< Return to Video

Minima, maxima and critical points

  • 0:01 - 0:03
    Narysowałem żółtym kolorem wykres zwariowanie wyglądającej funkcji,
  • 0:03 - 0:05
    to czego chciałbym się dowiedzieć o tej funkcji
  • 0:05 - 0:07
    to kiedy osiąga ona wartości maksymalne
  • 0:07 - 0:09
    a kiedy minimalne.
  • 0:09 - 0:10
    Na potrzeby tego filmu,
  • 0:10 - 0:12
    możemy założyć, że wykres tej funkcji
  • 0:12 - 0:15
    osiąga coraz mniejsze i mniejsze wartości
  • 0:15 - 0:16
    kiedy x staje się coraz bardziej ujemny,
  • 0:16 - 0:18
    oraz wykres osiąga coraz mniejsze wartości również kiedy x zmierza
  • 0:18 - 0:21
    do końca przedziału, który tutaj przedstawiłem.
  • 0:21 - 0:24
    Więc co jest maksymalną wartością jaką przyjmuje ta funkcja?
  • 0:24 - 0:27
    Możemy zaznaczyć sobie pewien punkt na tym wykresie
  • 0:27 - 0:30
    będzie to dokładnie ten punkt.
  • 0:30 - 0:37
    I możemy nazwać go globalnym maksimum.
  • 0:37 - 0:39
    Funkcja nigdy nie osiągnie wartości większej niż ta
  • 0:39 - 0:43
    możemy więc powiedzieć, że mamy maksimum globalne
  • 0:43 - 0:53
    w punkcie x zero, ponieważ f(x0) jest większe lub
  • 0:53 - 0:55
    równe od f(x) dla każdego innego x
  • 0:55 - 0:57
    z dziedziny.
  • 0:57 - 0:59
    Jest to dość oczywiste kiedy teraz na to patrzymy.
  • 0:59 - 1:01
    Czy mamy minimum globalne
  • 1:01 - 1:03
    w wykresie funkcji, którą narysowałem? Nie.
  • 1:03 - 1:08
    Przypomnijmy, że wartości dążą do minus nieskończoności
  • 1:08 - 1:10
    kiedy x dąży do minus nieskończoności,
  • 1:10 - 1:13
    oraz wartości dążą do minus nieskończoności również kiedy
  • 1:13 - 1:14
    x dąży do plus nieskończoności.
  • 1:14 - 1:19
    Więc pozwólcie mi to napisać, nie mamy
  • 1:19 - 1:25
    globalnego minimum. Teraz pozwól mi zadać pytanie.
  • 1:25 - 1:30
    Czy mamy tutaj lokalne minima lub lokalne maksima?
  • 1:30 - 1:32
    Kiedy mówię minima mam na myśli liczbę mnogą od minimum.
  • 1:32 - 1:36
    Natomiast maksima to liczba mnoga od maksiumum.
  • 1:36 - 1:40
    Więc, czy mamy tutaj lokalne minima lub minimum?
  • 1:40 - 1:44
    Minimum lokalne oznacza, że
  • 1:44 - 1:47
    wartość tej funkcji w danym punkcie jest mniejsza od wartości w punktach dokoła niego.
  • 1:47 - 1:51
    Więc wygląda na to, że w tym punkcie mamy lokalne minimum.
  • 1:51 - 1:54
    Mamy lokalne minimum.
  • 1:54 - 1:56
    Nie będę podawał dokładnej definicji,
  • 1:56 - 1:59
    ale jedno o czym musimy wiedzieć, możemy powiedzieć, że
  • 1:59 - 2:03
    mamy minimum lokalne w punkcie x jeden, jeśli
  • 2:03 - 2:08
    mamy otoczenie x jeden gdzie f(x1) jest mniejsze niż f(x)
  • 2:08 - 2:11
    dla dowolnego x z tego otoczenia. Jest też
  • 2:11 - 2:15
    łatwo zuważyć to na wykresie. Jest to punkt położony najniżej
  • 2:15 - 2:17
    w danym otoczeniu.
  • 2:17 - 2:19
    Dokładnie tam.
  • 2:19 - 2:21
    Mamy jakiekolwiek inne lokalne minima?
  • 2:21 - 2:23
    Nie wygląda na to żebyśmy mieli.
  • 2:23 - 2:25
    Co z lokalnymi maksimami?
