چگونه قدرت قانون را در دست مردم بگذاریم

چه کار کنیم وقتی چرخ قانون خوب نمی‌چرخد؟ یا کلاً نمی‌چرخد؟ ویوک مارو روی تبدیل روابط بین مردم و قانون کار می‌کند و قانون رو از یک تهدید یا معضل به چیزی که همه آن را بفهمند، از آن استفاده کنند و به آن شکل بدهند تبدیل می‌کند. به جای تکیه بر وکلا، مارو یک شبکه ی جهانی از همیاران وکیل، یا وکلای پا برهنه ایجاد کرده که به جوامع خودشان خدمت میکنند و قوانین را به بندهای ساده‌تری تبدیل می‌کنند تا مردم بتوانند راه حلشان را پیدا کنند. ببینید که این سخنرانی خلاقانه برای استفاده از قانون به مردم جوامع مختلف کمک می‌کند تا حق خودشان را بگیرند. مارو می‌گوید، "برای توانمند سازی قانون راه زیادی در پیش داریم."

میخواهم درباره کسی با شما صحبت کنم.

او را راوی ناندا صدا خواهم کرد.

برای محافظت از او
اسمش را تغییر میدهم.

راوی از چوپانان اهل گوجارات

در ساحل غربی هند است،

خانواده من هم اهل همانجا است.

وقتی ۱۰ ساله بود، بدلیل ساختن
یک کارخانه چند ملیتی

در نزدیکی محل زندگیش

کل اجتماع آنها مجبور به ترک آنجا شدند.

۲۰ سال بعد، همان شرکت،
یک کارخانه سیمان

به فاصله ۱۰۰ متر
از محل زندگی کنونیاش ساخت.

هند روی کاغذ قوانین
محیط زیستی سختگیرانهای دارد،

اما این شرکت بسیاری
از آنها را نقض کرده بود.

گرد و خاک کارخانه روی سبیل

و لباسهای راوی مینشست.

من فقط دو روز پیش راوی بودم،
اما یک هفته سرفه میکردم.

راوی میگفت که اگر مردم یا حیوانات روستا
از محصولاتی که در روستا میروید بخورند

یا آب بنوشند،

مریض خواهند شد.

میگفت بچهها الان مسیرهای طولانی را
با گاوها و گوسفندها قدم میزنند

تا چراگاهای غیرآلوده پیدا کنند.

میگفت خیلی از آن بچهها
از جمله سه فرزند خودش

ترک تحصیل کردهاند.

راوی سالها به آن شرکت التماس میکرد.

گفت، «آنقدر به آنها نامه نوشتهام
که خانوادهام میتواند جسد مرا با آنها بسوزاند.

دیگر نیازی نخواهد بود که چوب بخرند.»

(صدای خنده)

میگفت که شرکت
همه آن نامهها را نادیده گرفته،

و سرانجام در سال ۲۰۱۳،

راوی ناندا تصمیم گرفت
از تنها راهی که فکر میکرد باقی مانده

برای بیان اعتراضش استفاده کند.

او با یک سطل بنزین
به سمت در ورودی کارخانه رفت،

تا خودش را به آتش بکشد.

این تنها مشکل راوی نیست.

سازمان ملل تخمین میزند که در جهان،

۴ میلیارد انسان به عدالت اجتماعی
دسترسی ندارند.

این مردم با تهدید جدی برای ایمنی، معشیت

و شآن و منزلتشان روبرو هستند.

همیشه قوانینی در کتابها
برای حمایت از این افراد وجود دارد،

اما اغلبشان هیچگاه راجع به آنها نشنیدهاند

و سازمانهایی هم که مسئول اجرای آن هستند

فاسد، ناقض و یا هر دو هستند.

ما با یک بیعدالتی همهگیر شده
در جهان زندگی میکنیم،

و خودمان انتخاب کردیم نادیدهاش بگیریم.

همین الان، در سیرالئون،

کامبوج، اتیوپی،

سر کشاورزان را

با زدن اثر انگشتشان
روی یک قرارداد اجاره ۵۰ ساله

و گرفتن همه زمینشان
در ازای چندرغاز کلاه میگذارند

و هیچ کسی هم نیست
که شرایط را برای آنها توضیح دهد.

