< Return to Video

Vergilər və mükəmməl qeyri-elastik tələb

  • 0:00 - 0:03
    Fərqli vəziyyətlərdə vergi yükünü
  • 0:03 - 0:05
    kimin daşıyacağı barədə düşünək.
  • 0:05 - 0:07
    Bu videoda insulinə diqqət edəcəyik.
  • 0:07 - 0:08
    İnsulin maraqlıdır.
  • 0:08 - 0:11
    Bu diabet olan insanlarda qan şəkəri miqdarını
  • 0:11 - 0:12
    tənzimləmək üçündür, beləliklə, siz təsəvvür
  • 0:12 - 0:14
    edə bilərsiniz ki, insanların yaşamaq
  • 0:14 - 0:16
    üçün ona ehtiyacı var.
  • 0:16 - 0:19
    Demək olar ki,
    onlar üçün sonsuz marjinal dəyəri var.
  • 0:19 - 0:21
    Buna görə onlar qiymətinin nə qədər
  • 0:21 - 0:23
    olmasından asılı olmayaraq,
  • 0:23 - 0:24
    daima insulin almağa hazırdırlar.
  • 0:24 - 0:27
    Məsələn, insulinin qiyməti bir dollar olsa belə,
  • 0:27 - 0:30
    bu şəhərdəki həkimlər kollektiv olaraq bütün diabet
  • 0:30 - 0:32
    xəstələrinin ildə 3000 flakona ehtiyac duyduqlarını desələr,
  • 0:32 - 0:34
    onlar ildə 3000 flakon alacaqlar.
  • 0:34 - 0:36
    Bir flakonun qiyməti 80 dollar olarsa,
  • 0:36 - 0:37
    yenə də ildə 3000 şüşə alacaqlar.
  • 0:37 - 0:39
    Bu səbəbdən məqbul bir qiymət aralığında
  • 0:39 - 0:41
    tələb olunan miqdarda
  • 0:41 - 0:43
    bir dəyişiklik yoxdur.
  • 0:43 - 0:44
    Beləliklə, bu vəziyyətdə ən azı
  • 0:44 - 0:46
    məqbul bir qiymət aralığında
  • 0:46 - 0:51
    insulinin tələb əyrisi şaquli olur.
  • 0:51 - 0:53
    Aydındır ki, bir flakon üçün 9 milyon dollar
  • 0:53 - 0:56
    kimi qiymətlərə qalxsaydıq, birdən-birə
  • 0:56 - 0:59
    diabet xəstələrinin bəziləri
  • 0:59 - 1:00
    onu əldə edə bilməyəcəkdilər və qəflətən
  • 1:00 - 1:02
    əyri artıq şaquli ola bilməyəcəkdi.
  • 1:02 - 1:03
    Lakin ən azından məqbul bir qiymət
  • 1:03 - 1:05
    aralığında şaquli bir əyrimiz var.
  • 1:05 - 1:08
    Beləliklə, buradakı bizim tələb əyrimizdir.
  • 1:08 - 1:10
    Bizim tələb əyrimiz budur.
  • 1:10 - 1:11
    Elastiklikdən bəhs etdiyimizi
  • 1:11 - 1:12
    xatırlayarsınız, bu tamamilə elastik olmayan
  • 1:12 - 1:15
    bir tələbdir.
  • 1:15 - 1:20
    Qeyri-elastik elastik olan bir tələb.
  • 1:21 - 1:22
    Bunu tamamilə elastik olmayan
  • 1:22 - 1:23
    bir kərpic
  • 1:23 - 1:24
    düşünə bilərik.
  • 1:24 - 1:26
    Kərpici nə qədər itələsəniz
    və ya çəksəniz də,
  • 1:26 - 1:29
    ən azından mənim güc səviyyəmlə,
  • 1:29 - 1:32
    kərpici deformasiya edə bilməyəcəksiniz.
  • 1:32 - 1:33
    Bu, çox elastik olan bir rezin bantın əksidir
  • 1:33 - 1:35
    və ya istifadə etdiyimiz elastiklik tərifi
  • 1:35 - 1:37
    barədə düşünə bilərsiniz,
  • 1:37 - 1:38
    elastiklik faizə bərabərdir,
  • 1:38 - 1:42
    kəmiyyətdəki faiz dəyişikliyi,
  • 1:42 - 1:48
    qiymət dəyişikliyi.
  • 1:48 - 1:49
    Burada qiyməti səbəblərdən asılı olaraq
  • 1:49 - 1:51
    nə qədər dəyişsək də, heç olmasa
  • 1:51 - 1:53
    bu qiymət aralığındakı bu əyri boyunca
