Return to Video

ငလျင်တွေအတွင်းမှာ အဆောက်အဦတွေ ဘာဖြစ်လို့ ပြိုလဲကြတာလဲ? - Vicki V. May

  • 0:07 - 0:11
    ငလျင်တွေဟာ အစဉ်ပဲ ကြောက်စရာ
    ကပ်ဘေးကြီးဖြစ်ခဲ့ပါတယ်၊
  • 0:11 - 0:14
    မြို့တွေဟာ ပိုပိုကြီးလာကြကာ
    အဆောက်အဦကြီးတွေ ပြိုလဲနိုင်ကြတဲ့
  • 0:14 - 0:18
    အန္တရာယ်ဟာ ပိုပိုကြီးထွားလာနေပါတယ်။
  • 0:18 - 0:20
    အဆောက်အဦတွေ ငလျင်ထဲမှာ ပြိုလဲကြတာ
    ဘာကြောင့်လဲ၊
  • 0:20 - 0:23
    အဲဒါကို ဘယ်လိုလုပ် ဟန့်တားလို့ ရမလဲ။
  • 0:23 - 0:25
    ခင်ဗျားတို့ဟာ ကပ်ဘေးဆိုင်ရာ ရုပ်ရှင်တွေ
    တသီကြီး မြင်ခဲ့ဘူးရင်၊
  • 0:25 - 0:26
    အဆောက်အဦတွေ ပြိုလဲရခြင်းရဲ့ အကြောင်းရင်းက
  • 0:26 - 0:30
    ၎င်းတို့ရဲ့ အောက်က မြေဟာ
    ပြင်းထန်စွာ လှုပ်ခါမှုကြောင့်
  • 0:30 - 0:33
    ဒါမှမဟုတ် မြေအက်ကွဲသွားမှုကြောင့်
    ဖြစ်တာ ခန့်မှန်းနိုင်ကြမှာပါ။
  • 0:33 - 0:35
    ဒါပေမဲ့ တကယ်တမ်းတွင်ကျတော့
    အဲဒါဟာ မမှန်ကန်ပါဘူး။
  • 0:35 - 0:39
    အဆောက်အဦ အများစုတို့ဟာ
    ငလျင်ကြောင်း ပေါ်မှာ တည်ရှိကြတာ မဟုတ်ပါ၊
  • 0:39 - 0:44
    ပြီးတော့ ကမ္ဘာ့အပေါ်ယံလွှာ လှုပ်ခါမှုဟာ
    အဆောက်အဦတွေရဲ့ အခြေခံအုတ်မြစ်မှ သိပ်ကိုဝေးလို့ပါ။
  • 0:44 - 0:46
    ဒီတော့ တကယ်ြဖစ်ပျက်တာက ဘာလဲ။
  • 0:46 - 0:48
    လက်တွေ့ဘဝထဲမှာ ငလျင်ဆိုတဲ့ အရှိတရားနဲ့
  • 0:48 - 0:50
    အဆောက်အဦအပေါ် ၎င်းတို့ အကျိုးသက်ရောက်ကြပုံဟာ
  • 0:50 - 0:52
    နည်းနည်းလေး ပိုပြီးရှုပ်ထွေးပါတယ်။
  • 0:52 - 0:55
    အဲဒါကို နားလည်နိုင်ရန်အတွက်
    ဗိသုကာများ နဲ့ အင်ဂျင်နီယာများဟာ
  • 0:55 - 1:00
    ကော်လံများ နဲ့ အလင်းတန်းများလို
    လိုင်းနှစ်လိုင်းပါတဲ့ ရုပ်လုံးကြွ လိုင်းတန်းများကို
  • 1:00 - 1:05
    ဒါမှမဟုတ် လိုင်းတလိုင်းတည်းနဲ့ အဆောက်အဦရဲ့
    အလေးချိန်ကို စက်ဝိုင်းများအဖြစ် သုံးကြပါတယ်။
  • 1:05 - 1:09
    အဆောက်အဦ တခုက ငလျင်ကို တုံ့ပြန်ပုံဟာ
    ရူပဗေဒ သဘောကို အဓိကအားဖြင့် ဆောင်တာမို့လို့
  • 1:09 - 1:12
    မော်ဒယ်ကို အဲဒီလို ရိုးရှင်းစွာ
    ပုံဖေါ်လိုက်ကိုင်မှုကတောင်မှ
  • 1:12 - 1:15
    များစွာမှ အကျိုးရှိနိုင်ပါတယ်။
  • 1:15 - 1:17
    ငလျင်တွေ အတွင်းမှာ ကြုံရတဲ့
    ပြိုလဲမှု အများစုတို့ဟာ
  • 1:17 - 1:20
    ငလျင် ကိုယ်နှိုက်ကြောင့်
