< Return to Video

كۆدی دوانه‌یی چۆن ده‌قاوده‌ق كار دەكات؟ خۆسێ ئه‌مێریكۆ ن ل ف فریتاس

  • 0:07 - 0:11
    بێنه‌ پێش چاوت هه‌وڵی به‌كارهێنانی وشەکان‌
    ده‌ده‌ی بۆ وێناكردنی هه‌ر دیمه‌نێكی فیلمێك
  • 0:11 - 0:13
    هه‌موو تێبینیه‌ك له‌ گۆرانی
    هه‌ڵبژارده‌ی خۆت،
  • 0:13 - 0:16
    یاخود هه‌موو شه‌قامێك له‌ شارۆچكه‌كه‌ت.
  • 0:16 - 0:21
    ئێستا بێنه‌ پێش چاوت هه‌وڵ ده‌ده‌یت ئه‌مه‌
    بكه‌یت ته‌نیا به‌ به‌كارهێنانی 1 یەک و 0.
  • 0:21 - 0:24
    هه‌ر جارێك بۆ سه‌یر كردنی
    فیلمێك ئینته‌رنێت به‌كاردێنیت،
  • 0:24 - 0:25
    گوێ له‌ مۆسیقا دەگرێت،
  • 0:25 - 0:26
    یاخود به‌ دوای
    شوێنه‌كان دەگەرێیت،
  • 0:26 - 0:29
    ئامێره‌كه‌ت هه‌مان ئه‌و شته‌ ده‌كات،
  • 0:29 - 0:32
    به‌ به‌كارهێنانی زمانی كۆدی دوانه‌یی.
  • 0:32 - 0:36
    كۆمپیوته‌ره‌كان دوانه‌یی به‌كاردێنن چونكه‌
    ڕێگه‌یه‌كی باوه‌ڕپێكراوه‌ بۆ ئه‌مباركردنی
  • 0:36 - 0:41
    داتا. بۆ نموونه‌، یادگه‌ی سه‌ره‌كی
    كۆمپیوته‌رێك له‌ ترانسیسته‌ر دروستكراوه‌
  • 0:41 - 0:44
    كه‌ له‌ نێوان ئاستی ڤۆڵتییه‌ی نزم
    و به‌رز ده‌گۆڕێت،
  • 0:44 - 0:48
    وه‌كو پێنج ڤۆڵت و سفر ڤۆڵت.
  • 0:48 - 0:52
    ڤۆڵتاجه‌كان هه‌ندێكجار ده‌له‌رنه‌وه‌،
    بەڵام چونكه‌ ته‌نها دوو هه‌ڵبژارده‌
  • 0:52 - 0:55
    هه‌یه‌، به‌های یەک ڤۆڵت وه‌كو "نزم"
    ده‌خوێندرێته‌وه‌.
  • 0:55 - 0:59
    ئه‌م خوێندنه‌وه‌یه‌ له‌لایه‌ن ڕێکخەری
    كۆمپیوته‌ره‌وه‌ ئه‌نجام ده‌درێت،
  • 0:59 - 1:03
    كه‌ دۆخی ترانزیسته‌ر به‌كاردێنێت بۆ
    كۆنتڕۆڵكردنی ئامێری تری كۆمپیوته‌ر
  • 1:03 - 1:05
    به‌ گوێره‌ی ڕێنماییه‌كانی به‌رنامه‌كه‌.
  • 1:05 - 1:08
    بلیمه‌تیی ئه‌م سیسته‌مه‌ له‌وه‌یه‌ كه‌
    زنجیره‌یه‌كی دوانه‌یی دیاریكراو
  • 1:08 - 1:12
    له‌ خۆیه‌وه‌ هیچ مانایه‌كی
    دیاریكراوی پێشووتری نییه‌.
  • 1:12 - 1:15
    له‌بڕی ئه‌مه‌، هه‌موو جۆره‌ داتایه‌ك له‌
    دوانه‌یی به‌كۆد كراوه‌
  • 1:15 - 1:18
    به‌گوێره‌ی كۆمه‌ڵه‌ یاسایه‌كی جیاكراوه‌.
  • 1:18 - 1:19
    با ژماره‌كان وه‌رگرین.
  • 1:19 - 1:21
    له‌ ئاماژه‌ كردنی ده‌یی ئاساییدا،
  • 1:21 - 1:26
    هه‌ر ڕه‌نووسێك جارانی ١٠ ده‌كرێت
    نرخی خۆی پێ به‌رزده‌كریته‌وه‌،
  • 1:26 - 1:28
    به‌ سفر له‌لای ڕاست ده‌ست پێده‌كات.
  • 1:28 - 1:35
