Hệ thống xác định giới tính: Rắc rối hơn bạn tưởng
-
0:00 - 0:14(Âm nhạc)
-
0:14 - 0:16Vợ tôi đang mang thai và đó sẽ là đứa con đầu tiên của chúng tôi,
-
0:16 - 0:18và khi mọi người thấy cô ấy với cái bụng lớn của mình,
-
0:18 - 0:21câu hỏi đầu tiên được hỏi, hầu như không còn gì khác,
-
0:21 - 0:24là, "Con trai hay con gái vậy?"
-
0:24 - 0:26Bây giờ, có một số giả định đằng sau câu hỏi đó
-
0:26 - 0:30rằng chúng ta đưa ra các giả định vì sự thân quen của mình đối với sinh học con người.
-
0:30 - 0:34Đối với em bé, chúng ta có giả định rằng có 50/50 cơ hội
-
0:34 - 0:36cho mỗi câu trả lời, bé trai hay bé gái.
-
0:36 - 0:38Nhưng tại sao nó lại như vậy?
-
0:38 - 0:41Vâng, câu trả lời phụ thuộc vào hệ thống xác định giới tính
-
0:41 - 0:43đã phát triển trong loài người chúng ta.
-
0:43 - 0:44Bạn thấy đấy, đối với hầu hết các động vật có vú,
-
0:44 - 0:47giới tính của một em bé được xác định bởi gen
-
0:47 - 0:48với hệ thống nhiễm sắc thể XY.
-
0:48 - 0:51Động vật có vú có một cặp nhiễm sắc thể giới tính,
-
0:51 - 0:53một truyền từ mẹ, và một từ cha.
-
0:53 - 0:55Một cặp X cho ta một bé gái,
-
0:55 - 0:58và một X với một Y cho ta một bé trai.
-
0:58 - 1:01Vì phụ nữ chỉ có X để cho qua các tế bào trứng của họ,
-
1:01 - 1:05và nam giới có thể cho một X hoặc Y qua các tế bào tinh trùng của mình,
-
1:05 - 1:07giới tính được xác định bởi người cha
-
1:07 - 1:11và cơ hội cho ra đời một bé trai hoặc gái là 50/50.
-
1:11 - 1:13Hệ thống này hoạt động tốt với động vật có vú,
-
1:13 - 1:16nhưng xuyên suốt cây phả hệ, chúng ta có thể thấy các hệ thống khác
-
1:16 - 1:18cũng hoạt động tốt với các loài động vật khác.
-
1:18 - 1:22Các nhóm động vật khác cũng có giới tính xác định bởi gen di truyền,
-
1:22 - 1:25nhưng hệ thống của chúng hơi khác so với chúng ta.
-
1:25 - 1:29Chim và một số loài bò sát có giới tính xác định bởi gen
-
1:29 - 1:31nhưng thay vì giới tính được xác định bởi cha,
-
1:31 - 1:33thì lại được xác định bởi mẹ.
-
1:33 - 1:36Trong các nhóm đó, một cặp nhiễm sắc thể Z
-
1:36 - 1:40cho ra một con đực, do đó, con đực chỉ có Z để cho.
-
1:40 - 1:42Tuy nhiên, trong các loài này,
-
1:42 - 1:45một nhiễm sắc thể Z và một W,
-
1:45 - 1:47sẽ tạo ra một con cái.
-
1:47 - 1:51Trong hệ thống này, cơ hội ra một con cái hay đực vẫn là 50/50,
-
1:51 - 1:54nó chỉ phụ thuộc vào việc con mẹ đặt một Z hoặc W
-
1:54 - 1:55vào trứng của nó.
-
1:55 - 1:59Một số nhóm đã xác định giới tính di truyền
-
1:59 - 2:01theo những hướng hoàn toàn khác.
-
2:01 - 2:04Kiến, ví dụ, có một trong các hệ thống thú vị nhất
-
2:04 - 2:07để xác định giới tính, và vì nó, nếu bạn là một chú kiến đực ,
-
2:07 - 2:09bạn sẽ không có cha.
-
2:09 - 2:12Trong một tổ kiến, có những đơn vị lao động mạnh mẽ.
-
2:12 - 2:15Có những binh lính bảo vệ tổ,
-
2:15 - 2:18có những kiến thợ thu thập thực phẩm, làm sạch tổ và chăm sóc cho kiến con,
-
2:18 - 2:21và có một nữ hoàng và một nhóm nhỏ các kiến đực vây quanh.