    ဖြစ်ပျက်ခဲ့တာ မဟုတ်ပါဘူး။
  • 1:20 - 1:23
    အဲဒါအစား၊ အဆောက်အဦ တခုရဲ့ အောက်က
    မြေ ရွေ့လားတဲ့ အခါမှာ၊
  • 1:23 - 1:26
    ၎င်းဟာ အခြေခံအုတ်မြစ်နဲ့
    အောက်ပိုင်း အလွှာများကို နေရာရွေ့စေပါတယ်၊
  • 1:26 - 1:29
    အဲဒါကြောင့် အဆောက်အအုံရဲ့ ကျန်တဲ့ အပိုင်းများဆီကို
    ရိုက်ခတ်မှုလှိုင်းများကို ပို့လွှတ်ပြီး
  • 1:29 - 1:32
    ၎င်းကို ရှေ့နောက် လှုပ်ခါစေပါတယ်။
  • 1:32 - 1:36
    အဲဒီလှုပ်ခါမှုရဲ့ အင်အားဟာ
    အကြောင်းရင်း နှစ်ခုပေါ်မှာမူတည်ပါတယ်၊:
  • 1:36 - 1:39
    အောက်ခြေမှာ စုစည်းနေတဲ့
    အဆောက်အဦရဲ့ အလေးချိန်နဲ့
  • 1:39 - 1:41
    ၎င်းရဲ့ တောင့်ခံမှု၊
  • 1:41 - 1:45
    အတိုင်းအတာ တခုအထိ ရွေ့ရှားမှု ဖြစ်စေဖို့
    လိုအပ်တဲ့ အား အပေါ်မှာ မူတည်ပါတယ်။
  • 1:45 - 1:48
    အဆောက်အဦကို ဆောက်လုပ်ရန် သုံးခဲ့တဲ့
    ပစ္စည်း အမျိုးအစား နဲ့ ၎င်းရဲ့ တိုင်များရဲ့ ပုံစံတွေအပြင်
  • 1:48 - 1:51
    တောင့်ခံမှုဟာ အဓိကအားဖြင့်
    အမြင့်နဲ့ သက်ဆိုင်ပါတယ်။
  • 1:51 - 1:54
    ပိုတိုတဲ့ အဆောက်အဦတွေဟာ
    ပိုတောင်ခံနိုင်ကြကာ ရွေ့ရှားမှု ပိုနည်းပါတယ်၊
  • 1:54 - 1:57
    ပိုမြင့်ကြတဲ့ အဆောက်အဦတွေဟာ
    ပိုလို့ကို ပျော့ပျောင်းနိုင်ကြပါတယ်။
  • 1:57 - 2:01
    ဒါကြောင့်မို့လို့ ရွေ့ရှားမှု အနည်းဆုံးဖြစ်ဖို့အတွက်
    တိုတဲ့ အဆောက်အဦများကို
  • 2:01 - 2:03
    ဆောက်လုပ်ခြင်းဟာ လိုတဲ့ အဖြေဖြစ်နိုင်တယ်လို့
    ခင်ဗျားတို့ ထင်နိုင်ကြပါတယ်။
  • 2:03 - 2:09
    ဒါပေမဲ့ ၁၉၈၅ ခုနှစ်တုန်းက Mexico မြို့ထဲက
    ငလျင်ကိုကြည့်ရင် အဲဒီလို မဟုတ်တာကို တွေ့နိုင်ပါတယ်။
  • 2:09 - 2:10
    အဲဒီငလျင် အတွင်းမှာ ခြောက်ထပ်မှ
    ဆယ့်ငါးထပ် အကြားရှိ
  • 2:10 - 2:14
    အဆောက်အဦအများဟာ
    ပြိုလဲသွားခဲ့ကြပါတယ်။
  • 2:14 - 2:18
    အဲဒီမှာ ထူးဆန်းနေတာက၊ ပိုနိမ့်ကြတဲ့
    အဆောက်အဦတွေ အနီးအနားမှာ ရပ်နေခဲ့ကြချိန်မှာ
  • 2:18 - 2:22
    ဆယ့်ငါးထပ်ထက် ပိုမြင့်ကြတဲ့ အဆောက်အဦတွေဟာလည်း
    ပျက်စီးမှု ပိုနည်းခဲ့ကြပါတယ်၊
  • 2:22 - 2:25
    ပြီးတော့ ပြင်းထန်စွာ ခံစားခဲ့ကြရတဲ့
    အလယ်လတ် အဆောက်အဦတွေဟာ
  • 2:25 - 2:29
    ငလျက် ကိုယ်နှိုက် လှုပ်ခါခဲ့တာကို ပိုလို့ကို
    လှုပ်ခါခဲ့ကြကြောင်း တွေ့ခဲ့ရပါတယ်။
  • 2:29 - 2:31
    ဘယ်လိုလုပ်ပြီး အဲဒီလို ဖြစ်နိုင်ခဲ့တာလဲ။