دولتها هم فکر میکنند که مشکلی نیست.

همین الان، در ایالات متحده،

هند، اسلوونی،

مردمی مثل راوی دارند بچه هایشان را

زیر سایه کارخانهها یا معادنی بزرگ میکنند

که هوا و آب آنها را مسموم میکنند.

قوانین زیست محیطیای
برای محافظت از این مردم وجود دارد

اما خیلیها هیچگاه
این قوانین را ندیدهاند،

چه برسد به اجرا کردن آنها.

و به نظر میرسد که جهان
با این موضوع مشکلی ندارد.

برای تغییر این وضع چکار باید بکنیم؟

قانون باید زبانی باشد

که ما رویاهایمان درباره عدالت را

به نهادهای زنده که ما را
کنارهم نگه میدارد ترجمه کنیم.

قانون باید تفاوتی باشد

بین جامعه ای که توسط
مستبد ترین اداره میشود

و آن که شآن همه را بزرگ میدارد،

خواه قوی و خواه ضعیف.

این دلیل آن بود که ۲۰ سال پیش
به مادربزرگم گفتم

میخواهم به دانشکده حقوق بروم.

مامان بزرگ هیچ مکثی نکرد.
حتی برای یک ثانیه.

او به من گفت، "وکیل دروغگو است."

(صدای خنده)

نا امید کننده بود.

(صدای خنده)

اما از جهتی مامان بزرگ راست میگفت.

چیزی درمورد قانون و وکلا اشتباه شده بود.

اولاً، اغلب ما وکلا گران هستیم،

و تلاش میکنیم تا تمرکزمان را
روی کانالهای رسمی دادگاه بگذاریم

که برای خیلی از مشکلاتی که مردم
با آنها روبرو میشوند کاربردی نیست.

بدتر از آن، حرفه ی ما قانون را
در ردایی از پیچیدگی پوشش داده است.

قانون مانند تجهیزات ضد شورش
بر تن یک افسر پلیس است.

ترسناک و غیرقابل نفوذ،

و سخت است که بگوییم
زیر این لباس یک انسان حضور دارد.

اگر بخواهیم که عدالت را
برای همه به واقعیت تبدیل کنیم،

نیاز داریم که آن را از یک تهدید یا انتزاع

به چیزی که هرکسی بتواند آن را بفهمد، از آن
استفاده کند و به آن شکل بدهد بدل کنیم.

بدون شک وکلا در آن مبارزه سرسختاند،

اما نمیتوانیم این را
فقط به وکلا واگذار کنیم.

برای مثال در سلامت،

فقط به دکترها برای رسیدگی
به مریضها تکیه نمیکنیم.

ما، پرستاران، ماماها
و فعالان سلامت جامعه را داریم.

برای عدالت هم باید همینگونه باشد.

فعالان حقوقی جامعه،

که گهگاهی به آنها همیاران وکیل جامعه

یا وکلای پابرهنه هم میگوییم،

میتوانند یک پل باشند.

این همیاران از جوامعی هستند
که در آن خدمت میکنند،

آنها قانون را موشکافی کردهاند،

خردش کردهاند و به بندهایی ساده
تبدیل کردهاند،

و سپس به مردمی که به دنبال
راه حلی هستند کمک میکنند.

آنها فقط روی دادگاهها
تمرکز نمیکنند.

همه جا سرک میکشند:

وزارتخانهها، دولتهای محلی،
دفتر یک بازرس.

گاهی وکلا به مراجعینشان میگویند،

"اینکار رو برات انجام میدم، هواتو دارم."

همیاران وکیل پیام متفاوتی دارند،

به جای اینکه بگویند "برات حلش میکنم،"

میگویند که "با هم این مشکل را
حل خواهیم کرد،

و دراین فرآیند با هم پیش خواهیم رفت."

همیاران وکیل جامعه
رابطه من با قانون را نجات داد.

