< Return to Video

SỰ SỐNG BÊN NGOÀI II: Bảo tàng Sự sống ngoài Trái Đất (4K)

  • 0:02 - 0:04
    Hỗ trợ bởi:
    Protocol Labs
  • 0:04 - 0:09
    Theo đuổi trí tò mò của bạn.
    Đưa loài người tiến lên phía trước.
  • 0:17 - 0:19
    Trong cả Vũ Trụ,
  • 0:19 - 0:25
    Trong cả Vũ Trụ,
    chỉ có một mầm sống được biết đến.
  • 0:31 - 0:34
    Liệu chỉ có mầm sống ấy tồn tại?
  • 0:34 - 0:40
    Liệu chỉ có mầm sống ấy tồn tại?
    Hay đó chỉ là một phần của vùng đất Vũ Trụ rộng lớn?
  • 0:46 - 0:52
    Hãy tưởng tượng một viện bảo tàng
    lưu trữ mọi dạng sống trong Vũ Trụ.
  • 0:58 - 1:01
    Một bảo tàng như vậy có thể chứa đựng điều kì bí gì
  • 1:16 - 1:19
    Điều gì khả thi dưới quy luật của tự nhiên?
  • 1:40 - 1:41
    SỰ SỐNG
  • 1:41 - 1:46
    SỰ SỐNG BÊN NGOÀI
  • 1:49 - 1:50
    CHƯƠNG II
  • 1:50 - 1:55
    CHƯƠNG II
    Viện bảo tàng của sự sống ngoài Trái Đất
  • 2:03 - 2:04
    Để có hi vọng
  • 2:04 - 2:06
    tìm được sự sống ngoài Trái Đất
  • 2:06 - 2:08
    Chúng ta phải biết thứ mà ta cần tìm.
  • 2:12 - 2:14
    Nhưng chúng ta bắt đầu từ đâu?
  • 2:15 - 2:17
    Làm sao ta có thể thu hẹp lại
  • 2:17 - 2:19
    những khả năng dường như vô tận?
  • 2:27 - 2:29
    Có một điều ta biết chắc rằng
  • 2:31 - 2:32
    Tự nhiên cũng có
  • 2:32 - 2:34
    quy luật riêng của mình.
  • 2:37 - 2:38
    Sự sống ngoài hành tinh dù
  • 2:38 - 2:40
    kỳ lạ đến thế nào,
  • 2:40 - 2:42
    nó cũng sẽ bị hạn chế bởi
  • 2:42 - 2:43
    những quy luật vật lý
  • 2:43 - 2:45
    và hóa học chung như chúng ta bây giờ.
  • 2:52 - 2:52
    Trên hết,
  • 2:53 - 2:56
    mỗi môi trường ngoài Trái Đất sẽ định hình
  • 2:56 - 2:58
    kiểu sự sống nào có thể tiến hóa ở đó.
  • 3:07 - 3:09
    Bất chấp những rào cản tự nhiên này,
  • 3:09 - 3:12
    những khả năng xảy ra thật khó tin để tưởng tượng.
  • 3:14 - 3:16
    Hàng nghìn tỷ hành tinh,
  • 3:16 - 3:18
    mỗi hành tinh là một cái vạc hóa chất độc nhất
  • 3:18 - 3:21
    theo đuổi quá trình tiến hóa phức tạp riêng.
  • 3:28 - 3:30
    Để dẫn đường cho suy nghĩ của chúng ta,
  • 3:30 - 3:31
    viện bảo tàng sự sống ngoài Trái Đất
  • 3:31 - 3:33
    sẽ được chia thành 2 nơi .
  • 3:36 - 3:36
    Sự sống mà ta biết
  • 3:36 - 3:37
    NƠI TRƯNG BÀY I
    Sự sống mà ta biết
    Dựa trên cacbon và nước
    Sự sống mà ta biết
  • 3:37 - 3:38
    NƠI TRƯNG BÀY I
    Sự sống mà ta biết
    Dựa trên cacbon và nước
    Nhà của những sinh vật
  • 3:38 - 3:41
    NƠI TRƯNG BÀY I
    Sự sống mà ta biết
    Dựa trên cacbon và nước
    có cấu trúc sinh-hóa học giống chúng ta.
  • 3:42 - 3:42
    NƠI TRƯNG BÀY II
    Sự sống ta chưa biết
    Cấu trúc sinh-hóa kỳ lạ
  • 3:42 - 3:44
    NƠI TRƯNG BÀY II
    Sự sống ta chưa biết
    Cấu trúc sinh-hóa kỳ lạ
    Và sự sống mà ta chưa biết
  • 3:44 - 3:45
    NƠI TRƯNG BÀY II
    Sự sống ta chưa biết
    Cấu trúc sinh-hóa kỳ lạ
    Nhà của những sinh vật
  • 3:45 - 3:48
    NƠI TRƯNG BÀY II
    Sự sống ta chưa biết
    Cấu trúc sinh-hóa kỳ lạ
    thách thức tầm hiểu biết của ta về sự sống
  • 3:54 - 3:55
    Trước khi ta du hành
  • 3:55 - 3:57
    quá xa vào những nơi xa lạ
  • 3:57 - 3:59
    Chúng ta phải tự hỏi rằng
  • 4:00 - 4:02
    Có phải sự sống ngoài kia giống chúng ta
  • 4:02 - 4:04
    hơn là ta nghĩ?
  • 4:11 - 4:13
    NƠI TRƯNG BÀY I
  • 4:13 - 4:15
    NƠI TRƯNG BÀY I
    Sự sống mà ta biết
  • 4:15 - 4:15
    NƠI TRƯNG BÀY I
    Sự sống mà ta biết
    Dựa trên cacbon và nước
  • 4:15 - 4:18
    Nếu có yếu tố kết nối tất cả chúng ta
  • 4:18 - 4:20
    với những giống nòi khác trong bảo tàng này thì
  • 4:20 - 4:21
    Đó là Cacbon.
