< Return to Video

Vergilər və mükəmməl qeyri-elastik tələb

  • 0:00 - 0:03
    Gəlin fərqli situasiyalarda vergi yükünü
  • 0:03 - 0:05
    kimin daşıdığı barədə düşünək.
  • 0:05 - 0:07
    Bu videoda insulinə diqqət yetirəcəyik.
  • 0:07 - 0:08
    İnsulin
  • 0:08 - 0:11
    diabeti olan insanlarda qan şəkəri
    miqdarını
  • 0:11 - 0:12
    tənzimləmək üçündür.
  • 0:12 - 0:14
    Yəni, o insanların yaşamaq
  • 0:14 - 0:16
    üçün ona ehtiyacı var.
  • 0:16 - 0:19
    Demək olar ki, onlar üçün sonsuz
    marjinal gəliri var.
  • 0:19 - 0:21
    İnsanlar qiymətinin nə qədər
  • 0:21 - 0:22
    olmasından asılı olmayaraq,
  • 0:22 - 0:24
    lazım olan insulini almağa hazırdırlar.
  • 0:24 - 0:27
    Məsələn, insulinin qiyməti bir dollar
    olsa belə,
  • 0:27 - 0:29
    bu şəhərdəki həkimlər
    bütün diabet
  • 0:29 - 0:32
    xəstələrinin ildə 3000 flakona ehtiyacı
    olduqlarını desələr,
  • 0:32 - 0:34
    onlar ildə 3000 flakon alacaqlar.
  • 0:34 - 0:36
    Bir flakonun qiyməti 80 dollar olarsa,
  • 0:36 - 0:37
    yenə də ildə 3000 şüşə alacaqlar.
  • 0:37 - 0:39
    Bu səbəbdən məqbul bir qiymət aralığında
  • 0:39 - 0:41
    tələb olunan miqdarda
  • 0:41 - 0:43
    dəyişiklik olmayacaq.
  • 0:43 - 0:44
    Bu vəziyyətdə,
  • 0:44 - 0:46
    məqbul bir qiymət aralığında
  • 0:46 - 0:51
    insulinin tələb əyrisi şaquli olur.
  • 0:51 - 0:53
    Aydındır ki, bir flakonun 9 milyon dollar
  • 0:53 - 0:56
    qiyməti olsaydı, birdən-birə
  • 0:56 - 0:58
    diabet xəstələrinin bəziləri
  • 0:58 - 1:00
    onu əldə edə bilməyəcəkdilər və qəflətən
  • 1:00 - 1:02
    əyri artıq şaquli ola bilməyəcəkdi.
  • 1:02 - 1:03
    Lakin ən azından məqbul bir qiymət
  • 1:03 - 1:05
    aralığında şaquli bir əyrimiz var.
  • 1:05 - 1:08
    Bu, bizim
  • 1:08 - 1:10
    tələb əyrimizdir.
  • 1:10 - 1:11
    Bu,
  • 1:11 - 1:12
    tamamilə
  • 1:12 - 1:15
    elastik olmayan
  • 1:15 - 1:20
    bir tələbdir.
  • 1:20 - 1:22
    Bunun tamamilə elastik olmamasını
  • 1:22 - 1:23
    bir kərpic kimi
  • 1:23 - 1:24
    düşünə bilərik.
  • 1:24 - 1:26
    Kərpici nə qədər əyməyə
    və ya
  • 1:26 - 1:29
    bükməyə çalışsanız da
  • 1:29 - 1:32
    kərpici deformasiya edə bilməyəcəksiniz.
  • 1:32 - 1:33
    Bu da elastikliyin əksinədir.
  • 1:33 - 1:35
    İstifadə etdiyimiz elastiklik tərifi
  • 1:35 - 1:37
    barədə düşünək, yəni,
  • 1:37 - 1:39
    kəmiyyətdəki faiz dəyişikliyinin
  • 1:39 - 1:42
    qiymətdəki faiz dəyişikliyinə nisbəti
  • 1:42 - 1:47
    elastikliyə bərabərdir.
  • 1:47 - 1:49
    Burada qiyməti müəyyən səbəbə görə
  • 1:49 - 1:51
    bu aralıqda nə qədər
  • 1:51 - 1:53
    dəyişsək də,
  • 1:53 - 1:55
    insanlar yenə də ildə
  • 1:55 - 2:00
    3000 flakon tələb edəcəklər.
  • 2:00 - 2:04
    Gəlin burada
