< Return to Video

Hoe suiker je hersenen beïnvloedt - Nicole Avena

  • 0:07 - 0:09
    Stel je eens warme koekjes voor,
  • 0:09 - 0:11
    krokante repen,
  • 0:11 - 0:12
    zachte cakejes,
  • 0:12 - 0:15
    hoorntjes gevuld met ijs.
  • 0:15 - 0:17
    Krijg je al water in je mond?
  • 0:17 - 0:18
    Nog een toetje?
  • 0:18 - 0:19
    Waarom?
  • 0:19 - 0:20
    Wat gebeurt er in je hersenen,
  • 0:20 - 0:24
    waardoor je eten met suiker
    niet kan laten staan?
  • 0:24 - 0:24
    Suiker is de naam
  • 0:24 - 0:27
    voor een bepaald soort moleculen,
  • 0:27 - 0:28
    genaamd koolhydraten.
  • 0:28 - 0:31
    Het zit in allerlei soorten
    eten en drinken.
  • 0:31 - 0:34
    Kijk maar eens op het etiket
    als je iets koopt.
  • 0:34 - 0:35
    Glucose,
  • 0:35 - 0:36
    fructose,
  • 0:36 - 0:37
    sucrose,
  • 0:37 - 0:37
    maltose,
  • 0:37 - 0:38
    lactose,
  • 0:38 - 0:39
    dextrose,
  • 0:39 - 0:40
    en zetmeel,
  • 0:40 - 0:41
    zijn allemaal vormen van suiker.
  • 0:41 - 0:44
    Ook glucose-fructosestroop,
  • 0:44 - 0:44
    vruchtensap,
  • 0:44 - 0:45
    ruwe suiker,
  • 0:45 - 0:47
    en honing.
  • 0:47 - 0:49
    Suiker is niet alleen snoep en toetjes.
  • 0:49 - 0:51
    Het zit ook in tomatensaus,
  • 0:51 - 0:52
    yoghurt,
  • 0:52 - 0:53
    gedroogd fruit,
  • 0:53 - 0:54
    water met een smaakje,
  • 0:54 - 0:56
    of müslirepen.
  • 0:56 - 0:57
    Omdat overal suiker in zit,
  • 0:57 - 0:58
    moet je begrijpen
  • 0:58 - 1:00
    wat het met je hersenen doet.
  • 1:00 - 1:02
    Wat gebeurt er als suiker je tong raakt?
  • 1:02 - 1:04
    En als je wat eet,
  • 1:04 - 1:05
    dat je meer wilt?
  • 1:05 - 1:07
    Neem een hap graan.
  • 1:07 - 1:08
    De suikers erin
  • 1:08 - 1:11
    activeren de receptoren
    voor zoete smaak,
  • 1:11 - 1:13
    onderdeel van de smaakpapillen
    op je tong.
  • 1:13 - 1:16
    Deze receptoren sturen een seintje
    naar de hersenstam,
  • 1:16 - 1:17
    en daar vandaan vertakt het
  • 1:17 - 1:19
    naar plekken in de frontale hersenen,
  • 1:19 - 1:22
    waaronder de cerebrale cortex.
  • 1:22 - 1:24
    Verschillende delen van de hersenschors
  • 1:24 - 1:26
    verwerken verschillende basissmaken:
  • 1:26 - 1:26
    bitter,
  • 1:26 - 1:27
    zout,
  • 1:27 - 1:28
    umami,
  • 1:28 - 1:30
    en, in ons geval, zoet.
  • 1:30 - 1:31
    Hier vandaan activeert het signaal
  • 1:31 - 1:33
    het beloningssysteem
    van je hersenen.
  • 1:33 - 1:35
    Dit beloningssysteem is een serie
  • 1:35 - 1:37
    electrische en chemische paden
  • 1:37 - 1:40
    tussen verschillende plekken in de hersenen.
  • 1:40 - 1:41
    Het is een ingewikkeld netwerk,
  • 1:41 - 1:44
    maar het helpt bij de vraag:
  • 1:44 - 1:46
    moet ik dat nog een keer doen?
  • 1:46 - 1:47
    Het warme gevoel dat je krijgt
  • 1:47 - 1:50
    als je oma's chocolade-cake proeft?
  • 1:50 - 1:51
    Het beloningssysteem zegt je:
