De schoonheid van de menselijke huid in alle tinten

De fotografie van Angélica Dass daagt ons uit om anders te denken over huidskleur en etnische identiteit. In deze persoonlijke talk praat ze over de inspiratie achter haar portretproject, Humanae, en haar streven om
onze ware kleuren te doen oplichten, eerder dan de onware kleuren wit, rood, zwart en geel die met ras geassocieerd worden.

128 jaar geleden

schafte het laatste land op de wereld
de slavernij af

en 53 jaar geleden

gaf Martin Luther King zijn beroemde
"Ik heb een droom"-toespraak.

Maar we leven nog altijd in een wereld

waarin de kleur van onze huid
niet alleen een eerste indruk geeft,

maar een blijvende indruk.

Ik ben geboren in een kleurrijke familie.

Mijn vader is de zoon van een meid,

van wie hij een intens donkere
chocoladetint erfde.

Hij werd geadopteerd door de mensen
die ik als mijn grootouders ken.

De matriarch, mijn oma,

heeft een porseleinen huid
en katoenachtig haar.

Mijn opa zat ergens tussen
vanillekleur en aardbeienyoghurt,

net als mijn oom en mijn neef.

Mijn moeder is de kaneelkleurige dochter
van een oorspronkelijke Braziliaanse,

met een snuifje hazelnoot en honing,

en een man die een mix is
van koffie en melk,

maar met veel koffie.

Ze heeft twee zussen.

De ene heeft een huid
van geroosterde pinda

en de ander,

die ook geadopteerd is,

neigt meer naar beige,

als een pannenkoek.

(Gelach)

Doordat ik in deze familie opgroeide,

was kleur nooit belangrijk voor mij.

Maar buitenshuis liep het al snel anders.

Kleur had vele andere betekenissen.

Ik herinner me mijn eerste
tekenlessen op school

als een pak tegenstrijdige gevoelens.

Het was spannend en creatief,

maar ik heb nooit begrepen waarom
er maar één vleeskleurig potlood was.

Ik was van vlees maar ik was niet roze.

Mijn huid was bruin
en mensen zeiden dat ik zwart was.

Ik was zeven jaar oud en had
een allegaartje van kleuren in mijn hoofd.

Later,

toen ik mijn neef naar school bracht,

dachten ze meestal dat ik de oppas was.

Als ik in de keuken hielp
op een feestje bij een vriend,

dachten ze dat ik de meid was.

Ik werd zelfs als prostituée behandeld

omdat ik alleen op stap was
op het strand, met Europese vrienden.

Het kwam vaak voor,

als ik mijn oma of mijn vrienden
opzocht in sjieke gebouwen,

dat men me vroeg om
de hoofdlift niet te gebruiken.

Want het komt erop neer dat ik,

met deze kleur en dit haar,

niet kan thuis zijn op sommige plaatsen.

In zekere zin

raakte ik eraan gewend
en accepteerde ik het ten dele.

Maar iets vanbinnen blijft
zich roeren en verzetten.

Jaren later trouwde ik met een Spanjaard.

Niet zomaar een Spanjaard.

Ik koos er een uit met de huidskleur
van een zonverbrande kreeft.

(Gelach)

Sindsdien word ik geplaagd
door een nieuwe prangende vraag:

welke kleur zullen onze kinderen hebben?

Je snapt wel dat dat
de minste van mijn zorgen is.

Maar toen ik erover nadacht,

met mijn voorgeschiedenis,

putte ik uit mijn verhaal
een persoonlijke oefening als fotografe.

Zo werd Humanae geboren.

Het streefdoel van Humanae is
onze ware kleuren te doen oplichten,

eerder dan de onware kleuren

wit, rood, zwart of geel
die met ras worden geassocieerd.

Het is een soort spel
om onze codes in vraag te stellen.

Het is een werk dat op weg is van
een persoonlijk naar een mondiaal verhaal.

Ik portretteer mijn onderwerpen
tegen een witte achtergrond.

Dan kies ik een vierkant
van 11 pixels op de neus,

kleur de achtergrond

en ga op zoek naar de overeenkomstige
kleur in Pantone, het industriële palet.

Ik begon met mijn familie en vrienden,

toen doken meer en meer mensen
met ons in het avontuur,

dankzij openlijke oproepen
via de sociale media.

Ik dacht dat het internet de belangrijkste
plaats was om mijn werk te tonen,

omdat ik een open concept wil
dat iedereen uitnodigt

om op de 'Delen'-knop te klikken,
op hun computer en in hun hoofd.

De sneeuwbal ging aan het rollen.