  • 2:04 - 2:06
    buna bənzər bir
  • 2:06 - 2:08
    təklif əyrisi çəkək.
  • 2:08 - 2:12
    Əgər bazarda
  • 2:12 - 2:14
    vergilər və ya
  • 2:14 - 2:16
    tənzimləmə yoxdursa,
  • 2:16 - 2:18
    burada çəkdiklərimə əsaslanaraq
  • 2:18 - 2:20
    tarazlıq qiyməti təxminən
  • 2:20 - 2:21
    75 dollar məbləğində olacaq.
  • 2:21 - 2:23
    Bu videodan əvvəl bir az araşdırma
    apardım,
  • 2:23 - 2:25
    həqiqətən də, bir flakon insulinin bazar
  • 2:25 - 2:27
    qiyməti təqribən bu qədərdir.
  • 2:27 - 2:29
    Tarazlılıq miqdarı, yəni, insanların
  • 2:29 - 2:31
    ehtiyac duyduğu dəqiq miqdar
  • 2:31 - 2:32
    3000 flakondur.
  • 2:32 - 2:34
    Tamamilə qeyri-elastik tələbə sahib
  • 2:34 - 2:36
    olduğunuz bu situasiyada maraqlı
  • 2:36 - 2:40
    bir sual əmələ gəlir:
  • 2:40 - 2:42
    istehsalçı və istehlakçı artıqlığı nədir?
  • 2:42 - 2:45
    İstehsalçı artığı onların fürsət xərcinə
  • 2:45 - 2:46
    və ya artan marjinal xərcinə
  • 2:46 - 2:49
    nisbətində qazandıqları
  • 2:49 - 2:51
    puldur.
  • 2:51 - 2:52
    Burada
  • 2:52 - 2:53
    gördüyünüz
  • 2:53 - 2:54
    istehsalçı artıqlığıdır.
  • 2:54 - 2:56
    Bu tarazlıq qiyməti ilə təklif əyrimiz
  • 2:56 - 2:58
    arasındakı sahədir.
  • 2:58 - 3:01
    Yəni, bu,
  • 3:01 - 3:04
    istehsalçı artıqlığıdır.
  • 3:04 - 3:05
    İstehlakçı artıqlığımız isə işlərin
  • 3:05 - 3:07
    bir az maraqlı hal aldığı hissədir.
  • 3:07 - 3:09
    İstehlakçı artıqlığı,
  • 3:09 - 3:10
    insanların ödədiklərindən daha çox
  • 3:10 - 3:12
    marjinal dəyər əldə etmələridir.
  • 3:12 - 3:15
    Ənənəvi olaraq bunun tələb əyrisi ilə
    qiymət
  • 3:15 - 3:18
    arasındakı sahə olduğunu deyirik.
  • 3:18 - 3:21
    Lakin bu vəziyyətdə,
  • 3:21 - 3:23
    bu sahə sonsuzdur.
  • 3:23 - 3:24
    Bu barədə düşünməyin
  • 3:24 - 3:25
    bir yolu da odur ki,
  • 3:25 - 3:27
    diabet xəstələri insulindən
  • 3:27 - 3:28
    sonsuz marjinal fayda əldə edirlər.
  • 3:28 - 3:31
    Bu onlara sağlam bir həyat yaşamalarına
    şərait yaradır.
  • 3:31 - 3:33
    Bu onlara sağ qalmağa şərait yaradır.
  • 3:33 - 3:35
    Bu, onlar üçün əvəzsizdir.
  • 3:35 - 3:38
    Sonsuz istehlakçı artıqlığına sahib olmaq
  • 3:38 - 3:39
    maraqlı bir anlayışdır.
  • 3:39 - 3:41
    Bu o demək deyil ki,
  • 3:41 - 3:43
    bu vəziyyət diabet xəstələri üçün
    yaxşıdır.
  • 3:43 - 3:44
    Bu, həqiqətən onların yaşamağı üçün
  • 3:44 - 3:46
    lazım olan bir vasitədir.
  • 3:46 - 3:48
    Əgər bu biraz daha elastik olsaydı
  • 3:48 - 3:49
    nə baş verərdi?
  • 3:49 - 3:51
    Real dünyada
  • 3:51 - 3:52
    bunlar
  • 3:52 - 3:53
    bir az daha bahalaşarsa,
  • 3:53 - 3:54
    bəzi diabet xəstələri
  • 3:54 - 3:55
    dozaları aşağı salmağa
  • 3:55 - 3:57
    çalışacaq.
