Chúng ta cần thuốc tốt hơn -- ngay bây giờ

Ngày nay ta biết nguyên do ở tầm phân tử của 4000 bệnh, nhưng trong số đó chỉ 250 bệnh có liệu pháp chữa trị. Vậy tại sao lại lâu thế? Nhà nghiên cứu gene, bác sĩ Francis Collins giải thích tại sao ta nhất định phát triển thuốc một cách có hệ thống, kể cả cho các bệnh hiếm gặp và phức tạp, và đưa ra vài giải pháp -- như là 'dạy' thuốc cũ 'mánh' mới.

Cho phép tôi được hỏi các bạn

Ở đây có bao nhiêu bạn trên 48 tuổi?

Chà, quả là có vài người.

Chúc mừng các bạn,

bởi vì nếu các bạn nhìn vào slide về tuổi thọ trung bình ở Hoa Kỳ này

thì hiện các bạn đã hơn mức tuổi thọ trung bình

của một người sinh ra vào năm 1900.

Nhưng hãy nhìn xem điều gì đã xảy ra trong một thế kỉ này.

Nếu các bạn dõi theo đường cong,

bạn sẽ thấy nó bắt đầu từ tít dưới đây.

Có một đoạn xuống dốc ở đây do trận đại dịch cúm năm 1918.

Và đây là chúng ta vào năm năm 2010,

tuổi thọ trung bình của một đứa trẻ sinh ra ngày nay là 79.

Vẫn chưa hết.

Nãy giờ chúng ta đã nói đến những tin tốt lành.

Nhưng hiện tại vẫn còn rất nhiều việc phải làm.

Ví dụ, nếu tôi hỏi

có bao nhiêu loại bệnh mà ta biết

chính xác căn nguyên gốc rễ ở tầm phân tử?

Hóa ra là vào khoảng 4,000 bệnh. Điều này thật tuyệt vời

bởi vì hầu hết các khám phá ở tầm phân tử này

chỉ mới xuất hiện trong thời gian gần đây.

Thật là tuyệt khi nhìn vào những gì ta đã học được,

nhưng bao nhiêu trong số 4,000 dịch bệnh này

có liệu pháp chữa trị vào thời điểm hiện tại?

Chỉ khoảng 250.

Thế nên ta có một thách thức rất lớn là khoảng chênh lệch khổng lồ này.

Bạn có thể nghĩ rằng điều này không quá khó,

rằng chúng ta đơn giản là sẽ có khả năng

đem những thông tin thiết yếu ta đang học được

từ sinh học cơ bản

về nguyên do của bệnh

và xây cầu nối để rút ngắn khoảng cách

giữa cái ta đã biết qua khoa học cơ bản

và ứng dụng của nó,

một cầu nối mà có lẽ sẽ trông như thế này,

ta phải xây một lối đi đẹp đẽ long lanh

để đi từ bên này sang bên kia.

Nếu mọi việc dễ dàng như vậy thì có phải hay không?

Thật không may, nó không hề dễ.

Trên thực tế, cố gắng để đi từ kiến thức căn bản

đến ứng dụng sẽ trông giống như thế này.

Không có những cầu nối đẹp đẽ.

Bạn phải đánh cược.

Có thể bạn có một người biết bơi và một cái thuyền chèo,

một cái thuyền buồm, và một cái tàu kéo

và bạn cho tất cả lên đường,

rồi mưa tới, sấm chớp nổi lên,

và ôi trời ơi, có bao nhiêu là cá mập ngoài khơi

và người bơi gặp nạn,

và ôi thôi, anh ta chìm

rồi chiếc thuyền buồm bị lật úp,

và chiếc thuyền kéo đâm vào đá,

và nếu bạn vẫn gặp may, một người nào đó có thể vượt sang bờ bên kia.

Vâng, điều này thật sự trông như thế nào?

Mà thật ra thì làm ra một liệu pháp chữa bệnh có nghĩa là gì?

Thế nào là một loại thuốc? Một loại thuốc được làm ra từ

một phân tử nhỏ của hidro và carbon,

oxy, nito, và một vài nguyên tử khác

tất cả xếp lại thành một hình thù,

và chính hình thù đó quyết đinh xem liệu

loại thuốc đó có đến đúng mục tiêu hay không.