  • 1:51 - 1:53
    "Mmm, ja!"
  • 1:53 - 1:55
    Het wordt niet alleen door eten geactiveerd.
  • 1:55 - 1:56
    Sociale omgang,
  • 1:56 - 1:57
    seksueel gedrag,
  • 1:57 - 1:57
    en drugs
  • 1:57 - 1:59
    zijn een paar voorbeelden
  • 1:59 - 2:00
    van dingen en ervaringen
  • 2:00 - 2:03
    die eveneens
    het beloningssysteem activeren.
  • 2:03 - 2:05
    Maar dat systeem té veel activeren
  • 2:05 - 2:08
    start een heleboel vervelende dingen op:
  • 2:08 - 2:09
    controleverlies,
  • 2:09 - 2:10
    hunkeren,
  • 2:10 - 2:13
    en het verhogen van suikertolerantie.
  • 2:13 - 2:15
    We gaan terug
    naar onze hap met graan.
  • 2:15 - 2:17
    Het gaat naar je maag,
  • 2:17 - 2:19
    en uiteindelijk naar je darmen.
  • 2:19 - 2:20
    En raad eens?
  • 2:20 - 2:22
    Daar zitten ook suiker-receptoren in.
  • 2:22 - 2:23
    Het zijn geen smaakpapillen,
  • 2:23 - 2:25
    maar ze zenden wel signalen uit
  • 2:25 - 2:27
    die je hersenen zeggen
    dat je vol zit.
  • 2:27 - 2:29
    Of dat je meer insuline
    moet aanmaken
  • 2:29 - 2:31
    om de extra suiker te verwerken.
  • 2:31 - 2:34
    De grootste stroom
    in je beloningssysteem
  • 2:34 - 2:35
    is dopamine,
  • 2:35 - 2:37
    een belangrijk stofje of neuro-transmitter.
  • 2:37 - 2:40
    Er zitten veel dopamine-receptoren
    in de hersenen,
  • 2:40 - 2:42
    maar ze zijn niet gelijk verdeeld.
  • 2:42 - 2:45
    Op sommige plekken
    zitten veel receptoren bij elkaar,
  • 2:45 - 2:46
    en deze dopamine-hotspots,
  • 2:46 - 2:48
    zijn deel van het beloningssysteem.
  • 2:48 - 2:50
    Verslavende dingen als alcohol,
  • 2:50 - 2:50
    nicotine,
  • 2:50 - 2:51
    of heroïne
  • 2:51 - 2:53
    sturen dopamine in de war,
  • 2:53 - 2:56
    wat ertoe lijdt dat sommigen
    dat gevoel blijven zoeken.
  • 2:56 - 2:59
    Oftewel, het is verslavend.
  • 2:59 - 3:01
    Suiker zorgt ook dat
    dopamine wordt aangemaakt,
  • 3:01 - 3:03
    maar niet zo erg als bij drugs.
  • 3:03 - 3:06
    En suiker zit zelden in
    dopamine-opwekkend eten.
  • 3:06 - 3:09
    Broccoli geeft dat effect niet,
  • 3:09 - 3:10
    wat waarschijnlijk verklaart
  • 3:10 - 3:13
    waarom kinderen niet graag
    groente eten.
  • 3:13 - 3:14
    Over gezond eten gesproken:
  • 3:14 - 3:16
    stel dat je honger hebt
  • 3:16 - 3:18
    en gebalanceerd wilt eten.
  • 3:18 - 3:20
    Dan piekt het dopamine-niveau
  • 3:20 - 3:21
    op de hotspots
    van je beloningssysteem.
  • 3:21 - 3:25
    Maar als je dat
    dagen achter elkaar doet,
  • 3:25 - 3:27
    zal die dopamine steeds minder pieken,
  • 3:27 - 3:29
    totdat het helemaal stopt.
  • 3:29 - 3:31
    Want als het om eten gaat,
  • 3:31 - 3:33
    gaan je hersenen meer letten
  • 3:33 - 3:35
    op nieuwe of andere smaken.
  • 3:35 - 3:36
    Waarom?
  • 3:36 - 3:37
    Twee redenen:
  • 3:37 - 3:39
    Eén: om op bedorven voedsel te letten.
  • 3:39 - 3:42
    Twee: hoe meer variëteit