  • 3:57 - 4:00
    Real dünyada, əyri əslində
  • 4:00 - 4:02
    çox cüzi bir elastikliyə sahib ola bilər.
  • 4:02 - 4:04
    Əyri çox dik bir bucaq əmsalında olsa da,
  • 4:04 - 4:06
    bir az elastikliyə sahib olacaqdır.
  • 4:06 - 4:07
    Təsəvvür edə bilərsiniz ki,
  • 4:07 - 4:10
    bunu yuxarı qaldırmağa davam etsəm,
  • 4:10 - 4:12
    bu bir nöqtədə sahəni
  • 4:12 - 4:13
    məhdudlaşdıracaq.
  • 4:13 - 4:16
    Bəlkə, burada o 2 milyon dollar kimi
  • 4:16 - 4:18
    bir şey olsaydı, tələb kəskin şəkildə azalacaqdı,
  • 4:18 - 4:20
    amma məhdudlaşacaqdı.
  • 4:20 - 4:23
    Ancaq bu, çox, çox, çox böyük bir istehlakçı artıqlığıdır.
  • 4:23 - 4:24
    İndi bundan əlavə olaraq,
  • 4:24 - 4:25
    düzgün yönləndirilməmiş bir siyasətçi
  • 4:25 - 4:27
    insulindən vergi almaq qərarına gəlsə
  • 4:27 - 4:28
    nə baş verəcəyini düşünək.
  • 4:28 - 4:30
    Tamamilə pis və dəstəkləməyəcəyim
  • 4:30 - 4:31
    bir ideyadır, amma gəlin
  • 4:31 - 4:33
    yükü kimin üstələnəcəyi barədə düşünək.
  • 4:33 - 4:34
    Güman edirəm ki, vergi qoymaq məcburiyyətində
  • 4:34 - 4:36
    olsaydınız, bu yükü kimin üstələnəcəyini təsəvvür
  • 4:36 - 4:37
    edə bilərdiniz, əslində bunu görəcəyik.
  • 4:37 - 4:39
    Bunu təklifimiz və tamamilə qeyri-elastik olan
  • 4:39 - 4:42
    tələb əyrimiz vasitəsi ilə düşünəcəyik.
  • 4:42 - 4:46
    Ən sonda qəbul edilən bir flakon üçün
  • 4:46 - 4:48
    10 dollar vergidir.
  • 4:48 - 4:50
    Sadəcə bunu faiz əvəzinə sabit bir məbləğ
  • 4:50 - 4:52
    kimi edirəm, beləliklə, qəbul olunan
  • 4:52 - 4:53
    təklif qiyməti baxımından
  • 4:53 - 4:57
    sabit bir dəyişiklik əldə edirik.
  • 4:57 - 4:59
    İstehsalçılara görə əldə etməli olduqları budur.
  • 4:59 - 5:01
    3000 flakon istehsal etmələrini istəyirsinizsə,
  • 5:01 - 5:03
    onlar 75 dollar almalıdırlar.
  • 5:03 - 5:06
    Əgər birinci flakon aydın deyilsə,
  • 5:06 - 5:07
    onlar 60 dollar əldə etməlidirlər.
  • 5:07 - 5:11
    İstehsalçıların əldə etməsi lazım olan şey vergi əlavə etməkdir,
  • 5:11 - 5:12
    yeni bir əyri çəkə bilərik.
  • 5:12 - 5:13
    Bunu dəfələrlə etdik.
  • 5:13 - 5:15
    İlk flakon üçün istehsalçının 60 dollara ehtiyacı var,
  • 5:15 - 5:18
    ancaq vergini də əlavə etdikdə 70 dollar olacaq.
  • 5:18 - 5:20
    70 dollar olacaq.
  • 5:20 - 5:22
    1000 flakon, görünür ki, belə olacaq, dəqiq bilmirəm,
  • 5:22 - 5:23
    60 və ya başqa miqdarın üzərinə vergini
  • 5:23 - 5:26
    əlavə edirsiniz, buraya qədər qalxırsınız.
  • 5:26 - 5:28
    3000 flakon üçün, istehsalçıya təqribi 75, 76 dollar
  • 5:28 - 5:31
    lazımdır, üzərinə 10 dollar əlavə edirsiniz,
  • 5:31 - 5:34
    nəticədə 85, 86 dollar edəcək.
  • 5:34 - 5:36
    Yeni bir əyri əldə etdik,
  • 5:36 - 5:39
    qiyməti istehlakçı baxımından