Liệu nó có đáp trúng nơi mà nó phải đến không?

Hãy nhìn vào bức tranh này - rất nhiều hình thù đang nhảy múa xung quanh bạn.

Bây giờ cái mà bạn cần làm, nếu bạn đang cố gắng phát triển

một liệu pháp chữa trị bệnh tự kỉ

hoặc bệnh Alzheimer, hoặc ung thư

là tìm ra hình dạng đúng trong đống hỗn hợp đó

để vừa đạt hiệu quả, vừa an toàn.

Và khi bạn nhìn vào những thứ xảy ra trong qui trình này

bạn bắt đầu, có thể với hàng nghìn,

hàng vạn hợp chất.

Bạn loại bớt, bằng nhiều bước

mà đa số các hợp chất này sẽ không vượt qua được.

Cuối cùng, có thể bạn cần thử một thử nghiệm lâm sàng với bốn hoặc năm chất này,

và nếu mọi sự như ý, 14 năm sau khi bạn bắt đầu,

bạn sẽ được cấp phép sản xuất một loại thuốc.

Và nó sẽ tốn đến tận 1 tỉ đôla

cho một thành công như thế.

Thế nên chúng ta phải nhìn vào qui trình này bằng con mắt của một kĩ sư

và tự hỏi "Làm sao để ta làm tốt hơn?"

Và đó là chủ đề chính của cái mà tôi muốn nói vào buổi sáng hôm nay.

Làm sao ta làm việc này nhanh hơn?

Làm sao để ta thành công hơn?

Để tôi cho bạn một vài ví dụ

thành công.

Một trong số thành công ấy mới xảy ra trong vài tháng gần đây

là việc một loại thuốc chữa xơ nang được thông qua.

Nhưng để đạt đích này phải mất rất nhiều thời gian.

Nguyên do ở tầm phân tử của bệnh xơ nang được tìm ra vào năm 1989

bởi nhóm nghiên cứu của tôi cộng tác với một nhóm khác ở Toronto,

chúng tôi tìm ra loại đột biến trong một gene

ở nhiễm sắc thể số 7.

Bạn có nhìn thấy bức hình này không?

Chính nó đấy! Đây vẫn là đứa trẻ đó.

Đó là Danny Bessette, 23 năm sau,

bởi vì đây là năm tôi nói tới,

và cũng là năm Danny lập gia đình,

khi ta lần đầu tiên có cấp phép bởi FDA

cho loại thuốc mà nhắm chính xác đến khiếm khuyết gene của xơ nang

dựa trên tất cả hiểu biết phân tử.

Đây là tin tốt.

Tin không tốt đó là, loại thuốc này không thực sự chữa tất cả các trường hợp bệnh xơ nang,

và nó không hiệu quả với Danny, và ta vẫn đang chờ đợi

thế hệ sau của thuốc để giúp cháu ấy.

Nhưng phải mất 23 năm để đi đến thành công này. Như thế là quá lâu.

Làm sao để ta đi nhanh hơn?

Vâng, một cách để đi nhanh hơn là tận dụng công nghệ.

và một công nghệ quan trọng mà ta dựa vào

là bộ gen người,

khả năng để quan sát một nhiễm sắc thể,

để bung nó ra, và kéo ra tất cả ADN,

và để có thể đọc được các kí tự trong mã ADN,

các kí tự A, C, G và T

chính là cẩm nang sống của chúng ta, và mọi sinh vật khác,

và chi phí cho việc này,

một thời từng là hàng trăm triệu đôla

trong 10 năm qua

đã tụt nhanh hơn cả Định luật Moore, tụt xuống đến mức

mà chỉ cần ít hơn 10,000 đôla để có thể giải mã bộ gen của bạn, hoặc của tôi,

và chúng ta đang tiến rất gần đến mức $1000 cho một bản đồ gen.

Điều đó thật tuyệt vời.

Vậy điều này ảnh hưởng gì đến việc ứng dụng chữa bệnh?

Tôi muốn kể cho bạn về một hội chứng rối loạn khác.

Hội chứng này rất hiếm gặp.

Nó được gọi là Hutchinson-Gilford progeria,

và là một trong các hình thức lão hóa sớm ghê gớm nhất.