  • 4:22 - 4:23
    CACBON
  • 4:25 - 4:26
    Cacbon ở khắp mọi nơi
  • 4:26 - 4:29
    là một trong những nguyên tố phổ biến nhất Vũ Trụ
  • 4:29 - 4:33
    và rất thích hợp để hình thành nên những phân tử lớn vững chắc.
  • 4:37 - 4:39
    Cacbon có khả năng hiếm có
  • 4:39 - 4:40
    trong việc hình thành nên liên kết 4 chiều
  • 4:40 - 4:42
    với các nguyên tố khác
  • 4:42 - 4:44
    và liên kết với chính nó trong 1 chuỗi dài, ổn định.
  • 4:46 - 4:48
    cho phép nó hình thành nên
  • 4:48 - 4:50
    những phân tử lớn và phức tạp.
  • 4:56 - 4:58
    Tính linh hoạt này giúp
  • 4:58 - 4:59
    cacbon trở thành phần trung tâm
  • 4:59 - 5:01
    trong bộ máy phân tử của sự sống.
  • 5:03 - 5:06
    Và hợp chất Cacbon mà ta đang sử dụng
  • 5:06 - 5:09
    đã được tìm thấy ở xa ngoài Trái Đất,
  • 5:09 - 5:10
    bám chặt vào thiên thạch.
  • 5:11 - 5:12
    GLYXIN
  • 5:12 - 5:15
    và trôi dạt trong những đám mây
  • 5:15 - 5:16
    của bụi Vũ trụ.
  • 5:18 - 5:20
    Các khối nền tảng của sự sống
  • 5:21 - 5:24
    trôi dạt như tuyết trong Vũ trụ
  • 5:30 - 5:32
    Và nếu sự sống ngoài Trái Đất chọn
  • 5:32 - 5:34
    loại hợp chất Cacbon khác
  • 5:34 - 5:35
    cho cấu trúc hóa sinh của mình
  • 5:36 - 5:38
    thì sẽ có rất nhiều khả năng để lựa chọn.
  • 5:42 - 5:44
    Các nhà khoa học gần đây đã tìm ra
  • 5:44 - 5:46
    hơn một triệu chuỗi khả năng
  • 5:46 - 5:48
    thay thế cho DNA.
  • 5:48 - 5:50
    Tất cả đều dựa trên Cacbon.
  • 5:58 - 5:59
    Nếu chúng ta khám phá ra
  • 5:59 - 6:01
    sự sống dựa trên Cacbon khác,
  • 6:02 - 6:04
    về cơ bản ta và họ có mối liên kết với nhau.
  • 6:08 - 6:10
    Họ sẽ là người anh em Vũ trụ của chúng ta.
  • 6:13 - 6:15
    Nhưng liệu họ có trông giống ta không?
  • 6:20 - 6:23
    Nếu họ đến từ những hành tinh giống Trái Đất,
  • 6:23 - 6:24
    thì chúng ta sẽ có nhiều điểm chung,
  • 6:25 - 6:28
    hơn là chỉ mỗi cấu trúc sinh-hóa.
  • 6:30 - 6:31
    Sự sống sẽ như thế nào
  • 6:31 - 6:32
    trên những hành tinh khác,
  • 6:32 - 6:33
    Nếu nó có thể tiến hóa?
  • 6:33 - 6:35
    Có phải nó sẽ giống với
  • 6:35 - 6:36
    thế giới chúng ta ngày nay trên Trái Đất?
  • 6:37 - 6:39
    Hay là hoàn toàn khác biệt?
  • 6:40 - 6:42
    Có những người tranh luận cho rằng
  • 6:42 - 6:45
    với những lý luận của tiến hóa hội tụ
  • 6:45 - 6:46
    nếu điều kiện trên những hành tinh khác
  • 6:46 - 6:48
    tương tự như ở đây,
  • 6:48 - 6:48
    thì chúng ta sẽ thấy
  • 6:48 - 6:50
    các dạng sống tương tự.
  • 6:54 - 6:57
    Các bộ phận cơ thể động vật và thực vật
  • 6:57 - 6:58
    trông rất quen thuộc.
  • 7:12 - 7:13
    Trên Trái Đất,
  • 7:13 - 7:15
    Các chức năng nhất định như tầm nhìn,
  • 7:15 - 7:17
    định vị bằng tiếng vang và bay
  • 7:17 - 7:19
    đã tiến hóa nhiều lần,
  • 7:19 - 7:20
    một cách độc lập
  • 7:20 - 7:21
    ở nhiều loài khác nhau.
  • 7:24 - 7:26
    Quá trình tiến hóa hội tụ này
  • 7:26 - 7:29
    cũng xảy ra đối với những hành tinh giống Trái Đất
  • 7:29 - 7:31
    nơi mà các sinh vật đối mặt với
  • 7:31 - 7:33
    những áp lực từ môi trường tương tự.
  • 7:35 - 7:37
    Không có gì đảm bảo
  • 7:37 - 7:40
    nhưng có thể tồn tại tính phổ quát nhất định của sự sống
  • 7:44 - 7:46
    những thành công lớn nhất của tiến hóa
  • 7:46 - 7:48
    đang lặp lại khắp vũ trụ.
  • 7:58 - 7:59
    Mỗi đặc điểm là một giai điệu
  • 7:59 - 8:02
    cho môi trường địa phương đó
  • 8:03 - 8:04
    Những hành tinh sáng mờ
  • 8:04 - 8:06
    sẽ sản sinh ra sinh vật có mắt lớn
  • 8:06 - 8:08
    để tiếp nhận thêm ánh sáng,
  • 8:08 - 8:10
    như động vật có vú sống về đêm.
  • 8:14 - 8:17
    Một số người đi xa đến mức cho rằng
  • 8:17 - 8:19
    sinh vật có cơ thể giống con người,
  • 8:19 - 8:19
    dạng con người,
  • 8:19 - 8:21
    sẽ xuất hiện trên các hành tinh khác.
