Dlaczego błyszczące szklane wieże nie są dobre dla miast
-
0:01 - 0:03Wyobraźcie sobie: wchodzicie tu,
-
0:03 - 0:08a wszyscy na sali wyglądają tak samo,
-
0:08 - 0:10bez wieku, bez rasy,
-
0:10 - 0:11anonimowo atrakcyjni.
-
0:12 - 0:14Życie wewnętrzne osoby siedzącej obok,
-
0:14 - 0:16nawet najbardziej niezwykłe,
-
0:16 - 0:18pozostałoby zagadką,
-
0:18 - 0:21bo widzielibyście tylko twarze bez wyrazu.
-
0:23 - 0:27Taka upiorna transformacja
powoli opanowuje miasta, -
0:28 - 0:30tyle że dotyczy budynków, a nie ludzi.
-
0:31 - 0:37Miasta pełne są chropowatości i cienia,
-
0:37 - 0:39różnej faktury i koloru.
-
0:39 - 0:44Nadal można znaleźć płaszczyzny
o indywidualnym charakterze -
0:45 - 0:47w budynkach mieszkalnych Rygi,
-
0:48 - 0:49Jemenu,
-
0:51 - 0:52budynkach komunalnych Wiednia,
-
0:53 - 0:55w wioskach Hopi w Arizonie,
-
0:55 - 0:57kamienicach Nowego Jorku,
-
0:58 - 0:59drewnianych domach San Franciso.
-
1:00 - 1:02To nie pałace ani katedry,
-
1:02 - 1:04tylko zwykłe budynki mieszkalne,
-
1:04 - 1:06wyrażające zwyczajny splendor miasta.
-
1:07 - 1:11Dzieje się tak, bo potrzeba schronienia
-
1:11 - 1:14wiąże się z ludzkim pragnieniem piękna.
-
1:17 - 1:20Szorstkie powierzchnie tworzą miasto,
które można dotknąć, -
1:21 - 1:22ulice, które można odczytać,
-
1:22 - 1:25wodząc palcem po cegłach i kamieniu.
-
1:26 - 1:27Coraz trudniej to zrobić,
-
1:28 - 1:30bo miasta stają się gładkie.
-
1:32 - 1:34W nowych centrach wyrastają wieże
-
1:34 - 1:36niemal bez wyjątku z betonu i stali,
-
1:36 - 1:37a pokryte szkłem.
-
1:39 - 1:42Porównajmy widnokrąg na całym świecie.
-
1:42 - 1:43Houston,
-
1:44 - 1:45Guangzhou,
-
1:45 - 1:47Frankfurt,
-
1:47 - 1:51ta sama armia błyszczących robotów
-
1:51 - 1:52maszeruje po widnokręgu.
-
1:54 - 1:56Pomyście tylko, ile tracimy,
-
1:56 - 2:00gdy architekci nie wykorzystują
całej gamy dostępnego budulca. -
2:01 - 2:05Odrzucając granit, wapień, piaskowiec,
-
2:05 - 2:07drewno, miedź, terakotę, cegłę,
-
2:07 - 2:08plecionkę i gips,
-
2:09 - 2:11upraszczamy architekturę
-
2:11 - 2:13oraz zubożamy miasta.
-
2:14 - 2:18To jakby sprowadzić kuchnie całego świata
-
2:18 - 2:20do posiłków na pokładzie samolotu.
-
2:20 - 2:21(Śmiech)
-
2:21 - 2:22Kurczak czy makaron?
-
2:23 - 2:25Co gorsza,
-
2:26 - 2:29zespoły szklanych wież, jak ten w Moskwie,
-
2:29 - 2:34pokazują wzgardę
dla społecznego aspektu życia w mieście. -
2:34 - 2:39Budynki mają wzbogacić
właścicieli i wynajmujących, -
2:39 - 2:42ale niekoniecznie życie nas, całej reszty,
-
2:42 - 2:46która chodzi w przestrzeni
między budynkami, -
2:46 - 2:48oczekując, że nie musi za to płacić.
-
2:50 - 2:52Lśniące wieże to gatunek inwazyjny,
-
2:53 - 2:56który dławi nasze miasta
i zabija publiczną przestrzeń. -
2:57 - 3:01Postrzegamy fasadę jak makijaż,
-
3:01 - 3:05warstwę dekoracyjną kładzioną
na ukończonym budynku. -
3:05 - 3:08Jednak fakt, że fasada jest płytka,
-
3:08 - 3:10nie oznacza, że nie jest również głęboka.
-
3:10 - 3:11Dam przykład,
-
3:12 - 3:15jak płaszczyzny miasta
wpływają na styl życia. -
3:15 - 3:18Kiedy byłem w Salamance w Hiszpanii,
-
3:18 - 3:20ciągnęło mnie do Plaza Mayor,
-
3:20 - 3:22o różnych porach dnia.
