Απλά σχέδια που σώζουν ζωές.

Ο καπνός από φωτιές κατά το μαγείρεμα στο σπίτι σκοτώνει περισσότερα από 2 εκατομμύρια παιδιά κάθε χρόνο στον αναπτυσσόμενο κόσμο. Η μηχανικός του ΜΙΤ Έιμι Σμιθ περιγράφει μία εντυπωσιακή αλλά απλή λύση: ένα εργαλείο για τη μετατροπή των γεωργικών απορριμάτων σε άκαπνο κάρβουνο.

Από τη σκοπιά των εφευρέσεων,

θα ήθελα να σας πω μία ιστορία
για ένα από τα αγαπημένα μου σχέδια.

Νομίζω είναι ένα από τα πιο
ενδιαφέροντα με τα οποία ασχολούμαι,

αλλά νομίζω ότι είναι και το πιο απλό.

Είναι ένα σχέδιο που μπορεί να προκαλέσει
μεγάλο αντίκτυπο σε όλο τον κόσμο.

Αντιμετωπίζει ένα από τα μεγαλύτερα
προβλήματα υγείας του πλανήτη,

τη σημαντικότερη αιτία θανάτου
παιδιών κάτω των πέντε ετών,

που είναι...; Μολυσμένα νερά.
Διάρροια. Κακή διατροφή.

Όχι, είναι η εισπνοή καπνού από φωτιές
που προκαλούνται από το μαγείρεμα --

οξείες ασθένειες του αναπνευστικού
που προκαλούνται από αυτό. Το πιστεύετε;

Το βρίσκω σοκαριστικό και κάπως απεχθές.

Δεν μπορούμε να φτιάξουμε καύσιμα
για το μαγείρεμα που να είναι πιο καθαρά;

Δεν μπορούμε να φτιάξουμε
καλύτερες ηλεκτρικές κουζίνες;

Πώς είναι δυνατόν να οδηγεί σε πάνω
από δύο εκατομμύρια θανάτους κάθε χρόνο;

Ξέρω ότι ο Μπιλ Τζόυ σας μίλησε

για τα θαύματα των νανοσωλήνων άνθρακα.

Έτσι, εγώ θα σας μιλήσω

για τα θαύματα των μακροσωλήνων άνθρακα,
δηλαδή το κάρβουνο.

Αυτή είναι μία φωτογραφία της αγροτικής
Αϊτής. Είναι πλέον κατά 98% αποψιλωμένη.

Θα δείτε τέτοια τοπία παντού στο νησί.

Αυτό οδηγεί σε κάθε είδους
περιβαλλοντικά προβλήματα

και προβλήματα που επηρεάζουν
τους ανθρώπους όλης της χώρας.

Δύο χρόνια πριν, είχε γίνει
μια καταστροφική πλημμύρα

που προκάλεσε χιλιάδες θανάτους

και που αποδίδεται άμεσα στο γεγονός

ότι δεν υπάρχουν δέντρα στους λόφους
για να κατακρατήσουν το χώμα.

Έτσι το νερό της βροχής κατεβαίνει
στα ποτάμια, προκαλώντας πλημμύρες.

Τώρα, ένας από τους λόγους που υπάρχουν
τόσο λίγα δέντρα είναι αυτός:

οι κάτοικοι πρέπει να μαγειρέψουν,
οπότε κόβουν ξύλα

για να φτιάξουν κάρβουνο
και να το χρησιμοποιήσουν.

Δεν είναι ότι οι κάτοικοι αγνοούν
την περιβαλλοντική καταστροφή.

Το γνωρίζουν πολύ καλά,
αλλά δεν έχουν άλλη επιλογή.

Ορυκτά καύσιμα δεν είναι διαθέσιμα

και η ηλιακή ενέργεια δεν μαγειρεύει
όπως θέλουν αυτοί το φαγητό τους.

Και καταλήγουν σε αυτή τη λύση.

Θα δείτε οικογένειες σαν κι αυτή που
πάνε στο δάσος για να βρουν ένα δέντρο,

να το κόψουν και να φτιάξουν κάρβουνο.