  • 8:26 - 8:29
    Sự tồn tại của sinh vật dạng người
  • 8:29 - 8:31
    dường như không được hình thành
  • 8:31 - 8:34
    từ chuỗi sự kiện tương tự đã tạo nên chúng ta.
  • 8:35 - 8:37
    Nhưng chúng ta không thể bác bỏ điều đó.
  • 8:41 - 8:42
    Nếu chỉ cần một trong số
  • 8:42 - 8:44
    100 nghìn tỉ hành tinh giống Trái Đất
  • 8:44 - 8:46
    sản sinh ra sinh vật dạng người
  • 8:46 - 8:47
    thì có thể vẫn còn
  • 8:47 - 8:48
    hàng ngàn những sinh vật
  • 8:48 - 8:50
    như chúng ta ngoài kia.
  • 9:02 - 9:08
    Nhưng trên thực tế, chúng ta có nhiều cơ hội để
    tìm hiểu sinh vật đứng dưới cùng chuỗi thức ăn.
  • 9:10 - 9:11
    Tiến hóa hội tụ
  • 9:11 - 9:14
    cũng xảy ra lan tràn ở thực vật
  • 9:14 - 9:16
    và thực vật quang hợp C₄
  • 9:16 - 9:17
    đã phát sinh độc lập
  • 9:17 - 9:19
    hơn 40 lần...
  • 9:21 - 9:23
    Thực vật ngoài Trái Đất
  • 9:23 - 9:24
    sẽ giống như chúng ta
  • 9:24 - 9:26
    hay là điều gì đó khác biệt hoàn toàn?
  • 9:37 - 9:38
    Trên Trái Đất,
  • 9:38 - 9:39
    Thực vật có màu xanh lục
  • 9:39 - 9:40
    vì chúng hấp thụ
  • 9:40 - 9:41
    những bước sóng ánh sáng khác,
  • 9:41 - 9:43
    trong quang phổ của Mặt Trời.
  • 9:45 - 9:48
    Nhưng các ngôi sao tỏa ra nhiều màu sắc
  • 9:52 - 9:54
    và thực vật ngoài Trái Đất sẽ tạo ra
  • 9:54 - 9:55
    nhiều sắc tố khác nhau
  • 9:55 - 9:58
    để thích ứng với quang phổ ngôi sao độc nhất của chúng
  • 10:04 - 10:06
    Thực vật nhận năng lượng từ các ngôi sao nóng hơn
  • 10:06 - 10:08
    thì có màu đỏ hơn,
  • 10:08 - 10:09
    vì chúng hấp thụ
  • 10:09 - 10:11
    năng lượng ánh sáng xanh hơn.
  • 10:19 - 10:22
    Xung quanh các Sao lùn đỏ sáng mờ,
  • 10:22 - 10:25
    thảm thực vật có màu tối,
  • 10:25 - 10:27
    thích ứng để hấp thụ tất cả
  • 10:27 - 10:28
    các sóng ánh sáng nhìn thấy.
  • 10:45 - 10:46
    Bản thân Trái Đất
  • 10:46 - 10:48
    thực vật có thể từng xuất hiện màu tím,
  • 10:48 - 10:50
    nhờ vào một sắc tố gọi là Retinal,
  • 10:50 - 10:52
    là một tiền chất ban đầu của chlorophyll.
  • 10:55 - 10:56
    Một số người nghĩ rằng
  • 10:56 - 10:58
    sự đơn giản của phân tử retinal
  • 10:58 - 11:02
    sẽ khiến nó trở thành sắc tố phổ biến hơn.
  • 11:04 - 11:05
    Nếu vậy,
  • 11:05 - 11:06
    chúng ta sẽ thấy rằng
  • 11:06 - 11:07
    màu tím
  • 11:08 - 11:10
    là màu sắc ưa chuộng của sự sống.
  • 11:20 - 11:22
    Nhưng màu sắc của thảm thực vật ngoài Trái Đất
  • 11:22 - 11:24
    còn hơn chỉ là sự tò mò,
  • 11:26 - 11:27
    thông tin hóa học của chúng
  • 11:27 - 11:28
    có thể được nhìn thấy
  • 11:28 - 11:30
    từ cách xa nhiều năm ánh sáng.
  • 11:34 - 11:37
    Thực vật Trái Đất có một đường lồi đặc trưng,
  • 11:37 - 11:40
    trong ánh sáng phản chiếu từ Trái Đất
  • 11:40 - 11:42
    Tìm kiếm một đặc trưng tương tự
  • 11:42 - 11:44
    từ một hành tinh khác có thể chỉ ra con đường
  • 11:44 - 11:46
    đến với thực vật ngoài Trái Đất.
  • 11:50 - 11:52
    Có thể đây sẽ là
  • 11:52 - 11:55
    cái nhìn liếc qua đầu tiên của chúng ta về sự sống ngoài kia
  • 11:55 - 11:57
    một màu sắc rực rỡ
  • 11:57 - 11:59
    tỏa ra từ một hành tinh xa xôi.
  • 12:12 - 12:19
    Nhưng điều ảnh hướng mạnh mẽ nhất không đến từ ngôi sao chủ;
    mà là bản thân hành tinh đó
  • 12:20 - 12:21
    Điều gì sẽ xảy ra,
  • 12:21 - 12:23
    khi ta thay đổi độ dài ngày
  • 12:23 - 12:23
    của hành tinh?
  • 12:23 - 12:24
    Điều gì sẽ xảy ra,
  • 12:24 - 12:24
    khi ta thay đổi
  • 12:24 - 12:26
    độ nghiêng của hành tinh?
  • 12:26 - 12:26
    Điều gì sẽ xảy ra,
  • 12:26 - 12:27
    khi ta thay đổi
  • 12:27 - 12:28
    hình dạng của quỹ đạo?
  • 12:28 - 12:28
    Điều gì sẽ xảy ra
  • 12:28 - 12:29
    khi ta thay đổi
  • 12:29 - 12:31
    trọng lực của hành tinh?