-
3:22 - 3:25Wczesnym rankiem światło słoneczne
przeczesuje fasady, -
3:25 - 3:27wyostrzając cienie,
-
3:27 - 3:30a w nocy lampy uliczne rozdzielają budynki
-
3:30 - 3:32na setki osobnych części,
-
3:33 - 3:35balkonów, okien i arkad,
-
3:35 - 3:38z których każda to odrębny zakątek
działań wizualnych. -
3:39 - 3:41Te szczegóły, głębia i czar
-
3:43 - 3:45przemieniają plac w coś na kształt teatru,
-
3:47 - 3:50Plac staje się sceną,
gdzie spotykają się pokolenia. -
3:50 - 3:54Nastolatki rozsiadają się na kamieniach,
-
3:54 - 3:56seniorzy monopolizują ławki,
-
3:56 - 4:00a realne życie wygląda jak scena z opery.
-
4:00 - 4:02Salamanka podnosi kurtynę.
-
4:04 - 4:08Mówię o zewnętrzu budynków,
-
4:09 - 4:12a nie ich formie, funkcji czy strukturze,
-
4:13 - 4:16ale nawet te płaszczyzny
nadają naszemu życiu kształt, -
4:17 - 4:20bo budynki
stwarzają wokół siebie przestrzeń, -
4:20 - 4:23a przestrzeń albo przyciąga ludzi,
-
4:23 - 4:25albo ich odpycha.
-
4:25 - 4:29Różnica często wiąże się
z jakością tego zewnętrza. -
4:29 - 4:33Współczesnym odpowiednikiem
Plaza Mayor w Salamance -
4:33 - 4:35jest Place de la Défense w Paryżu,
-
4:36 - 4:39smagana wiatrem, otoczona szklanymi
ścianami otwarta przestrzeń, -
4:40 - 4:41przez którą pracownicy biur pędzą
-
4:41 - 4:44ze stacji metra do swoich dziupli,
-
4:44 - 4:46poza tym spędzając tam jak najmniej czasu.
-
4:48 - 4:51Na początku lat 80.
architekt Philip Johnson -
4:51 - 4:55spróbował w Pittsburghu
odtworzyć pełen wdzięku europejski plac. -
4:56 - 4:57Oto kompleks PPG Place,
-
4:57 - 5:02pół akra otwartej przestrzeni
otoczonej biurowcami -
5:02 - 5:04z lustrzanego szkła.
-
5:04 - 5:07Architekt ozdobił budynki
elementami metalowymi, wykuszami -
5:07 - 5:09i gotyckimi wieżyczkami,
-
5:09 - 5:11zdobiącymi panoramę miasta.
-
5:12 - 5:13Ale na dole
-
5:15 - 5:18czujesz się jak w czarnej klatce ze szkła.
-
5:18 - 5:20Wiadomo, w lecie
-
5:20 - 5:22dzieciaki biegają przez fontannę,
-
5:22 - 5:24a w zimie jest ślizgawka,
-
5:24 - 5:28ale brakuje nieformalnej atmosfery
przyjemnego miejsca spotkań, -
5:28 - 5:32gdzie można pobyć i pogadać.
-
5:35 - 5:39Sukces lub porażka przestrzeni publicznej
wynika z wielu powodów. -
5:39 - 5:41Architektura to tylko jeden,
-
5:41 - 5:43ale ważny powód.
-
5:44 - 5:45Niektóre nowe place,
-
5:45 - 5:48jak Federation Square w Melbourne
-
5:49 - 5:51lub Superkilen w Kopenhadze,
-
5:52 - 5:55cieszą się powodzeniem,
bo łączą stare i nowe, -
5:55 - 5:57szorstkie i gładkie,
-
5:57 - 5:59kolory neutralne i jaskrawe,
-
5:59 - 6:03i nie polegają przesadnie na szkle.
-
6:04 - 6:07Nie jestem przeciwnikiem szkła.
-
6:08 - 6:11To starożytny i uniwersalny materiał,
-
6:12 - 6:16łatwy w produkcji, transporcie,
-
6:16 - 6:18instalacji i wymianie,
-
6:18 - 6:19do tego czysty.
-
6:20 - 6:22Może mieć różną postać,
od ogromnych, przezroczystych tafli -
6:22 - 6:25po półprzezroczyste cegły.
-
6:25 - 6:27Nowa powłoka sprawia, że zmienia nastrój
-
6:28 - 6:29w zmiennym świetle.
-
6:30 - 6:33W miastach tak drogich jak Nowy Jork,
szkło ma magiczną moc -
6:33 - 6:37pomnażania wartości nieruchomości,
dając widoki, -
6:37 - 6:40jedyny artykuł, jaki pozwala deweloperom
-
6:40 - 6:42usprawiedliwić nieziemskie ceny.
