Ελίζαμπεθ Λέσερ: Καλέστε "τον Άλλον" σε δείπνο

Μια έντονη τάση διαχωρισμού κυκλοφορεί στην ατμόσφαιρα και δεν αφήνει την πολιτική κατάσταση να είναι ήρεμη. Η Ελίζαμπεθ Λέσερ εξερευνά τις δυο πλευρές της ανθρώπινης φύσης που δημιουργούν αυτήν την ένταση (τις αποκαλεί "ο μυστικιστής" και "ο πολεμιστής") και μοιράζεται με το κοινό έναν απλό τρόπο ώστε να ξεκινήσει ένας πραγματικός διάλογος. Και αυτός είναι το να βγεις για φαγητό με κάποιον που διαφωνείτε και να θέσετε τρεις ερωτήσεις ώστε να ανακαλύψετε τι πραγματικά είναι μέσα στην καρδιά τους.

Φαινομενικά στο δωμάτιο αυτό

υπάρχουν 600 άτομα

αλλά στην πραγματικότητα είναι πολύ περισσότερα

γιατί καθένας από μας

έχει πολλαπλές προσωπικότητες.

Εγώ έχω δύο κυρίαρχες προσωπικότητες

που διαφωνούν και συζητούν μέσα μου

από όταν ήμουν μικρό κορίτσι

Τις αποκαλώ "ο μυστικιστής"

και "ο πολεμιστής."

Γεννήθηκα σε μία οικογένεια

πολιτικά ενεργών

διανοούμενων άθεων.

Στην οικογένειά μου ίσχυε η ακόλουθη εξίσωση:

Αν είσαι ευφυής

αυτό σημαίνει ότι δεν μπορείς να είσαι ταυτόχρονα και άνθρωπος του πνεύματος.

Εγώ λοιπόν ήμουν το φρικιό της οικογένειας.

Ήμουν εκείνο το πολύ περίεργο παιδάκι

που ήθελε να κάνει βαθυστόχαστες συζητήσεις

για τους κόσμους που ίσως υπάρχουν

πέρα απ' αυτούς που καταλαβαίνουμε με τις αισθήσεις.

Ήθελα να ξέρω

αν αυτό που εμείς τα ανθρώπινα όντα βλέπουμε

και ακούμε και σκεφτόμαστε

είναι η πλήρης και ακριβής εικόνα

της πραγματικότητας.

Έτσι ψάχνοντας για απαντήσεις,

πήγα σε μία καθολική λειτουργία.

Συναναστράφηκα τους γείτονές μου.

Διάβασα Σαρτρ και Σωκράτη.

Και τότε κάτι θαυμάσιο συνέβη

όταν πήγα στο γυμνάσιο:

Γκουρού από την Ανατολή

άρχισαν να ξεβράζονται στις αμερικάνικες ακτές.

Και είπα στον εαυτό μου,

"Θέλω κι εγώ να γίνω ένας απ' αυτούς."

Και από τότε

ακολουθώ το δρόμο του μυστικισμού

προσπαθώντας να κρυφοκοιτάξω πέρα

απ' αυτό που ο Άλμπερτ Αϊνστάιν αποκαλούσε

"την οφθαλμαπάτη

της καθημερινής συνείδησης."

Τι εννοούσε όμως με αυτό; Θα σας δείξω.

Πάρτε μια ανάσα αμέσως τώρα

σε αυτόν τον καθαρό αέρα του δωματίου.

Τώρα βλέπετε εδώ αυτό το παράξενο πράγμα

που μοιάζει με υποβρύχιο

κοραλλιογενές σύμπλεγμα;

Στην πραγματικότητα είναι η τραχεία ενός ατόμου.

Αυτές οι χρωματιστές μπαλίτσες

είναι μικρόβια

που κολυμπάνε μέσα στο δωμάτιο

αυτή τη στιγμή ολόγυρά μας.

Αν δε θέλουμε να δούμε αυτήν την απλή βιολογία

σκεφτείτε τι άλλο δε βλέπουμε

ξεκινώντας απ΄το μικρότερο υπο-ατομικό επίπεδο

και φτάνοντας στα πιο μεγάλα κοσμικά επίπεδα.

