Irkçılık manşet manşet nasıl parçalanır

Baratunde Thurston, beyaz Amerikalıların siyahi Amerikalıları polise ihbar etme fenomenini irdeliyor, şu tür suçlar yüzünden: yemek yemek, yürümek veya kısacası ''siyahi bir hayat sürmek.'' Bu derin, düşündüren ve yer yer güldüren konuşmada, dilin gücünün travmatik haberleri iyileştirici bir hâle getirebileceğini ortaya çıkarıyor ve hepimizi bir seviye ilerlemeye teşvik ediyor.

Anne ve babam
bana sıra dışı bir isim verdiler:

Baratunde Rafiq Thurston.

Baratunde, Nijerya'dan bir Yoruba ismi

ama Nijeryalı değiliz.

(Gülme sesleri)

Annem işte bu kadar siyahiydi.

(Kahkahalar)

'Verilebilecek en siyahi ismi verelim.
Kitap ne tavsiye ediyor?''

(Kahkahalar)

Rafiq, Arapça bir isim
ama Arap da değiliz.

Annem 21. yüzyılda
uçağa binerken zorluk çekmemi istemiş.

(Kahkahalar)

Amerika'nın milliyetçiliğe eğilimini
önceden görmüş.

O aslında siyahi bir fütüristti.

(Kahkahalar)

Thurston bir İngiliz ismi
ama İngiliz de değiliz.

Bu da o çok nesilli,
insanlık dışı bir ekonomik yapı olan

Amerikan köleliğine benden çağrı olsun.

Ha bir de Thurston
harika bir Sturbucks ismi oluyor.

Süreci gerçekten hızlandırıyor.

(Kahkahalar)

Annem bir Rönesans kadınıydı.

Arnita Lorraine Thurston

bilgisayar programcısı,
eski ev işleri yardımcısı,

cinsel taciz mağduru,

bir sanatçı ve de bir aktivist.

Beni bu dünyaya,
siyahi tarihinden derslerle hazırladı;

dövüş sanatları, kırsal çiftçilik

ve yedinci sınıfta beni özel
Sidwell Friends Okulu'na gönderdi,

ABD başkanlarının
kızlarını gönderdiği yere.

Ve beni bu şekilde gönderdi.

(Kahkahalar)

Okula giderken iki görevim vardı:

Siyahiliğini kaybetme
ve gözlüklerini kaybetme.

İkisini de başardım.

(Kahkahalar)

Sidwell, sanat ve bilim
öğrenmek için harika bir yerdi

ama beyazlar arasında
yaşamayı öğrenmek için de.

Bu beni daha sonra
Harvard için hazırlayacaktı

veya kurumsal danışma için

veya ''The Daily Show''
ve ''The Onion''daki işlerime.

Edindiğim bu dersleri
kitabım ''How to Be Black''te topladım,

eğer okumadıysanız
demek ki ırkçısınız, çünkü...

(Kahkahalar)

kitabı okumak için
yeterince zamanınız vardı.

Ancak Amerikalılar
bana şunu da hatırlatıyor

ve öğretiyor;

Amerika'da siyahi olmak ne demek.

Aralık 2018'de

Wisconsin banliyölerinde
nişanlımla birlikteyim.

Anne babasını ziyaret ediyoruz,
ikisi de beyaz,

nişanlım da beyaz oluyor.

İşler böyle.
Kuralları ben yazmıyorum.

(Kahkahalar)

Biraz içmiş o yüzden
ailesinin arabasını ben kullanıyorum

ve polis bizi durduruyor.

Korkuyorum.

Uyum göstermek adına dörtlüleri yakıyorum.

Yavaşça kenara çekiyorum,

bulabildiğim en parlak
sokak lambası altına,

olur da tanığa veya kamera
görüntüsüne ihtiyacım olur diye.

Kimliğimi ve araba ruhsatını çıkarıyorum,

açığa çıkarıyorum,
pencereleri açıyorum,

ellerimi de direksiyon
üstüne yerleştiriyorum,

bunların hepsini polis,
aracından çıkmadan yapıyorum.

Bu şekilde hayatta kalınıyor.

Beklerken o manşetleri düşünüyorum.

''Polis silahsız bir siyahiye
daha ateş etti.''

Onlardan biri olmak istemiyorum.

İyi haber şu ki
polis arkadaş canlısı çıkıyor.

Muayene etiketinin
tarihi geçtiğini söylüyor.

Tüm beyaz ebeveynlere sesleniyorum,

eğer çocuğunuz

ten rengi Dwayne Johnson gibi
veya daha koyu biriyle birlikte olursa

(Kahkahalar)

aracınızın muayenesini yaptırmanız lazım,
her ziyarette belgeler güncellenmeli.