بعد از یکسال در مدرسه حقوق،
تقریباً بیخیال آن شده بودم.

به این فکر میکردم که شاید
باید به حرف مادربزرگم گوش میکردم.

و این آغاز کار من با همیاران وکیل

در سیرالئون، در سال ۲۰۱۳ بود،

که احساس امید به قانون
دوباره درونم زنده شد،

و ازآن زمان درگیرش هستم.

بیایید برگردیم به راوی.

۲۰۱۳، او با یک سطل بنزین

به درهای کارخانه رسید،

او قبل از اینکه بتواند کارش را
تمام کند دستگیر شد.

او زمان زیادی را در زندان نبود،

اما کاملاً احساس شکست میکرد.

دو سال بعد، او با یک نفر آشنا شد.

اسمش را "کوش" میگذارم.

کوش عضوی از تیم همیاران وکیل جامعه بود

که فعالیت های او در راستای
حقانیت محیطی در ساحل گوجارات بود.

کوش برای راوی توضیح داد
که قانون طرف او را میگیرد.

کوش چیزی را برای راوی ترجمه کرد
که راوی هیچوقت نشنیده بود.

اسمش را "رضایت عمل" گذاشت.

این قانون توسط دولت مصوب شده

و تحت شرایطی خاص اجازه فعالیت را

برای کارخانهها صادر میکرد.

پس باهم، ملزومات حقوقی را
با واقعیات موجود مقایسه کردند.

مدارک را جمع کردند،

و نقشه ای چیدند --

نه برای دادگاه، که برای دو نهاد اداری،

اداره کنترل آلودگی و بخشداری منطقه.

این ادارهها شروع به برگرداندن اهرم فشار
علیه کارخانهها کردند.

یک بازرس بهداشت برای سرکشی از منطقه آمد،

بعد از آن کارخانه فیلترهای
تصفیه کننده هوا را راه اندازی کرد

و موظف به استفاده از آنها برای همیشه شد.

همچنین شروع به پوشاندن ۱۰۰ کامیونی کرد

که هر روز از آن مسیر رفت و آمد میکردند.

دو اداره پس از اندازه گیریها
کاهش چشمگیری در آلودگی را مشاهده کردند.

پرونده تا مختومه شدن فاصلهی زیادی داشت،

اما یادگیری استفاده از قانون
به راوی امید داد.

افرادی مانند کوش در بسیاری ازجاها که
شانه به شانه اشخاصی مانند راوی

گام برمیدارند، وجود دارند.

امروز من با گروهی
به نام ناماتی کار میکنم.

ناماتی به گردآوری یک شبکه جهانی

برای توانمند سازی قانون کمک میکند.

همه ما باهم هزاران سازمان

در ۱۲۰ کشور را تشکیل میدهیم.

جمعاً ما دهها هزار
همیار وکیل جامعه اعزام کردهایم.

بگذارید داستان دیگری برایتان تعریف کنم.

این خدیجه همسا است.

او یکی از ۵ میلیون نفر در کنیاست
که وقتی میخواست کارت ملی بگیرد

با تبعیض جنسیتی مواجه شد.

این جریان مانند قانون جیم کرو
در جنوب آمریکا است.

اگر شما از گروه خاصی باشید،

بخصوص مسلمان،

به مسیر دیگری هدایت میشوید.

بدون کارت ملی، نمیتوانید
برای شغل درخواست دهید.

نمیتوانید از بانک وام بگیرید.

نمیتوانید دردانشگاه ثبت نام کنید.

از جامعه طرد میشوید.

خدیجه هشت سال تمام برای گرفتن کارت ملی
تلاش کرد بدون اینکه موفق شود.

سپس با یکی از همیاران وکیل
که در جامعهاش کار میکرد

به نام حسن کسیم آشنا شد.

حسن نحوه ی ارزیابی را
برای خدیجه توضیح داد

و به او کمک کرد تا مدارک
مورد نیاز را جمع آوری کند،

و او را قبل از رفتن
به کمیتهی ارزیابی آماده کرد.

سرانجام او با کمک حسن
توانست کارت ملیاش را بگیرد.