  • 12:34 - 12:37
    Những hành tinh với quỹ đạo elip dài
  • 12:37 - 12:40
    sẽ có những lúc giao mùa đột ngột
  • 12:41 - 12:42
    Có thể có những hành tinh
  • 12:42 - 12:43
    trông như đã chết
  • 12:43 - 12:45
    trong hàng ngàn năm,
  • 12:45 - 12:47
    rồi bất ngờ...
  • 12:47 - 12:47
    hồi xuân trở lại.
  • 13:02 - 13:04
    Hầu hết các hành tinh đá
  • 13:04 - 13:05
    được phát hiện cho đến nay
  • 13:05 - 13:08
    đều là "Siêu Trái Đất" khổng lồ.
  • 13:09 - 13:12
    GJ 357 D
  • 13:12 - 13:14
    Sự sống sẽ tiến hóa như thế nào
  • 13:14 - 13:15
    trên những hành tinh đó?
  • 13:19 - 13:20
    Trên đại dương,
  • 13:20 - 13:22
    trọng lực không là vấn đề gì nhiều cả.
  • 13:30 - 13:31
    Một hành tinh với trọng lực lớn
  • 13:31 - 13:32
    thì không phải nơi nào cũng có trọng lực mạnh.
  • 13:34 - 13:34
    Nếu bạn ở trong đại dương,
  • 13:34 - 13:36
    và đó là nơi tất cả sự sống bắt đầu
  • 13:36 - 13:38
    thì gần như không thể cảm nhận trọng lực
  • 13:38 - 13:39
    vì tỉ trọng của bạn
  • 13:39 - 13:41
    cũng giống như môi trường xung quanh.
  • 13:43 - 13:44
    Đó là khi động vật
  • 13:44 - 13:46
    bước lên trên cạn,
  • 13:46 - 13:47
    và chúng cảm nhận được trọng lực.
  • 13:52 - 13:53
    Lực g mạnh
  • 13:53 - 13:54
    sẽ đòi hỏi sinh vật
  • 13:54 - 13:56
    có bộ xương lớn và cơ bắp to
  • 13:56 - 13:58
    trong sự sống phức tạp trên cạn.
  • 14:00 - 14:01
    Chúng cũng cần
  • 14:01 - 14:03
    một hệ tuần hoàn mạnh mẽ hơn.
  • 14:05 - 14:06
    Và thực vật có thể bị kìm hãm phát triển
  • 14:06 - 14:09
    vì tiêu hao năng lượng vận chuyển chất dinh dưỡng
  • 14:09 - 14:11
    dưới trọng lực mạnh hơn.
  • 14:17 - 14:19
    Những hành tinh có trọng lực yếu
  • 14:19 - 14:19
    sẽ dễ bị
  • 14:19 - 14:22
    thất thoát khí quyển ra ngoài Vũ Trụ,
  • 14:22 - 14:23
    và thiếu đi từ trường
  • 14:23 - 14:25
    để bảo vệ tránh khỏi các tia Vũ Trụ.
  • 14:36 - 14:37
    Nhưng những hành tinh nhỏ
  • 14:37 - 14:39
    có thể là nhà của các ốc đảo bí mật.
  • 14:46 - 14:48
    Những hệ thống hang động đồ sộ
  • 14:48 - 14:51
    cung cấp nơi ẩn náu cho sự sống.
  • 15:02 - 15:11
    Với nhiệt độ ổn định hơn và sự bảo vệ tránh khỏi các tia Vũ Trụ,
    sự sống có thể phát triển ngầm trên hành tinh với bề mặt chết chóc.
  • 15:27 - 15:29
    Hành tinh nhỏ nhất có thể sinh sống được
  • 15:29 - 15:32
    được ước tính vào khoảng 2.5%
  • 15:32 - 15:34
    khối lượng Trái Đất.
  • 15:35 - 15:39
    Nếu sự sống trên mặt đất tiến hóa ở các hành tinh ấy,
  • 15:39 - 15:41
    đó là một cảnh quan đáng được ngắm nhìn.
  • 15:45 - 15:47
    Thực vật có thể phát triển vươn lên đỉnh cao
  • 15:47 - 15:49
    có thể vận chuyển chất dinh dưỡng lên cao hơn,
  • 15:49 - 15:51
    trong khi trong lực yếu hơn.
  • 15:59 - 16:00
    Và không cần sự đòi hỏi
  • 16:00 - 16:01
    của các bộ xương cồng kềnh,
  • 16:01 - 16:03
    và cơ bắp to
  • 16:03 - 16:04
    động vật có thể có dạng cơ thể
  • 16:04 - 16:06
    khiến cho ta sửng sốt.
  • 16:22 - 16:28
    Mặc cho trí tưởng tượng háo hức của chúng ta,
    dạng sống phức tạp to lớn có thể rất hiếm trong Vũ Trụ.
  • 16:31 - 16:32
    Tại Trái Đất,
  • 16:32 - 16:35
    cần đến 3 tỉ năm tiến hóa
  • 16:35 - 16:38
    để tạo ra sự sống động thực vật phức tạp.
  • 16:40 - 16:42
    Các sinh vật đơn giản còn khó hơn,
  • 16:42 - 16:43
    thích ứng nhiều hơn
  • 16:43 - 16:45
    và lan rộng hơn.
  • 16:48 - 16:50
    Bộ sưu tập lớn nhất
  • 16:50 - 16:50
    trong bảo tàng
  • 16:50 - 16:51
    của sự sống ngoài Trái Đất
  • 16:51 - 16:52
    sẽ có thể là
  • 16:52 - 16:55
    "Đại sảnh của vi sinh vật".
  • 17:10 - 17:13
    Tìm kiếm vi sinh vật ngoài Trái Đất nhỏ nhất
  • 17:13 - 17:15
    sẽ là một phát hiện mang tính đột phá.
