Aldosterone and ADH | Renal system physiology | NCLEX-RN | Khan Academy

ვაპირებთ შევადაროთ ალდოსტერონი და ანტიდიურეზული ფორმონი(ვაზოპრესინი)

სანამ გავაკეთებდეთ ამას,კარგი იქნება თუ ჩვენ

ჯერ გადავხედავთ თუ როოგრ მუშაობენ ეს ორი რაღაც,იმიტომ რომ ის დაგვეხმარება

იმის გაგებაში თუ რას აკეთბენ ისინი ზუსტად.

ასე რომ თუ გვაქვს პატარა ნეფრონი აქ,პატარა მილაკი და მილაკები არის უჯრედებით მოფენილი

და ისინი აპირებენ საბოლოოდ მოიშორონ შარდი.შემდეგ მე მაქვს პატარა

სისხლძარღვი და თავს ავაცილებს მეორედ დახატვისგან,ამიტომ დავაკოპირებ და ჩავსვამ

იგივეს მარჯვენა მხარეს.

ამ მილაკში ჩვენ ვიცით მარტო ერთი მხარე,ალდოსტერონის მხარე,ჩვენ გვაქვს წყლის გამტარობა.

ეს მემბრანა,რომელიც ჰყოფს ამ ორს,ეს უჯრედების ფენა არის წყლის გამტარი.

ვაზოპრესინის მხარეს კი,ჩვენ ვიცით რომ ისინი არ არიან წყლის გამტარი.

მიზეზი რასაც ვამბობდო განსხვავებაზე არის,რადგან ვიცით რომ,მიუხედავად იმისა რომ ისინი გამოიყურებიან ერთნაირას

ესენი არიან განსხვავებული ნაწილი ნეფრონების.

გზა რითაც ალდოსტერონი მუშაობს,მთავარ რაღაცას რასაც აკეთებს არის

შთანთქავს ნატრიუმს და გამოყოფს შარდში კალიუმს.

ეს არის მთავარი საქმიანობა ალდოსტერონისა არის მიღება ნატრიუმის

და რა ხდება არის ის რომ,ნატრიუმი,რომელიც ვიცით ,რომ ვერ გადის მემბრანას.

არ შეუძლია ადვილად გადალახოს მემბრანა.

ეს არის ძალიან მნიშვნელოვანი,რადგან თუ ის ვერ გადალახავს მემბრანას

ეს ნიშნავს რომ,ის აპირებს დაეხმაროს გათანაბრებაში ოსმოსურ წნევის,რადგან ვიცით რომ

იონები,რომლებიც ვერ კვეთენ მემბრანას არიან

უდიდესი ხელშემწყობები ოსმოსური წნევის საზომისა.

ფაქტია,ეს არის ძალიან მნიშვნელოვანი,რადგან კალიუმს

შედარებით შეუძლია უმნიშვნელოდ გადალახონ მემბრანა.

ასე რომ თუ გაქვს ერთი იონი,რომელიც ვერ ლახავს მემბრანას

და იცილებ იონს,რომელსაც უმნიშვნელოდ შეუძლია გადალახოს მემბრანა,

შემდეგ შენი ოსმოსური წნევის საზომი გაიზრდება,რადგან საერთო რამ ,ვღებულობ

მეტ იონებს ,რომლებიც რჩებიან სისხლძარღვში

და რადგან ისინი გვაქვს სისხლძარღვში,შეუძლიათ მათ ხელი შეუწყონ ოსმოსურ წნევას.

წყალი მიმართულია სისხლძარღვებისკენ

ასეა ნამდვილად,თუ როგორ ალდოსტერონი ქაჩავს წყალს სისხლძარღვებში

ასე ზრდის ოსმოსურ წნევას.

შედარებით,ვაზოპრესინისა,რომელიც იყენებს წყლის არხებს

თუ წყალს არ შეუძლია გადალახოს სხვა გზით,თუ ლახავ წყლის არხების მეშვეობით

შემდეგ არ იქნება პრობლემა წყლის დაგროვებისა.

ეს არის მათ შორის განსხვავება,ერთ–ერთი მათგანი იყენებს მოლურ მასას

რომ გადაქაჩოს წყალი და ამიტომ,ყოველთვის ვამბობთ"წყალი მისდევს ნატრიუმს"

და სხვები კი იყენებენ არხებს.

