Γιατί πρέπει να διαβάσετε το «Φαρενάιτ 451»;

Παρακολουθείστε ολόκληρο το μάθημα: https://ed.ted.com/lessons/why-should-you-read-fahrenheit-451-iseult-gillespie

Το μυθιστόρημα του Ρέι Μπράντμπερι φαντάζεται έναν κόσμο όπου τα βιβλία είναι απαγορευμένα και η κατοχή τους, πόσο μάλλον η ανάγνωσή τους, απαγορεύεται. Ο πρωταγωνιστής, ο Μόνταγκ, είναι ένας πυροσβέστης αρμόδιος για την καταστροφή των βιβλίων. Το βιβλίο θέτει το ερώτημα: πώς μπορεί κάποιος να διατηρήσει τις σκέψεις του σε μια κοινωνία όπου η ελεύθερη βούληση, η έκφραση και η περιέργεια απαγορεύονται;

Μάθημα από την Ισόλτ Γκιλέσπι, σκηνοθετημένο από τον Άντον Μπόγκαντι.

«Ήταν ευχάριστο να καις.

Υπήρχε μια μοναδική ευχαρίστηση
όταν έβλεπες πράγματα

να παραδίδονται στις φλόγες,
να καίγονται και να αλλάζουν».

Το «Φαρενάιτ 451» ξεκινάει
με μια φωτιά - και σύντομα

μαθαίνουμε τι καίγεται.

Το μυθιστόρημα του Ρέι Μπράντμπερι
φαντάζεται έναν κόσμο

όπου τα βιβλία είναι απαγορευμένα
από όλους τους τομείς της ζωής

και η κατοχή τους, πόσο μάλλον
η ανάγνωσή τους, απαγορεύεται.

Ο πρωταγωνιστής, ο Μόνταγκ,
είναι ένας πυροσβέστης

αρμόδιος για την καταστροφή των βιβλίων.

Αλλά καθώς η απόλαυση του
μετατρέπεται σε αμφισβήτηση,

το βιβλίο θέτει κρίσιμα ερωτήματα

σχετικά με το πώς μπορεί κάποιος
να διατηρήσει τις σκέψεις του

σε μια κοινωνία όπου η ελεύθερη βούληση,
η έκφραση και η περιέργεια απαγορεύονται.

Στον κόσμο του Μόνταγκ, τα μέσα ενημέρωσης
έχουν μονοπώλιο στην πληροφόρηση,

εξαλείφοντας σχεδόν κάθε ικανότητα
για ελεύθερη σκέψη.

Στο μετρό, διαφημίσεις
κατακλύζουν τους επιβάτες.

Στο σπίτι, η γυναίκα του Μόνταγκ,
η Μίλντρετ, ακούει ραδιόφωνο όλη τη μέρα,

και σε τρεις από τους τοίχους
στο σαλόνι της υπάρχουν οθόνες.

Στη δουλειά, η μυρωδιά της κηροζίνης
κατακλύζει τους συναδέλφους του Μόνταγκ,

οι οποίοι καπνίζουν
και περνούν την ώρα τους

βάζοντας το μηχανικό λαγωνικό τους
να κυνηγάει αρουραίους.

Όταν σημαίνει συναγερμός, ανεβαίνουν
σε οχήματα στο σχήμα σαλαμάνδρας,

μερικές φορές για να πυρπολήσουν
συθέμελα βιβλιοθήκες.

Αλλά, καθώς ο Μόνταγκ καίει βιβλία
σαν «μαύρες πεταλούδες» κάθε μέρα,

το μυαλό του συχνά βρίσκεται στα
λαθραία βιβλία που κρύβει στο σπίτι του.

Σταδιακά, αρχίζει να αμφισβητεί
την ιδεολογική βάση της δουλειάς του.

Ο Μόνταγκ συνειδητοποιεί
ότι πάντα ένιωθε αβεβαιότητα

άλλα ότι του έλειπαν περιγραφικές έννοιες

για να εκφράσει τις σκέψεις του
σε μια κοινωνία

όπου ακόμα και η άρθρωση της φράσης
«μια φορά και ένα καιρό»

έχει ολέθριες συνέπειες.