  • 17:30 - 17:32
    Và vi sinh vật có kích cỡ bằng miệng
  • 17:32 - 17:35
    sẽ để lại một dấu vết lớn.
  • 17:36 - 17:37
    Giống như đá stromatolite trên Trái Đất,
  • 17:37 - 17:39
    các lớp vi sinh vật
  • 17:39 - 17:40
    có thể tích tụ thành
  • 17:40 - 17:42
    những gò đá khổng lồ theo thời gian.
  • 17:42 - 17:44
    Để lại những cấu trúc kỳ lạ.
  • 17:49 - 17:50
    Và khi con số đủ lớn,
  • 17:50 - 17:52
    một số vi khuẩn ngoài Trái Đất
  • 17:52 - 17:54
    có thể để lại đặc trưng sinh học riêng biệt,
  • 17:56 - 17:57
    bằng cách xả ra những khí
  • 17:57 - 17:59
    mà sẽ không cùng tồn tại một cách tự nhiên
  • 17:59 - 18:00
    như Oxi
  • 18:00 - 18:01
    và Metan.
  • 18:07 - 18:09
    Có cách để tạo ra Oxi mà không cần sự sống.
  • 18:09 - 18:11
    Có cách để tạo ra Metan mà không cần sự sống.
  • 18:11 - 18:13
    Nhưng để chúng có chung một bầu khí quyển?
  • 18:13 - 18:14
    Là điều gần như bất khả thi
  • 18:14 - 18:15
    Trừ khi có sự hiện diện của sinh học
  • 18:15 - 18:16
    để tạo ra những khí ấy
  • 18:16 - 18:17
    trên bề mặt.
  • 18:17 - 18:18
    Và nó sẽ để lại,
  • 18:18 - 18:21
    một dấu ấn trên màu sắc quang phổ của hành tinh.
  • 18:23 - 18:25
    Kính thiên văn vũ trụ thế hệ tiếp theo
  • 18:25 - 18:28
    sẽ đi tìm một dấu hiệu như trên,
  • 18:28 - 18:31
    trên một hành tinh không xa Trái Đất.
  • 18:32 - 18:34
    Ngôi sao giống Mặt Trời gần nhất
  • 18:34 - 18:36
    có hành tinh giống Trái Đất,
  • 18:36 - 18:38
    nằm trong khu vực có thể sống
  • 18:38 - 18:40
    có thể chỉ cách 20 năm ánh sáng
  • 18:40 - 18:41
    và có thể thấy
  • 18:41 - 18:43
    bằng mắt trần.
  • 18:46 - 18:52
    Nhưng có thể có đối tượng dễ dàng để nhắm đến
    hơn là những hành tinh nhỏ giống Trái Đất.
  • 18:55 - 19:01
    Sao lùn nâu: quá nhỏ để là ngôi sao, quá lớn để là hành tinh.
  • 19:06 - 19:07
    Hầu hết các Sao lùn nâu
  • 19:07 - 19:09
    quá nóng để hỗ trợ sự sống
  • 19:09 - 19:11
    như chúng ta đã biết.
  • 19:11 - 19:13
    Nhưng một số vừa đủ lạnh.
  • 19:14 - 19:23
    WISE 0855-0714
  • 19:24 - 19:26
    Tất cả các nguyên tố cơ bản cần cho sự sống
  • 19:26 - 19:27
    đã được phát hiện
  • 19:27 - 19:29
    bên trong bầu khí quyển của nó.
  • 19:31 - 19:33
    Và trong những đám mây này,
  • 19:33 - 19:34
    một số tầng
  • 19:34 - 19:36
    sẽ cung cấp nhiệt độ lí tưởng
  • 19:36 - 19:40
    và áp suất cho khả năng sinh sống.
  • 19:46 - 19:49
    Sẽ có thể có sinh vật phù du trên bầu trời đó
  • 19:50 - 19:54
    giữ ở trên cao bằng cách khuấy động gió lên
  • 19:57 - 19:59
    Và khi đã đủ lực,
  • 19:59 - 20:01
    những cơn gió này thậm chí có thể hỗ trợ
  • 20:01 - 20:03
    sự sống phức tạp hơn.
  • 20:06 - 20:08
    Thú săn mồi...
  • 20:16 - 20:24
    Có hơn 25 tỉ Sao lùn nâu đơn độc trong thiên hà của chúng ta,
    và kích thước của chúng sẽ khiến việc nghiên cứu dễ dàng hơn.
  • 20:27 - 20:35
    Mẫu vật đầu tiên chúng ta khám phá trong bảo tàng của sự sống
    có thể không đến từ một hành tinh nào cả.
  • 20:44 - 20:47
    Điều này đặt ra một câu hỏi quan trọng
  • 20:47 - 20:49
    Điều gì xảy ra nếu chúng ta đang tìm kiếm
  • 20:49 - 20:50
    nhầm vị trí tất cả?
  • 20:52 - 20:53
    Điều gì sẽ xảy ra nếu tự nhiên
  • 20:53 - 20:57
    có những ý tưởng khác?
  • 20:59 - 21:01
    NƠI TRƯNG BÀY II
  • 21:01 - 21:03
    NƠI TRƯNG BÀY II
    Sự sống ta chưa biết
  • 21:03 - 21:08
    NƠI TRƯNG BÀY II
    Sự sống ta chưa biết
    Cấu trúc sinh-hóa kỳ lạ
  • 21:21 - 21:22
    Hầu hết Vũ Trụ
  • 21:22 - 21:24
    quá lạnh hoặc quá nóng
  • 21:24 - 21:25
    đối với nước lỏng,
  • 21:25 - 21:27
    và sinh hóa học hỗ trợ sự sống
  • 21:27 - 21:29
    mà chúng ta được biết.
  • 21:31 - 21:35
    Nhưng trong trường hợp chúng ta đang đi sai hướng
  • 21:35 - 21:38
    chúng ta phải cân nhắc nhiều khả năng.