მოდი გამოვაჩინოთ სივრცე.ვნახოთ,თუ ქვემოთ ჩამოვალთ სივრცეში

მინდა დავყო ორ კატეგორიად: პირველი კატეგორია არის მოცულობა

და მეორე კი მოლური მოცულობა

ვიცით რომ მოლური მოცულობა არის მარტივი წილადი.ეს არის მოლური მასა გაყოფილი მოცულობაზე.

იგივე რაღაც გავაქვს სხვა ცხრილშიც და იგივეს გავაკეთებ მისთვისაც აგრეთვე:

მოლური მოცულობა არის მოლური მასა გაყოფილი მოცულობაზე.

ვაპირებ განახოთ როგორ მუშაობს ეს ორი რაღაც და ერთი ან ორივე ,როგორ იქნება განხორციელებული ჰორმონების მეიერ

ჩვენ ვიცით როგორ მუშაობს ალდოსტერონი მოლეური მასის გამოყენებით

ის ცვლის მას და იზრდება მოლური მასა.

და როგორც შედეგი მოცულობა იქნება გაზრდილი.

საბოლოოდ,ორივეს მოლური მასა და მოცულობას აქვს მნიშვნელობა

მოდი ჩავსვათ წრეში ეს ყუთი,რადგან ვიცით რომ მოცულობა არის მნიშვნელოვანი.

რადგან მოლურ მასას და მოცულობას ორივეს აქვს მნიშვნელობა და არიან პროპორციულები ერთმანეთის.

ჩვეულებრივ არ ვფიქრობთ მოლურ მოცულობაზე ალდოსტერონის გავლენაზე,რადგან ორივე

მრიცხველი და მნიშვნელი იზრდება,თუ აქ არის დიდი რაოდენობით ალდოსტერონი

ან შემცირდება თუ არ იქნება ალდოსტერონი.

ასე რომ მოლურ მოცულობაზე ნამდვილად გავლენას არ ახდენს ალდოსტერონი.

ახლა,ვაზოპრესინი არის ოდნავ განსხვავებული.

ვაზოპრესინის შემთხვევაში მოცულობა იზრდება,ეს არის პირველი რაღაც რაც ხდება

უნდა ვთქვათ რომ გვაქვს მოცულობითი ცვლილება აქ

მაგრამ,მოლური მასის თვალსაზრისით,სინამდვილეში

არ ცვლის მოლურ მასას ვაზოპრესინთან ერთად,არა პირდაპირ.

თუ არ შეიცვლებოდა მოლური მასა და შეცვლიდი მოცულობას

შემდეგ უკვე მოლური მოცულობა შეიცვლებოდა.

თუ შეცვლი მნიშვნელს,მაგრამ არა მრიცხველს,შემდეგ უკვე როცხვები შეიცვლება.

ეს არის,რატომაც ვაზოპრესინი გავლენას ახდენს მოლურ მოცულობაზე და არ აქვს ეფექტურობა მოლურ მასაზე.

რაღაც შემაცბუნებელია,მაგრამ ვფიქრობ ნახავ მას ახლავე

არ იცვლება მრიცხველი,საერთო წილადი– კი.

დაინახავ ამ მხარეს გაზრდილ მოცულობას და

გაზრდი მოცულობას შენც ამ მხარეს.

და გაქვს შემცირებული მოლური მოცულობა.

ეს არის ამ ჰორმონების მთავარი ცვლილებები

ცოტა სივრცე მინდა და გავაგრძელებთ ამ არგუმენტაციას.

თუ აქ არის ცვლილებები,ახლა წარმოიდგინეთ სცენარი

სად გსურთ გაზარდოთ მოცულობა,მაგრამ შეინარჩუნოთ მოლური მოცულობა.

თუ გინდა მოცულობის გაზრდა,მაგრამ შეინარჩუნოთ მოლური მოცულობა.

რომელ ჰორმონს გამოიყენებთ?

რადგან,ჩვენ ვერ ვხედავთ ჰორმონს(ნახატი ზემოთაა),მოდი გამოვიყენოთ ალდოსტერონი და ვაზოპრესინი

და ჩავსვამ ზევით მიმართულ ისარს და ქვევით მიმართულ ისარს

აქ არის 2 ჰორმონი,მე მინდა მოცულობის გაზრდა

მე უეჭველად უნდა გამოვიყენო ალდოსტერონი,რადგან ის

გავლენას არ ახდენს მოლურ მოცულობაზე,მაგრამ არ გამოვიყენებ ანტიდიურეზულ ჰორმონს(ვაზოპრესინი)

დავსვამ პატარა წრეს ხაზის მეშვეობით

არ გამოვიყენებ ანტიდიურეზულ ჰორმონს,რადგან ისევ,მე მინდა მოლური მოცულობის შენარჩუნება.