-
6:44 - 6:46W połowie XIX wieku,
-
6:46 - 6:49wraz z budową Kryształowego Palacu
w Londynie, -
6:49 - 6:53szkło wskoczyło na szczyt listy tworzyw,
które są kwintesencją nowoczesności. -
6:54 - 6:56Do połowy XX wieku
-
6:56 - 6:59zdominowało śródmieścia wielu miast USA,
-
7:00 - 7:03głównie dzięki spektakularnym biurowcom,
-
7:03 - 7:07jak Lever House na Manhattanie,
projektu Skidmore'a, Owingsa i Merrilla. -
7:08 - 7:10Technologia doszła do punktu,
-
7:10 - 7:13gdy architekci mogli projektować budowle
tak przezroczyste, -
7:13 - 7:15że praktycznie znikały.
-
7:16 - 7:18Przy okazji,
-
7:18 - 7:22szkło stało się domyślnym budulcem
miasta wysokich budynków, -
7:23 - 7:25i jest ku temu ważna przyczyna.
-
7:25 - 7:29Gdy ludność skupia się w miastach,
-
7:30 - 7:34ci co mają mniej szczęścia
zapełniają tanie dzielnice nędzy. -
7:34 - 7:37Jednak setki milionów
potrzebują mieszkań i miejsc pracy -
7:37 - 7:39w coraz większych budynkach,
-
7:39 - 7:41więc opłaca się budowanie wież
-
7:41 - 7:44i owijanie ich w tanie,
praktyczne zasłony ścian. -
7:46 - 7:48Szkło ma jednak ograniczoną zdolność
-
7:49 - 7:50ekspresji.
-
7:51 - 7:53Oto fragment ściany otaczającej plac
-
7:53 - 7:58w prehiszpańskim mieście Mitla
w południowym Meksyku. -
7:59 - 8:00Liczące 2000 lat płaskorzeźby
-
8:00 - 8:03pokazują ważne rytualne
znaczenie tego miejsca. -
8:05 - 8:11Patrząc dziś, widzimy ciągłość historii
oraz spójność struktury -
8:11 - 8:14łączące płaskorzeźby, góry wokół
-
8:14 - 8:18i kościół zbudowany na szczycie ruin,
-
8:18 - 8:20przy użyciu splądrowanego stąd kamienia.
-
8:21 - 8:24W pobliskiej Oaxace
nawet zwykłe gipsowe budynki -
8:24 - 8:28stają się płótnem dla jaskrawych kolorów,
murali politycznych -
8:28 - 8:30i wyszukanej sztuki graficznej.
-
8:31 - 8:34To zawiły, pełen przekazu język,
-
8:34 - 8:37który epidemia szkła może unicestwić.
-
8:38 - 8:41Dobra wiadomość jest taka,
że architekci i deweloperzy -
8:41 - 8:44zaczęli odkrywać uroki struktury
-
8:44 - 8:46bez odchodzenia od nowoczesności.
-
8:46 - 8:50Niektórzy innowacyjnie używają
tradycyjnego budulca, jak cegła -
8:51 - 8:53i terakota.
-
8:54 - 8:59Inni wynajdują nowe produkty,
np. formowane tafle, jakich użył Snøhetta, -
8:59 - 9:01żeby dać Muzeum Sztuki Nowoczesnej
w San Francisco -
9:02 - 9:04fantazyjny rzeźbiarski charakter.
-
9:05 - 9:08Architekt Stefano Boeri
stworzył nawet żyjące fasady. -
9:08 - 9:12To jego Las Pionowy,
para wieżowców mieszkalnych w Mediolanie, -
9:12 - 9:14gdzie najbardziej widoczna jest zieleń.
-
9:15 - 9:20Boeri projektuje kolejną wersję
w Nanjing w Chinach. -
9:21 - 9:25Pomyście, gdyby zielone fasady
były tak wszechobecne jak szklane, -
9:25 - 9:28o ile czyściejsze
byłoby powietrze chińskich miast. -
9:29 - 9:32Jednak w większości to twory jednorazowe,
-
9:32 - 9:34projekty butikowe,
-
9:34 - 9:36niełatwe w produkcji na skalę masową.
-
9:38 - 9:39O to właśnie chodzi.
-
9:40 - 9:43Wykorzystując materiały
o lokalnym znaczeniu, -
9:43 - 9:46zapobiegamy upodobnianiu się miast.
-
9:47 - 9:50W Nowym Jorku miedż,
choć ma długą historię, -
9:50 - 9:51na przykład Statua Wolności
-
9:52 - 9:54czy zwieńczenie budynku Woolworth,
-
9:54 - 9:57wyszła z moda na długi czas,
-
9:57 - 10:02dopóki nie użyli jej architekci z SHoP
by pokryć American Copper Building, -
10:02 - 10:04parę poskręcanych wież
nad rzeką East River. -
10:05 - 10:06Nie są nawet skończone,
-
10:06 - 10:11a już widać, jak zachód słońca
oświetla metalową fasadę, -
10:11 - 10:13która z czasem zzielenieje
pod wpływem pogody. -
10:14 - 10:16Budynki są jak ludzie.
