< Return to Video

Bệnh Alzheimer không phải do tuổi tác - chúng ta có thể chữa được

  • 0:01 - 0:03
    Vào năm 1901,
  • 0:03 - 0:06
    một phụ nữ tên Auguste được chuyển vào
    bệnh viện tâm thần ở Frankfurt.
  • 0:07 - 0:08
    Auguste bị ảo giác
  • 0:09 - 0:12
    và không nhớ được những chi tiết
    cơ bản nhất về cuộc đời mình.
  • 0:12 - 0:14
    Bác sĩ của bà lúc ấy là Alois.
  • 0:16 - 0:18
    Alois không biết làm sao giúp Auguste,
  • 0:18 - 0:22
    ngoài việc ông chăm sóc bà đến khi
    bà qua đời năm 1906.
  • 0:23 - 0:25
    Sau khi bà mất, ông đã tiến hành
    khám nghiệm tử thi
  • 0:25 - 0:28
    và phát hiện những mảng lộn xộn
    kì lạ trong não Auguste -
  • 0:29 - 0:31
    những thứ ông chưa từng thấy bao giờ.
  • 0:31 - 0:33
    Giờ đây có một sự thật còn nặng nề hơn.
  • 0:34 - 0:37
    Nếu Auguste vẫn còn sống
    cho đến ngày hôm nay,
  • 0:38 - 0:43
    chúng ta vẫn không thể giúp bà được gì
    nhiều hơn Alois đã làm 114 năm trước.
  • 0:44 - 0:48
    Bác sĩ Alois tên thật là Alois Alzheimer.
  • 0:49 - 0:51
    Và Auguste Deter là
  • 0:51 - 0:55
    bệnh nhân đầu tiên được chuẩn đoán mắc bệnh
    mà ngày nay chúng ta gọi là Alzheimer.
  • 0:56 - 0:59
    Từ năm 1901 cho đến nay,
    y học đã tiến bộ nhiều.
  • 0:59 - 1:03
    Ta khám phá ra thuốc kháng sinh và vắc-xin
    chống lại các bệnh lây nhiễm,
  • 1:03 - 1:07
    nhiều phương pháp chữa ung thư,
    thuốc chống HIV,
  • 1:07 - 1:10
    thuốc chữa bệnh tim mạch
    và nhiều bệnh khác nữa.
  • 1:11 - 1:18
    Nhưng ta vẫn chưa tìm ra được
    liệu pháp cần thiết để chữa trị Alzheimer.
  • 1:18 - 1:20
    Tôi thuộc một nhóm nhà khoa học
  • 1:20 - 1:23
    những người đang cố gắng tìm cách chữa Alzheimer
    trong hơn một thập kỉ qua.
  • 1:24 - 1:26
    Nên tôi luôn phải suy nghĩ về điều này.
  • 1:26 - 1:30
    Alzheimer hiện ảnh hưởng đến
    40 triệu người trên thế giới.
  • 1:30 - 1:36
    Đến 2050, dự đoán con số sẽ là
    150 triệu người -
  • 1:36 - 1:40
    con số này có thể bao gồm cả chúng ta.
  • 1:41 - 1:44
    Nếu bạn mong sống đến 85 tuổi hoặc hơn,
  • 1:45 - 1:50
    thì khả năng bạn mắc Alzheimer sẽ gần như
    một trong hai người.
  • 1:52 - 1:55
    Nói cách khác, bạn sẽ trải qua
    những năm vàng son
  • 1:55 - 1:57
    hoặc chịu đựng căn bệnh Alzheimer
  • 1:57 - 2:01
    hoặc chăm sóc người quen hoặc
    người thân mắc bệnh này.
  • 2:02 - 2:04
    Chỉ tính riêng ở Mỹ,
  • 2:04 - 2:09
    chi phí chăm sóc các bệnh nhân Alzheimer
    là 200 tỉ đô la mỗi năm
  • 2:10 - 2:14
    1 trong mỗi 5 đô la từ phúc lợi y tế
    chi trả cho căn bệnh Alzheimer.