  • 21:39 - 21:40
    để tìm kiếm sự sống
  • 21:40 - 21:42
    bên ngoài khu vực có thể sống
  • 21:42 - 21:43
    ở nơi mà có vẻ
  • 21:43 - 21:46
    cực kì khắc nghiệt đối với chúng ta.
  • 21:49 - 21:51
    Môi trường kì lạ
  • 21:51 - 21:53
    sẽ đòi hỏi hóa sinh học kì lạ.
  • 21:53 - 21:55
    Và trong khi không có nguyên tố
  • 21:55 - 21:57
    có thể xứng tầm với sự linh hoạt của Cacbon,
  • 21:57 - 21:59
    thì có một đối thủ là kẻ đi trước.
  • 22:00 - 22:07
    Silic
  • 22:07 - 22:09
    Từ cái nhìn đầu tiên
  • 22:09 - 22:11
    Silic có vẻ tương tự như Cacbon.
  • 22:13 - 22:15
    Nó cũng hình thành liên kết 4 chiều
  • 22:15 - 22:17
    và cũng phổ biến trong Vũ Trụ.
  • 22:19 - 22:21
    Những nếu xem xét kĩ hơn
  • 22:21 - 22:24
    thì 2 nguyên tố đó là song sinh giả.
  • 22:27 - 22:29
    Liên kết của Silic yếu hơn
  • 22:29 - 22:30
    và không dễ tạo nên
  • 22:30 - 22:33
    phân tử lớn phức tạp.
  • 22:36 - 22:38
    Mặc dù vậy,
  • 22:38 - 22:40
    chúng có thể chịu được khoảng nhiệt độ rộng hơn,
  • 22:41 - 22:44
    mở ra những khả năng hấp dẫn.
  • 22:47 - 22:49
    Sự sống dựa trên nguyên tố Silic
  • 22:49 - 22:51
    thay vì Cacbon
  • 22:51 - 22:54
    sẽ chịu được nhiệt độ cực lạnh.
  • 22:55 - 22:56
    Có thêm giới hạn mới
  • 22:56 - 22:59
    cho dạng sống kì lạ.
  • 23:01 - 23:03
    Nhưng Silic có một vấn đề
  • 23:04 - 23:06
    nếu có sự hiện diện của Oxi,
  • 23:06 - 23:08
    chúng sẽ kết tinh thành đá rắn.
  • 23:10 - 23:12
    Để tránh bị hóa đá,
  • 23:12 - 23:14
    dạng sống Silic nên
  • 23:14 - 23:17
    bị giới hạn trong môi trường không có oxi
  • 23:17 - 23:18
    như mặt trăng lạnh giá của Sao Thổ,
  • 23:18 - 23:22
    Titan.
  • 23:23 - 23:24
    Những hồ rộng lớn chứa chất lỏng của nó
  • 23:24 - 23:26
    Metan và Etan
  • 23:26 - 23:27
    có thể là môi trường lí tưởng
  • 23:27 - 23:29
    cho sự sống dựa trên Silic,
  • 23:29 - 23:32
    hay các sinh vật hóa sinh cấp tiến khác.
  • 23:37 - 23:39
    Không cần nguồn ánh sáng dồi dào,
  • 23:39 - 23:41
    dạng sống trên các hành tinh như Titan
  • 23:41 - 23:43
    sẽ có thể là sinh vật hóa tổng hợp.
  • 23:43 - 23:44
    Khai thác năng lượng cho chúng
  • 23:44 - 23:47
    bằng cách phá vỡ những khối đá.
  • 24:01 - 24:02
    Dạng sống như vậy
  • 24:02 - 24:05
    có thể trao đổi chất rất chậm
  • 24:05 - 24:07
    và vòng đời kéo dài
  • 24:07 - 24:08
    trong khoảng hàng triệu năm.
  • 24:16 - 24:21
    Và các hành tinh băng giá không là nơi duy nhất tồn tại sự sống kì lạ.
  • 24:22 - 24:26
    CoRoT-7B
  • 24:26 - 24:27
    Ở nhiệt độ cao,
  • 24:27 - 24:30
    liên kết Silic - Oxi vững chắc
  • 24:30 - 24:32
    trở nên dẻo dai và phản ứng hơn
  • 24:33 - 24:35
    kích hoạt động lực hóa học nhiều hơn.
  • 24:40 - 24:41
    Điều này đã dẫn đến
  • 24:41 - 24:43
    một giả thuyết kì dị rằng
  • 24:43 - 24:45
    dạng sống dựa trên Silic,
  • 24:45 - 24:47
    đang sống trong
  • 24:47 - 24:48
    đá silicat nóng chảy.
  • 25:01 - 25:02
    Trên lý thuyết,
  • 25:02 - 25:03
    những dạng sống đó có thể thậm chí
  • 25:03 - 25:04
    đang tồn tại bên dưới vỏ Trái Đất
  • 25:04 - 25:06
    bên trong các lò magma,
  • 25:06 - 25:09
    như một phần của sinh quyển bóng tối.
  • 25:12 - 25:13
    Nếu vậy
  • 25:13 - 25:15
    thì sinh vật ngoài Trái Đất
  • 25:15 - 25:18
    đang ở ngay trước mắt mà ta không để ý.
  • 25:21 - 25:22
    Những sinh quyển bóng tối khác
  • 25:22 - 25:23
    đã được cho rằng
  • 25:23 - 25:24
    là các dạng sống
  • 25:24 - 25:25
    sống bên cạnh chúng ta
  • 25:25 - 25:26
    mà chúng ta thậm chí không biết
  • 25:26 - 25:27
    là đang tồn tại ở đây.
  • 25:27 - 25:30
    Bao gồm cả sự sống dựa trên RNA,
  • 25:30 - 25:32
    đủ nhỏ để không bị phát hiện
  • 25:32 - 25:34
    bởi các thiết bị hiện có.
  • 25:47 - 25:49
    Các đám bụi Vũ Trụ và khoảng không trống rỗng,
  • 25:49 - 25:50
    có thể là nơi cuối cùng
  • 25:50 - 25:52
    mà bạn hi vọng tìm được sinh vật sống.