Το «Φαρενάιτ 451» παρουσιάζει
έναν κόσμο όπου κυριαρχούν

η παρακολούθηση, η ρομποτική
και η εικονική πραγματικότητα -

ένα όραμα εξαιρετικά προφητικό,

που όμως ανταποκρινόταν
στους προβληματισμούς του καιρού του.

Το μυθιστόρημα εκδόθηκε το 1953,
στο αποκορύφωμα του Ψυχρού Πολέμου.

Η εποχή καλλιεργούσε ένα γενικευμένο
κλίμα παράνοιας και φόβου

ανά τις ΗΠΑ, την πατρίδα του Μπράντμπερι,

ένα κλίμα που ενισχυόταν

λόγω του ελέγχου των πληροφοριών
και των στυγνών ερευνών της κυβέρνησης.

Συγκεκριμένα, αυτό το «κυνήγι μαγισσών»

στοχοποιούσε καλλιτέχνες και συγγραφείς

που ήταν ύποπτοι
για κομμουνιστικές δραστηριότητες.

Ο Μπράντμπερι θορυβήθηκε από
αυτή τη λήψη περιοριστικών μέτρων.

Πίστευε ότι δημιουργούσε ένα αρνητικό
προηγούμενο για περαιτέρω λογοκρισία

και θυμήθηκε την καταστροφή
της βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας

και το κάψιμο βιβλίων
από τα φασιστικά καθεστώτα.

Διερεύνησε αυτές τις ανατριχιαστικές
ομοιότητες στο «Φαρενάιτ 451»,

του οποίου ο τίτλος αναφέρεται
στη θερμοκρασία που καίγεται το χαρτί.

Αν και η ακρίβεια της θερμοκρασίας
έχει αμφισβητηθεί,

δεν κλονίζει τη θέση που κατέχει το βιβλίο

ως ένα αριστούργημα
της δυστοπικής μυθοπλασίας.

Η δυστοπική μυθοπλασία ως είδος

εστιάζει σε ανησυχητικά
χαρακτηριστικά του κόσμου μας

και παρουσιάζοντάς τα στην ακραία μορφή
τους, φαντάζεται τις επιπτώσεις τους.

Σε πολλές δυστοπικές ιστορίες,

η κυβέρνηση θέτει περιορισμούς
σε απρόθυμους πολίτες.

Όμως στο «Φαρενάιτ 451»,

ο Μόνταγκ μαθαίνει
ότι ήταν η απάθεια των πολιτών

που ενίσχυσε το παρόν καθεστώς.

Η κυβέρνηση εκμεταλλεύτηκε
τη διάσπαση της προσοχής

και την επιθυμία για παθητική διασκέδαση,
εξαλείφοντας την ανταλλαγή ιδεών.

Καθώς ο πολιτισμός συρρικνώνεται,
η φαντασία και η έκφραση ακολουθούν.

Ακόμα και η ομιλία των ανθρώπων
μοιάζει ακατανόητη,

όπως όταν το αφεντικό
του Μόνταγκ, ο λοχαγός Μπίτι,

περιγράφει την ταχύτητα διάδοσης
της μαζικής κουλτούρας:

«Επιτάχυνε την ταινία, Μόνταγκ, γρήγορα.

Κλικ; Στιγμιότυπο; Κοίτα,
Μάτι, Τώρα, Άλλαξε, Εδώ,

Εκεί, Γρήγορα, Προχώρα, Πάνω, Κάτω,
Μέσα, Έξω, Γιατί, Πώς, Ποιος, Τι, Πού, ε;

Μπαμ! Χτύπημα! Χαστούκι! Μπουμ! Αφομοίωσε-
αφομοιώνει,αφομοίωσε,αφομοίωσε-αφομοιώνει.

Πολιτική; Μία στήλη,
δύο προτάσεις, μια επικεφαλίδα!

Και ξαφνικά όλα εξαφανίζονται!»

Σε αυτό τον άγονο κόσμο, ο Μόνταγκ
μαθαίνει πόσο δύσκολο είναι να αντισταθεί

όταν δεν υπάρχει κανενα έρεισμα.

Συνολικά το «Φαρενάιτ 451» είναι
ένα πορτραίτο της ελεύθερης σκέψης

στο χείλος της εξαφάνισης

και μια αλληγορία
για μια κοινωνία συνυπεύθυνη

στην εξάλειψη της ελεύθερης σκέψης.