  • 2:15 - 2:18
    Tính đến hôm nay,
    đây là căn bệnh tiêu hao nhất,
  • 2:18 - 2:21
    và dự đoán sẽ còn tăng gấp 5 lần
    đến năm 2050.
  • 2:21 - 2:23
    lúc thế hệ bùng nổ trẻ em (baby boom)
    già đi.
  • 2:24 - 2:27
    Có thể nó làm bạn ngạc nhiên,
    chỉ nghĩ đơn giản thôi,
  • 2:27 - 2:32
    Alzheimer là một trong những bệnh lớn nhất,
    thách thức xã hội nhất của thế hệ ta.
  • 2:33 - 2:35
    Nhưng ta chỉ làm phần rất nhỏ
    liên quan đến nó.
  • 2:36 - 2:39
    Ngày nay, là một trong top 10 lí do
    gây tử vong trên thế giới,
  • 2:40 - 2:47
    Alzheimer là bệnh duy nhất ta không thể
    phòng ngừa, cứu chữa hoặc làm chậm lại.
  • 2:48 - 2:51
    Chúng ta ít có hiểu biết khoa học về
    Alzheimer hơn các bệnh khác
  • 2:52 - 2:55
    vì ta đầu tư ít thời gian và tiền bạc hơn
    vào việc nghiên cứu.
  • 2:55 - 2:59
    Mỗi năm, chính phủ Mỹ chi gấp 10 lần
  • 2:59 - 3:02
    cho nghiên cứu ung thư so với Alzheimer
  • 3:02 - 3:05
    dù cho Alzheimer gây tổn thất nhiều hơn
  • 3:06 - 3:11
    và gây ra số người tử vong
    tương đương với ung thư.
  • 3:12 - 3:16
    Sự thiếu hụt tài nguyên bắt nguồn từ
    một nguyên do cơ bản hơn:
  • 3:16 - 3:17
    sự thiếu ý thức.
  • 3:19 - 3:22
    Điều hiện ít người biết nhưng
    nhiều người nên biết:
  • 3:23 - 3:28
    Alzheimer là một căn bệnh, và chúng ta
    vẫn có thể chữa trị được.
  • 3:28 - 3:31
    Hầu hết thời gian trong 114 năm qua,
  • 3:31 - 3:36
    mọi người, kể cả các nhà khoa học, nhầm lẫn
    giữa Alzheimer và bệnh người già.
  • 3:36 - 3:38
    Chúng ta nghĩ sự lão suy
  • 3:38 - 3:40
    là bình thường và không tránh được
    của tuổi già.
  • 3:41 - 3:43
    Nhưng chúng ta nên nhìn vào bức tranh
  • 3:43 - 3:47
    của một bộ não tuổi già khoẻ mạnh so với
    bộ não của bệnh nhân mắc bệnh Alzheimer
  • 3:47 - 3:50
    để thấy sự tổn hại từ căn bệnh này.
  • 3:51 - 3:55
    Cùng với sự mất trí nhớ nghiêm trọng
    và các khả năng khác của thần kinh,
  • 3:55 - 3:57
    sự tổn hại lên bộ não do Alzheimer gây ra
  • 3:57 - 4:02
    làm giảm đáng kể tuổi thọ
    và luôn luôn gây tai hại.
  • 4:02 - 4:06
    Hãy nhớ bác sĩ Alzheimer đã phát hiện
    những mảng lộn xộn kì lạ
  • 4:06 - 4:08
    trong não của Auguste
    một thế kỉ trước.
  • 4:08 - 4:11
    Gần một thế kỉ, chúng ta vẫn
    chưa biết gì nhiều về căn bệnh này.
  • 4:12 - 4:15
    Hiện chúng ta biết rằng chúng từ
    các phân tử protein.