Het project werd goed onthaald --

uitnodigingen, tentoonstellingen,

fysieke vormen,

galeries en musea...

het kwam vanzelf.

En dit is mijn favoriet:

als Humanae openbare plaatsen inneemt

en in het straatbeeld verschijnt,

voedt het een openbaar debat

en zorgt het voor een gemeenschapsgevoel.

Ik heb portretten gemaakt
van meer dan 3.000 mensen

in 13 verschillende landen,

19 verschillende steden op de wereld.

Ik noem er een paar --

van iemand op de Forbes-lijst

tot vluchtelingen die per boot
de Middellandse Zee overstaken.

In Parijs, van het UNESCO-hoofdkwartier
tot een opvanghuis.

En studenten in Zwitserland
en in favelas in Rio de Janeiro.

Allerlei geloofsovertuigingen,

genderidentiteiten

of fysieke beperkingen,

een pasgeborene of een terminaal zieke.

Allemaal samen vormen we Humanae.

Die portretten doen ons anders nadenken
over hoe we elkaar zien.

Als de moderne wetenschap
het concept 'ras' in vraag stelt,

wat betekent het dan voor ons
om zwart, wit, geel, rood te zijn?

Is het het oog, de neus,
de mond, het haar?

Of heeft het te maken met onze oorsprong,

nationaliteit

of bankrekening?

Deze persoonlijke oefening
draaide uit op een ontdekking.

Ik besefte plots dat Humanae
nuttig was voor vele mensen.

Het is een soort spiegel

voor diegenen die zichzelf
niet weerspiegeld zien in een label.

Het was geweldig

dat mensen hun ideeën
over het werk met me gingen delen.

Ik heb er zo honderden,

ik zal er twee met jullie delen.

Een moeder van 11 jaar --

Een moeder van een meisje van 11
schreef me:

"Een prima hulpmiddel
om aan haar zelfvertrouwen te werken,

want afgelopen weekend

had ze ruzie met één van haar vriendinnen:
ze zou hier niet thuishoren

en zou niet in Noorwegen mogen wonen.

Jouw werk heeft dus
een heel bijzondere plek in mijn hart

en het is erg belangrijk voor mij."

Een vrouw deelde haar portret
op Facebook en schreef:

"Mijn leven lang al

hadden mensen van over de hele wereld
moeite om me in een groep te plaatsen,

een stereotype,

een vakje.

Misschien moeten we daarmee stoppen.

In plaats van haar een plaats te geven,
kan je het individu vragen:

"Welk label zou je jezelf geven?"

Dan zou ik zeggen:

"Hallo. Ik ben Massiel.

Ik ben Dominicaans-Nederlands,

ik groeide op in een gemengd gezin

en ik ben een biseksuele vrouw."

Behalve deze onverwachte
en ontroerende reacties

vindt Humanae een tweede leven
in een ander soort domeinen.

Hier zijn een paar voorbeelden:

illustratoren en kunststudenten

gebruiken het als referentie
voor schetsen en voorstudies.

Het is een verzameling gezichten.

Onderzoekers in de antropologie,

de natuurkunde en de neurowetenschappen

gebruiken Humanae vanuit verschillende
wetenschappelijke benaderingen

in verband met menselijke ethniciteit,

optofysiologie,

gezichtsherkenning

of de ziekte van Alzheimer.

Eén van de belangrijkste vormen
van impact van het project

is dat Humanae werd uitgekozen
voor de voorpagina van Foreign Affairs,

één van de meest vooraanstaande
politieke tijdschriften.

Nu we het over buitenlandse zaken hebben,

ik ontdekte de perfecte ambassadeurs
voor mijn project ...

leerkrachten.

Zij gebruiken Humanae als hulpmiddel
voor educatieve doeleinden.

Hun passie moedigt me aan
om terug te gaan naar de tekenles,

deze keer als leerkracht.

Mijn studenten,

volwassenen en kinderen,

schilderen hun zelfportret,

en gaan daarbij op ontdekkingsreis
naar hun eigen unieke kleur.

Als fotograaf

besef ik dat ik een kanaal kan zijn
langswaar anderen communiceren.

Als individu,

als Angélica,

heb ik, telkens als ik een foto maak,

het gevoel dat ik bij de therapeut zit.

Alle frustratie, angst en eenzaamheid

die ik ooit voelde ...

wordt liefde.

Het laatste land --

het laatste land ter wereld
dat de slavernij afschafte,

is het land waar ik geboren ben,

Brazilië.

We moeten nog hard werken
om discriminatie af te schaffen.

Dat blijft wereldwijd
een algemene praktijk

en het zal niet vanzelf verdwijnen.

Dankjewel.

(Applaus)

Dankjewel.