1
00:00:06,825 --> 00:00:09,101
Stel je eens warme koekjes voor,

2
00:00:09,101 --> 00:00:10,513
krokante repen,

3
00:00:10,513 --> 00:00:12,076
zachte cakejes,

4
00:00:12,076 --> 00:00:14,693
hoorntjes gevuld met ijs.

5
00:00:14,693 --> 00:00:16,550
Krijg je al water in je mond?

6
00:00:16,550 --> 00:00:17,538
Nog een toetje?

7
00:00:17,538 --> 00:00:18,843
Waarom?

8
00:00:18,843 --> 00:00:19,924
Wat gebeurt er in je hersenen,

9
00:00:19,924 --> 00:00:23,700
waardoor je eten met suiker
niet kan laten staan?

10
00:00:23,700 --> 00:00:24,421
Suiker is de naam

11
00:00:24,421 --> 00:00:26,549
voor een bepaald soort moleculen,

12
00:00:26,549 --> 00:00:28,427
genaamd koolhydraten.

13
00:00:28,427 --> 00:00:31,278
Het zit in allerlei soorten
eten en drinken.

14
00:00:31,278 --> 00:00:34,212
Kijk maar eens op het etiket
als je iets koopt.

15
00:00:34,212 --> 00:00:34,913
Glucose,

16
00:00:34,913 --> 00:00:35,695
fructose,

17
00:00:35,695 --> 00:00:36,627
sucrose,

18
00:00:36,627 --> 00:00:37,495
maltose,

19
00:00:37,495 --> 00:00:38,295
lactose,

20
00:00:38,295 --> 00:00:38,969
dextrose,

21
00:00:38,969 --> 00:00:39,681
en zetmeel,

22
00:00:39,681 --> 00:00:41,445
zijn allemaal vormen van suiker.

23
00:00:41,445 --> 00:00:43,525
Ook glucose-fructosestroop,

24
00:00:43,525 --> 00:00:44,309
vruchtensap,

25
00:00:44,309 --> 00:00:45,294
ruwe suiker,

26
00:00:45,294 --> 00:00:46,521
en honing.

27
00:00:46,521 --> 00:00:49,073
Suiker is niet alleen snoep en toetjes.

28
00:00:49,073 --> 00:00:51,188
Het zit ook in tomatensaus,

29
00:00:51,188 --> 00:00:51,846
yoghurt,

30
00:00:51,846 --> 00:00:52,777
gedroogd fruit,

31
00:00:52,777 --> 00:00:53,856
water met een smaakje,

32
00:00:53,856 --> 00:00:55,510
of müslirepen.

33
00:00:55,510 --> 00:00:56,603
Omdat overal suiker in zit,

34
00:00:56,603 --> 00:00:58,026
moet je begrijpen

35
00:00:58,026 --> 00:00:59,906
wat het met je hersenen doet.

36
00:00:59,906 --> 00:01:02,275
Wat gebeurt er als suiker je tong raakt?

37
00:01:02,275 --> 00:01:03,528
En als je wat eet,

38
00:01:03,528 --> 00:01:05,480
dat je meer wilt?

39
00:01:05,480 --> 00:01:07,025
Neem een hap graan.

40
00:01:07,025 --> 00:01:08,276
De suikers erin

41
00:01:08,276 --> 00:01:10,528
activeren de receptoren
voor zoete smaak,

42
00:01:10,528 --> 00:01:12,770
onderdeel van de smaakpapillen
op je tong.

43
00:01:12,770 --> 00:01:15,771
Deze receptoren sturen een seintje
naar de hersenstam,

44
00:01:15,771 --> 00:01:17,375
en daar vandaan vertakt het

45
00:01:17,375 --> 00:01:19,261
naar plekken in de frontale hersenen,

46
00:01:19,261 --> 00:01:21,813
waaronder de cerebrale cortex.

47
00:01:21,813 --> 00:01:23,964
Verschillende delen van de hersenschors

48
00:01:23,964 --> 00:01:25,864
verwerken verschillende basissmaken:

49
00:01:25,864 --> 00:01:26,399
bitter,

50
00:01:26,399 --> 00:01:26,985
zout,

51
00:01:26,985 --> 00:01:27,711
umami,

52
00:01:27,711 --> 00:01:29,823
en, in ons geval, zoet.

53
00:01:29,823 --> 00:01:31,328
Hier vandaan activeert het signaal

54
00:01:31,328 --> 00:01:33,440
het beloningssysteem
van je hersenen.