Έτσι, δεν αποτελεί έκπληξη
που γίνονται προσπάθειες

εύρεσης εναλλακτικών
καυσίμων για μαγείρεμα.

Περίπου πριν από τέσσερα χρόνια,
πήγα με μια ομάδα φοιτητών στην Αϊτή

και συνεργαστήκαμε με εθελοντές
των Ειρηνευτικών Σωμάτων.

Ένας από τους εθελοντές

κατασκεύασε μία συσκευή στο χωριό όπου δούλευε.

Και η ιδέα του ήταν ότι μπορούσες να πάρεις πεταμένα χαρτιά,

να τα συμπιέσεις και να φτιάξεις "τούβλα" καυσίμου.

Αλλά η συσκευή αυτή ήταν πολύ αργή.

Έτσι, οι φοιτητές μηχανικής δούλεψαν πάνω σε αυτήν

και με μερικές πολύ απλές αλλαγές,

μπόρεσαν να τριπλασιάσουν την απόδοση της συσκευής αυτής.

Φαντάζεστε πόσο ενθουσιασμένοι ήταν με αυτό.

Πήραν τα "τούβλα" αυτά πίσω στο ΜΙΤ για να τα μελετήσουν.

Και διαπίστωσαν ότι δεν καίγονταν.

Αυτό τους αποθάρρυνε κάπως.

Και μάλιστα, αν κοιτάξετε εδώ ακριβώς,

θα δείτε ότι λέει "Ειρηνευτικά Σώματα ΗΠΑ".

Όπως αποδείχθηκε, δεν υπήρχαν απορρίματα χαρτιού στο χωριό αυτό.

Και ενώ αποτελούσε καλή χρήση των κυβερνητικών εγγράφων

που έφερνε ο εθελοντής αυτός μαζί του στο χωριό,

η απόσταση ήταν 800 χιλιόμετρα.

Έτσι σκεφτήκαμε ότι θα μπορούσε να υπάρχει κάποιος καλύτερος τρόπος

για την εύρεση ενός εναλλακτικού καυσίμου για μαγείρεμα.

Αυτό που θέλαμε ήταν να φτιάξουμε ένα καύσιμο

που υπήρχε σε αφθονία στη γύρω περιοχή.

Βλέπετε τέτοια κτίρια σε όλη την Αϊτή. Είναι μύλοι ζάχαρης μικρής κλίμακας.

Και αυτό που απομένει

αφού βγάλεις το χυμό από τα ζαχαροκάλαμα ονομάζεται βαγάσση.

Δεν έχει καμία χρήση. Καμία θρεπτική αξία.

Άρα δεν μπορεί να γίνει τροφή για τα ζώα.

Απλά επιστοιβάζεται δίπλα στο μύλο ζάχαρης μέχρι να την κάψουν.

Αυτό που θέλαμε ήταν να βρούμε έναν τρόπο

να πάρουμε αυτά τα απορρίματα και να τα μετατρέψουμε σε καύσιμο

με το οποίο οι κάτοικοι θα μπορούσαν να μαγειρεύουν,

κάτι σαν το κάρβουνο.

Έτσι, τα επόμενα δύο χρόνια, οι φοιτητές και εγώ αναπτύξαμε μία διαδικασία.

Παίρνουμε τη βαγάσση, καθώς και ένα πολύ απλό καμίνι

που μπορούμε να φτιάξουμε από ένα βαρέλι πετρελαίου πενηνταπέντε γαλονιών.

Αφού βάλουμε φωτιά στη βαγάσση, σφραγίζουμε το καμίνι

για να εμποδίσουμε την είσοδο του οξυγόνου σε αυτό

και παίρνουμε τελικά αυτό το ανθρακοποιημένο υλικό.

Ωστόσο, αυτό δεν μπορεί να καεί, είναι πολύ ψιλό

και καίγεται πολύ γρήγορα, οπότε δεν είναι χρήσιμο για μαγείρεμα.

Έπρεπε επομένως να βρούμε έναν τρόπο να φτιάξουμε "τούβλα" από αυτό.

Ένας από τους φοιτητές μου ήταν από τη Γκάνα

και θυμήθηκε ένα φαγητό που έκανε η μητέρα του που λεγόταν κοκόντε,

που είναι μία πολύ κολλώδης σούπα από ρίζα κασάβα.