არ მსურს ამ სცნეარში გამოვიყენო ანტიდიურეზულ ჰორმონი

ახლა ვთქვათ გსურს გავზარდოთ მოცულობა,უგულველბყოთ მოლური მოცულობა

ნიშნავს,ნამდვილად არ გაინტერესებს შეიცვლება თუ არა მოლური მოცულობა

და ეს იქნება,ვთქვათ გაქვს დიდი ავტოავარია

და გაქვთ სისხლდენა და ერთადერთი რაზეც

ნამდვილად ზრუნავთ არის ის რომ იზრდება

თქვენი სისხლის მოცულობა,ეს არის ერთადერთი რამ

რაც გაწუხებთ,გინდა გაზარდო მოცულობა და გააკეთო ეს რაც შეიძლება სწრაფად.

კარგი,ამ სცენარში,შენ ნამდვილად გინდა გამოიყენო

ყველაფერი რაც ხელმისაწვდომია,ალდოსტერონი და ვაზოპრესინი.

ფაქტია, მოლური მოცულობა შემცირდება ვაზოპრესინით–არ აქვს მნიშვნელობა,

რადგან,ვთქვით უგულვებელყოფა ამ სცენარში

ამის გათვალისწინებით,ვაპირებ დავაკავო ალდოსტერონი ამ ჯერად.

ალბათ მოგივა აზრად,როგორ იმუშავებს ის,ასეა?

ახლა ვთქვათ,გინდოდა შეგემცირებინა მოლური მოცულობა

უგულველყოფით მოცულობის,ახლა ნამდვილად არ ვზრუნავ იმაზე,თუ

მოცულობის ცვლილებაზე მცირედით აქ ან იქ

ამ შემთხვევაში,იგილველყოფით მოცულობის,რა გავაკეთო?

კარგი,თუ ნამდვილად არ მანიტერესებს მოცულობა და მსურს შევამცირო მოლური მოცულობა

ეს თითქოს უტვინობაა,ასეა?

ეს არის რასაც ვაზოპრესინი გააკეთებს,შეამცირებს მოლურ მოცულობას

და ნამდვილად ამ შემთხვევაში,არ მჭირდება ალდოსტერონი.

ვთქვი ჩემს ფრაზაში აქ,რომ არ მანიტერესებს მოცულობითი ცვლილება,ეს კარგია

მე გამოვიყენებ ვაზოპრესინს და დავუშვებ მოცულობის გაზრდას.

მე–4 სცენარში,ვთქვათ გინდა შეამცირო მოლური მოცულობა და შეინარჩუნო

მოცულობა,არ გინდა გაიზარდოს ან შემცირდეს.

ესეც დამაბნეველია ერთის მხრივ?რადგან შემცირებას მოლური მოცულობისა,მხოლოდ ერთი

ჰორმონი გააკეთებს ამას,ასე რომ უნდა დაიწყო

ვაზოპრესინით,მაგრამ თუ გსურს შენარჩუნება მოცულობის

იცი რომ ვაზოპრესინი გამოიწვევს მოცულობის გაზრდას

მცირედით და თუ არ გინდა გაზრდა,გინდოდა შეგენარჩუნებია მოცულობა,

უნდა შეამცირო ალდოსტერონი

მცირე კონცენტრაციით,რომ შეინარჩუნო მოცულობა.

ახლა უკვე ხედავ როგორ მუშაობს ეს ორი ჰორმინი

ერთად რომ მიიღონ სხვადასხვა შედეგი.

დამოკიდებულია,რა არის შენი მოცულობითი სტატუსი და

რა არის შენი მოლური მოცულობითი სტატუსი.

შემიძლია გადავახტე ამ ისრებს ან შემეძლო მეთქვა

მოცულობის შემცირებაზე და მოლური მოცულობის შენარჩუნებაზე

ან მოცულობის შემცირებაზე მიუხედავ მოლური მოცულობისა?

უბრალოდ ეს არის საწინააღმდეგო ამ ყველაფრის.

ნებისმიერი მოცულობა და მოლური მოცულობა დაგეხმარება

იწინასწარმეტყველო რას გააკეთებს ალდოსტერონი და ვაზოპრესინი.