  • 2:25 - 2:31
    Ten jeden punkt, dokładnie tam, pozwólcie mi zrobić to na fioletowo.
  • 2:31 - 2:33
    Nie chcę żebyście byli zdezorientowani,
  • 2:33 - 2:35
    więc pozwólcie, że zrobię to w tym kolorze.
  • 2:35 - 2:37
    Ten punkt tutaj wygląda jak lokalne
  • 2:37 - 2:38
    maksimum.
  • 2:38 - 2:47
    Lokalne maksimum, dokładnie tutaj.
  • 2:47 - 2:51
    Możemy więc powiedzieć, że w punkcie x jeden, przepraszam
  • 2:51 - 2:57
    w punkcie x dwa, mamy lokalne maksimum w punkcie x dwa,
  • 2:57 - 3:02
    ponieważ f(x2) jest większe niż f(x) dla dowolnego x
  • 3:02 - 3:04
    z okolicy x dwa.
  • 3:04 - 3:05
    Nie jestem za bardzo dokładny,
  • 3:05 - 3:07
    ale widać to po prostu patrząc na to.
  • 3:07 - 3:10
    Tak to jest wystarczające. Udało nam się zidentyfikować wszystkie
  • 3:10 - 3:13
    maksima i minima, często nazywane ekstremami,
  • 3:13 - 3:16
    dla tej funkcji.
  • 3:16 - 3:18
    Teraz jak możemy zidentyfikować ekstrema jeśli wiemy coś
  • 3:18 - 3:21
    o pochodnej funkcji?
  • 3:21 - 3:26
    No cóż, spójrzmy na pochodną w każdym z tych punktów.
  • 3:26 - 3:28
    Więc w pierwszym punkcie, jeśli spróbuję
  • 3:28 - 3:31
    przedstawić linię styczną,
  • 3:31 - 3:33
    pozwól mi zrobić to w kolorze lepszym niż brązowy.
  • 3:33 - 3:36
    Jeśli spóbuję narysować styczną, to
  • 3:36 - 3:39
    będzie ona wyglądać mniej więcej tak. Nachylenie tutaj jest zerowe.
  • 3:39 - 3:43
    Tak więc można powiedzieć, że pochodna w punkcie x zero jest równa
  • 3:43 - 3:44
    zero.
  • 3:44 - 3:46
    Nachylenie linii stycznej w tym punkcie wynosi zero.
  • 3:46 - 3:48
    A co tutaj? Cóż, po raz kolejny, styczna
  • 3:48 - 3:52
    będzie wyglądać mniej więcej tak.
  • 3:52 - 3:56
    Więc po raz kolejny możemy powiedzieć, że pochodna w punkcie x jeden jest równa
  • 3:56 - 4:00
    zero.
  • 4:00 - 4:03
    A co tutaj? Cóż, tutaj, styczna
  • 4:03 - 4:06
    jest faktycznie nie zdefiniowana. Nachylenie jest dodatnie
  • 4:06 - 4:08
    wchodząc w ten punkt i od razu zmienia się
  • 4:08 - 4:09
    na ujemne.
  • 4:09 - 4:15
    Więc pochodna w punkcie x dwa nie jest zdefiniowana.
  • 4:15 - 4:19
    Napiszę to: "niezdefiniowana."
  • 4:19 - 4:22
    Więc mamy tu coś interesującego, ale nie będę wam tego dokładnie udowadniał.
  • 4:22 - 4:24
    Chcę abyście jedynie użyli to swojej intuicji,
  • 4:24 - 4:28
    bo jak możemy zauważyć mamy tutaj do czynienia z pewnego rodzaju ekstremum,
  • 4:28 - 4:32
    ale nie mówimy o sytuacji, w której x jest krańcowym punktem danego przedziału.
  • 4:32 - 4:38
    Żeby było jasne, co mam na myśli mówiąc, że x nie jest punktem krańcowym danego przedziału, spójrzmy tutaj.
  • 4:38 - 4:44
    Powiedzmy, że mam funkcję i, że początek naszego przedziału znajduje się tutaj.
  • 4:44 - 4:46
    Powiedzmy, że funkcja zaczyna się tutaj i biegnie sobie dalej.
  • 4:46 - 4:49
    To mogłoby być maksimum, ale jest to początek naszego przedziału.
  • 4:49 - 4:51
    Nie mówimy teraz o punktach krańcowych danego przedziału,