Ψάχνοντας, διαπιστώσαμε ότι

η κασάβα φύεται στην Αϊτή και ότι την ονομάζουν μανιόκα.

Μάλιστα, φύεται σε όλο τον κόσμο --

γιούκα, ταπιόκα, μανιόκα, κασάβα, είναι το ίδιο πράγμα --

μία ρίζα πλούσια σε άμυλο.

Και μπορείς να φτιάξεις μία πολύ πηχτή, κολλώδη σούπα από αυτήν,

που μπορείς να χρησιμοποιήσεις για να κολλήσεις μεταξύ τους τα "τούβλα" κάρβουνου.

Αυτό και κάναμε. Πήγαμε στην Αϊτή.

Αυτοί είναι οι απόφοιτοι του πρώτου Ecole de Chabon,

ή Ινστιτούτου Κάρβουνου (CIT). Και αυτά --

(Γέλιο)

-- πράγματι. Είμαι καθηγήτρια και στο ΜΙΤ και στο CIT.

Και αυτά είναι τα "τούβλα" που φτιάξαμε.

Τώρα θα σας πάω σε μια άλλη ήπειρο.
Αυτή είναι η Ινδία

και αυτό είναι το πιο διαδεδομένο
καύσιμο για μαγείρεμα εκεί: κοπριά από αγελάδες.

Και περισσότερο από την Αϊτή,
η κοπριά δημιουργεί φωτιές με πολύ καπνό

και μπορείτε να καταλάβετε
τα θέματα υγείας που προκαλούνται

από τη χρήση κοπριάς και βιομάζας
ως καύσιμο για μαγείρεμα.

Τα παιδιά και οι γυναίκες εμφανίζουν τα περισσότερα προβλήματα από αυτές τις φωτιές,

γιατί αυτοί είναι που βρίσκονται
γύρω από τις φωτιές μαγειρέματος.

Έτσι θέλαμε να δούμε
αν μπορούμε να εισάγουμε

την τεχνολογίας δημιουργίας κάρβουνου εκεί.

Δυστυχώς, δεν είχαν ζαχαροκάλαμα,

ούτε κασάβα, αλλά αυτό δεν μας εμπόδισε.

Αυτό που κάναμε ήταν να βρούμε τις τοπικές διαθέσιμες πηγές βιομάζας.

Βρήκαμε λοιπόν ότι υπήρχαν καλάμια από σιτάρι και ρύζι στην περιοχή.

Και ως συνδετική ύλη μπορούσαμε

να χρησιμοποιήσουμε μικροποσότητες κοπριάς

που έτσι κι αλλιώς
χρησιμοποιούσαν ως καύσιμο.

Κάναμε παράλληλα πειράματα,
και μπορείτε να δείτε εδώ

τα τούβλα κάρβουνου, και εδώ την κοπριά.

Διαπιστώνουμε λοιπόν ότι γίνεται
πολύ πιο καθαρή καύση αυτού του καυσίμου.

Μάλιστα, ζεσταίνει
το νερό πολύ πιο γρήγορα.

Χαρήκαμε ιδιαίτερα.

Αλλά κάτι που ανακαλύψαμε

κάνοντας παράλληλα πειράματα
και συγκρίσεις με κάρβουνο από ξύλο

ήταν ότι δεν είχε μεγάλη διάρκεια καύσης.
Και τα τούβλα θρυμματίζονταν κάπως

και χάναμε ενέργεια καθώς διαλύονταν
την ώρα του μαγειρέματος.

Έτσι θελήσαμε να βρούμε έναν τρόπο
να κάνουμε ένα πιο συμπαγές τούβλο

που να μπορεί να ανταγωνιστεί
το ξυλοκάρβουνο στις αγορές της Αϊτής.

Γυρίσαμε στο ΜΙΤ, πήραμε τη συσκευή Instron

και ερευνήσαμε
τι είδους δυνάμεις χρειάζονται

για να συμπιεστεί
ένα τούβλο σε τέτοιο βαθμό

ώστε να έχουμε αυξημένη απόδοση.