اولین کاری که با آن کرد

گرفتن گواهی تولد فرزندانش بود،

که برای رفتن به مدرسه مورد نیاز بود.

در ایالات متحده
در کنار بسیاری مشکلات دیگر،

مشکل بحران مسکن نیز داریم.

در بسیاری از شهرها،

۹۰ درصد صاحبخانهها
در دادگاه مستغلات وکیل دارند،

درحالیکه ۹۰ درصد مستأجرها ندارند.

در نیویورک گروه جدیدی از همیاران وکیل --

آنها «ناوبران راه عدالت» نامیده میشوند --

آنها به مردم کمک میکنند تا قوانین مستغلات
را بفهمند و وکیل مدافع خودشان باشند.

معمولاً در نیویورک،

یکی از نه مستأجری
که به دادگاه مستغلات کشیده میشود

مجبور به خالی کردن خانه میشود.

محققان با بررسی ۱۵۰ پرونده

که در آنها مردم از همیاران وکیل
کمک گرفته بودند،

هیچ تخلیه اجباری منزلی پیدا نکردند،

نه حتی یکی.

برای توانمند سازی قانون
راه زیادی در پیش داریم.

من شروع جنبشهای واقعی را میبینم،

اما با آنچه لازم است فاصله زیادی داریم.

همچنان نه.

در بسیاری از کشورهای جهان،

دولتها حتی یک دلارهم به وکلایی

مانند کوش و حسن کمک نمیکنند.

خیلی از دولتها حتی نقش
همیاران وکیل را هم تشخیص نمیدهند،

یا آنها را از آسیب محافظت نمیکنند.

من همچنین نمیخواهم
این برداشت را به شما بدهم

که همیاران وکیل
و مراجعینشان همیشه برندهاند.

هرگز.

آن کارخانه سیمان پشت روستای راوی،

سیستم فیلتراسیونش را شبها
زمانی که کمترین احتمال

برای گیرافتادن شرکت
وجود دارد خاموش میکند.

فعالیت فیلتر هزینهبراست.

عکسهای واتسآپ راوی از آسمان آلوده شب.

این یکی را در ماه می برای کوش فرستاد.

راوی میگفت هوا همچنان غیرقابل تنفس است.

امسال در نقطهای، راوی اعتصاب غذا کرد.

کوش درمانده شده بود.

میگفت، «اگر از قانون
استفاده کنیم برنده میشویم.»

راوی گفت، «من به قانون ایمان دارم، واقعاً،

اما ما را به اندازه کافی پیش نمیبرد.»

فرقی ندارد که هند، کنیا،
ایالات متحده یا هر جای دیگر باشد،

تلاش برای افشردن عدالت از سیستمهای فاسد

مانند مورد راوی است.

امید و ناامیدی سایه به سایه هم هستند.

و نه تنها به حمایت و محافطت فوری

از کار وکیلان پابرهنه
در تمام دنیا نیاز داریم،

همچنین نیاز داریم
که خود سیستمها را هم تغییر دهیم.

هر پروندهای که یک همیار وکیل
روی آن کار میکند

شرحی از این است که آن سیستم
در واقعیت چگونه عمل میکند.

و وقتی آن داستانها کنار هم قرار میگیرد،

یک تصویر با جزئیات
از عملکرد سیستم بدست میآید.

مردم میتوانند از آن اطلاعات استفاده کنند

و بهبود قوانین و سیاستها را طلب کنند.

در هند، همیاران وکیل و مراجعینشان
تجربیاتشان را به کار میگیرند

تا قوانین هوشمندانه تری
برای ادارهی معادن وضع کنند.

در کنیا همیاران وکیل و مراجعینشان
از اطلاعات هزاران پرونده

برای اثبات غیرقانونی بودن ارزیابی،
استفاده میکنند.

این مسیر متفاوتی برای ایجاد تغییر است.

این یک مشاور نیست
که با یک قالب کپی شده از مقدونیه

به میامار پرواز کند،

یک توئیت از روی خشم نیست.