    كه‌واته‌ ٨٤ له‌ شێوه‌ی ده‌یی ده‌كاتە
    4x10⁰ + 8x10¹.
  • 1:35 - 1:38
    ئاماژه‌كردنی ژماره‌ی دوانه‌یی
    هاوشێوه‌ كارده‌كات،
  • 1:38 - 1:42
    به‌ڵام له‌ هه‌ر بارێكدا له‌سه‌ر بنچینه‌ی
    ٢ به‌رز دە‌كرێته‌وه‌ بۆ هێز.
  • 1:42 - 1:45
    بۆیه‌ ٨٤ به‌مشێوه‌یه‌
    ده‌نووسرێت: پیته‌كان
  • 1:45 - 1:50
    له‌سه‌ر بنه‌مای یاسا پێوانه‌یه‌كانی
    وه‌كو 8-UTF لێكدانه‌وه‌یان بۆده‌كرێت،
  • 1:50 - 1:55
    هه‌ر كاراكته‌رێك بۆ گروپێكی دیاریكراوی
    ڕێنووسی زنجیره‌ی دوانه‌یی ده‌خاته‌ڕوو.
  • 1:55 - 2:02
    له‌و باره‌دا، 01010100 وه‌ڵامی
    پیتی T ده‌داته‌وه‌.
  • 2:02 - 2:06
    چۆن ده‌زانیت ئایا نموونه‌یه‌كی دیاریكراوی
    ئه‌م زنجیره‌یه‌
  • 2:06 - 2:09
    ده‌شێت مانای T بدات یان ٨٤؟
  • 2:09 - 2:12
    ناتوانیت به‌ته‌نیا بینینی ئه‌م ڕیزه‌
  • 2:12 - 2:16
    ناتوانیت بڵێیت ده‌نگی "دا" مانای چییه‌
    گه‌ر به‌ دابڕاوی گوێت لێیبێت.
  • 2:16 - 2:21
    پێویستیت به‌ ده‌قه‌ پێت بڵێت ئایا
    گوێت له‌ ڕوسی، ئیسپانی، یان ئینگلیزیه‌.
  • 2:21 - 2:23
    و پێویستیت به‌ ده‌قی هاوشێوه‌یه‌
  • 2:23 - 2:27
    تا پێت بڵێت ئایا له‌ ژماره‌ی دوانه‌یی
    ورد دە‌بیه‌وه‌ یان ده‌قی دوانه‌یی.
  • 2:27 - 2:31
    كۆدی دوانه‌یی بۆ جۆره‌ داتای
    ئاڵۆزتر به‌كاردێت.
  • 2:31 - 2:33
    بۆ نموونه‌، هه‌ر
    چوارچێوه‌یه‌كی ئه‌م ڤیدیۆیه‌،
  • 2:33 - 2:36
    له‌ سه‌دان هه‌زار وێنه‌خاڵ دروستكراوه‌.
  • 2:36 - 2:38
    له‌ وێنه‌ی ڕه‌نگاوڕه‌نگ،
  • 2:38 - 2:41
    هه‌ر وێنه‌خاڵێك به‌ سێ زنجیره‌ی دوانه‌یی
    خراوه‌ته‌ڕوو
  • 2:41 - 2:44
    كه‌ وه‌ڵامی ڕه‌نگه‌ سه‌ره‌تاییه‌كان
    ده‌ده‌نه‌وه‌.
  • 2:44 - 2:46
    هه‌ر زنجیره ‌و ژماره‌یه‌ك به‌كۆد ده‌كات
  • 2:46 - 2:49
    كه‌ توندی ئه‌و ڕە‌نگه‌ تایبه‌ته‌
    دیاریده‌كات
  • 2:49 - 2:53
    دواتر، پرۆگرامی كارپێكردنی ڤیدیۆ ئه‌م
    زانیارییه‌ بڵاوده‌كاته‌وه‌
  • 2:53 - 2:55
    بۆ ملیۆنان كریستاڵی شل له‌
    شاشەکەت
  • 2:55 - 2:58
    بۆ دروستكردنی هه‌موو ئه‌و ڕه‌نگه‌
    جیاوازانه‌ی ئێستا ده‌یانبینیت.
  • 2:58 - 3:01
    ده‌نگیش له‌م ڤیدیۆیه‌دا
    له‌ دوانه‌یی ئه‌مباركراوه‌.
  • 3:01 - 3:05
    به‌ یارمه‌تی ته‌كنیكی گۆڕینی كۆدی پرته‌.
  • 3:05 - 3:07
    شه‌پۆله‌ ده‌نگییه‌ به‌رده‌وامه‌كان
    ده‌نووسرێن
  • 3:07 - 3:12