Kibarlık namına yani.

(Kahkahalar)

(Alkışlar)

Şanslıydım.

Bir polisle muhatap oldum.

Hayatta kalamayabilirdim.

Ve tüm o haberleri düşününce...

''Polis silahsız bir siyahiye
daha ateş etti.''

ve o zamanlar bu haberler
her yerde karşınıza çıkıyordu.

Haber akışında aşağı kaydırdıkça

bir bebek güzel haberini görüyorum.

Sonra bir ürünün reklamını,

daha dün arkadaşıma bahsettiğim bir ürün.

Sonra da bir polis memuru,
silahını birine doğrultmuş,

benim gibi görünen birine.

Sonra da başka bir haber,

milenyum kuşağı nasıl avokadoyu
seks yerine tercih ediyor.

(Kahkahalar)

Kafa karıştırıcı zamanlar.

Bu haberler sürekli çıkıyor

ama 2018'de bu haberler
farklı bir hâl almaya başladı:

''Beyaz kadın, Uber bekleyen
Siyahi kadını polise ihbar etti.''

Bahsettiğim Brooklyn Becky.

Bir diğeri,
''Beyaz kadın, su sattığı için

sekiz yaşındaki siyahi kızı
polise ihbar etti.''

Bu da Permit Patty.

Bir diğeri,
''Oakland'da gölde

mangal yaktıkları için siyahi aileyi
polise ihbar etti.''

Bu da meşhur mangal Becky.

Bu haberler,
siyahi olarak yaşamanın zorluğu

ve bir ilerleme.

Polis silah kullanımı
mahkemelerinden öğrenirdik.

Şimdi insanların
911'i arama videoları var.

İlerliyoruz,

hem soruna doğru, hem de çözüme.

Ben de bir derleme yapmaya başladım,

bu haberlerden bulduklarımı topladım.

Sürekli gelişen ve büyüyen
bir veri tabanı oluşturdum,

web adresi
baratunde.com/livingwhileblack.

Anlayış bekliyordum

ve kendimi bu manşetlerin
bir diyagramını yaparken buldum.

Sidwell'den İngilizce öğretmenim
Erica Berry'ye teşekkürler

ve tüm İngilizce öğretmenlerine.

Kendi bağımsızlığımız için
bize araçlar kazandırdınız.

Manşetleri irdeleme sürecine girdim

ve manşeti oluşturan şeyleri anlamaya,

her seferinde aynıydı:

bir faaliyet içindeki hedefe karşı
eylem gerçekleştiren bir özne.

''Beyaz kadın, sekiz yaşındaki
siyahi kızı polise ihbar ediyor.''

''Beyaz adam, mahalle havuzunu kullanan
siyahi kadını polise ihbar ediyor.''

''Kendi ilçesinde kampanya yapan
siyahi Oregonlu avukatı,

bir kadın, polise ihbar ediyor.''

Hepsi aynı.

Cümlelerin diyagramını çıkararak
beyaz üstünlüğünü şemaladım,

bu cümlelerin doğruluğunu gösterdi

ve kendimi savunmak için
bir saniye duracağım.

''Beyaz üstünlüğü'' derken

sadece Nazilerden bahsetmiyorum

veya beyaz milliyetçisi aktivistlerden

ve kesinlikle tüm beyaz insanlar
ırkçıdır demiyorum.

Söylemek istediğim şey,

beyaz insanları, diğerlerine karşı
avantajlı hâle getiren bir sistem var;

sosyal, ekonomik ve siyasi alanlarda.

Eşit Adalet Hareketi'nde Bryan Stevenson

ırksal farklılığa dikkat çekmişti,

köleliği ve Jim Crow'u,
toplu yıkımları ve daha da ötesini

haklı çıkarmak için kendimize
söylediğimiz bir hikâye.

Bu şablonun tekrar ettiğini fark ettiğimde

sinirlendim

ama ilham da aldım,

bir oyun geliştirmek için.

Bu travmatik olayı daha iyileştirici
bir deneyim hâline getirecek

bir kelime oyunu.

Oyunun nasıl oynandığını anlatacağım.

Birinci seviye alışma seviyesi,
katılımınız gerekli.

Hedefimiz:
Gerçek mi sahte mi karar vermek.

Bu oldu mu olmadı mı?

İşte bir örnek:

''Katolik Üniversitesi
Hukuk kütüphanecisi

sorgulayıcı olduğu için öğrenciyi
polise ihbar etti.''

Gerçek olduğunu düşünüyorsanız alkışlayın.

(Alkışlar)

Sahte olduğunu düşünüyorsanız alkışlayın.