  • 1:53 - 1:55
    insanlar yenə də ildə
  • 1:55 - 2:00
    3000 flakon tələb edəcəklər.
  • 2:00 - 2:04
    Gəlin burada bir təklif əyrisi çəkək,
  • 2:04 - 2:06
    buna bənzər bir
  • 2:06 - 2:08
    təklif əyrisi alınacaq,
  • 2:08 - 2:12
    Bu təklifdir,
  • 2:12 - 2:14
    əgər vergiləriniz yoxdursa,
  • 2:14 - 2:16
    bazarda tənzimləmə yoxdursa,
  • 2:16 - 2:18
    burada çəkdiklərimə əsaslanaraq
  • 2:18 - 2:20
    tarazlıq qiyməti təxminən
  • 2:20 - 2:22
    75 dollar məbləğində olur.
  • 2:22 - 2:23
    Bu videodan əvvəl bir az araşdırma apardım,
  • 2:23 - 2:24
    həqiqətən, bir flakon insulinin bazar
  • 2:24 - 2:27
    qiyməti ilə əlaqəli olduğu ortaya çıxdı.
  • 2:27 - 2:29
    Tarazlılıq miqdarı, çünki insanların
  • 2:29 - 2:31
    ehtiyac duyduğu dəqiq miqdar
  • 2:31 - 2:32
    3000 flakondur.
  • 2:32 - 2:34
    Tamamilə qeyri-elastik tələbə sahib
  • 2:34 - 2:36
    olduğunuz bu vəziyyətdə düşünmək üçün
  • 2:36 - 2:40
    bir maraqlı bir fakt var,
  • 2:40 - 2:42
    istehsalçı və istehlakçı artıqlığı nədir?
  • 2:42 - 2:45
    İstehsalçı artığı onların özləri üçün
  • 2:45 - 2:46
    nə qədər çox pul qazandıqlarıdır,
  • 2:46 - 2:49
    bunları fürsət dəyəri və ya
  • 2:49 - 2:51
    artan marjinal dəyər kimi
  • 2:51 - 2:52
    görə bilərsiniz və burada
  • 2:52 - 2:53
    dəfələrlə anlaşılmazlıq olacaq,
  • 2:53 - 2:54
    bu burada istehsalçı artıqlığıdır.
  • 2:54 - 2:56
    Bu mübadilə qiyməti ilə təklif əyrimizə bərabər
  • 2:56 - 2:58
    olan qiymətlər arasındakı sahədir.
  • 2:58 - 3:01
    Beləliklə, istehsalçı artığı budur.
  • 3:01 - 3:04
    İstehsalçı artıqlığı.
  • 3:04 - 3:06
    İstehlakçı artıqlığımız işlərin
  • 3:06 - 3:07
    bir az maraqlı olduğu yerdir.
  • 3:07 - 3:09
    İstehlakçı artıqlığı,
  • 3:09 - 3:10
    insanların ödədiklərindən daha çox
  • 3:10 - 3:12
    marjinal dəyər əldə etmələridir.
  • 3:12 - 3:15
    Ənənəvi olaraq bunun tələb əyrisi ilə qiymət
  • 3:15 - 3:18
    arasındakı sahə olduğunu söylədik.
  • 3:18 - 3:21
    Ancaq indi birdən-birə bu sahə sonsuzdur.
  • 3:21 - 3:23
    Bu sahə sonsuzdur.
  • 3:23 - 3:24
    Bu barədə düşünməyin
  • 3:24 - 3:26
    bir yolu da odur ki,
  • 3:26 - 3:28
    diabet xəstələri insulindən
  • 3:28 - 3:28
    sonsuz marjinal fayda əldə edirlər.
  • 3:28 - 3:30
    Bu onlara sağlam bir həyat yaşamalarına şərait yaradır.
  • 3:30 - 3:33
    Bu onlara sağ qalmağa şərait yaradır.
  • 3:33 - 3:35
    Onlar üçün əslində insulin əvəzsizdir.
  • 3:35 - 3:38
    Sonsuz istehlakçı artıqlığına sahib olmaq
  • 3:38 - 3:40
    maraqlı bir ideyadır.
  • 3:40 - 3:41
    Bunun diabet xəstələri üçün çox böyük
  • 3:41 - 3:43
    bir şey olduğunu söyləmək mütləq deyil,
  • 3:43 - 3:44
    bu həqiqətən onların yaşamağı üçün
  • 3:44 - 3:46
    lazım olan bir vasitədir.
  • 3:46 - 3:48
    Əgər bu biraz daha elastik olsaydı
  • 3:48 - 3:49
    nə baş verərdi?
  • 3:49 - 3:51
    Real dünyaya qayıdaq.
