 7:34 - 7:36
  • 7:36 - 7:38
  • 7:38 - 7:40
  • 7:40 - 7:42
  • 7:42 - 7:45
  • 7:45 - 7:47
  • 7:47 - 7:50
  • 7:50 - 7:52
  • 7:52 - 7:53
  • 7:53 - 7:56
  • 7:56 - 7:58
  • 7:58 - 8:01
  • 8:01 - 8:03
  • 8:03 - 8:04
  • 8:04 - 8:07
  • 8:07 - 8:10
  • 8:10 - 8:12
  • 8:12 - 8:14
  • 8:14 - 8:17
  • 8:17 - 8:20
  • 8:20 - 8:21
  • 8:21 - 8:23
  • 8:23 - 8:25
  • 8:25 - 8:27
  • 8:27 - 8:29
  • 8:29 - 8:31
  • 8:31 - 8:34
  • 8:34 - 8:35
  • 8:35 - 8:37
  • 8:37 - 8:39
  • 8:39 - 8:41
  • 8:41 - 8:48
  • 8:48 - 8:50
  • 8:50 - 8:52
  • 8:52 - 8:55
  • 8:55 - 8:57
  • 8:57 - 9:00
  • 9:00 - 9:02
  • 9:02 - 9:04
  • 9:04 - 9:07
  • 9:07 - 9:09
  • 9:09 - 9:11
  • 9:11 - 9:13
  • 9:13 - 9:15
  • 9:15 - 9:17
  • 9:17 - 9:19
  • 9:19 - 9:22
  • 9:22 - 9:24
  • 9:24 - 9:28
  • 9:28 - 9:30
  • 9:30 - 9:33
  • 9:33 - 9:35
  • 9:35 - 9:38
  • 9:38 - 9:40
  • 9:40 - 9:42
  • 9:42 - 9:44
  • 9:44 - 9:47
  • 9:47 - 9:49
  • 9:49 - 9:52
  • 9:52 - 9:54
  • 9:54 - 9:57
  • 9:57 - 9:58
  • 9:58 - 10:01
  • 10:01 - 10:04
  • 10:04 - 10:06
  • 10:06 - 10:09
  • 10:09 - 10:12
  • 10:12 - 10:14
  • 10:14 - 10:16
  • 10:16 - 10:18
Title:
Birincili və ikincili vərəm | Yoluxucu xəstəliklər | Khan Academy
Description:

more » « less
Video Language:
English
Team:
Khan Academy
Duration:
10:19

Azerbaijani subtitles

Revisions Compare revisions