-
2:21 - 2:25Bây giờ, nữ hoàng sẽ giao phối và sau đó lưu trữ tinh trùng của kiến đưc.
-
2:25 - 2:27Và đây là điểm thực sự thú vị của hệ thống
-
2:27 - 2:31Nếu nữ hoàng sử dụng tinh trùng được lưu trữ để thụ tinh cho trứng,
-
2:31 - 2:33thì trứng sẽ nở ra con cái.
-
2:33 - 2:36Tuy nhiên, nếu nó đẻ một quả trứng mà không thụ tinh,
-
2:36 - 2:39sau đó trứng sẽ vẫn phát triển thành một chú kiến,
-
2:39 - 2:41nhưng nó sẽ luôn luôn là một con đực.
-
2:41 - 2:44Vì vậy, bạn thấy, kiến đực không thể có cha.
-
2:44 - 2:46Và kiến đực sống cuộc sống của chúng như vậy,
-
2:46 - 2:48với chỉ một bản sao của mỗi gen,
-
2:48 - 2:50giống như một tế bào tính dục biết đi
-
2:50 - 2:52Hệ thống này được gọi là một hệ thống haplodiploid,
-
2:52 - 2:54và chúng ta nhìn thấy nó không chỉ ở kiến,
-
2:54 - 2:57nhưng cũng ở nơi các loại côn trùng có tính xã hội cao khác như ong và ong bắp cày.
-
2:59 - 3:01Vì giới tính riêng của chúng ta được xác định bởi gen,
-
3:01 - 3:05và chúng ta biết được rằng các loài động vật khác có giới tính được xác định bởi gen,
-
3:05 - 3:07rất dễ dàng để giả định điều đó cho tất cả các loài động vật
-
3:07 - 3:10giới tính của lũ con của chúng vẫn còn phải được xác định bởi di truyền học.
-
3:10 - 3:14Tuy nhiên, đối với một số loài động vật, câu hỏi rằng đó sẽ là trai hay gái
-
3:14 - 3:16không liên quan gì đến gen cả,
-
3:16 - 3:19và nó có thể phụ thuộc vào cái gì đó giống như thời tiết.
-
3:19 - 3:22Đây là những động vật như cá sấu và hầu hết các loài rùa.
-
3:22 - 3:26Ở các loài động vật này, giới tính của phôi thai trong một quả trứng đang phát triển
-
3:26 - 3:28được xác định bởi nhiệt độ.
-
3:28 - 3:32Ở các loài này, giới tính của em bé chưa được xác định khi trứng được đẻ ra
-
3:32 - 3:35và nó vẫn chưa xác định cho đến giữa
-
3:35 - 3:39giai đoạn phát triển tổng thể, khi đạt đến một thời điểm quan trọng nhất định.
-
3:39 - 3:42Và trong thời gian này, giới tính được xác định hoàn toàn
-
3:42 - 3:44bởi nhiệt độ trong tổ.
-
3:44 - 3:45Ở loài rùa Sơn, ví dụ,
-
3:45 - 3:48nhiệt độ ấm áp trên nhiệt độ mốc
-
3:48 - 3:50sẽ cho ra con cái trong trứng,
-
3:50 - 3:53và nhiệt độ mát mẻ sẽ cho ra con đực.
-
3:53 - 3:55Tôi không thực sự chắc chắn về việc ai là người sáng tác ra cách ghi nhớ này,
-
3:55 - 3:58nhưng bạn có thể nhớ rằng, khi nói đến rùa Sơn,
-
3:58 - 4:01chúng là các cô nàng nóng bỏng và các cậu trailạnh lùng.
-
4:01 - 4:05Đối với một số loài cá nhiệt đới, câu hỏi về nó sẽ là một cậu bé hoặc nó sẽ là một cô bé
-
4:05 - 4:07chưa được quyết định cho đến ngay cả sau này trong cuộc đời của chúng.
-
4:07 - 4:11Bạn thấy đấy, cá hề bắt đầu cuộc sống là đực,
-
4:11 - 4:14Tuy nhiên, khi chúng trưởng thành, chúng trở thành con cái.