55
00:01:33,440 --> 00:01:34,909
Dit beloningssysteem is een serie

56
00:01:34,909 --> 00:01:37,125
electrische en chemische paden

57
00:01:37,125 --> 00:01:39,749
tussen verschillende plekken in de hersenen.

58
00:01:39,749 --> 00:01:40,873
Het is een ingewikkeld netwerk,

59
00:01:40,873 --> 00:01:44,171
maar het helpt bij de vraag:

60
00:01:44,171 --> 00:01:45,877
moet ik dat nog een keer doen?

61
00:01:45,877 --> 00:01:47,413
Het warme gevoel dat je krijgt

62
00:01:47,413 --> 00:01:49,501
als je oma's chocolade-cake proeft?

63
00:01:49,501 --> 00:01:51,295
Het beloningssysteem zegt je:

64
00:01:51,295 --> 00:01:52,753
"Mmm, ja!"

65
00:01:52,753 --> 00:01:55,090
Het wordt niet alleen door eten geactiveerd.

66
00:01:55,090 --> 00:01:55,935
Sociale omgang,

67
00:01:55,935 --> 00:01:56,795
seksueel gedrag,

68
00:01:56,795 --> 00:01:57,469
en drugs

69
00:01:57,469 --> 00:01:58,931
zijn een paar voorbeelden

70
00:01:58,931 --> 00:02:00,346
van dingen en ervaringen

71
00:02:00,346 --> 00:02:02,959
die eveneens
het beloningssysteem activeren.

72
00:02:02,959 --> 00:02:05,145
Maar dat systeem té veel activeren

73
00:02:05,145 --> 00:02:08,435
start een heleboel vervelende dingen op:

74
00:02:08,435 --> 00:02:09,268
controleverlies,

75
00:02:09,268 --> 00:02:10,199
hunkeren,

76
00:02:10,199 --> 00:02:12,711
en het verhogen van suikertolerantie.

77
00:02:12,711 --> 00:02:14,963
We gaan terug
naar onze hap met graan.

78
00:02:14,963 --> 00:02:17,069
Het gaat naar je maag,

79
00:02:17,069 --> 00:02:18,912
en uiteindelijk naar je darmen.

80
00:02:18,912 --> 00:02:19,949
En raad eens?

81
00:02:19,949 --> 00:02:22,260
Daar zitten ook suiker-receptoren in.

82
00:02:22,260 --> 00:02:23,355
Het zijn geen smaakpapillen,

83
00:02:23,355 --> 00:02:24,755
maar ze zenden wel signalen uit

84
00:02:24,755 --> 00:02:26,587
die je hersenen zeggen
dat je vol zit.

85
00:02:26,587 --> 00:02:28,709
Of dat je meer insuline
moet aanmaken

86
00:02:28,709 --> 00:02:31,003
om de extra suiker te verwerken.

87
00:02:31,003 --> 00:02:33,538
De grootste stroom
in je beloningssysteem

88
00:02:33,538 --> 00:02:34,563
is dopamine,

89
00:02:34,563 --> 00:02:37,153
een belangrijk stofje of neuro-transmitter.

90
00:02:37,153 --> 00:02:39,684
Er zitten veel dopamine-receptoren
in de hersenen,

91
00:02:39,684 --> 00:02:41,840
maar ze zijn niet gelijk verdeeld.

92
00:02:41,840 --> 00:02:44,648
Op sommige plekken
zitten veel receptoren bij elkaar,

93
00:02:44,648 --> 00:02:46,312
en deze dopamine-hotspots,

94
00:02:46,312 --> 00:02:48,481
zijn deel van het beloningssysteem.

95
00:02:48,481 --> 00:02:49,767
Verslavende dingen als alcohol,

96
00:02:49,767 --> 00:02:50,436
nicotine,

97
00:02:50,436 --> 00:02:51,361
of heroïne

98
00:02:51,361 --> 00:02:53,366
sturen dopamine in de war,

99
00:02:53,366 --> 00:02:56,449
wat ertoe lijdt dat sommigen
dat gevoel blijven zoeken.

100
00:02:56,449 --> 00:02:58,645
Oftewel, het is verslavend.

101
00:02:58,645 --> 00:03:01,071
Suiker zorgt ook dat
dopamine wordt aangemaakt,

102
00:03:01,071 --> 00:03:03,238
maar niet zo erg als bij drugs.

103
00:03:03,238 --> 00:03:06,400
En suiker zit zelden in
dopamine-opwekkend eten.