  • 3:51 - 3:52
    Real dünyada bunlar
  • 3:52 - 3:53
    bir az daha bahalaşarsa,
  • 3:53 - 3:54
    bəzi diabet xəstələri
  • 3:54 - 3:55
    dozaları aşağı salmağa
  • 3:55 - 3:57
    və ya buna bənzər şeylər etməyə çalışacaq.
  • 3:57 - 4:00
    Gerçək bir dünyada, əyri əslində
  • 4:00 - 4:02
    çox cüzi bir elastikliyə sahib ola bilər.
  • 4:02 - 4:03
    O hələ də çox dik bir buzaq əmsalına sahib olacaq,
  • 4:03 - 4:06
    ancaq əslində bir qədər elastikliyə sahib olacaqdır.
  • 4:06 - 4:07
    Təsəvvür edə bilərsiniz ki,
  • 4:07 - 4:10
    bunu elə yuxarı qaldırmağa davam etsəm,
  • 4:10 - 4:12
    və bu bir nöqtədə ərazini məhdudlaşdıracaq,
  • 4:12 - 4:13
    amma bəlkədə, buraya qədər qalxacaq.
  • 4:13 - 4:16
    Bəlkə, burada o 2 milyon dollar kimi
  • 4:16 - 4:18
    bir şey olsaydı, tələb kəskin şəkildə azalacaqdı,
  • 4:18 - 4:20
    amma məhdudlaşacaqdı.
  • 4:20 - 4:23
    Ancaq bu, çox, çox, çox böyük bir istehlakçı artıqlığıdır.
  • 4:23 - 4:24
    İndi bundan əlavə olaraq,
  • 4:24 - 4:25
    düzgün yönləndirilməmiş bir siyasətçi
  • 4:25 - 4:27
    insulindən vergi almaq qərarına gəlsə
  • 4:27 - 4:28
    nə baş verəcəyini düşünək.
  • 4:28 - 4:30
    Tamamilə pis və dəstəkləməyəcəyim
  • 4:30 - 4:31
    bir ideyadır, amma gəlin
  • 4:31 - 4:33
    yükü kimin üstələnəcəyi barədə düşünək.
  • 4:33 - 4:34
    Güman edirəm ki, vergi qoymaq məcburiyyətində
  • 4:34 - 4:36
    olsaydınız, bu yükü kimin üstələnəcəyini təsəvvür
  • 4:36 - 4:37
    edə bilərdiniz, əslində bunu görəcəyik.
  • 4:37 - 4:39
    Bunu təklifimiz və tamamilə qeyri-elastik olan
  • 4:39 - 4:42
    tələb əyrimiz vasitəsi ilə düşünəcəyik.
  • 4:42 - 4:46
    Ən sonda qəbul edilən bir flakon üçün
  • 4:46 - 4:48
    10 dollar vergidir.
  • 4:48 - 4:50
    Sadəcə bunu faiz əvəzinə sabit bir məbləğ
  • 4:50 - 4:52
    kimi edirəm, beləliklə, qəbul olunan
  • 4:52 - 4:53
    təklif qiyməti baxımından
  • 4:53 - 4:57
    sabit bir dəyişiklik əldə edirik.
  • 4:57 - 4:59
    İstehsalçılara görə əldə etməli olduqları budur.
  • 4:59 - 5:01
    3000 flakon istehsal etmələrini istəyirsinizsə,
  • 5:01 - 5:03
    onlar 75 dollar almalıdırlar.
  • 5:03 - 5:06
    Əgər birinci flakon aydın deyilsə,
  • 5:06 - 5:07
    onlar 60 dollar əldə etməlidirlər.
  • 5:07 - 5:11
    İstehsalçıların əldə etməsi lazım olan şey vergi əlavə etməkdir,
  • 5:11 - 5:12
    yeni bir əyri çəkə bilərik.
  • 5:12 - 5:13
    Bunu dəfələrlə etdik.
  • 5:13 - 5:15
    İlk flakon üçün istehsalçının 60 dollara ehtiyacı var,
  • 5:15 - 5:18
    ancaq vergini də əlavə etdikdə 70 dollar olacaq.
  • 5:18 - 5:20
    70 dollar olacaq.
  • 5:20 - 5:22
    1000 flakon, görünür ki, belə olacaq, dəqiq bilmirəm,
  • 5:22 - 5:23
    60 və ya başqa miqdarın üzərinə vergini
  • 5:23 - 5:26
    əlavə edirsiniz, buraya qədər qalxırsınız.
  • 5:26 - 5:28
    3000 flakon üçün, istehsalçıya təqribi 75, 76 dollar
  • 5:28 - 5:31
    lazımdır, üzərinə 10 dollar əlavə edirsiniz,
