Hücrelerinizi kaplayan şeker ne söylemeye çalışıyor

Hücreleriniz gizli bir dil konuşan ve bilgiyi depolayan şekerlerle kaplanmıştır. Bize ne anlatmaya çalışırlar? Bunlardan biri kan grubunuz -- ve olanak dahilinde, kanser olup olmadığınız. Biyokimyacı Carolyn Bertozzi, kanserli hücreler üzerindeki şekerlerin bağışıklık sisteminizle nasıl etkileşime girdiğini (ve bazen kandırdığını) araştırıyor. Vücudumuzun kanseri nasıl tespit ettiğini ve en güncel kanser ilaçlarının bağışıklık sisteminizin bu hastalığı yenmesine nasıl yardımcı olduğu hakkında daha fazla bilgi edinin.

Bu şeker ve kanser hakkında bir
konuşmadır.

Üniversitede iken şeker ile
ilgilenmeye başladım.

Bu tipte bir şekerle değil.

Biyoloji profesörlerimizin
hücrelerinizin kaplaması bağlamında

bize öğrettiği şekerdi.

Belki de hücrelerinizin şekerle
kaplandığını bilmiyordunuz.

Üniversitede bu dersleri alana kadar

ben de bilmiyordum,

fakat o zamana dönersek

ki o zaman 1980'lerdi diyelim--

İnsanlar hücrelerimizin neden
şekerle kaplandığını bilmiyordu bile.

Notlarımı incelediğimde hücrelerimizi
kaplayan şekerin

tıpkı M&M fıstıklarının şeker kaplaması
gibi olduğunu

not ettiğimi fark ettim.

İnsanlar hücrelerimizi kaplayan şekerin

hücreyi her nasılsa daha da
güçlü ve sert yapan

koruyucu bir kaplama gibi
olduğunu düşünürlerdi.

Fakat yıllar geçtikten sonra
öğrendik ki,

bu kaplama düşünülenden
daha karmaşık

ve hücrelerimizi kaplayan şeker
aslında çok karmaşık.

Eğer kendinizi minyatür bir uçak
olana kadar küçültüp

hücrelerinizin yüzeyi boyunca
uçabilseydiniz,

buna benzer bir şey --

coğrafi yapılar görebilirsiniz.

Kompleks şekerler rüzgârda sallanan,

dalgalarla hareket eden
salkım söğüt gibi

ağaçlar ve çalılar şeklindedir.

Hücrelerimizin üzerindeki
bu yaprak gibi

kompleks şekerler hakkında
düşünmeye başladığımda,

bir biyolog ve kimyager olarak

karşılaştığım en ilginç
problemlerden biri hâline geldi.

Ve şu anda şekerler hakkında

hücrelerimizin yüzeyine
bir lisan gibi yerleştiğini

düşünme eğilimindeyiz.

Kompleks yapılarının içerisinde
çok fazla miktarda bilgi depoluyorlar.

Fakat bize anlatmaya çalıştıkları şey ne?

Bu şekerlerden elde edilen ve hâlihazırda

sağlık dünyasında inanılmaz derecede

önemli hâle gelen bazı bilgileri

sizlerle paylaşabilirim.

Örnek olarak, şekerinizin söylediği
şeylerden biri

kan grubunuzdur.

Kan hücreleriniz, kırmızı kan
hücreleriniz şekerle kaplanmıştır

ve bu şekerlerin kimyasal yapısı sizin
kan grubunuzu belirler.

Örnek olarak kan grubumun "0"
olduğunu biliyorum.

Kaç kişinin kan grubu benim gibi "0"?

Elinizi kaldırınız.

Çok yaygın bir gruptur,

az el kalkıyorsa, ya siz
dikkat etmemişsinizdir

veya kan grubunuzu bilmiyorsunuzdur.
Bunlarını her ikisi de kötü.

(Gülüşmeler)

Benimle aynı kan grubunda
olduğunu söyleyenler,

yani bizim kan hücrelerimizin yüzeyinde

şu şekilde bir kimyasal yapıya sahibiz:

Bileşik bir şeker elde etmek için
üç basit şeker birbiri ile bağlanır.

Ve tanım gereği bu, 0 kan grubudur.

Şimdi, kaç kişinin kan grubu A?

Tam burada.

Bunun anlamı sizler hücrelerinizde
bir enzime sahipsiniz

ve bu, fazladan bir yapı taşı olan

kırmızı şekeri daha da bileşik bir yapı

inşa etmek için ekler.

Kaç kişinin kan grubu B?

Oldukça az.