104
00:03:06,400 --> 00:03:08,652
Broccoli geeft dat effect niet,

105
00:03:08,652 --> 00:03:09,738
wat waarschijnlijk verklaart

106
00:03:09,738 --> 00:03:12,837
waarom kinderen niet graag
groente eten.

107
00:03:12,837 --> 00:03:14,416
Over gezond eten gesproken:

108
00:03:14,416 --> 00:03:15,620
stel dat je honger hebt

109
00:03:15,620 --> 00:03:17,597
en gebalanceerd wilt eten.

110
00:03:17,597 --> 00:03:19,683
Dan piekt het dopamine-niveau

111
00:03:19,683 --> 00:03:21,349
op de hotspots
van je beloningssysteem.

112
00:03:21,349 --> 00:03:24,730
Maar als je dat
dagen achter elkaar doet,

113
00:03:24,730 --> 00:03:27,063
zal die dopamine steeds minder pieken,

114
00:03:27,063 --> 00:03:28,998
totdat het helemaal stopt.

115
00:03:28,998 --> 00:03:30,643
Want als het om eten gaat,

116
00:03:30,643 --> 00:03:33,077
gaan je hersenen meer letten

117
00:03:33,077 --> 00:03:34,955
op nieuwe of andere smaken.

118
00:03:34,955 --> 00:03:35,900
Waarom?

119
00:03:35,900 --> 00:03:37,070
Twee redenen:

120
00:03:37,070 --> 00:03:39,444
Eén: om op bedorven voedsel te letten.

121
00:03:39,444 --> 00:03:41,731
Twee: hoe meer variëteit

122
00:03:41,731 --> 00:03:42,753
in het eten,

123
00:03:42,753 --> 00:03:45,876
hoe beter we
alle voedingsstoffen binnenkrijgen.

124
00:03:45,876 --> 00:03:47,251
Om die variëteit te houden,

125
00:03:47,251 --> 00:03:49,663
moeten we nieuw eten
kunnen herkennen,

126
00:03:49,663 --> 00:03:50,839
en belangrijker,

127
00:03:50,839 --> 00:03:53,544
we moeten nieuw eten
willen blijven eten.

128
00:03:53,544 --> 00:03:55,505
Daarom zwakt het dopamine-niveau af,

129
00:03:55,505 --> 00:03:57,367
als een soort eten saai wordt.

130
00:03:57,367 --> 00:03:58,966
Terug naar de maaltijd:

131
00:03:58,966 --> 00:04:00,423
Wat gebeurt er als je in plaats van

132
00:04:00,423 --> 00:04:02,092
een gezonde maaltijd,

133
00:04:02,092 --> 00:04:04,307
suikerrijk gaat eten?

134
00:04:04,307 --> 00:04:05,840
Als je zelden suiker eet,

135
00:04:05,840 --> 00:04:07,339
of niet veel tegelijk eet,

136
00:04:07,339 --> 00:04:09,973
is het effect gelijk
aan gebalanceerd eten.

137
00:04:09,973 --> 00:04:11,174
Maar als je te veel eet,

138
00:04:11,174 --> 00:04:13,726
zal de dopamine-reactie niet afvlakken.

139
00:04:13,726 --> 00:04:15,273
Veel suiker eten

140
00:04:15,273 --> 00:04:17,745
zal dus steeds als beloning voelen.

141
00:04:17,745 --> 00:04:21,153
Zo werkt suiker een beetje als drugs.

142
00:04:21,153 --> 00:04:22,933
Dat is een reden waarom
mensen verslaafd blijven

143
00:04:22,933 --> 00:04:24,621
aan suikerrijk eten.

144
00:04:24,621 --> 00:04:27,267
Denk even terug
aan al die soorten suiker.

145
00:04:27,267 --> 00:04:28,740
Elke soort is uniek,

146
00:04:28,740 --> 00:04:30,928
maar elke keer dat je suiker neemt,

147
00:04:30,928 --> 00:04:33,382
start een domino-effect op in de hersenen,

148
00:04:33,382 --> 00:04:35,289
die dat beloningsgevoel geeft.

149
00:04:35,289 --> 00:04:36,544
Te veel, te vaak,

150
00:04:36,544 --> 00:04:38,720
en de boel gaat in de war.

151
00:04:38,720 --> 00:04:40,922
Dus, ja, te veel suiker eten

152
00:04:40,922 --> 00:04:42,975
werkt verslavend op de hersenen,

153
00:04:42,975 --> 00:04:46,178
maar af en toe een plak cake
kan geen kwaad.