-
Burada törəməsini tapmaq istədiyimiz
-
iki ifadə verilib.
-
Videonu dayandırın və
-
bu ifadənin törəməsinin tapılmağının
-
bu ifadənin törəməsinin
-
tapılmağı ilə eyni olub-olmadığını
-
yoxlayın.
-
Burada əsas məsələ
-
törəməni sona qədər hesablamaq yox,
-
hansı üsulla
-
hesabladığımızdır.
-
Əvvəlcə bu ifadəyə baxaq.
-
Burada isə əsas
-
məqam odur ki,
-
ifadənin quruluşuna nəzər yetirməliyik.
-
Belə ki,
-
burada əvvəlcə daxildəki
ifadəyə nəzər salaq.
-
Burada gördüyünüz kimi
-
sinus və bu
-
ifadə verilib.
-
Gəlin bu sinus
-
funksiyasını burada
-
çəhrayı rənglə qeyd edək.
-
Gördüyünüz kimi burada
-
sinus və
-
funksiya verilib.
-
Ola bilərdi ki,
-
bu funksiyanı qüvvətə yüksəldək.
-
Burada isə triqonometrik funksiya
şəklində yazmışıq.
-
Bu halda biz
-
zəncir qaydasından
-
istifadə edə bilərik.
-
Burada qeyd edək.
-
Bu halda biz
-
zəncir qaydasından istifadə edəcəyik.
-
Bəs necə tətbiq edəcəyik?
-
Belə ki, burada
-
xaricdəki funksiyanın daxildəki
funksiyaya görə törəməsi
-
vur daxildəki funksiyanın
-
x-ə görə törəməsi olacaq.
-
Gəlin bunu yazılı
-
şəkildə də qeyd edək.
-
Deməli,
-
verilmiş
-
çəhrayı rəngli
-
ifadəyə görə törəmə,
-
-- burada ifadəni yenidən yazmaq əvəzinə,
-
çəhrayı çevrə ilə işarə etdik --
-
hansısa
-
funksiyanın sinusu.
-
Burada yenə ifadəni
çəhrayı çevrə ilə işarə etdik.
-
vur çəhrayı ifadənin
-
x-ə görə
-
törəməsi.
-
Bu, zəncir qaydasının
-
tətbiqidir.
-
Burada bu ifadənin yerinə
-
kökaltı,
-
loqarifmik və s. ifadələr ola bilər.
-
Sinus funksiyasının tərkibində
-
olduğu müddətcə bunun fərqi
-
yoxdur və biz bu şəkildə davam edəcəyik.
-
Verilmiş ifadənin sinusunun
-
verilmiş ifadəyə görə törəməsi
-
vur verilmiş ifadənin
x-ə görə törəməsi.
-
Bəs bu halda nə alırıq?
-
Gəlin əvvəlcə ilk hissəyə baxaq.
-
Narıncı rənglə davam edək.
-
Bu halda kosinus
-
x kvadratı üstəgəl 5
-
vur kosinus x alırıq.
-
Bu, bu çevrədir.
-
Burada mötərizəni bağlayaq.
-
İndi isə x-ə görə törəməni tapaq.
-
Bütün bunların x-ə
-
görə törəməsi.
-
x kvadratı üstəgəl 5
-
vur kosinus x-in x-ə görə törəməsi.
-
Mötərizəni bağlayaq.
-
Hələ bitirməmişik.
-
Burada hesablamalı olduğumuz
-
törəmə var.
-
Belə ki, burada iki ifadənin
-
hasili verilib.
-
Gördüyünüz kimi
-
burada tək böyük bir funksiya
-
yoxdur ki, onun törəməsini
-
hesablayaq.
-
Burada iki ifadənin hasili var.
-
Bu ifadə vur
-
bu ifadə.
-
Bu halda əvvəlcə
-
bu iki ifadəni bir-birinə vurub
-
sonra isə hasilin törəmə
qaydasını tətbiq etmək lazımdır.
-
Bunu hesablamaq asandır.
-
Ona görə də videonu dayandırıb
-
özünüz hesablamağa
-
çalışın.
-
İndi isə bu nümunəyə baxaq.
-
Bu ifadə
-
birinci nümunədə aldığımız
-
bu ifadə ilə oxşardır.
-
Burada bizə böyük bir ifadənin
-
sinusu verilməyib.
-
Burada sadəcə olaraq
-
iki ifadənin hasili verilib.
-
Bu ifadə vur
-
bu ifadə.
-
Bu halda biz hasilin
-
törəmə qaydasını tətbiq edə bilərik.
-
İki ifadənin hasili varsa,
-
hasilin törəmə qaydasından istifadə edirik.
-
Əgər bu, başqa bir ifadəyə bölünsə idi,
-
onda nisbətin törəmə qaydasından
istifadə edəcəkdik.
-
Lakin bu halda hasilin törəmə
qaydasından istifadə edirik.
-
Bu halda
-
birinci ifadənin x-ə görə
-
törəməsini yazırıq.
-
Burada narıncı rəng çevrə ilə işarə edirəm.
-
Vur ikinci ifadə,
-
mavi rəngli çevrə ilə işarə edək,
-
üstəgəl birinci ifadənin özü
-
vur
-
ikinci ifadənin
-
x-ə görə törəməsi.
-
Bir daha qeyd edim ki,
-
bu, hasilin törəmə qaydasıdır.
-
Sinus x kvadratı üstəgəl 5-i
-
narıncı çevrə ilə,
-
kosinus x-i isə
-
mavi çevrə ilə işarə edə bilərik.
-
Burada əsas məqam
-
hesablamaq yox,
-
bu növ misalları necə həll
-
etməli olduğumuzdur.
-
Əvvəlcə zəncir qaydasını, sonra da
-
hasilin törəmə qaydasını tətbiq etməliyik?
-
Yoxsa əvvəlcə hasilin törəmə
qaydasını tətbiq edirik?
-
Lakin əvvəlcə hasilin törəmə
-
qaydasını tətbiq etsəniz belə,
-
bu törəməni hesabladıqdan sonra
-
zəncir qaydasını tətbiq edəcəksiniz və
-
heç bir törəmə qalmadan
-
hesablamağa davam edirsiniz.