Τα χρόνια που πέρασα ως μυστικίστρια

με έκαναν να αμφισβητήσω

σχεδόν ότι είχα σκεφτεί μέχρι τότε.

Και πλέον είμαι μία περήφανη μη-παντογνώστρια.

Τώρα όταν το μυστικιστικό κομμάτι μου

φλυαρεί,

η πολεμιστής σηκώνει τα μάτια της.

Ανησυχεί

για το τι γίνεται σ' αυτόν τον κόσμο αυτή τη στιγμή.

Ανησυχεί.

Λέει "Συγνώμη, είμαι εκνευρισμένη,

και ξέρω κάποια πράγματα

και το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να ασχοληθούμε μ΄ αυτά τώρα."

Πέρασα τη ζωή μου ως πολεμιστής,

πάνω σε ζητήματα που αφορούν στις γυναίκες,

συμμετέχοντας σε πολιτικές εκστρατείες,

σε περιβαλλοντικά ζητήματα ως ακτιβίστρια.

Και είναι λιγάκι τρελό

το να φιλοξενείς το μυστικιστή και τον πολεμιστή

στο ίδιο σώμα.

Πάντα με τραβούσαν

εκείνοι οι σπάνιοι άνθρωποι

που το καταφέρνουν,

που αφιερώνουν τις ζωές τους στην ανθρωπότητα

με το θάρρος του πολεμιστή

και τη χάρη του μυστικιστή --

άνθρωποι σαν το Μάρτιν Λούθερ Κινγκ,

που έγραψε, "δε θα μπορέσω ποτέ να γίνω

αυτό που οφείλω να είμαι

αν εσύ δεν γίνεις

αυτό που οφείλεις να είσαι.

Αυτή," έγραψε, "είναι η αλληλένδετη δομή

της πραγματικότητας."

Επίσης η Μητέρα Τερέζα, άλλη μία πολεμιστής μυστικίστρια,

είπε "το πρόβλημα με μας τους ανθρώπους είναι

ότι τον κύκλο που περικλείει την οικογένειά μας

τον σχεδιάζουμε πολύ μικρό."

Και ο Νέλσον Μαντέλα,

που ζει σύμφωνα με την αφρικανική νοοτροπία

του ουμπούντου,

που σημαίνει ότι εγώ χρειάζομαι έσενα

για να είμαι εγώ,

και εσύ χρειάζεσαι εμένα για να είσαι εσύ.

Όλοι αντιμετωπίζουμε αυτούς τους

τρεις μυστικιστές - πολεμιστές

λες και είχαν γεννηθεί

άγιοι.

Αλλά στην πραγματικότητα έχουμε κι εμείς

τις ίδιες ικανότητες με κείνους

και χρειάζεται να αναλάβουμε

εμείς τη δουλειά τους τώρα.

Ενοχλούμαι βαθιά

απ' τους τρόπους με τους οποίους σε όλες τις κουλτούρες

δαιμονοποιούμε τον Άλλον

απ' το βήμα που δίνουμε

στον πιο ακραίο ανάμεσά μας.

Ακούστε αυτούς τους τίτλους

μερικών απ' τα πιο ευπώλητα βιβλία

που ανήκουν και στα δύο πολιτικά ρεύματα

εδώ στην Αμερική.

"Ο Φιλελευθερισμός είναι Πνευματική Διαταραχή,"

"Ο Ρας Λίμπο είναι ένας Μεγάλος Χοντρός Βλάκας,"

"Ντουβάρια και Πατριώτες,"

"Επιχειρηματολογώντας Με Τους Χαζούς."

Οι τίτλοι μπορεί να χρησιμοποιούνται ειρωνικά

αλλά στην πραγματικότητα είναι πολύ επικίνδυνοι.