Chỉ một trong mỗi 4 triệu trẻ em bị bệnh này,

và một cách đơn giản, điều xảy ra là,

vì một đột biến trong một gen,

một protein độc hại cho tế bảo được sản xuất

và nó khiến những đứa trẻ này già đi

với tốc độ 7 lần so với bình thường.

Để tôi cho bạn xem một đoạn video về những gì nó làm đối với tế bào.

Tế bảo bình thường, nếu bạn quan sát dưới kính hiển vi,

sẽ có một hạt nhân ở giữa,

hạt nhân trông rất đẹp, tròn, với đường bao trơn

và nó trông đại khái như thế này.

Một tế bào progeria, trái lại,

bởi protein độc tên là progerin,

có những điểm lồi lõm.

Thế nên cái ta muốn làm sau khi phát hiện ra điều này

vào năm 2003

là tìm ra cách để chữa trị biến dạng đó.

Khi ta hiểu biết một điều gì đó về con đường của phân tử,

ta có thể chọn

một trong số rất nhiều hợp chất mà có thể sẽ hữu ích

và thử nó.

Trong một thí nghiệm làm trên tế bào nuôi

mà đoạn hoạt hình này cho thấy,

nếu bạn lấy hợp chất cụ thể đó

và bạn cho nó vào tế bào progeria,

và bạn xem điều gì xảy ra,

trong chỉ 72 tiếng, tế bào đó trở thành,

trên mọi phương diện mà ta xác định được,

gần như hoàn toàn giống như một tế bào bình thường.

Điều này thật tuyệt vời, nhưng liệu biện pháp này có thành công trên cơ thể người?

Điều này đã dẫn đến, trong vòng chỉ 4 năm

từ khi gen được phát hiện đến thời điểm bắt đầu thử nghiệm lâm sàng,

đến kiểm tra hợp chất đó.

Và những đứa trẻ bạn thấy ở đây

tất cả đều tình nguyện tham gia thử nghiệm.

tất cả là 28 đứa trẻ,

và bạn có thể nhìn thấy qua những bức ảnh trên

rằng các bé đều rất nhỏ tuổi

tất cả bị ảnh hưởng bởi loại bệnh này,

các em đều trông giống hệt như nhau.

Và thay vì kể thêm cho bạn về điều này,

tôi sẽ mời một trong số những các em, Sam Berns, đến từ Boston,

có mặt ở đây vào buổi sáng hôm này, lên sân khấu

và kể cho chúng ta về kinh nghiệm của em

với tư cách là một bệnh nhi mắc progeria.

Sam 15 tuổi. Bố mẹ em, Scott Berns và Leslie Gordon,

đều là bác sĩ, cũng đều có mặt ở đây với chúng ta.

Sam, mời ngồi.

(Vỗ tay)

Sam, tại sao cháu không kể cho mọi người

rằng sống với bệnh progeria là như thế nào?

Sam Burns: Vâng, progeria khiến cháu không làm được vài thứ.

Cháu không thể chơi thể thao hoặc tham gia hoạt động thể chất,

nhưng cháu vẫn có thể làm một số việc hay ho

mà rất may là không bị cản trở bới progeria.

Nhưng khi có một điều mà cháu rất muốn làm

mà progeria ngăn trở, ví dụ như tham gia đội diễu hành

hoặc làm trọng tài phân xử, chúng cháu vẫn tìm ra cách làm được,

và điều này chứng minh rằng progeria không thể điều khiển cuộc sống của cháu.

(Vỗ tay)

Francis Collins: Vậy cháu muốn nói điều gì đến những nhà nghiên cứu

ở đây trong khán phòng này và những người đang nghe chương trình?

Cháu muốn nói điều gì về nghiên cứu về progeria

và có thể là vể cả những tình trạng khác?

SB: Nghiên cứu trên progeria đã tiến rất xa

trong dưới 15 năm,

và điều này chứng tỏ động lực mà các nhà nghiên cứu có

để có thể tiến xa đến như thế này, điều này có ý nghĩa rất lớn

cho cháu và cho những đứa trẻ bị progeria khác,

và nó cho thấy rằng nếu động lực ấy tồn tại,

ai cũng có thể chữa bất kì bệnh tât gì,

và hi vọng rằng progeria có thể được chữa trị trong tương lai gần,

và chúng ta có thể loại bỏ 4,000 căn bệnh

mà Francis đã nói tới.