  • 3:42 - 3:43
    in het eten,
  • 3:43 - 3:46
    hoe beter we
    alle voedingsstoffen binnenkrijgen.
  • 3:46 - 3:47
    Om die variëteit te houden,
  • 3:47 - 3:50
    moeten we nieuw eten
    kunnen herkennen,
  • 3:50 - 3:51
    en belangrijker,
  • 3:51 - 3:54
    we moeten nieuw eten
    willen blijven eten.
  • 3:54 - 3:56
    Daarom zwakt het dopamine-niveau af,
  • 3:56 - 3:57
    als een soort eten saai wordt.
  • 3:57 - 3:59
    Terug naar de maaltijd:
  • 3:59 - 4:00
    Wat gebeurt er als je in plaats van
  • 4:00 - 4:02
    een gezonde maaltijd,
  • 4:02 - 4:04
    suikerrijk gaat eten?
  • 4:04 - 4:06
    Als je zelden suiker eet,
  • 4:06 - 4:07
    of niet veel tegelijk eet,
  • 4:07 - 4:10
    is het effect gelijk
    aan gebalanceerd eten.
  • 4:10 - 4:11
    Maar als je te veel eet,
  • 4:11 - 4:14
    zal de dopamine-reactie niet afvlakken.
  • 4:14 - 4:15
    Veel suiker eten
  • 4:15 - 4:18
    zal dus steeds als beloning voelen.
  • 4:18 - 4:21
    Zo werkt suiker een beetje als drugs.
  • 4:21 - 4:23
    Dat is een reden waarom
    mensen verslaafd blijven
  • 4:23 - 4:25
    aan suikerrijk eten.
  • 4:25 - 4:27
    Denk even terug
    aan al die soorten suiker.
  • 4:27 - 4:29
    Elke soort is uniek,
  • 4:29 - 4:31
    maar elke keer dat je suiker neemt,
  • 4:31 - 4:33
    start een domino-effect op in de hersenen,
  • 4:33 - 4:35
    die dat beloningsgevoel geeft.
  • 4:35 - 4:37
    Te veel, te vaak,
  • 4:37 - 4:39
    en de boel gaat in de war.
  • 4:39 - 4:41
    Dus, ja, te veel suiker eten
  • 4:41 - 4:43
    werkt verslavend op de hersenen,
  • 4:43 - 4:46
    maar af en toe een plak cake
    kan geen kwaad.
Title:
Hoe suiker je hersenen beïnvloedt - Nicole Avena
Speaker:
Nicole Avena
Description:

Volledige les: http://ed.ted.com/lessons/how-sugar-affects-the-brain-nicole-avena

Als je iets eet dat vol suiker zit, merken je smaakpapillen, je darmen en je hersenen dat. Je beloningssysteem wordt geactiveerd net zoals bij verslavende stoffen als alcohol en nicotine -- een overdaad aan suiker zorgt ervoor dat het dopamine-niveau piekt en dat je steeds meer wilt. Nicole Avena legt uit waarom je zoete lekkernijen slechts met mate moet eten.

Les door Nicole Avena, animatie door STK Films.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:03
Michelle Mehrtens edited Dutch subtitles for How sugar affects the brain
TED Translators admin edited Dutch subtitles for How sugar affects the brain
Christel Foncke edited Dutch subtitles for How sugar affects the brain
Christel Foncke edited Dutch subtitles for How sugar affects the brain
Christel Foncke approved Dutch subtitles for How sugar affects the brain
Christel Foncke accepted Dutch subtitles for How sugar affects the brain
Christel Foncke edited Dutch subtitles for How sugar affects the brain
Dick Stada edited Dutch subtitles for How sugar affects the brain
Show all

Dutch subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.