Εδώ βλέπετε έναν τίτλο που μπορεί να σας φανεί οικείος

αλλά ο συγγραφέας μάλλον θα σας εκπλήξει:

"Τεσσεράμιση Χρόνια Πάλης

Ενάντια στα Ψέματα, τη Βλακεία

και τη Δειλία."

Ποιός το έγραψε αυτό;

Ήταν ο πρώτος τίτλος στο βιβλίο του Αδόλφου Χίτλερ

"Mein Kampf", "Ο Αγών Μου"

το βιβλίο που έδωσε το έναυσμα για το ναζιστικό κίνημα.

Τα χειρότερα χρόνια στην ιστορία της ανθρωπότητας

είτε στην Καμπότζη είτε στη Γερμανία

είτε στη Ρουάντα,

ξεκινάνε έτσι, με αρνητισμό προς τους άλλους.

Και καταλήγουν σε

ένα βίαιο εξτρεμισμό.

Γι' αυτό λοιπόν και ξεκινώ μια νέα πρωτοβουλία

προς βοήθεια όλων μας

και βάζω και τον εαυτό μου μέσα

για να εξουδετερώσουμε την τάση

να βάζουμε τους άλλους απέναντι.

Και επειδή καταλαβαίνω ότι όλοι είμαστε πολυάσχολοι

μην ανησυχείτε, μπορείτε να κάνετε αυτό που θα σας πω όταν κάνετε ένα διάλειμμα.

Αποκαλώ την πρωτοβουλία μου

"Καλέστε τον Άλλον για Δείπνο."

Αν είστε

Ρεπουμπλικάνος,

μπορείτε να βγάλετε έξω ένα Δημοκρατικό

ή αν είστε Δημοκρατικός,

σκεφτείτε

να καλέσετε έναν Ρεπουμπλικάνο σε γεύμα.

Τώρα αν η ιδέα του να βγείτε με κάποιον απ' αυτούς τους ανθρώπους

σας κάνει να χάσετε την όρεξή σας,

προτείνω να ξεκινήσετε από κάπου πιο κοντά σας

διότι οι Άλλοι υπάρχουν παντού και "δεν τελειώνουν" ποτέ

στη ίδια σας τη γειτονιά.

Ίσως να είναι εκείνος

που προσεύχεται στο τζαμί,

την εκκλησία ή τη συναγωγή στο τέρμα του δρόμου

ή εκείνος που έχει αντίθετη άποψη από σας

στο θέμα της έκτρωσης..

ή εκείνος ο κουνιάδος σας

που δεν πιστεύει στην υπερθέρμανση του πλανήτη --

ή οποιοσδήποτε το στυλ το οποίου σας φοβίζει,

ή που οι απόψεις του

σας κάνουν να αφρίζετε.

Κανα δυο βδομάδες νωρίτερα,

ζήτησα από μία συντηρητική οπαδό του κινήματος Πάρτυ του Τσαγιού να βγούμε για φαγητό.

Θεωρητικά, πέρασε το τεστ του αφρίσματος.

Είναι μια ακτιβίστρια της Δεξιάς

και είμαι ακριβίστρια της Αριστεράς.

Ακολουθήσαμε κάποιες οδηγίες

ώστε να κρατήσουμε τη συζήτηση σε υψηλό επίπεδο,

τις οποίες μπορείτε να ακολουθήσετε κι εσείς

γιατί ξέρω ότι όλοι θα

καλέσετε έναν Άλλο για φαγητό.

Πρώτα απ' όλα συγκεντρωθείτε σε έναν στόχο

που είναι το να γνωρίσετε κάποιον

από μια ομάδα ανθρώπων απέναντι στη οποία είστε προκατειλημμένος.

Και αφού το κάνετε αυτό, πριν συναντηθείτε,

καταλήξτε σε κάποιους κοινούς κανόνες.

Η συντηρητική συνδαιτημόνας μου

κι εγώ καταλήξαμε στους εξής:

Να μην προσπαθήσουμε να μεταπείσουμε, ή να υπερασπιστούμε

ούτε να διακόπτουμε.

Να είμαστε περίεργοι,

συζητήσιμοι και αληθινοί.

Και να ακούμε.