این درباره گسترش تغییراتی است
که از تجربیات مردمی عادی که تلاش میکردند

تا قوانین و سیستمها را
کارآمد کنند بدست آمده است.

این دگرگونی در روابط بین مردم و قانون،

این کاردرست است.

همچنین برای غلبه بر چالشهای بزرگی

که در طول زمان
خواهیم داشت ضروری است.

نمیتوانیم فاجعههای
زیست محیطی را دفع کنیم

وقتی که مردم بیشتراز آلودگی آسیب میبینند

نیازی نیست بگوییم
چه اتفاقی برای زمین و هوا میافتد،

و موفق به کاهش فقر
یا ایجاد فرصت نمیشویم

اگر مردم فقیر نتوانند
از حق و حقوق پایه خود استفاده کنند.

و من معتقدم نمیتوانیم

بر ناامیدی که سیاستمداران اقتدارگرا
از قِبَل آن شکار میکنند چیره شویم

اگر سیستمهای ما
بادبان افراشته آماده صید بمانند.

قبل از اینکه اینجا بیایم به راوی زنگ زدم و
برای به اشتراک گذاشتن داستانش اجازه گرفتم.

پرسیدم پیامی هست که بخواهد به مردم بدهد.

او گفت، "[به زبان گوجاراتی]."

بیدار شوید.

"[به زبان گوجاراتی]."

نترسید.

"[به زبان گوجاراتی]."

با کاغذ بجنگید.

که منظورش جنگ با استفاده
از قانون به جای تفنگ بود.

"[به زبان گوجاراتی]."

شاید نه امروز، نه امسال،
نه حتی پنج سال دیگر،

اما عدالت را بیابید.

اگر این پسر، کسی که تمام جامعهاش
هر روز مسموم میشود،

کسی که حاضر بود جان بدهد --

اگر او دست از جستجوی عدالت برنمیدارد،

پس دنیا هم نمیتواند تسلیم شود.

در نهایت، چیزی که راوی گفت
"با کاغذ جنگیدن"

در باره قالب زدن
نسخه عمیقتری از دموکراسی است

که در آن ما مردم

نه تنها هر چند سال یکبار رای میدهیم،

بلکه نقش تعیین کنندهای درقوانین و موسساتی
داریم که ما را کنارهم نگه میدارند،

و در آن هرکدام از ما،
حتی با کمترین قدرت،

میتواند قانون را بشناسد، ازآن استفاده کند
و به آن شکل دهد.

به عمل رساندن این موضوع، بردن این جنگ،

حضور همه ما را میطلبد.

متشکرم دوستان. متشکرم.

(صدای تشویق)

کلو کوبو: ممنونم ویوک.

حالا میخواهم فرض کنم که حضار میدانند

اهداف توسعهی پایدار چیست

و فرآیند آن چگونه است،

اما میخواهم کمی بیشتر صحبت کنیم

درباره ی هدف ۱۶: صلح، عدالت
و نهادهای قدرتمند.

ویوک مارو: بله. کسی اهداف
توسعه هزاره را یادش میآید؟

آنها در سال ۲۰۰۰ توسط سازمان ملل
و دولتهای سراسر جهان پایه گذاری شدند،

آنها بسیار برجسته و قابل تقدیر بودند.

کاهش مرگ و میر کودکان به دو سوم،
رساندن قحطی به نصف،

وکارهای حیاتی ازاین قبیل.

اما هیچ اشاره ای به عدالت یا برابری

یا مسئولیت پذیری یا فساد اداری نشده بود،

و ما در طی این ۱۵ سال، زمانی که آن اهداف

داشت تأثیر خودش را میگذاشت،

ما به هر قیمتی در پشت صحنهی
احقاق حقوق فعالیت میکردیم،

و هیچگاه پا پس نکشیدیم
تا زمانی که به عدالت برسیم.

و زمانی که بحث راجع به چارچوب
توسعهی بعدی آغاز شد،

اهداف توسعه ی پایدار۲۰۳۰،

جامعهی ما از سراسر جهان دورهم جمع شدند،

تا باهم برای دسترسی به عدالت و توانمند
سازی قانون و اینکه این دو موضوع باید

جزئی از این چهارچوب جدید باشد، گفتگو کنیم.