-
10:16 - 10:18Twarz odzwierciedla naszą historię.
-
10:19 - 10:21To ważna kwestia,
-
10:21 - 10:23bo kiedy szkło się starzeje,
-
10:24 - 10:25po prostu się je wymienia,
-
10:25 - 10:28a budynek wygląda tak samo jak przedtem,
-
10:28 - 10:30aż w końcu się go burzy.
-
10:30 - 10:33Niemal każdy inny materiał potrafi
-
10:33 - 10:36nasiąknąć historią i wspomnieniami,
-
10:36 - 10:40i przenieść je w teraźniejszość.
-
10:41 - 10:43Firma Ennead
-
10:43 - 10:48przykryła Muzeum Historii Naturalnej Utah
w Salt Lake City miedzią i cynkiem, -
10:48 - 10:52rudami, który wydobywają tam od 150 lat,
-
10:53 - 10:57a które kamuflują budynek
na tle wzgórz w barwie ochry, -
10:57 - 11:00więc mamy muzeum historii naturalnej,
-
11:00 - 11:02które odzwierciedla
naturalną historię rejonu. -
11:04 - 11:06Kiedy Wang Shu,
chiński laureat nagrody Pritzker Prize -
11:06 - 11:10budował muzeum historii w Ningbo,
-
11:10 - 11:13nie tylko opakował historię,
-
11:13 - 11:16ale wbudował w ściany pamięć,
-
11:16 - 11:20używając cegieł, kamieni i kamyków
-
11:20 - 11:23ocalonych ze zburzonych wiosek.
-
11:24 - 11:27Architekci mogą korzystać ze szkła
-
11:27 - 11:30w równie liryczny i innowacyjny sposób.
-
11:30 - 11:32Tu w Nowym Jorku dwa budynki,
-
11:32 - 11:34jeden autorstwa Jeana Nouvela
a drugi Franka Gehry, -
11:35 - 11:37stoją przedzielone West 19th Street,
-
11:38 - 11:41a ich ciągła gra szklanych odbić
-
11:41 - 11:42jest jak symfonia światła.
-
11:44 - 11:47Jeśli miasto zawsze wybiera szkło,
-
11:47 - 11:49kiedy się rozrasta,
-
11:49 - 11:50staje się salą luster,
-
11:51 - 11:53niepokojącą i zimną.
-
11:54 - 11:58Miasta skupiają różnorodność,
-
12:00 - 12:05są miejscem, gdzie kultura,
języki i style życia z całego świata -
12:05 - 12:06stykają się i mieszają.
-
12:07 - 12:10Zamiast zamykać tę różnorodność
-
12:11 - 12:15i inność w budynkach porażająco jednakich,
-
12:15 - 12:19potrzebujemy chitektury, która uznaje
pełną gamę możliwości miasta. -
12:20 - 12:21Dziękuję.
-
12:21 - 12:27(Brawa)
- Title:
- Dlaczego błyszczące szklane wieże nie są dobre dla miast
- Speaker:
- Justin Davidson
- Description:
-
Krytyk architektury Justin Davidson głosi, że nasze miasta podlegają upiornej transformacji. Od Houston w Teksasie po Guangzhou w Chinach przykryte szkłem lśniące wieże z betonu i stali wyrastają jak jakiś inwazyjny gatunek.
Zastanów się nad anatomią miasta, słuchając Davidsona, który tłumaczy, jak zewnętrze budynków kształtuje doświadczanie miasta, i co tracimy, kiedy architekci przestają wykorzystywać pełen zestaw materiałów budowlanych. - Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 12:39
Marta Konieczna approved Polish subtitles for Why glass towers are bad for city life -- and what we need instead | ||
Marta Konieczna accepted Polish subtitles for Why glass towers are bad for city life -- and what we need instead | ||
Marta Konieczna edited Polish subtitles for Why glass towers are bad for city life -- and what we need instead | ||
A. Konstancja Wiszniewska edited Polish subtitles for Why glass towers are bad for city life -- and what we need instead | ||
A. Konstancja Wiszniewska edited Polish subtitles for Why glass towers are bad for city life -- and what we need instead | ||
A. Konstancja Wiszniewska edited Polish subtitles for Why glass towers are bad for city life -- and what we need instead | ||
A. Konstancja Wiszniewska edited Polish subtitles for Why glass towers are bad for city life -- and what we need instead | ||
A. Konstancja Wiszniewska edited Polish subtitles for Why glass towers are bad for city life -- and what we need instead |