FC: Rất tốt. Sam đã nghỉ học ở trường hôm nay

để đến đây, và cậu ấy đây (Vỗ tay)

Cậu ấy là một học sinh A+, khối 9

ở Boston.

Xin cùng tôi cảm ơn và đón chào Sam.

SB: Cảm ơn rất nhiều. FC: Tốt lắm, anh bạn.

(Vỗ tay)

Vậy tôi chỉ muốn nói một vài điều

về câu chuyên đặc biệt này, và sau đó cố gắng tóm lược

làm sao để ta có được những câu chuyện thành công

khắp mọi nơi cho các loại bệnh như thế này, như Sam nói,

cho 4,000 căn bệnh mà ta đang đợi lời giải đáp.

Bạn có thể đã nhận ra rằng loại thuốc

mà bây giờ đang thử nghiệm lâm sàng cho progeria

không phải loại thuốc mà được thiết kế đế chống lại progeria.

Đây là một loại bệnh quá hiếm gặp đến nỗi chẳng có công ty nào

chịu chi hàng trăm triệu đô la để sản xuất thuốc cho nó.

Đây là loại thuốc lúc đầu được phát triển để trị ung thư.

Hóa ra là, nó không trị ung thư được tốt,

nhưng nó có chính xác những tố chất, và hình dạng đúng,

để trị progeria, và đó là điều đã xảy ra.

Chẳng phải sẽ rất tuyệt nếu chúng ta làm điều này một cách có hệ thống?

Chúng ta có thể động viên các công ty

mà có thuốc trong ngăn lạnh

mà được cho là an toàn cho con người

nhưng chưa bao giờ thành công

trên phương diện chữa trị đích xác loại bệnh mà nó được phát triển để chữa không?

Nay khi ta đang khám phá ra tất cả những con đường phân tử mới này

một vài trong số các loại thuốc đó có thể sẽ được xem xét sử dụng vào mục đích khác,

cho ứng dụng mới,

tóm lại là dạy cho thuốc cũ các "mánh" mới.

Điều này có thể là một hoạt động rất ý nghĩa và tuyệt vời.

Chúng ta có rất nhiều thảo luận giữa NIH và các công ty

về việc này, và tình hình có vẻ rất khả quan.

Và ta có thể trông đợi rất nhiều từ điều này.

Có một số lượng lớn các câu chuyện thành công mà ta có thể liên hệ

về việc điều này đã dẫn đến những đột phá như thế nào.

Loại thuốc đầu tiên cho HIV/AIDS

không được phát triển nhắm vào HIV/AIDS.

Nó được phát triển để trị ung thư. Đó là AZT.

Nhưng nó không chữa trị ung thư, mà trở thành

loại kháng retrovirus thành công đầu tiên

và bạn có thể thấy trên bảng này, có rất nhiều loại thuốc như thế.

Vậy làm thế nào để ta có thể phát triển rộng hơn?

Liệu chúng ta có thể tạo ra một quan hệ hợp tác

giữa giới hàn lâm, nhà nước và tư nhân,

và các tổ chức bệnh nhân để đạt được điều đó.

Ở NIH, chúng tôi đã bắt đầu

Trung tâm quốc gia xúc tiến khoa học tịnh tiến.

Nó mới đi vào hoạt động vào tháng 12, và đây là một trong những mục tiêu của trung tâm.

Để tôi cho bạn biết một điều nữa ta có thể làm.

Chẳng phải là rất tuyệt nếu ta có thể kiểm chứng một loại thuốc

để xem nó có hiệu quả và an toàn hay không

mà không phải để bệnh nhân gặp rủi ro,

bởi vì lần đầu tiên, bạn không bao giờ chắc cả?

Làm sao để chúng ta biết, ví dụ, các loại thuốc có an toàn không,

trước khi chúng ta đưa chúng cho con người? Chúng ta thử nghiệm trên động vật.

Và điều này không đáng tin cậy đến thế, và rất tốn kém nữa,

và còn tốn thời gian.

Giả dụ chúng ta có thể làm điều này trên tế bào người.

