< Return to Video

Kiedy używamy średnika - Emma Bryce

  • 0:08 - 0:12
    Średnik od zawsze zmagał się
    z kryzysem osobowości.
  • 0:12 - 0:15
    Graficznie stanowi połączenie
    przecinka i kropki.
  • 0:15 - 0:21
    Może właśnie dlatego
    sypiemy średnikami jak konfetti,
  • 0:21 - 0:24
    nie bardzo wiedząc,
    jaką funkcję pełnią w zadaniu.
  • 0:24 - 0:29
    Tymczasem to właśnie ta dwojaka natura
    nadaje średnikowi sens.
  • 0:29 - 0:33
    Średnik jest silniejszy od przecinka,
    ale nie kończy zdania jak kropka.
  • 0:33 - 0:37
    Pełni funkcję pośrednią i dlatego właśnie
  • 0:37 - 0:41
    ma istotną i szczególną rolę.
  • 0:41 - 0:44
    Po pierwsze objaśnia sens zdania
  • 0:44 - 0:47
    upstrzonego przecinkami.
  • 0:47 - 0:50
    "Średnik: z początku nas przeraża,
  • 0:50 - 0:53
    potem zaczynamy go lepiej rozumieć,
  • 0:53 - 0:58
    i wreszcie zakochujemy się
    w nim bez pamięci".
  • 0:58 - 1:01
    Chociaż zadaniem przecinków
    jest podzielenie zdania na części,
  • 1:01 - 1:04
    ich nadmiar może być kłopotliwy
    w wychwyceniu sensu.
  • 1:04 - 1:08
    Wtedy właśnie średnik
    śpieszy nam na ratunek.
  • 1:08 - 1:12
    Kiedy zdanie zawiera listę wyrazów,
    średnik jest bardzo skuteczny,
  • 1:12 - 1:18
    pomaga bowiem w dzieleniu
    zdań na sensowne grupy.
  • 1:18 - 1:22
    Średnik łamie wypowiedzi na części,
    jednocześnie łącząc je w spójną całość.
  • 1:22 - 1:27
    Średnik służy też łączeniu
    zdań pojedynczych.
  • 1:27 - 1:29
    Zdania pojedyncze
    mogą występować niezależnie.
  • 1:29 - 1:32
    Jednak kiedy łączy je średnik,
  • 1:32 - 1:36
    nabierają pełniejszego znaczenia,
    ponieważ są ze sobą powiązane.
  • 1:36 - 1:39
    "Średnik był dla mnie kiedyś
    nie lada zagadką.
  • 1:39 - 1:42
    Nie wiedziałem, kiedy go użyć".
  • 1:42 - 1:44
    Technicznie, obydwa zdania są poprawne.
  • 1:44 - 1:47
    Ich zapis też jest prawidłowy.
  • 1:47 - 1:50
    Ale załóżmy, że ta wypowiedź
    pojawia się w strukturze wielozdaniowej,
  • 1:50 - 1:54
    gdzie każde zdanie ma podobną długość
    i każde oddzielone jest przecinkiem.
  • 1:54 - 1:58
    Taka wypowiedź
    szybko stała by się monotonna.
  • 1:58 - 1:59
    W tej sytuacji
  • 1:59 - 2:02
    średnik nadaje wypowiedzi płynności,
    łącząc w sposób spójny
  • 2:02 - 2:05
    powiązane ze sobą zdania.
  • 2:05 - 2:10
    Jednak, choć bardzo przydatny,
    średnik nie wszędzie pasuje.
  • 2:10 - 2:13
    Na straży jego użycia stoją
    dwie podstawowe zasady.
  • 2:13 - 2:16
    Po pierwsze, jeśli nie jest używany
    w zdaniach tworzących listy,
  • 2:16 - 2:20
    średnik powinien łączyć zdania,
    które są ze sobą powiązane w jakiś sposób.
  • 2:20 - 2:23
    W następującym przykładzie
    nie użyjemy średnika:
  • 2:23 - 2:26
    "Średnik był dla mnie kiedyś
    nie lada zagadką.
  • 2:26 - 2:29
    Zjadłbym kanapkę".
  • 2:29 - 2:34
    Zdania te oddzielimy kropką,
    bo dotyczą osobnych idei.
  • 2:34 - 2:38
    Zadaniem średnika jest połączenie
    dwóch niezależnych zdań pojedynczych,
  • 2:38 - 2:40
    które czerpią korzyści
    z występowania wspólnie,
  • 2:40 - 2:42
    bo odwołują się do tej samej treści.
  • 2:42 - 2:46
    Po drugie, średnik zazwyczaj nie występuje
  • 2:46 - 2:49
    przed spójnikami czyli wyrazami takimi jak
  • 2:49 - 2:56
    "i", "ale", "ponieważ",
    "ani", "lub", "zatem", "jednak".
  • 2:56 - 2:58
    W tych przypadkach użyjemy przecinka.
  • 2:58 - 3:02
    Średnik jednak może zastępować spójnik,
    skracając tym samym zdanie
  • 3:02 - 3:04
    lub je urozmaicając.
  • 3:04 - 3:08
    Podsumowując, ten jakże
    niedoceniany znak interpunkcyjny
  • 3:08 - 3:12
    nadaje wypowiedzi pisemnej
    jasność, siłę i styl.
  • 3:12 - 3:15
    A wszystko to zawarte
    w malutkiej kropce z ogonkiem,
  • 3:15 - 3:18
    która tylko czeka, żeby ją postawić
    w odpowiednim miejscu.
Title:
Kiedy używamy średnika - Emma Bryce
Speaker:
Emma Bryce
Description:

Całość do obejrzenia na http://ed.ted.com/lessons/how-to-use-a-semicolon-emma-bryce

Wygląda na to, że średnik od zawsze zmaga się z kryzysem osobowości. Graficznie stanowi połączenie przecinka i kropki. Może z powodu tej dwojakiej budowy właśnie sypiemy średnikami jak interpunkcyjnym konfetti, nie bardzo wiedząc, kiedy ich użyć. W tej prelekcji Emma Bryce wyjaśnia "średnikowe" niejasności i rzuca światło na prawidłowe użycie średnika w zdaniu.

Prelekcja: Emma Bryce, animacja: Karrot Entertainment
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
03:36

Polish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.