-
4:14 - 4:18Chúng cũng sống cuộc sống trong các nhóm nhỏ với một hệ thống phân cấp thống trị nghiêm ngặt
-
4:18 - 4:21nơi chỉ có một con đực và con cái chiếm ưu thế nhất được quyền sinh sản.
-
4:21 - 4:24Và đáng ngạc nhiên là nếu con cái chiếm ưu thế trong đội chết,
-
4:24 - 4:28con đực lớn nhất và chiếm ưu thế nhất sẽ nhanh chóng biến thành cái
-
4:28 - 4:33thế chỗ con cái, và tất cả con đực khác sẽ di chuyển lên thêm một bậc trong hệ thống.
-
4:33 - 4:35Ở các loài động vật đại dương khác,
-
4:35 - 4:37loài sâu xanh chẳng hạn,
-
4:37 - 4:41giới tính của các em bé được xác định bởi một khía cạnh hoàn toàn khác của môi trường.
-
4:41 - 4:44Đối với loài này, đó là chỉ đơn giản là một vấn đề nơi ở của ấu trùng
-
4:44 - 4:47ngẫu nhiên rơi vào đáy biển.
-
4:47 - 4:49Nếu một ấu trùng đáp xuống trên đáy biển mở,
-
4:49 - 4:50nó sẽ trở thành một con cái.
-
4:50 - 4:53Nhưng nếu nó rơi trên đầu một con cái,
-
4:53 - 4:55nó sẽ trở thành một con đực.
-
4:55 - 4:58Như vậy đối với một số loài, câu hỏi là cậu bé hay cô bé
-
4:58 - 5:01được trả lời bởi di truyền học. Đối với những loài khác, nó được trả lời bởi môi trường.
-
5:01 - 5:05Và với những loài khác nữa, chúng thậm chí chẳng thèm quan tâm đến câu hỏi này.
-
5:05 - 5:07Hãy lấy thằn lằn con, làm ví dụ.
-
5:07 - 5:10Đối với những con thằn lằn sa mạc đó, câu trả lời thật dễ dàng.
-
5:10 - 5:12Nó là một con cái. Nó luôn luôn là một con cái.
-
5:12 - 5:14Chúng là một loài gần như tất cả là phụ nữ,
-
5:14 - 5:18và mặc dù chúng vẫn đẻ trứng, những quả trứng nở ra như nhân bản nữ của mình.
-
5:18 - 5:21Vì vậy nó sẽ là một cô bé hay một cậu bé?
-
5:21 - 5:23Trong suốt toàn bộ Vương Quốc động vật,
-
5:23 - 5:27nó không thực sự phụ thuộc vào hệ thống xác định giới tính.
-
5:27 - 5:30Đối với con người, hệ thống đó là một hệ thống di truyền XY.
-
5:30 - 5:32Và đối với tôi và vợ tôi, chúng tôi đã biết rằng
-
5:32 - 5:35nó sẽ là là một cậu bé.
- Title:
- Hệ thống xác định giới tính: Rắc rối hơn bạn tưởng
- Speaker:
- Aaron Reedy
- Description:
-
Từ một cái gì đó nhỏ và phức tạp như một nhiễm sắc thể đến một cái gì đó có vẻ đơn giản như thời tiết, hệ thống xác định giới tính khác nhau đáng kể ở thế giới động vật. Nhà sinh vật học và giáo viên Aaron Reedy cho chúng ta thấy sự khác biệt tuyệt vời giữa các loài khi nói đến việc xác định giới tính.
Bài học: Aaron Reedy, hình ảnh động: BuzzCo (http://buzzzco.com).
- Video Language:
- English
- Team:
closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 05:46
![]() |
Dimitra Papageorgiou approved Vietnamese subtitles for Sex determination: More complicated than you thought | |
![]() |
Nhu PHAM accepted Vietnamese subtitles for Sex determination: More complicated than you thought | |
![]() |
Nhu PHAM edited Vietnamese subtitles for Sex determination: More complicated than you thought | |
![]() |
Nhu PHAM edited Vietnamese subtitles for Sex determination: More complicated than you thought | |
![]() |
Linh Khánh Phan edited Vietnamese subtitles for Sex determination: More complicated than you thought | |
![]() |
Linh Khánh Phan edited Vietnamese subtitles for Sex determination: More complicated than you thought | |
![]() |
Linh Khánh Phan added a translation |