Ταυτόχρονα, είχαμε φοιτητές στο εργαστήριο
που το ερευνούσαν αυτό,

είχαμε συνεργάτες στην Αϊτή
προσπαθώντας να αναπτύξουν τη διαδικασία,

να τη βελτιώσουν και να την κάνουν
πιο προσβάσιμη στα χωριά εκεί.

Μετά από λίγο καιρό,

δημιουργήσαμε μια πρέσσα χαμηλού κόστους
ου επιτρέπει την παραγωγή κάρβουνου

που καίει περισσότερο και είναι
πιο καθαρό από το ξυλοκάρβουνο.

Είμαστε πλέον σε μία φάση όπου
έχουμε ένα προϊόν πολύ καλύτερο

από αυτό που υπάρχει στην αγορά της Αϊτής

που είναι ένα υπέροχο μέρος να βρίσκεσαι.

Μόνο στην Αϊτή, περίπου 30 εκατομμύρια
δέντρα κόβονται κάθε χρόνο.

Αν αυτή η διαδικασία εφαρμοστεί,

ένα μεγάλο ποσοστό δέντρων θα σωθεί.

Επιπλέον, τα έσοδα που παράγονται από το κάρβουνο αυτό είναι 260 εκατομμύρια δολάρια.

Ένα τεράστιο ποσό για τη χώρα της Αϊτής --

με πληθυσμό οκτώ εκατομμύρια

και μέσο εισόδημα κάτω των 400 δολαρίων.

Γι' αυτό λοιπόν προχωρούμε με αυτό το σχέδιο.

Και κάτι που είναι πολύ ενδιαφέρον

από έναν φίλο στο Πανεπιστήμιο Μπέρκλεϊ
που ειδικεύεται στην ανάλυση κινδύνου.

Έλεγξε το βαθμό των προβλημάτων
υγείας που προκύπτουν

από την καύση ξύλου αντί του κάρβουνου αυτού.

Και βρήκε ότι παγκοσμίως,

μπορούν να αποφευχθούν ένα εκατομμύριο
θάνατοι από την αντικατάσταση του ξύλου με κάρβουνο

ως καύσιμο για μαγείρεμα. Εντυπωσιακό.

Αλλά μέχρι τώρα, δεν υπήρχαν τρόποι να
γίνει κάτι τέτοιο χωρίς να κόψουμε δέντρα.

Πλέον έχουμε τον τρόπο

που χρησιμοποιεί γεωργικά απορρίματα για την παραγωγή καυσίμου για μαγείρεμα.

Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα πράγματα, όμως,

είναι κάτι που προέκυψε από το ταξίδι μου
στην Γκάνα μόλις τον προηγούμενο μήνα.

Και νομίζω ότι είναι κάτι απίστευτο

και είναι μία ακόμη πιο εύκολη τεχνολογία
από αυτό που μόλις είδατε,

αν μπορείτε να φανταστείτε
κάτι τέτοιο. Λοιπόν.

Τι είναι αυτό; Η δημιουργία κάρβουνου
από το στέλεχος του καλαμποκιού.

Η ομορφιά του βρίσκεται στο
ότι δεν χρειάζεται να φτιάξουμε τούβλα,

είναι ήδη έτοιμο. Αυτή είναι η πρότασή μου
σαν τον υπολογιστή των 100 δολαρίων.

Μάλιστα, όπως ο Νικ, έφερα δείγματα.

(Γέλια)

Περάστε τα ο ένας στον άλλο.

Είναι πλήρως λειτουργικά,
ελεγμένα, έτοιμα προς χρήση.

Και νομίζω, ένα από τα σημαντικά
πράγματα της τεχνολογίας αυτής

είναι ότι η μεταφορά της είναι πανεύκολη.

Σε σύγκριση με το κάρβουνο
από ζαχαροκάλαμα,

όπου πρέπει να διδάξουμε τους ανθρώπους
πώς να φτιάξουν τα τούβλα

μαζί με το επιπλέον βήμα μαγειρέματος
του συνδετικού υλικού,

αυτό είναι ήδη στη μορφή τούβλου.

Αυτό είναι το πιο εντυπωσιακό πράγμα
στη ζωή μου τώρα,

αν και αυτό είναι
ένα λυπηρό σχόλιο για τη ζωή μου.