(Alkışlar)

Ne yazık ki gerçek.

Bir de ek bilgi olarak

bir hukuk kütüphanesinde sorgulayıcı olmak

bunun tam da yeri.

(Kahkahalar)

Bu öğrenciyi öğretim görevlisi yapın.

Alıştırma seviyesi tamamlandı,
şimdi gerçek seviyelere geçiyoruz.

Seviye 1, hedefimiz basit:

rolleri değiştiriyoruz.

''Beyaz kadın, siyahi avukatı
polise ihbar etti.'' manşeti

şuna dönüşüyor: ''Siyahi avukat,
kadını polise ihbar etti.''

''Beyaz adam, mahalle havuzunu
kullandığı için

siyahi kadını polise ihbar etti."

''Siyahi kadın, mahalle havuzunu
kullanan adamı polise ihbar etti.''

Irkçı elmalar değişince nasıl görünüyor?

İşte bu. Seviye 1 tamamlandı.

Seviye 2'ye geçiyoruz.

Bu değişimin inandırılabilirliğini
artırmaya çalışacağız.

Gerçek şu ki siyahi bir kadının
bir havuz yüzünden beyaz bir adamı

polise ihbar etmesi çok gülünç bir şey

ama diyelim ki beyaz adam
onun saçlarına dokunmaya çalıştı

veya tek teker sürerken
yulaf sütü yapıyordu

ya da bir toplantıda
herkesin sözünü kesiyordu.

(Kahkahalar)

Hepimiz yaşadık bunu.

Gerçekten, hepimiz yaşadık.

Seviye 2 tamamlandı.

Ama burada bir uyarı var:

Haksızlık rollerini değiştirmek
adaletli değil.

Bu intikam,
amacımız bu değil.

Bu başka bir oyun,
o yüzden seviye 3'e geçiyoruz,

amacımız eylemi değiştirmek,

diğer adıyla ''polisi aramak
tek seçeneğiniz değil.

Aman Tanrım,
siz insanların sorunu ne?"

(Alkışlar)

Yapıyı hatırlatmak için
oyunu durduruyorum.

Bir faaliyet içindeki hedefe karşı
eylem gerçekleştiren bir özne.

''Beyaz kadın siyahi emlakçıyı
polise ihbar etti,

kendi mülkünü incelediği için.''

''California Safeway
siyahi kadını polise ihbar etti,

evsizlere yemek bağışı yaptığı için.''

''Golf Kulübü çok yavaş oynadığı için
siyahi kadınları polise ihbar etti.''

Tüm bu durumlarda, özne genellikle beyaz,

hedef genellikle siyahi

ve aktiviteler her şey olabilir.

Starbucks'ta oturmak,

yanlış bir mangal kullanmak,

uyuklamak,

işe giderken ''sıkıntılı'' görünmek,

ki buna ''işe gitmek'' denir.

(Kahkahalar)

En sevdiğim de

köpeğinin çiftleşme isteğine engel olmamak

ki bu da köpek polisinin sorunu,

gerçek polisin değil.

Tüm bu faaliyetler yaşamak demek.

Varlığımız suç gibi yorumlanıyor.

İşte bu noktada şunu söylemek zorundayım:

Her şey ırkla ilgili değil.

Suçun ihbar edilmesi gerek

ama kendinize sorun, silahlı kuvvetlerin
gelip bu sorunu çözmesi mi gerek?

Çünkü benim için geldiklerinde

durum farklı.

Şunu biliyoruz ki

polis, siyahilere karşı beyazlara oranla
daha fazla güç kullanıyor

ve burada 911'in rolünü de öğreniyoruz.

The Center for Policing Equity'nin
ön araştırması sayesinde

şunu öğreniyoruz ki bazı şehirlerde

polis ve vatandaş etkileşiminin sebebi

911 aramaları,

polis memurunun kendi müdahalesi değil.

Polisin vatandaşlar üzerindeki
şiddetinin çoğu,

o aramalara yanıt olarak ortaya çıkıyor.

Dahası, o aramalara yanıt için
memurlar güç kullandığında

beyaz nüfus yüzdesinin

artmış olduğu alanlarda

şiddette de artış oluyor,

yani soylulaştırma,

yani tek teker ve yulaf sütü,

yani mangal Becky'nin
tehdit altında hissetmesi,

benim mahallemde bana karşı
bir tehdide dönüşüyor,

bu da beni ve benim gibi insanları

polise yönlendiriyor.

Sessizleşiyoruz, korkarak adım atıyoruz,

bulabildiğimiz en parlak ışık altında

arabamızı kenara çekiyoruz,

öldürülürsek

kamera görüntüsü net olsun diye

ve bunu yapıyoruz
çünkü öyle bir sistemde yaşıyoruz ki

beyazlar kolaylıkla
rahatlarını sağlamak için

ölümcül güçleri arayabiliyor.