  • 5:39 - 5:41
    istifadə edə bilər və ya
  • 5:41 - 5:43
    təklif üstəgəl vergi əyrisi kimi
  • 5:43 - 5:47
    görə bilərsiniz.
  • 5:47 - 5:54
    Mən bunu təklif üstəgəl vergi əyrisi
  • 5:54 - 5:55
    kimi adlandıracağam, bunu oxumaq çətindir,
  • 5:55 - 5:56
    amma bildirir ki, vergi buradadır.
  • 5:56 - 5:58
    Bu, təklif üstəgəl vergi əyrisidir.
  • 5:58 - 6:01
    Bu tamamilə qeyri-elastik
  • 6:01 - 6:03
    tələb əyrimizi harada kəsir?
  • 6:03 - 6:04
    Təsəvvür edə bilərsiniz, qiymətlər daha yüksək
  • 6:04 - 6:06
    olsa da, insanlar hələ ildə təxminən
  • 6:06 - 6:10
    3000 flakon almalıdırlar.
  • 6:10 - 6:12
    Bu miqdarda kəsişirlər,
  • 6:12 - 6:14
    amma indi yeni bir tarazlıq qiyməti var.
  • 6:14 - 6:18
    Bizim yeni tarazlıq qiymətimiz 10 dollar yüksəkdir.
  • 6:18 - 6:24
    Əgər öncəki 75, 76 dollar idisə, indiki 85, 86 dollardır.
  • 6:24 - 6:29
    Buradakı fərq 10 dollardır.
  • 6:29 - 6:30
    Gəlin bir neçə şeyi nəzərdən keçirək.
  • 6:30 - 6:31
    Bu vəziyyətdə hökumətin əldə edəcəyi
  • 6:31 - 6:35
    ümumi gəliri nəzərdən keçirək.
  • 6:35 - 6:37
    Ümumi gəlir 10 dollar vurulsun ildə
  • 6:37 - 6:40
    3.000 flakon... yəni vurulsun
  • 6:40 - 6:42
    3.000 olacaqdır.
  • 6:42 - 6:48
    Beləliklə, onlar ildə 30.000 dollar qazanacaqlar.
  • 6:48 - 6:52
    Gəlin kimdə daha çox artıqlıq yarandığını düşünək.
  • 6:52 - 6:54
    Vergi gəliri,
  • 6:54 - 6:55
    buradakı vergi gəliridir.
  • 6:55 - 6:57
    Oradakı vergi gəliridir.
  • 6:57 - 6:59
    İstehsalçılar hələ də tam olaraq
  • 6:59 - 7:01
    eyni istehsalçı artıqlığına sahib olacaqlar,
  • 7:01 - 7:04
    buna görə də bütün vergi gəlirləri
  • 7:04 - 7:07
    birbaşa istehlakçı artıqlığından çıxdı.
  • 7:07 - 7:10
    Burada diqqəti çəkən bir başqa maraqlı şey də odur ki,
  • 7:10 - 7:12
    tamamilə qeyri-elastik tələbimiz olduğu üçün,
  • 7:12 - 7:13
    hətta siz qiyməti artırsanız belə,
  • 7:13 - 7:16
    o tələb olunan miqdarı dəyişməyəcək,
  • 7:16 - 7:18
    hansı ki bizdə itki olmayacq,
  • 7:18 - 7:19
    çünki bu tamamilə qeyri-elastik idi.
  • 7:19 - 7:21
    Əslində eyni miqdarda istehsal edirik,
  • 7:21 - 7:26
    beləliklə, bu vəziyyətdə artıqlığı diabet xəstələrindən
  • 7:26 - 7:29
    hökumətə köçürməyiniz lazımdır,
  • 7:29 - 7:31
    lakin sizin itirilmiş bir artığınız yoxdur,
  • 7:31 - 7:36
    çünki itirilmiş bir sahə yoxdur,
  • 7:36 - 7:39
    güman edirəm, bunu təklif əyrisi ilə tələb əyrilərinin
  • 7:39 - 7:44
    kəsişdiyi yer arasında deyə bilərsiniz.
  • 7:44 - 7:45
    Bunu düşünməyin bir başqa yolu da
  • 7:45 - 7:48
    qiymət artdıqca kəmiyyət tələbinin azalmamasıdır.
  • 7:48 - 7:51
    tələbinin azalmamasıdır.
Title:
Vergilər və mükəmməl qeyri-elastik tələb
Description:

Tələb elastik olduqda vergilərin yükünü kim daşıyır

Növbəti dərsi izlə: https://www.khanacademy.org/economics-finance-domain/microeconomics/consumer-producer-surplus/deadweight-loss-tutorial/v/taxes-and-perfectly-elastic-demand?utm_source=YT&utm_medium=Desc&utm_campaign=microeconomics

Əvvəlki dərsi izləyə bilmədin? https://www.khanacademy.org/economics-finance-domain/microeconomics/consumer-producer-surplus/deadweight-loss-tutorial/v/percentage-tax-on-hamburgers?utm_source=YT&utm_medium=Desc&utm_campaign=microeconomics

Khan Academy'də Mikroiqtisadiyyat: Ənənəvi kollec səviyyəsində giriş mikroiqtisadi kursunda əhatə olunan mövzular

Khan Academy haqqında: Khan Academy şagirdlərə sinifdə və xaricində öz templəri ilə təhsil almağa imkan verən təcrübə məşqləri, təlimat videoları və fərdi öyrənmə panelini təklif edir. Riyaziyyat, elm, kompüter proqramı, tarix, sənət tarixi, iqtisadiyyat və s. İlə mübarizə aparırıq. Riyaziyyat tapşırıqlarımız güclü və öyrənmə boşluqlarını müəyyən edən ən müasir, uyğunlaşma texnologiyasından istifadə edərək uşaqları uşaq bağçasından hesablamaya istiqamətləndirir. Xüsusi məzmun təqdim etmək üçün NASA, Müasir İncəsənət Muzeyi, Kaliforniya Elmlər Akademiyası və MIT kimi qurumlarla da əməkdaşlıq etmişik.

Pulsuz. Hamı üçün. Əbədi. #HərşeyÖyrənəBilərsən
Khan Academy'nin Mikroiqtisadiyyat kanalına abunə olun:
https://www.youtube.com/channel/UC_6zQ54DjQJdLodwsxAsdZg
Subscribe to Khan Academy: https://www.youtube.com/subscription_center?add_user=khanacademy
more » « less
Video Language:
English
Team:
Khan Academy
Duration:
07:51

Azerbaijani subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.