    له‌ڕێی گرتنی وێنه‌ی مه‌وداكانیان
    له‌ هه‌موو چه‌ند میللی چركه‌یه‌ك.
  • 3:12 - 3:15
    ئه‌مانه‌ وه‌كو ژماره‌ تۆماركراون
    له‌ شێوه‌ی زنجیره‌ی دوانه‌یی،
  • 3:15 - 3:19
    له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی كه‌ ده‌گاته‌ 44,000
    له‌ هه‌ر چركه‌یه‌كی ده‌نگی.
  • 3:19 - 3:22
    كاتێك له‌لایه‌ن به‌رنامه‌ی ده‌نگ له‌
    ئامێری كۆمپیوته‌ره‌كه‌ت ده‌خوێندرێنه‌وه‌،
  • 3:22 - 3:26
    ژماره‌كان ماوه‌ی خێرایی له‌رینه‌وه‌ی
    كۆیله‌كان له‌ بڵندگۆكانت دیاریده‌كه‌ن
  • 3:26 - 3:29
    بۆ دروستكردنی ده‌نگ
    به‌ له‌ره‌له‌ری جیاواز.
  • 3:29 - 3:33
    هه‌موو ئه‌مانه‌ پێویستی به‌ بلیۆنان
    دوانه‌ ڕه‌نووس هه‌یه‌.
  • 3:33 - 3:37
    ده‌كرێت ئه‌م بڕه‌ له‌ ڕێگه‌ی فۆڕماتی
    په‌ستاوتنی زیره‌ك كه‌مبكرێنه‌وه‌.
  • 3:37 - 3:41
    بۆ نمونه‌، ئەگه‌ر وێنه‌یه‌ك ٣٠ وێنەخاڵی
    نزیك یه‌كتری هه‌بێت له‌ بۆشایی سه‌وز،
  • 3:41 - 3:46
    ده‌توانرێت وه‌ك "٣٠ سه‌وز" تۆمار بكرێن
    له‌بڕی به‌كۆدكردنی هه‌ر وێنه‌خاڵێك به‌ جیا
  • 3:46 - 3:49
    به‌ پرۆسه‌ی به‌ كۆدكردنی ماوه‌ درێژ
    ده‌ناسرێت.
  • 3:49 - 3:54
    ئه‌م فۆڕماته‌ په‌ستاوتنانه‌ بۆ خۆیان
    به‌ كۆدی دوانه‌یی ده‌نووسرێن.
  • 3:54 - 3:57
    كه‌واته‌ ئایا دوانه‌یی كۆتایی
    هه‌موو شتێكه‌ له‌ ژماردن؟
  • 3:57 - 3:59
    گرنگ نیە‌.
  • 3:59 - 4:01
    لێكۆڵینه‌وه‌ له‌سه‌ر كۆمپیوته‌ری
    سیانی ئه‌نجامدراوه‌، كه‌
  • 4:01 - 4:03
    بازنه‌ی هه‌بووه‌ له‌ سێ دۆخی شیاو،
  • 4:03 - 4:05
    ته‌نانه‌ت كۆمپیوته‌ره‌
    چه‌ند بڕییه‌كان،
  • 4:05 - 4:09
    كه‌ ده‌كرێت بازنه‌كانیان له‌ یه‌ك كاتدا
    له‌ دۆخی هه‌مه‌جۆردا بن.
  • 4:09 - 4:11
    به‌ڵام تا ئیستا، هیچ كامیان هێنده‌ی
    جێگیری ماده‌یی
  • 4:11 - 4:15
    بۆ كۆكردنه‌وه‌ی داتا و گواستنه‌وه‌
    ده‌سته‌به‌ریان نە‌كردووه‌ .
  • 4:15 - 4:17
    به‌ڵام بۆ ئێستا،
    هه‌موو ئه‌و شتانه‌ی ده‌یبینن،
  • 4:17 - 4:18
    گوێبیستی ده‌بن،
  • 4:18 - 4:20
    و‌ له‌ ڕێی شاشه‌كه‌تان ده‌یخویننه‌وه
  • 4:20 - 4:23
    وه‌كو ئه‌نجامی هه‌ڵبژاردنێكی ساده‌ی
    "ڕاست" یان " چه‌وت" بۆتان دێت،
  • 4:23 - 4:25
    ملیاران جار دروست بووه‌.
Title:
كۆدی دوانه‌یی چۆن ده‌قاوده‌ق كار دەكات؟ خۆسێ ئه‌مێریكۆ ن ل ف فریتاس
Speaker:
خۆسێ ئه‌مێریكۆ ن ل ف فریتاس
Description:

بێنه‌ پێش چاوت هه‌وڵ دە‌ده‌یت وشه‌ به‌كاربێنیت بۆ وێناكردنی هه‌موو دیمه‌نێك له‌ فیلمێكدا، هه‌موو تێبینییه‌ك له‌ گۆرانییه‌كدا، یاخود هه‌موو شه‌قامێك له‌ شارۆچكه‌كه‌ت. ئێستا بێنه‌ پێش چاوت هه‌وڵ دە‌ده‌یت ئه‌مانه‌ بكه‌یت ته‌نیا به‌ به‌كارهێنانی ژماره‌كانی یەک و سفر. هه‌ر جارێك كه‌ ئینته‌رنیت به‌كاردێنیت بۆ سه‌یركردنی فیلمێك، بۆ گۆێگرتن له‌ مۆسیقا، یاخود گه‌ڕان به‌ دوای شوێنێكدا، ئامێره‌كه‌ت ده‌قاوده‌ق ئه‌مه‌ ده‌كات، به‌كارهینانی زمانی كۆدی دوانه‌یی. خۆسێ ئه‌مێریكۆ ن ل ف فریتاس ڕوونی دە‌كاته‌وه‌ دوانه‌یی چۆن كارده‌كات.

وانه‌ له‌لایه‌ن خۆسێ ئه‌مێریكۆ ن ل ف فریتاس، و له‌لایه‌ن قاید مایی ئه‌نیمه‌یشنی بۆ كراوه‌

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:41

Kurdish (Central) subtitles

Revisions