Έτσι λοιπόν ξεκινήσαμε.

Και ζήτησαμε ο ένας απ' τον άλλον

να μοιραστούμε κάποιες απ' τις εμπειρίες μας.

Τι θέματα

σας απασχολούν βαθιά μέσα σας;

Και τι θέλατε πάντα να ρωτήσεμε

κάποιον απ΄την άλλη πλευρά;

Με τη συνδαιτυμόνα μου

καταλήξαμε σε κάποια πολύ σημαντικά ευρήματα

και θα μοιραστώ μόλις ένα μαζί σας

που νομίζω πως έχει σχέση

με κάθε πρόβλημα

που μπορεί να έχει οποιοσδήποτε οπουδήποτε.

Τη ρώτησα γιατί η πλευρά της

προβάλλει τόσο εξωφρενικούς ισχυρισμούς

και λέει τόσα ψέματα για την πλευρά μου.

"Σαν τί;" με ρώτησε.

"Όπως το ότι είμαστε μια ομάδα

κυριλέ,

ηθικά διεφθαρμένων υποστηρικτών της τρομοκρατίας."

Ε, λοιπόν σοκαρίστηκε.

Εκείνη νόμιζε πως η δική μου πλευρά

επιτίθοταν στη δική της πιο συχνά

αποκαλώντας τους ανεγκέφαλους,

ρατσιστές που οπλοφορούν.

Πάντως και για τις δυο μας ήταν άξιο θαυμασμού

ότι αυτά τα σχόλια

δεν ταίριαζαν σε κανέναν

από όσους γνωρίζαμε.

Κι αφού δημιουργήσαμε κάποια αίσθηση εμπιστοσύνης,

πιστέψαμε η μία στην ειλικρίνεια της άλλης.

Συμφωνήσαμε ότι θα μιλάγαμε στις κοινότητές μας

κάθε φορά που γινόμασταν μάρτυρες

τέτοιων υπερβολών

που θα μπορούσαν να πληγώσουν

και να οδηγήσουν στην παράνοια

και να χρησιμοποιηθούν απ' τους πιο θερμοκέφαλους

για να υποκινήσουν τον κόσμο.

Στο τέλος του γεύματος

αναγνωρίσαμε το πόσο ανοιχτές ήμασταν.

Καμιά απ' τις δυο μας δεν προσπάθησε να πείσει την άλλη.

Ούτε και προσποιηθήκαμε

ότι τα όσα μας χώριζαν, εξαφανίστηκαν

μετά από ένα γεύμα.

Αντιθέτως είχαμε κάνει

τα πρώτα βήματα μαζί

προς

τη χώρα του ουμπούντου

που είναι το μοναδικό μέρος

όπου οι λύσεις

στα προβλήματα που μοιάζουν δυσεπίλυτα

μπορούν να βρεθούν.

Ποιον θα πρέπει να καλέσετε λοιπόν σε γεύμα;

Την επόμενη φορά που θα πιάσετε τον εαυτό σας

να κατηγορεί κάποιον και να τον βάζει στην απέναντι πλευρά

θα έχετε βρει αυτό που ψάχνετε.

Και τι μπορεί να συμβεί όταν θα βγείτε;

Θα ανοίξουν οι ουρανοί

και από πίσω θα παίζει μουσική υπόκρουση το "Είμαστε ο Κόσμος;"

Προφανώς όχι.

Το ουμπούντου λειτουργεί αργά

και είναι δύσκολο.

Είναι δύο άνθρωποι

που αφήνουν πίσω τους την ιδέα

ότι ξέρουν τα πάντα.

Είναι δύο άνθρωποι,

δύο πολεμιστές,

που αφήνουν τα όπλα τους

και πλησιάζουν ο ένας τον άλλον.

Ορίστε το πώς το έθεσε ο μεγάλος Πέρσης ποιητής Ρούμι:

"Πέρα από τις ιδέες

του τι είναι λάθος και τι σωστό,

υπάρχει ένα λιβάδι.

Εκεί θα σας συναντήσω."

(Χειροκρότημα)