  • 5:31 - 5:34
    nəticədə 85, 86 dollar edəcək.
  • 5:34 - 5:36
    Yeni bir əyri əldə etdik,
  • 5:36 - 5:39
    qiyməti istehlakçı baxımından
  • 5:39 - 5:41
    istifadə edə bilər və ya
  • 5:41 - 5:43
    təklif üstəgəl vergi əyrisi kimi
  • 5:43 - 5:47
    görə bilərsiniz.
  • 5:47 - 5:54
    Mən bunu təklif üstəgəl vergi əyrisi
  • 5:54 - 5:55
    kimi adlandıracağam, bunu oxumaq çətindir,
  • 5:55 - 5:56
    amma bildirir ki, vergi buradadır.
  • 5:56 - 5:58
    Bu, təklif üstəgəl vergi əyrisidir.
  • 5:58 - 6:01
    Bu tamamilə qeyri-elastik
  • 6:01 - 6:03
    tələb əyrimizi harada kəsir?
  • 6:03 - 6:04
    Təsəvvür edə bilərsiniz, qiymətlər daha yüksək
  • 6:04 - 6:06
    olsa da, insanlar hələ ildə təxminən
  • 6:06 - 6:10
    3000 flakon almalıdırlar.
  • 6:10 - 6:12
    Bu miqdarda kəsişirlər,
  • 6:12 - 6:14
    amma indi yeni bir tarazlıq qiyməti var.
  • 6:14 - 6:18
    Bizim yeni tarazlıq qiymətimiz 10 dollar yüksəkdir.
  • 6:18 - 6:24
    Əgər öncəki 75, 76 dollar idisə, indiki 85, 86 dollardır.
  • 6:24 - 6:29
    Buradakı fərq 10 dollardır.
  • 6:29 - 6:30
    Gəlin bir neçə şeyi nəzərdən keçirək.
  • 6:30 - 6:31
    Bu vəziyyətdə hökumətin əldə edəcəyi
  • 6:31 - 6:35
    ümumi gəliri nəzərdən keçirək.
  • 6:35 - 6:37
    Ümumi gəlir 10 dollar vurulsun ildə
  • 6:37 - 6:40
    3.000 flakon... yəni vurulsun
  • 6:40 - 6:42
    3.000 olacaqdır.
  • 6:42 - 6:48
    Beləliklə, onlar ildə 30.000 dollar qazanacaqlar.
  • 6:48 - 6:52
    Gəlin kimdə daha çox artıqlıq yarandığını düşünək.
  • 6:52 - 6:54
    Vergi gəliri,
  • 6:54 - 6:55
    buradakı vergi gəliridir.
  • 6:55 - 6:57
    Oradakı vergi gəliridir.
  • 6:57 - 6:59
    İstehsalçılar hələ də tam olaraq
  • 6:59 - 7:01
    eyni istehsalçı artıqlığına sahib olacaqlar,
  • 7:01 - 7:04
    buna görə də bütün vergi gəlirləri
  • 7:04 - 7:07
    birbaşa istehlakçı artıqlığından çıxdı.
  • 7:07 - 7:10
    Burada diqqəti çəkən bir başqa maraqlı şey də odur ki,
  • 7:10 - 7:12
    tamamilə qeyri-elastik tələbimiz olduğu üçün,
  • 7:12 - 7:13
    hətta siz qiyməti artırsanız belə,
  • 7:13 - 7:16
    o tələb olunan miqdarı dəyişməyəcək,
  • 7:16 - 7:18
    hansı ki bizdə itki olmayacq,
  • 7:18 - 7:19
    çünki bu tamamilə qeyri-elastik idi.
  • 7:19 - 7:21
    Əslində eyni miqdarda istehsal edirik,
  • 7:21 - 7:26
    beləliklə, bu vəziyyətdə artıqlığı diabet xəstələrindən
  • 7:26 - 7:29
    hökumətə köçürməyiniz lazımdır,
  • 7:29 - 7:31
    lakin sizin itirilmiş bir artığınız yoxdur,
  • 7:31 - 7:36
    çünki itirilmiş bir sahə yoxdur,
  • 7:36 - 7:39
    güman edirəm, bunu təklif əyrisi ilə tələb əyrilərinin
  • 7:39 - 7:44
    kəsişdiyi yer arasında deyə bilərsiniz.
  • 7:44 - 7:45
    Bunu düşünməyin bir başqa yolu da
  • 7:45 - 7:48
    qiymət artdıqca kəmiyyət tələbinin azalmamasıdır.
  • 7:48 - 7:51
    tələbinin azalmamasıdır.
Title:
Vergilər və mükəmməl qeyri-elastik tələb
Description:

Tələb elastik olduqda vergilərin yükünü kim daşıyır

Növbəti dərsi izlə: https://www.khanacademy.org/economics-finance-domain/microeconomics/consumer-producer-surplus/deadweight-loss-tutorial/v/taxes-and-perfectly-elastic-demand?utm_source=YT&utm_medium=Desc&utm_campaign=microeconomics

Əvvəlki dərsi izləyə bilmədin? https://www.khanacademy.org/economics-finance-domain/microeconomics/consumer-producer-surplus/deadweight-loss-tutorial/v/percentage-tax-on-hamburgers?utm_source=YT&utm_medium=Desc&utm_campaign=microeconomics

Khan Academy'də Mikroiqtisadiyyat: Ənənəvi kollec səviyyəsində giriş mikroiqtisadi kursunda əhatə olunan mövzular

Khan Academy haqqında: Khan Academy şagirdlərə sinifdə və xaricində öz templəri ilə təhsil almağa imkan verən təcrübə məşqləri, təlimat videoları və fərdi öyrənmə panelini təklif edir. Riyaziyyat, elm, kompüter proqramı, tarix, sənət tarixi, iqtisadiyyat və s. İlə mübarizə aparırıq. Riyaziyyat tapşırıqlarımız güclü və öyrənmə boşluqlarını müəyyən edən ən müasir, uyğunlaşma texnologiyasından istifadə edərək uşaqları uşaq bağçasından hesablamaya istiqamətləndirir. Xüsusi məzmun təqdim etmək üçün NASA, Müasir İncəsənət Muzeyi, Kaliforniya Elmlər Akademiyası və MIT kimi qurumlarla da əməkdaşlıq etmişik.

Pulsuz. Hamı üçün. Əbədi. #HərşeyÖyrənəBilərsən
Khan Academy'nin Mikroiqtisadiyyat kanalına abunə olun:
https://www.youtube.com/channel/UC_6zQ54DjQJdLodwsxAsdZg
Subscribe to Khan Academy: https://www.youtube.com/subscription_center?add_user=khanacademy

more » « less
Video Language:
English
Team:
Khan Academy
Duration:
07:51

Azerbaijani subtitles

Revisions Compare revisions