  • 4:16 - 4:17
    Bạn hình dung một phân tử protein
  • 4:17 - 4:21
    như một miếng giấy thường được
    gập lại thành hình origami phức tạp.
  • 4:22 - 4:24
    Có nhiều điểm trên miếng giấy
    dính sát nhau.
  • 4:25 - 4:30
    Khi nó được gập lại hoàn chỉnh, những điểm
    dính nhau đó cuối cùng lồng vào nhau.
  • 4:30 - 4:34
    Nhưng đôi khi vẫn có nhầm lẫn xảy ra,
    và những điểm dính nhau đó lại nằm ngoài.
  • 4:34 - 4:37
    Điều này khiến cho các phân tử protein
    dính chặt nhau,
  • 4:37 - 4:41
    hình thành từng khối rồi dần dần phát triển
    thành những mảng lộn xộn kì lạ.
  • 4:42 - 4:44
    Đó là cái ta thấy trong não bộ
    của bệnh nhân bệnh Alzheimer.
  • 4:45 - 4:48
    Chúng tôi nghiên cứu tại đại học
    Cambridge trong 10 năm qua
  • 4:48 - 4:51
    cố gắng tìm hiểu "sự cố" này
    vận hành ra sao.
  • 4:52 - 4:56
    Có nhiều bước, và việc tìm xem bước nào
    để ngăn chặn "sự cố" lại phức tạp -
  • 4:57 - 4:58
    giống như việc tháo bom vậy.
  • 4:59 - 5:01
    Cắt một dây có lẽ cũng không ích gì.
  • 5:01 - 5:03
    Cắt những dây khác có lẽ
    sẽ khiến quả bom phát nổ.
  • 5:04 - 5:06
    Chúng ta phải tìm đúng bước để ngăn chặn,
  • 5:06 - 5:08
    và sau đó tạo ra một loại thuốc để đặc trị.
  • 5:09 - 5:11
    Cho tới hiện nay, hầu hết chúng ta
  • 5:11 - 5:14
    đang cắt nhiều sợi dây và hi vọng
    tìm được dây tốt nhất.
  • 5:14 - 5:16
    Hiện nay ta cùng tụ chung lại
    thành nhóm đa ngành nghề --
  • 5:16 - 5:22
    bác sĩ, sinh học, di truyền học, hóa học,
    vật lí học, kĩ sư và toán học.
  • 5:22 - 5:26
    Và cùng nhau, chúng ta vẫn đang cố gắng
    tìm bước then chốt trong suốt quá trình
  • 5:26 - 5:30
    và hiện đang thử nghiệm một loại thuốc mới
    sẽ chuyên cản lại bước này
  • 5:31 - 5:32
    và ngăn chặn được căn bệnh.
  • 5:32 - 5:35
    Tôi xin trình bày vài kết quả mới đây
    của chúng tôi.
  • 5:35 - 5:38
    Chưa ai ngoài phòng thí nghiệm
    nhìn thấy kết quả này.
  • 5:38 - 5:43
    Hãy xem những video về chuyện gì xảy ra khi
    thuốc mới này được thử trên những con sâu.
  • 5:43 - 5:44
    Đây là những con sâu khỏe mạnh,
  • 5:44 - 5:47
    và bạn có thể thấy chúng
    bò quanh bình thường.
  • 5:48 - 5:50
    Những con sâu này, mặt khác,
  • 5:50 - 5:54
    có những phân tử protein liên kết với nhau
    bên trong cơ thể -
  • 5:54 - 5:55
    giống những người bệnh Alzheimer.
  • 5:55 - 5:58
    Và bạn có thể thấy rõ ràng
    là chúng đang mắc bệnh.
  • 5:58 - 6:03
    Nhưng nếu ngay giai đoạn đầu chúng tôi
    đưa loại thuốc mới cho những con sâu này,
  • 6:03 - 6:06
    ta sẽ thấy chúng hoàn toàn khỏe mạnh
    và hưởng tuổi thọ bình thường.