  • 25:54 - 25:54
    Plasma thiên văn
  • 25:54 - 25:55
    Plasma thiên văn
    Những khi bụi vũ trụ
  • 25:55 - 25:58
    Plasma thiên văn
    tiếp xúc với plasma,
  • 25:58 - 25:59
    Plasma thiên văn
    một loại khí bị ion hóa,
  • 25:59 - 26:01
    Plasma thiên văn
    điều gì đó kì lạ xảy ra.
  • 26:06 - 26:08
    trong điều kiện mô phỏng các hạt bụi,
  • 26:08 - 26:11
    đã tự tổ chức một cách tự nhiên
  • 26:11 - 26:12
    thành các cấu trúc xoắn ốc
  • 26:12 - 26:14
    giống với DNA.
  • 26:19 - 26:20
    Các tinh thể plasma đó
  • 26:20 - 26:21
    thậm chí bắt đầu biểu lộ
  • 26:21 - 26:23
    hành vi giống với sự sống.
  • 26:24 - 26:25
    Sao chép,
  • 26:25 - 26:25
    tiến hóa thành
  • 26:25 - 26:27
    các cấu trúc bền vững hơn
  • 26:27 - 26:29
    và truyền thông tin.
  • 26:36 - 26:39
    Các tinh thể ấy có được xem là sinh vật sống?
  • 26:42 - 26:49
    Theo một số nhà nghiên cứu, chúng hội tụ tất cả các
    điều kiện để được công nhận là dạng sống vô cơ.
  • 26:52 - 26:57
    Cho đến nay, chúng ta chỉ mới thấy chúng trong mô phỏng máy tính.
  • 26:59 - 27:04
    Nhưng một số suy đoán rằng chúng ta có thể tìm thấy chúng
    trong số các hạt băng trên vành đai của Sao Thiên Vương.
  • 27:12 - 27:12
    Plasma không gian
  • 27:12 - 27:15
    Plasma không gian
    plasma là dạng phổ biến nhất của vật chất
  • 27:15 - 27:16
    trong Vũ Trụ.
  • 27:17 - 27:19
    Nếu tinh thể plasma
  • 27:19 - 27:21
    tiến hóa phức tạp thật sự tồn tại?
  • 27:21 - 27:23
    và nếu chúng có thể xem là sự sống,
  • 27:23 - 27:26
    chúng có thể là dạng sống phổ biến nhất.
  • 27:39 - 27:46
    Hay có lẽ sự sống đang lẩn khuất trong môi trường đối lập:
    bên trong lõi của những ngôi sao đã chết.
  • 27:51 - 27:53
    Khi ngôi sao khổng lồ phát nổ,
  • 27:53 - 27:54
    một số sụp đổ thành
  • 27:54 - 27:55
    lõi siêu đặc
  • 27:55 - 27:57
    gọi là Sao neutron.
  • 27:58 - 28:00
    Số lượng lớn của hạt nhân nguyên tử
  • 28:00 - 28:02
    nhồi nhét vào nhau như đàn cá mòi
  • 28:05 - 28:08
    Điều kiện trên bề mặt rất dị thường
  • 28:09 - 28:11
    trọng lực mạnh gấp một trăm tỉ lần
  • 28:11 - 28:13
    so với Trái Đất.
  • 28:16 - 28:18
    Nhưng bên dưới lớp vỏ hạt nhân sắt của chúng,
  • 28:18 - 28:20
    có điều gì đó kì lạ...
  • 28:21 - 28:23
    một đại dương nóng dày đặc
  • 28:23 - 28:25
    của các hạt nhân và các hạt hạ nguyên tử.
  • 28:34 - 28:36
    Bị tước bỏ lớp vỏ electron của chúng
  • 28:36 - 28:38
    những hạt nhân này sẽ tuân theo
  • 28:38 - 28:40
    các định luật hóa học hoàn toàn khác biệt,
  • 28:40 - 28:43
    không dựa trên lực điện từ,
  • 28:43 - 28:45
    mà là lực hạt nhân mạnh
  • 28:45 - 28:47
    trói buộc các hạt nhân với nhau.
  • 28:49 - 28:50
    Trên lý thuyết,
  • 28:50 - 28:52
    các hạt này có thể liên kết với nhau tạo thành
  • 28:52 - 28:54
    các hạt nhân lớn hơn,
  • 28:54 - 28:55
    sau đó có thể
  • 28:55 - 28:59
    kết hợp thành các siêu hạt nhân thậm chí còn lớn hơn.
  • 29:07 - 29:08
    Nếu vậy
  • 29:08 - 29:10
    thì môi trường lộn xộn này,
  • 29:10 - 29:12
    sẽ bắt chước những điều kiện cơ bản cho sự sống.
  • 29:12 - 29:14
    Phân tử nucleon nặng,
  • 29:14 - 29:17
    trôi nổi trong một đại dương hạt phức tạp.
  • 29:23 - 29:24
    Một số nhà khoa học
  • 29:24 - 29:28
    cho rằng dạng sống kì dị không thể tưởng tượng nổi
  • 29:28 - 29:29
    trôi dạt xuyên qua
  • 29:29 - 29:31
    đại dương hạt lạ thường,
  • 29:31 - 29:33
    sống, tiến hóa và chết
  • 29:33 - 29:36
    trong quy mô thời gian nhanh không thể hiểu nổi
  • 29:56 - 30:01
    Có thể không có cơ hội phát hiện
    một mầm sống kỳ lạ như vậy.
  • 30:03 - 30:08
    Nhưng có thể hy vọng tìm thấy một dạng sống thậm chí còn phi thường hơn.
  • 30:19 - 30:20
    Sự sống không phải là điều gì đó
  • 30:20 - 30:23
    tiến hóa một cách tự nhiên.
  • 30:26 - 30:28
    Nó có thể được thiết kế.
