Nieśmiertelne komórki Henrietty Lacks - Robin Bulleri

Obejrzyj całą lekcję: http://ed.ted.com/lessons/the-immortal-cells-of-henrietta-lacks-robin-bulleri

Wyobraź sobie coś tak małego, co może unosić się na pyłku kurzu, co stanowi klucz do zrozumienia raka, wirusologii i genetyki. Na szczęście, takie coś istnieje w formie bilionów hodowanych w laboratorium ludzkich komórek nazwanych HeLa. Skąd wzięły się te komórki? Robin Bulleri opowiada historię Henrietty Lacks, kobiety, której DNA doprowadziło do powstania niezliczonej liczby lekarstw, patentów i odkryć.

Lekcja: Robin Bulleri, animacja: Brandon Denmark.

Wyobraź sobie coś tak małego,
co może unosić się na pyłku kurzu,

co stanowi klucz do zrozumienia
raka, wirusologii i genetyki.

Na szczęście,

coś takiego istnieje w formie
bilionów hodowanych w laboratorium

ludzkich komórek o nazwie HeLa.

Cofnijmy się na chwilę do początku.

Naukowcy hodują ludzkie komórki
w laboratorium, żeby poznać ich funkcje,

zrozumieć, jak rozwijają się choroby,

i wypróbować nowe metody leczenia
bez narażania pacjentów.

Żeby powtarzać eksperymenty
dowolną ilość razy

i porównywać wyniki z innymi naukowcami,

potrzeba dużej populacji
identycznych komórek,

które będą powielały się
niezmiennie przez lata,

ale aż do 1951 r. linie ludzkich komórek,
które badacze próbowali hodować,

umierały po kilku dniach.

Wtedy naukowiec George Gey
z Uniwersytetu Johnsa Hopkinsa

dostał próbkę dziwnie wyglądającego guza,

ciemnofioletowego,
lśniącego, galaretowego.

Ta próbka była wyjątkowa.

Niektóre z komórek dzieliły się

bez ustanku,

przez cały czas.

Kiedy jedna komórka umierała,

całe pokolenia kopii
zastępowały ją i rosły,

dając nam niewyczerpane źródło

identycznych komórek.

To pierwsza, nieśmiertelna
linia ludzkich komórek.

Nazwano je HeLa od imienia pacjentki
z tym nietypowym guzem, Henrietty Lacks.

Urodzona na farmie tytoniowej w Wirginii,

mieszkała w Baltimore
z mężem i piątką dzieci.

Zmarła na agresywnego raka szyjki macicy

kilka miesięcy po pobraniu
komórek rakowych,

o których losie nic nie wiedziała.

Co jest takiego wyjątkowego
w komórkach Henrietty Lacks,

że potrafią przeżyć,
gdy inne linie umierają?

Krótko mówiąc, do końca nie wiemy.

Normalne ludzkie komórki mają
wbudowane mechanizmy kontrolne.

Mogą dzielić się około 50 razy,
zanim ulegną autodestrukcji

w procesie zwanym apoptozą.

To uniemożliwia szerzenie się
błędów genetycznych,

powstających po kolejnych podziałach.

Komórki rakowe ignorują te sygnały,
dzieląc się w nieskończoność

i wypierając normalne komórki.

Większość linii komórek w końcu umiera,
zwłaszcza poza ludzkim organizmem,

ale nie dzieje się tak z komórkami HeLa,
czego nie umiemy nadal wyjaśnić.

Kiedy dr Gey zorientował się,

że ma pierwszą linię
nieśmiertelnych komórek,

wysłał próbki do laboratoriów
na całym świecie.

Wkrótce ruszyła pierwsza
produkcja ludzkich komórek

dając 6 bilionów komórek HeLa tygodniowo,

a naukowcy zaczęli je wykorzystywać
w etycznie problematyczny sposób,

robiąc karierę i zbijając fortuny
na komórkach Henrietty,

bez zgody, a nawet wiedzy,
jej i jej rodziny,

co wyszło na jaw dużo później.

Epidemia polio osiągnęła apogeum
we wczesnych latach 50-tych.

Wirusa z łatwością wprowadzono
do komórek HeLa, gdzie się replikował,

co umożliwiło Jonasowi Salkowi
przetestowanie szczepionki.

HeLA wykorzystuje się, badając choroby,

jak odra,

świnka,

HIV

czy Ebola.

Wiemy, że ludzkie komórki
mają 46 chromosomów,

bo naukowcy pracujący
na komórkach HeLa odkryli substancję,

dzięki której widać chromosomy.

Natomiast same komórki HeLa mają ok. 80
mocno zmutowanych chromosomów.

Komórki te sklonowano jako pierwsze.

Wysłano je w przestrzeń kosmiczną.

Telomeraza,

enzym pomagający komórkom rakowym

uniknąć zniszczenia naprawiając ich DNA,

został po raz pierwszy
odkryty w komórkach HeLa.

Ciekawym zrządzeniem losu,

to dzięki tym komórkom wiemy,
że raka szyjki macicy wywołuje wirus HPV,

na którego obecnie mamy szczepionkę.

Napędzane komórkami HeLa odkrycia
wypełniają tysiące artykułów naukowych,

których jest pewnie więcej
niż się nam wydaje.

Komórki HeLa są tak żywotne,

że mogą przemieszczać się
po prawie każdej powierzchni,

ręce pracownika laboratorium,

pyłku kurzu,

zaatakować kultury innych komórek
i rozplenić się jak chwasty.

Wiele lekarstw, patentów i odkryć
powstało dzięki Henrietcie Lacks.