A gruplu insanlardan çok az
farklı bir enzime sahipsiniz,

bu yüzden biraz farklı bir yapınız var

ve siz AB grubu olanlar

annenizden ve babanızdan
enzimler alıp

kabaca eşit oranlarda bu yapıların
her ikisini oluşturuyorsunuz.

Bu ilk çözüldüğünde,

ki geçtiğimiz yüzyıl içerisindeydi,

dünyada çok önemli tıbbi
prosedürlerden biri olan

kan naklini ortaya çıkardı.

Eğer kan grubunuzu biliyorsak,

nakle ihtiyacınız olduğu anda

donörünüzle kan grubunuz aynı ise

vücudunuza kesinlikle reddedeceği
ve sevmeyeceği

yabancı şekerlerin girmeyeceğinden
emin olabiliriz.

Peki hücrelerinizin yüzeyindeki şekerler
bize başka ne söylerler?

Bu şekerler kanser hastası
olduğunuzu söyleyebilirler.

Birkaç on yıl önce,

tümör dokusunun analizinden koreleasyonlar
ortaya çıkmaya başladı.

Ve normal bir durumda,
tümör tespit edilmiş tipik bir hastanın

bir biopsi prosedürüyle dokusu alınır

ve patoloji laboratuvarına gönderilir.

Burada doku kimyasal
değişiklikler için analiz edilir,

bu sayede en iyi tedavi hakkında
onkolojist bilgilendirilecektir.

Ve bu tip çalışmalarda

hücrede sağlıklıdan
hasta olmaya geçişte

şekerlerin değiştiği keşfedilmiştir.

Bu koreleasyonlar tekrar ve tekrar
önümüze gelmektedir.

Bu alandaki büyük soru ise şudur: Neden?

Niçin kanserler farklı şekere sahiptir?
Bunun önemi nedir?

Niçin olmaktadır ve bunun hastalık
süreciyle ilişkili olduğu anlaşılırsa

bu konuda ne yapabiliriz?

Çalışmalarımızdaki değişiklerden biri

sialik asit olarak isimlendirilen
kısmi bir şekerin

yoğunluğunun artmasıdır.

Bizim zamanımızın en önemli
şekerlerinden biri olacağına

inanıyorum,

bu nedenle bu kelimeye aşina olmaları
yönünde herkesi teşvik ediyorum.

Sialik asit bizim yediğimiz türde
bir şeker değildir.

Bunlar farklı şekerlerdir.

Şekerin bu türü
vücudumuzdaki hücrelerin

tümünün üzerinde belli
seviyelerde bulunur,

aslında hücreleriniz üzerinde oldukça
yaygındır da.

Fakat bazı nedenlerden dolayı,

kanser hücreleri, en azından
başarılı olup hastalığı ilerletenler,

sağlıklı hücrenin sahip
olduğundan daha fazla

silaik asit barındırma eğilimindedir.

Peki niçin?

Bunu anlamı nedir?

Şunu öğrendik:

Bu, sizin bağışıklık sisteminizle alakalı.

Bu nedenle müsaadenizle kanserde
bağışıklık sisteminizin önemi hakkında

size bir şeyler söyleyeyim.

Sanırım bu tip şeyler bugünlerde
çok gündemde.

Bilindiği gibi, insanlar
"Kanser bağışıklık terapisi" terimine

daha da aşina olmaya başladılar.

Ve bazılarınız çok yeni
kanser tedavi yönteminden

faydalanan insanlar tanıyor
olabilirsiniz.

Şu anda biliyoruz ki,
bağışıklık hücreleriniz,

yani kan dolaşımınızda akan
beyaz kan hücreleriniz

sizi kötü giden şeylerden
günlük olarak korurlar,

buna kanser de dâhil.

Bu resimdeki,

küçük yeşil toplar sizin
bağışıklık hücrelerinizdir

ve bu pespembe hücre bir
kanser hücresidir.

Bağışıklık hücreleri vücudunuzdaki tüm
hücreleri dolaşır ve onların tadına bakar.

Onların işi budur.

Ve çoğu zaman hücrelerin tadı normaldir.

Fakat bazen, bir hücrenin
tadı kötü olabilir.

Umulur ki, bu kanser hücresidir

ve bu bağışıklık sistemi hücreleri
kötü tadı tespit eder

ve topyekûn saldırı ile
bu tip hücreleri öldürürler.

Yani bunu biliyoruz.