مخالفت های بسیاری در برابرمان شد.

آن موارد بیشتر سیاسی بودند،
بعضی از آنها بحث بیشتری میطلبید،

و ما این موضوع را تا شب قبل از بحث کردن،
متوجه نمیشدیم.

جیغ میکشیدیم.

۱۶ تا از ۱۷ هدف متعهد
به دسترسی به عدالت برای همه شد،

که کار بسیار بزرگی بود.

آره، کار بزرگی بود.
بیایید برای عدالت دست بزنیم.

(صدای تشویق)

با اینحال یک رسوایی هم داشتیم.

روزی که قرار شد آن اهداف تصویب شوند،

خیلی از آنها
پشتوانههای مالی بزرگی داشتند:

یک میلیارد دلار از طرف دولت انگلیس

و سازمان گیتس برای تغذیه؛

۲۵ میلیارد سرمایه گذاری عام-خاص
برای وضعیت بهداشت و سلامت زنان و کودکان.

با دسترسی به عدالت، ما فقط روی کاغذ حرف
برای گفتن داشتیم،

و هیچ کس حتی یک پنی هم برای ما خرج نکرد،

و این یک موقعیت جدید و چالش جدید برای ماست
که در حال حاضر با آن روبرو هستیم.

جهان بیش از پیش درک خواهد کرد

که شما بدون عدالت نمیتوانید ترقی کنید،

که مردم نمیتوانند به زندگیشان بهبود
ببخشند اگر حقوقشان را ندانند،

و تنها چیزی که الان نیاز داریم
پایان دادن به این لفاظیها و عمل به آنها

و تبدیل این حقیقت به واقعیت است.

(صدای تشویق)

کلو کوبو: چطور میتوانیم کمک کنیم؟
حاضران اینجا چه کار میتوانند بکنند؟

ویوک مارو: سوال خوبی بود. ممنون از سوالت.

سه چیز را به شما میگویم.

یک، سرمایه گذاری.

اگر شما ۱۰، صد یا یک میلیون دلار دارید،

مقداری از آن را در راستای توانمند سازی
قانونی مردمی درنظر بگیرید.

به نوبه ی خودش بسیار مهم است

و درباره چیزهای دیگر هم که ما به آنها
اهمیت میدهیم صدق میکند و حیاتی ست.

شماره ی دو،

به سیاستمداران و دولت خود فشار بیاورید
تا به صورت یک اولویت اجتماعی درآید.

درست مانند سلامت و تحصیل، دسترسی به قانون

هم باید یکی از چیزهایی باشد
که دولت به مردمش مدیون است،

و ما حتی به آن نزدیک هم نشدیم،

فرقی هم نمیکند
که کشوری پولدار باشد یا فقیر.

شماره سه: همیار وکیل زندگی خودتان باشید.

یک ناعدالتی یا یک مشکل را
در محل زندگیتان پیدا کنید.

اگر بگردید، پیدا کردن آن سخت نیست.

رودخانهای که از محل زندگیتان،

عبور میکند آلوده شده؟

آیا کارگران کمتر ازحداقل دستمزد
مصوب حقوق میگیرند

یا بدون وسایل ایمنی کار میکنند؟

مردمی را پیدا کنید
که بیشترین آسیب را دیدهاند،

بفهمید که قوانین چه میگوید،

و اگر میتوانید از آن قوانین
راه حلی پیدا کنید.

اگر جواب نداد، دورهم جمع بشوید
و در صورت امکان قوانین را بهبود ببخشید.

زیرا اگر همهی ما قانون را بشناسیم،
ازآن استفاده کنیم و به آن شکل بدهیم،

آنموقع ما یک نسخه ی کاملتر
و عمیقتر از دموکراسی خواهیم ساخت

که معتقدم دنیای ما شدیداً بهش نیاز دارد.

(صدای تشویق)

کلو کوبو: خیلی ممنون ویوک.
ویوک مارو: ممنون.