  • 30:41 - 30:43
    Và một khi trí thông minh
  • 30:43 - 30:45
    được đưa vào quá trình tiến hóa,
  • 30:46 - 30:48
    chiếc hộp Pandora sẽ được mở ra.
  • 31:06 - 31:09
    Giải phóng khỏi những giới hạn sinh học điển hình,
  • 31:09 - 31:11
    sự sống dựa trên vật liệu tổng hợp và máy móc
  • 31:11 - 31:13
    có thể là dạng sống thành công nhất trong tất cả.
  • 31:16 - 31:17
    Nó có thể phát triển thịnh vượng
  • 31:17 - 31:18
    ở gần như bất kì đâu,
  • 31:18 - 31:21
    bao gồm cả khoảng không của Vũ Trụ,
  • 31:21 - 31:23
    mở ra giới hạn cuối cùng rộng lớn
  • 31:23 - 31:25
    chưa từng xuất hiện đối với dạng sống sinh học.
  • 31:32 - 31:33
    Và so sánh với
  • 31:33 - 31:35
    bước đi chậm chạp của chọn lọc tự nhiên,
  • 31:35 - 31:37
    sự tiến hóa kĩ thuật cho phép
  • 31:37 - 31:39
    sự tăng trưởng, khả năng thích ứng và khả năng phục hồi
  • 31:39 - 31:42
    nhanh lên theo cấp số nhân.
  • 31:56 - 31:57
    Theo một số ước tính,
  • 31:57 - 31:59
    những cỗ máy chủ động tự tái tạo
  • 31:59 - 32:02
    có thể chiếm lĩnh toàn bộ thiên hà
  • 32:02 - 32:04
    trong ít nhất một triệu năm.
  • 32:19 - 32:20
    Chúng ta không thể dự đoán
  • 32:20 - 32:21
    sự sống siêu thông minh
  • 32:21 - 32:23
    sẽ tự tổ chức như thế nào,
  • 32:26 - 32:28
    nhưng trên lý thuyết, có thể có
  • 32:28 - 32:30
    sự tiến hóa hội tụ trong cuộc chơi.
  • 32:32 - 32:34
    Các đặc tính điện từ của Silic
  • 32:34 - 32:36
    có thể làm cho nó trở thành cơ sở chung
  • 32:36 - 32:38
    cho trí thông minh của máy móc,
  • 32:39 - 32:40
    một sự cứu rỗi
  • 32:40 - 32:42
    cho những thiếu sót sinh học của chúng.
  • 33:03 - 33:05
    Với tất cả lợi thế tiềm năng,
  • 33:05 - 33:08
    Với tất cả lợi thế, sự sống máy móc có thể là điểm kết thúc chung:
  • 33:08 - 33:15
    Với tất cả lợi thế, sự sống máy móc có thể là điểm kết thúc chung:
    đỉnh cao của quá trình tiến hóa.
  • 33:53 - 33:55
    Khi Vũ Trụ già đi,
  • 33:55 - 33:59
    có thể trí thông minh máy móc sẽ thống trị,
  • 33:59 - 34:02
    và sự sống sinh học tự nhiên sẽ được xem
  • 34:02 - 34:04
    như một điểm khởi đầu cổ xưa lạ thường.
  • 34:09 - 34:10
    Có thể...
  • 34:10 - 34:11
    bản thân chúng ta
  • 34:11 - 34:12
    sẽ dẫn đường quá trình chuyển đổi này,
  • 34:13 - 34:15
    và thí nghiệm trên loài người vĩ đại
  • 34:15 - 34:16
    sẽ chỉ là một mắt xích đầu tiên
  • 34:16 - 34:18
    trong chuỗi xích ngổn ngang
  • 34:18 - 34:20
    của sự sống giữa các thiên hà.
  • 34:51 - 35:02
    Cuối cùng, chúng ta vẫn là sinh vật duy nhất mà chúng ta biết đến
    trong bảo tàng của sự sống.
  • 35:07 - 35:11
    Để thực sự hiểu chính mình, chúng ta sẽ phải biết:
  • 35:11 - 35:13
    Để thực sự hiểu chính mình, chúng ta sẽ phải biết:
    có phải chúng ta là giống loài duy nhất?
  • 35:27 - 35:29
    Loren Eiseley từng nói...
  • 35:29 - 35:32
    rằng một người không hiểu chính mình
  • 35:32 - 35:33
    cho đến khi người đó bắt gặp
  • 35:33 - 35:35
    sự phản chiếu từ đôi mắt
  • 35:35 - 35:37
    không phải của con người.
  • 35:39 - 35:40
    Một ngày nào đó, đôi mắt ấy
  • 35:40 - 35:41
    có thể là của
  • 35:41 - 35:43
    trí thông minh ngoài Trái Đất.
  • 35:46 - 35:47
    Và chúng ta càng sớm
  • 35:47 - 35:51
    tránh xa cái nhìn hạn hẹp của mình về sự tiến hóa,
  • 35:52 - 35:54
    chúng ta càng sớm có thể
  • 35:54 - 35:56
    thực sự khám phá
  • 35:56 - 35:59
    nguồn gốc và định mệnh của chúng ta.
  • 36:04 - 36:07
    Chúng ta đã thấy những gì có thể có ở đó.
  • 36:10 - 36:13
    Và chúng ta biết làm sao để chúng ta có thể tìm thấy họ.
  • 36:16 - 36:19
    Chỉ còn một điều cuối cần làm.
  • 36:22 - 36:25
    Đi tìm kiếm.
  • 36:34 - 36:40
    TỰ LÀM BỞI MELODYSHEEP
  • 36:40 - 36:49
    DỊCH GIẢ: HUỲNH VẠN PHÚ
Title:
SỰ SỐNG BÊN NGOÀI II: Bảo tàng Sự sống ngoài Trái Đất (4K)
Description:

more » « less
Video Language:
English
Duration:
38:00

Vietnamese subtitles

Revisions Compare revisions