(Alkışlar)

The California Safeway

evsizlere bağış yapan kadını
sadece polise ihbar etmedi.

Silahlı, hesap vermeyecek olan
insanları aradılar.

Resmen bir dron saldırısı gibi.

Bu silahlı huzursuzluk

ve yeni de değil.

1877'den 1950'ye

siyahiler üzerinde en az
4400 belgelenmiş linç girişimi oldu,

ABD içinde.

Manşetler de oldu.

''Rev. T.A. Hernando,
Missisipi'de linç edildi.

ekinlerini kiraladığı için.''

''Oliver Moore Edgecomb,
Kuzey Karolina'da linç edildi,

beyaz bir kızı korkuttuğu için."

"Nathan Bird, Luling, Teksas yakınında

oğlunu çeteye
teslim etmediği için linç edildi.''

Bu eylemleri değiştirmemiz lazım,

gerek ''linç edilmek,''

gerekse ''polise ihbar etmek'' olsun.

Ben de bu ikisi arasındaki
mesafeyi birbirine yaklaştırdım,

şimdi oyuna, amacımıza geri dönelim.

Seviye 3'te amacımız eylemi değiştirmek.

Şu manşetler yerine,

''Evsizlere yemek bağışı yapan kadını
polise ihbar ettiler.''

California Safeway ona teşekkür etse.

Teşekkür etmek, polisi olay yerine
çağırmaktan çok daha ucuz.

(Alkışlar)

Ya da şöyle...

Onun için harcadıkları yemeği verseler,

medeniliklerini yüceltseler.

Ya da sekiz yaşındaki siyahi kızı
polise ihbar eden beyaz kadın,

onun sattığı her şeyi satın alabilirdi,

küçük bir işletmeyi desteklerdi.

Siyahi emlakçıyı
polise ihbar eden beyaz kadın,

polisler de daha iyi olacağına katılırdı,

eğer onu görmezden gelip
kendi işine baksaydın.

(Kahkahalar)

Kendi işine bakmak gerçekten
harika bir seçim.

Bu seçimi daha sık yapın.

Seviye 3 de tamamlandı,
şimdi bonus bir seviye var,

burada amaç kapsayıcılık.

Şu tür manşetler de gördük:

''Güç sahibi adam, odasına gelen
genç kadınların önünde

mastürbasyon yapıyor.''

Güç sahibi bir adam için tuhaf bir seçim.

Yapabileceği o kadar çok şey vardı ki.

(Kahkahalar)

Mesela ''dinlemek,''

''rehberlik yapmak,''

''esinlenmek, girişimde bulunmak,
şimdi herkes zengin.''

(Kahkahalar)

Herkesin zengin olduğu dünyada
yaşamak istiyorum

ama o adamın seçimi yüzünden
daha yoksul bir dünyada yaşıyoruz.

Böyle olmak zorunda değil.

Bu oyun bana beyaz üstünlüğünün
bir yapısı olduğunu hatırlattı,

tıpkı kadın düşmanlığı gibi,

tıpkı tüm gücü suistimallerde olduğu gibi.

Bu yapı, onları sistematik hâle getiriyor.

Buradaki insanlardan

o yapıyı görmelerini istiyorum,

gücün nerede olduğunu

ve daha da önemlisi

o yapının hedef hâline getirdiği
insanların insanlığını.

Buradayım çünkü sevildim,
okutuldum, korundum ve şanslıydım

çünkü doğru okullara gittim,
yarı ünlüyüm, genellikle mutluyum,

günde iki kez meditasyon yapıyorum,

ancak yine de

korku içinde yürüyorum

çünkü biliyorum ki
beni tehdit olarak gören biri

hayatımda bir tehdide dönüşebilir

ve ben bundan bıktım.

İnsanların korkularının yükünü

sırtımda taşımaktan yoruldum,

pek çoğumuz da öyle

ve böyle olmaması gerek

çünkü bunu değiştirebiliriz

çünkü eylemi değiştirebiliriz,
haberler de değişir

bu haberlerin olmasını sağlayan

o sistem de değişir.

Sistemler sadece bizim inandığımız
kolektif hikâyeler bütünü.

Onları değiştirdiğimiz zaman

parçası olduğumuz
çok daha iyi bir gerçeklik yazabiliriz.

Sizden şunu istiyorum,

seçme gücümüzü kullanın.

Seviye atlayın.

Teşekkürler.

Ben Baratunde Rafiq Thurston.

(Alkışlar)