Aynı zamanda eğer bu tadımlamanın
gücünü arttırabilirsek,

bu bağışıklık hücrelerinin
bir kanser hücresi üzerinden

büyük bir ısırık almaya
her gün teşvik edebilirseniz,

kendini kanserden korunma işini
daha da iyi yaparsın

ve belki kanseri tedavi de edebilirsin.

Bu tedavi şekliyle aynı hareket eden
ve kanser hastalarının tedavisinde

kullanılan birkaç çeşit ilaç

şu anda piyasada.

Onlar bağışık sistemimizi etkinleştirir,

bu sayede bağışıklık sistemi
bizi kanserde korumak için

daha aktif olabilir.

Aslında, bu ilaçlardan biri
Başkan Jimmy Carter'ın

hayatını uzatmış olabilir.

Başkan Carter'ın beyninde yayılan

kötü huylu kara tümör olduğunu
hatırlıyor musunuz?

Ve bu teşhis "yaşanacak ayların"
sayılarla ifade edildiği

hastalıklardan biridir.

Fakat kendisi, yeni bağışıklığı uyarıcı
ilaçlardan biri ile tedavi edildi

ve şimdi görünüşe göre tümör küçülüyor,

ki sadece birkaç yıl önceki
durum düşünüldüğünde

bu olağanüstü bir şey.

Aslında, bu yeni bağışıklık iyileştirme
ilaçları hakkında insanların:

"Kanser bir penisilin anında"

gibi provakatif ifadeler kullanması

çok dikkat çekici.

Demek istediğim, çok uzun süredir
savaştığımız ve çoğunlukla

savaşı kaybettiğimiz bu hastalık

hakkında söylenen inanılmaz cesur şeyler.

Dolayısıyla bu oldukça heyecan verici.

Şimdi bunun şekerle ne ilgisi var?

Peki, size şu ana kadar
ne öğrendiğimi söyleyeceğim.

Bir bağışıklık hücresi tadına bakmak için
kanser hücresine yanaştığında,

hastalık işaretleri arar

ve eğer bu işaretleri bulursa

hücre etkinleşir ve füze saldırısı
gerçekleştirerek hücreyi öldürür.

Fakat eğer kanser hücreleri sialik asit
gibi bir şeker ormanı içerisinde ise

tatları oldukça iyi gelmeye başlar.

Bağışıklık sistemi üzerinde sialik asidi
yakalayan bir protein vardır

ve eğer bu protein bağışıklık hücreleri
ile kanser hücresi arasındaki

sinapsta tutulursa

bağışıklık hücresini uyutur.

Sialik asitler bağışıklık hücrelerine:

"Hey, bu hücre oldukça iyi.
Burada bir şey yok, devam edin.

Başka yerlere bakın." derler.

Diğer bir deyişle,

hücrelerimiz kalın bir sialik asit
kaplaması ile kaplandığı sürece

onlar muhteşem görünürler, değil mi?

İnanılmaz.

Eğer bu kaplamayı ayırır
ve şekeri uzaklaştırırsanız

ne olur?

Bu hâlde, bağışıklık sisteminiz

kanser hücresinin
gerçek yüzünü görebilecektir:

Yani yok edilmesi gereken
bir şey olduğunu.

İşte bunlar laboratuvarımda
yaptığımız şeyler.

Yeni ilaçlar geliştiriyoruz;

bunlar basitçe hücre yüzeyinin
çim biçme makinalarıdır.

Kanserli hücrelerin yüzeylerine inerek

onların sialik asitlerini kopartırlar

ve bu sayede bağışıklı sistemi
vücumuzdaki kanser hücrelerini

yok etmek için en üst düzeydeki
potensiyellerine ulaşabilirler.

Ve cümlelerimi sonlandırırken,

size bir şey hatırlatmama izin verin:

Hücreleriniz şeker ile kaplanmıştır.

Şekerler, kapladığı hücrenin
etrafındaki hücrelere, bu hücrenin

iyi mi yoksa kötü mü olduğunu söylüyor.

Ve bu önemli,

çünkü bağışıklık sisteminizin
iyi hücreleri yalnız bırakması gerekiyor.

Yoksa otoimmün hastalıklara yakalanırız.

Fakat bir süre sonra,
kanserler bu yeni şekerleri

ifade etme kabiliyetini edinirler.

Ve artık bu şekerlerin
bağışıklık sistemini

nasıl şaşırttığını bildiğimize göre,

bağışıklık sistemimizi uyandırmak
için yeni ilaçlar bulabiliriz.

Onlara: "Şekerleri önemseme, hücreyi ye,

kanserin üzerinde kendine
bir ziyafet çek." deriz.

Teşekkürler.

(Alkışlar)