(Γέλια)

Αλλά μόλις το δείτε,
όπως εσείς εδώ μπροστά,

ναι, ωραία. Τελοσπάντων --

(Γέλια)

-- αυτό είναι. Και νομίζω
ότι είναι ένα τέλειο παράδειγμα

για αυτό που μιλούσε ο Ρόμπερτ Ράιτ για
εκείνα τα θέματα μη μηδενικού αθροίσματος.

Όχι μόνο έχεις πλεονεκτήματα στην υγεία,

έχεις και περιβαλλοντικά πλεονεκτήματα.

Αλλά αυτή είναι μία
από τις άκρως σπάνιες περιπτώσεις

όπου έχεις και οικονομικά πλεονεκτήματα.

Οι άνθρωποι μπορούν να φτιάξουν
το δικό τους καύσιμο από απορρίματα.

Μπορούν να έχουν εισόδημα από αυτό.

Μπορούν να γλυτώσουν τα λεφτά
που θα ξόδευαν για κάρβουνο,

και μπορούν να παράγουν επιπλέον
για να το πουλήσουν στην αγορά

σε ανθρώπους που δεν το παράγουν.

Είναι πολύ σπάνιο να μην υπάρχουν συμβιβασμοί

μεταξύ υγείας και οικονομίας, ή περιβάλλοντος και οικονομίας.

Αυτό είναι ένα σχέδιο που βρίσκω πολύ ενδιαφέρον

και ανυπομονώ να δω πού θα μας οδηγήσει.

Άρα, όταν μιλάμε, τώρα, για το μέλλον που θα δημιουργήσουμε,

ένα από τα πράγματα που θεωρώ απαραίτητο

είναι μία ξεκάθαρη οπτική
του κόσμου στον οποίο ζούμε.

Δεν εννοώ πραγματικά
τον κόσμο όπου ζούμε εμείς.

Εννοώ τον κόσμο όπου οι γυναίκες
περνούν δύο με τρεις ώρες καθημερινά

αλέθοντας σιτάρι
για να φάει η οικογένειά τους.

Εννοώ τον κόσμο όπου ο όρος
«προηγμένο οικοδομικό υλικό»

σημαίνει τσιμεντένια κεραμίδια
φτιαγμένα στο χέρι,

και όπου, όταν δουλεύεις δέκα ώρες τη μέρα,

συνεχίζεις να αμείβεσαι με 60 δολάρια το μήνα.

Εννοώ τον κόσμο όπου γυναίκες και παιδιά
κουβαλούν νερό για 40 δις ώρες τον χρόνο.

Αυτό ισούται με το εργατικό δυναμικό
της Πολιτείας της Καλιφόρνιας

αν δουλεύει με πλήρη απασχόληση
για ένα χρόνο κουβαλώντας μόνο νερό.

Είναι ένας τόπος όπου, για παράδειγμα,
αν ήμασταν στην Ινδία,

μόνο οι τρεις από εμάς στην αίθουσα
αυτή θα είχαν αυτοκίνητο.

Αν εδώ ήταν το Αφγανιστάν,

μόνο ένα άτομο στην αίθουσα
θα ήξερε πώς να μπαίνει στο διαδίκτυο.

Αν ήταν η Ζάμπια,
300 από εσάς θα ήταν αγρότες,

100 από εσάς θα είχαν AIDS ή HIV.

Και περισσότεροι από τους μισούς θα ζούσαν
με λιγότερο από ένα δολάριο τη μέρα.

Αυτά είναι τα θέματα για τα οποία πρέπει να βρούμε λύσεις.

Αυτά είναι τα θέματα στα οποία πρέπει να εκπαιδευτούν οι μηχανικοί μας,

οι σχεδιαστές μας, οι επιχειρηματίες μας, αυτά πρέπει να επιλύσουν.

Αυτές είναι οι λύσεις που πρέπει να βρούμε.

Έχω μερικά θέματα που πιστεύω ότι είναι πολύ σημαντικό να επιλύσουμε.