  • 6:07 - 6:11
    Đây chỉ là một kết quả tích cực ban đầu,
    nhưng cuộc nghiên cứu tương tự
  • 6:11 - 6:16
    cho thấy Alzheimer là căn bệnh chúng ta có thể
    hiểu rõ và chữa trị được.
  • 6:16 - 6:19
    Sau 114 năm chờ đợi,
  • 6:19 - 6:21
    rồi cũng có hi vọng thật
    cho điều có thể đạt được
  • 6:21 - 6:23
    trong vòng 10 tới 20 năm nữa.
  • 6:24 - 6:28
    Để phát triển hi vọng đó, đánh bại căn bệnh
    tới cùng, chúng tôi cần giúp đỡ.
  • 6:29 - 6:31
    Vấn đề không ở các nhà khoa học như tôi
  • 6:31 - 6:32
    mà là ở chính bạn.
  • 6:33 - 6:36
    Chúng tôi cần bạn nâng cao ý thức
    về việc Alzheimer là một căn bệnh
  • 6:36 - 6:39
    và nếu chúng ta cố gắng,
    chúng ta có thể đánh bại nó.
  • 6:39 - 6:41
    Trong trường hợp các căn bệnh khác,
  • 6:41 - 6:44
    bệnh nhân và gia đình của họ
    đã chi tiêu cho nhiều nghiên cứu hơn
  • 6:44 - 6:47
    và gây áp lực cho chính phủ,
    nền công nghiệp dược phẩm,
  • 6:47 - 6:49
    nhiều nhà khoa học và các nhà lãnh đạo.
  • 6:49 - 6:54
    Đó là điều cần thiết để nâng cao điều trị
    cho bệnh HIV vào cuối những năm 1980.
  • 6:54 - 6:58
    Ngày nay, ta thấy rằng việc chống lại
    căn bệnh ung thư cũng tương tự như vậy.
  • 6:58 - 7:03
    Nhưng những bệnh nhân Alzheimer
    thường không thể lên tiếng cho họ.
  • 7:03 - 7:07
    Và gia đình họ, những nạn nhân ẩn danh,
    chăm sóc người thân của mình ngày đêm,
  • 7:07 - 7:10
    thường sẽ không còn sức
    để đi và ủng hộ sự thay đổi.
  • 7:11 - 7:14
    Cho nên, điều này thật sự
    phụ thuộc vào bạn.
  • 7:16 - 7:19
    Bệnh Alzheimer hầu như không phải
    là căn bệnh di truyền.
  • 7:19 - 7:21
    Mọi người khi có bộ não đều gặp nguy cơ.
  • 7:22 - 7:27
    Ngày nay, có 40 triệu bệnh nhân
    giống bà Auguste,
  • 7:27 - 7:30
    những người không thể tạo ra sự thay đổi
    họ cần cho bản thân họ.
  • 7:30 - 7:31
    Hãy giúp lên tiếng dùm họ,
  • 7:32 - 7:34
    và giúp yêu cầu sự điều trị.
  • 7:35 - 7:36
    Cảm ơn.
  • 7:37 - 7:38
    (Vỗ tay)
Title:
Bệnh Alzheimer không phải do tuổi tác - chúng ta có thể chữa được
Speaker:
Samuel Cohen
Description:

Hơn 40 triệu người trên khắp thế giới mắc bệnh Alzheimer, và con số đó dự đoán tăng quyết liệt trong vài năm tới. Nhưng không có tiến triển thực sự trong cuộc chiến chống lại căn bệnh này từ khi được nhận dạng hơn 100 năm trước. Nhà khoa học Samuel Cohen chia sẻ mấu chốt mới trong nghiên cứu về bệnh Alzheimer trong phòng thí nghiệm của mình cũng như thông điệp về hi vọng "Alzheimer là một căn bệnh," Cohen nói, "và chúng ta có thể chữa được."

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
07:53

Vietnamese subtitles

Revisions