  • 4:51 - 4:53
    mówimy o sytuacji, gdy mamy punkty znajdujące się pomiędzy punktami krańcowymi
  • 4:53 - 4:56
    lub o sytuacji, w której dziedzina nie jest określona,
  • 4:56 - 5:04
    więc nie mówimy o punktach takich jak tamte, czy jak te, mówimy o punktach znajdujących się pomiędzy nimi.
  • 5:04 - 5:11
    Więc jeśli masz inny punkt niż punkt krańcowy dziedziny i jest to minimum lub maksimum
  • 5:11 - 5:19
    Jeśli masz punkt ze środka dziedziny, nie krańcowy
  • 5:19 - 5:26
    minimum albo maksimum
  • 5:26 - 5:29
    i niech x równa się a
  • 5:29 - 5:36
    powtórzę: więc jeśli wiesz, że masz do czynienia z minimum lub maksimum i pewien punkt x równa się a i x nie jest punktem krańcowym tego przedziału
  • 5:36 - 5:39
    to mówi ci to coś interesującego, coś co mówiła nam nasza intuicja.
  • 5:39 - 5:52
    Widzimy, że pochodna w punkcie x równym a będzie równa zero, albo pochodna w punkcie x równym a nie będzie istnieć.
  • 5:52 - 5:58
    Tutaj widzimy oba te przypadki: pochodna równa zero, pochodna równa zero, pochodna nie istnieje.
  • 5:58 - 6:07
    Wiemy jak nazwać takie punkty, których pochodna równa się zero, albo pochodna nie istnieje.
  • 6:07 - 6:09
    Nazywamy je punktami krytycznymi.
  • 6:09 - 6:14
    Nazywamy je punktami krytycznymi.
  • 6:14 - 6:28
    więc dla wykresu naszej funkcji punktami krytycznymi będzie: możemy wypisać x zero, także możemy wypisać x jeden
  • 6:28 - 6:30
    i pochodna w punkcie x zero jak i pochodna w punkcie x jeden będzie wynosić zero
  • 6:30 - 6:35
    oraz możemy jeszcze wypisać x dwa, w którym pochodna nie istnieje.
  • 6:35 - 6:42
    więc jeśli mamy do czynienia z innym punktem niż punkt krańcowy i jest to minimum lub maksimum, to będzie to punkt krytyczny.
  • 6:42 - 6:44
    Zobaczmy teraz w drugą stronę.
  • 6:44 - 6:52
    Jeśli najpierw znajdziemy punkt krytyczny, w którym pochodna równa się zero, albo pochodna nie istnieje, to będzie to maksimum lub minimum,
  • 6:52 - 7:02
    mając to w pamięci wyobraźmy sobie, że mamy punkt w tym miejscu, nazwijmy go sobie x trzy.
  • 7:02 - 7:10
    Jeżeli spojrzymy na styczną w tym miejscu, to widzimy, że wygląda na to, że pochodna w punkcie x trzy jest równa zero
  • 7:10 - 7:16
    więc na podstawie definicji punktów krytycznych x trzy jest również punktem krytycznym,
  • 7:16 - 7:20
    ale to nie znaczy, że jest to minimum lub maksimum,
  • 7:20 - 7:26
    a więc minimum lub maksimum, które nie jest punktem krańcowym, na pewno będzie punktem krytycznym,
  • 7:26 - 7:32
    ale samo bycie punktem krytycznym nie jest równoznaczne z tym, że jest to minimum lub maksimum,
  • 7:32 - 7:36
    więc żeby było jasne: wszystkie z tych punktów krytycznych były punktami minimalnymi lub maksymalnymi.
  • 7:36 - 7:46
    Ten punkt również jest punktem krytycznym, ale nie jest to ani minimum, ani maksimum.
Title:
Minima, maxima and critical points
Description:

more » « less
Video Language:
English
Team:
Khan Academy
Duration:
07:53

Polish subtitles

Revisions