Bạn chắc là đã biết, nếu bạn chú ý theo dõi,

đến các nghiên cứu khoa học trên lĩnh vực này

rằng bạn có thể lấy một tế bào da

và biến nó trở thành một tế bào gan

hoặc một tế bào tim, thận, hoặc não cho bất kì ai trong chúng ta.

Thế nên điều gì sẽ xảy ra nếu bạn dùng những tế bào ấy để thử nghiệm

liệu một loại thuôc có thành công, và có an toàn hay không?

Đây bạn xem một bức ảnh về phổi trên một con chip.

Nó được chế tạo bởi Viện Wyss ở Boston,

và cái mà họ đã mà ở đây, nếu chúng ta có thể chạy cái video nhỏ này,

là lấy tế bào từ một người,

biến chúng thành các loại tế bào mà có trong phổi,

và xem điều gì xảy ra

nếu bạn cho các hợp chất thuốc này

để quyết định liệu thuốc độc hay an toàn.

Bạn có thể nhìn thấy rằng con chip này còn thở.

Nó có một ống dẫn khí. Nó có đường máu.

Và nó có cả tế bào xen lẫn

mà cho phép ta quan sát điều gì xảy ra nếu ta cho vào đó một hợp chất,

Liệu những tế bào này có vui sướng không?

Bạn có thể làm công nghệ chip tương tự

cho thận, tim, và cơ,

ở tất cả mọi nơi mà bạn muốn xem liệu một loại thuốc

có trở thành một vấn đề, cho gan.

Và cuối cùng, bởi vì bạn có thể làm điều này cho mỗi người,

ta có thể thậm chí thấy tương lai

mà khả năng phát triển và thử nghiệm thuốc

sẽ là chính bạn trên con chip, cái mà chúng ta đang cố gắng diễn đạt là

sự cá nhân hóa quá trình phát triển thuốc

và thử nghiệm an toàn.

Vậy để tôi tóm lược lại.

Chúng ta đang ở trong một giai đoạn vô cùng đáng chú ý.

Đối với tôi, ở NIH trong khoảng 20 năm,

chưa bao giờ chúng tôi cảm thấy phấn khích như thế này

về những tiềm năng phía trước.

Chúng tôi đã tạo ra những khám phá

mà lan truyền khắp các phòng thí nghiệm trên khắp thế giới.

Chúng ta cần làm gì để tận dụng điều này? Trước tiên, ta cần tài nguyên.

Đây là nghiên cứu với rủi ro cao, đôi khi phải trả giá đắt nữa.

Nhưng lợi ích thu được là khổng lồ, cả trên phương diện chăm sóc sức khỏe

lẫn phát triển kinh tế. Ta cần ủng hộ điều đó.

Thứ hai, ta cần nhiều loại quan hệ hợp tác mới

giữa giới học giả, chính phủ và tư nhân

và các tổ chức bệnh nhân, như cái tôi vừa giới thiệu trên đây

về những cách ta có thể đặt mục tiêu lại cho các hợp chất mới.

Và thứ ba, có lẽ quan trọng nhất, là ta cần nhân tài.

Ta cần những người xuất sắc, tài năng nhất

từ rất nhiều chuyên ngành khác nhau, cùng đến tham gia vào nỗ lực này --

mọi lứa tuổi, mọi thành phần --

Bởi vì, đây là thời điểm vàng, mọi người ạ.

Đây là sinh học thế kỉ 21 mà các bạn đang chờ đợi

và ta có cơ hội nắm lấy nó

và biến nó thành cái gì đó mà sẽ

đánh tan bệnh tật. Đấy là mục tiêu của tôi.

Tôi hi vọng đó cũng là mục tiêu của bạn nữa.

Tôi nghĩ đó là mục tiêu của thi sĩ, kẻ ngốc

người lướt sóng, chuyên viên ngân hàng

và tất cả những ai trên sân khấu này

và hãy nghĩ về những thứ ta đang cố làm ở đây

và tại sao nó lại quan trọng.

Bây giờ nó quan trọng. Nó quan trọng càng sớm càng tốt.

Nếu bạn không tin tôi, hãy cứ hỏi Sam.

Cám ơn các bạn rất nhiều.

(Vỗ tay)