Ένα από αυτά είναι
η δημιουργία τεχνολογιών

για την προώθηση της μικρο-οικονομίας
και της μικρο-επιχειρηματικότητας,

έτσι ώστε όσοι ζουν κάτω από το όριο της
φτώχειας να να ανέβουν πάνω από αυτό --

και αυτό δεν μπορούν να το κάνουν

χρησιμοποιώντας τον παραδοσιακό τρόπο
καλαθοποιίας, εκτροφής πουλερικών, κλπ.

Υπάρχουν νέες τεχνολογίες και νέα προϊόντα

που μπορούν να φτιάξουν σε μικρή κλίμακα.

Πιστεύω ότι πρέπει να φτιάξουμε
τεχνολογίες ώστε οι φτωχοί αγρότες

να δώσουν αξία στις σοδειές τους.

Και πρέπει να ξανασκεφτούμε
τις στρατηγικές ανάπτυξης που έχουμε,

ώστε να μην προωθούμε
εκπαιδευτικές εκστρατείες

για να σταματήσουν να είναι αγρότες,

αλλά να σταματήσουν να είναι φτωχοί αγρότες.

Και πρέπει να σκεφτούμε πώς
μπορεί αυτό να γίνει αποδοτικά.

Πρέπει να δουλέψουμε με τους ανθρώπους
σε αυτές τις κοινότητες

να τους δώσουμε τις πρώτες ύλες
και τα εργαλεία που χρειάζονται

για να λύσουν μόνοι τα προβλήματά τους.
Αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος.

Δεν πρέπει να το κάνουμε απ' έξω.

Έτσι, πρέπει να δημιουργήσουμε το μέλλον
αυτό, και πρέπει να ξεκινήσουμε τώρα.

Ευχαριστώ.

(Χειροκρότημα)

Κρις Άντερσον: Πες μας --
περιμένοντας για κάποια ερώτηση --

πες μας για ένα από τα άλλα πράγματα
με τα οποία ασχολείσαι.

Έιμι Σμιθ: Ασχολούμαστε επίσης

με την εύρεση τρόπων να κάνουμε
έλεγχο ποιότητας νερών με χαμηλό κόστος,

έτσι ώστε οι κοινότητες να συντηρούν
το δικό τους σύστημα παροχής νερού,

να γνωρίζουν πότε δουλεύει,
πότε να το προσέξουν, κλπ.

Ερευνούμε επίσης συστήματα καθαρισμού
του νερού με μικρό κόστος.

Ένα από τα πολύ ενδιαφέροντα πράγματα
είναι η απολύμανση νερού μέσω του ήλιου

και η βελτίωση της ικανότητάς μας
να το κάνουμε αυτό.

ΚΑ: Ποιο εμπόδιο μπορεί να δυσκολέψει
τη διάδοση αυτών των πραγμάτων;

Χρειάζεστε επιχειρηματίες ή χρηματοδότες,

ή να το πω αλλιώς, τι χρειάζεστε
για να διαδοθεί αυτό που έχετε;

ΕΣ: Ναι, νομίζω ότι χρειάζεται μεγάλος
αριθμός ανθρώπων που θα το προωθήσουν.

Είναι δύσκολο: είναι
μια κατακερματισμένη αγορά

που έχει καταναλωτές χωρίς εισόδημα.

Άρα, δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν
τα ίδια μοντέλα με των ΗΠΑ

για να προωθηθούν αυτά τα πράγματα.

Και το προσωπικό μας
είναι πολύ μικρό, είμαι εγώ.

(Γέλιο)

Επομένως, κάνω ό,τι μπορώ με τους φοιτητές.

Έχουμε 30 φοιτητές κάθε χρόνο
να βγαίνουν στο πεδίο

και προσπαθούν να το εφαρμόσουν
και να το προωθήσουν.

Το άλλο είναι ότι πρέπει να κάνεις
πράγματα με μεγάλο χρονικό ορίζοντα,

δηλαδή -- δεν μπορείς να περιμένεις
να γίνει κάτι σε ένα ή δύο χρόνια.

Πρέπει να βλέπεις πέντε
ή δέκα χρόνια μπροστά.

Αλλά νομίζω, έχοντάς το ως όραμα,
μπορούμε να προχωρήσουμε.