  • 2:31 - 2:34
    အဖြေကို သဘာဝ ကြိမ်နှုန်းလို့
    ခေါ်ကြတဲ့ ထဲမှာ ရှာဖွေကြရန် ဖြစ်ပါတယ်။
  • 2:34 - 2:36
    တုန်ခါနေတဲ့ စနစ်တခုအတွက်
  • 2:36 - 2:42
    တစက္ကန့်အတွင်းမှာ တွေ့နုနိုင်တဲ့ ရှေ့နောက်
    စက်ဝန်းတွေကို ကြိမ်နှုနတ်းလို့ ခေါ်ပါတယ်။
  • 2:42 - 2:44
    အချိန်ကာလ ကျတော့
    ၎င်းနဲ့ ပြောင်းပြန်သဘောဖြစ်ပြီး၊
  • 2:44 - 2:48
    စက်ဝန်း တစ်ခု ပြီးမြောက်အောင်
    ကြာတဲ့ အချိန်ဖြစ်ပါတယ်။
  • 2:48 - 2:52
    အဆောက်အဦ တခုရဲ့ သဘာဝ ကြိမ်နှုန်းကို
    ၎င်းရဲ့ အလေးချိန် နဲ့ တောင့်ခံမှု ပေါ်မှာမူတည်ပြီး၊
  • 2:52 - 2:55
    အဲဒီကြိမ်နှုန်းဟာ ၎င်းရဲ့ ပုံမှန်ရှိတတ်တဲ့
    လှုပ်ခါမှုလှုပ်ခါမှုပါပဲ။
  • 2:55 - 3:00
    အဆောက်အဦရဲ့ ဒြပ်ထုကို တိုးပေးမယ်ဆိုရင်
    ၎င်းရဲ့ သဘာဝ တုန်ခါမှုနှုန်းဟာကျဆင်း လာပါမယ်၊
  • 3:00 - 3:04
    တချိန်တည်းမှာ တောင့်ခံမှုကို မြှင့်ပေးမယ်ဆိုရင်
    တုန်ခါမှုကို ပိုမြန်လာစေပါတယ်။
  • 3:04 - 3:06
    အဲဒါကြောင့်မို့လို့ အဒီဆက်စပ်မှုကို
    ညီမျှခြင်းဖြင့် ရေးချမယ်ဆိုရင်၊
  • 3:06 - 3:10
    တောင်ခံမှု နဲ့ သဘာဝ ကြိမ်နှုန်းတို့ဟာ
    တခုနဲ့တခု အချိုးကျ ဖြစ်ပေမဲ့၊
  • 3:10 - 3:14
    ဒြပ်ထု နဲ့ သဘာဝ ကြိမ်နှုန်းကျတော့
    ပြောင်းပြန် အချိုးကျကြပါတယ်။
  • 3:14 - 3:18
    Mexico မြို့မှာ ကြုံခဲ့ရတဲ့အဖြစ်က
    resonance ခေါ် ကြိမ်နှုန်းထပ်သွားမှု၊
  • 3:18 - 3:20
    တနည်း၊ ငလျင်ရဲ့ ငလျင်လှိုင်းများရဲ့
    ကြိမ်နှုန်းဟာ
  • 3:20 - 3:25
    အလယ်အလတ်အရွာ် အဆောက်အဦများရဲ့
    သဘာဝ ကြိမ်နှုန်းနဲ့ တိုက်ဆိုင်သွားခဲ့လို့ပါ။
  • 3:25 - 3:27
    ဒန်းကစားရာတွင် အချိန်ကိုက်ပြီး
    တွန်းပေးမှုလိုပဲ၊
  • 3:27 - 3:31
    ငလျင်ရဲ့ လှိုင်းတခုချင်းစီဟာ အဆောက်အဦရဲ့
    တုန်ခါမှုကို ပိုလို့ကို မြင့်လာစေခဲ့ကာ
  • 3:31 - 3:33
    ၎င်းရဲ့ လက်ရှိ ဦးတည်ချက်ဖက်နဲ့ တူနေလို့၊
  • 3:33 - 3:37
    ၎င်းဟာ ရှေ့နောက် တိုးတိုးယမ်းလာခြင်းဖြင့်၊
  • 3:37 - 3:41
    ကနဦး ရွေ့ရှားမှုထက် များစွာမှကို
    ပိုပြီး လှုပ်ခါစေပါတယ်။
  • 3:41 - 3:45
    ဒီနေ့တွင်၊ အင်ဂျင်နီယာများဟာ
    ဘူမီဗေဒ နဲ့ ငလျင်ပါရဂူတို့နဲ့ လက်တွဲလျက်
  • 3:45 - 3:49
    အဆောက်အဦကို ဆောက်နေတဲ့ နေရာတွေမှာ
    ငလျင် လှုပ်ရှားမှုတွေရဲ့ ကြိမ်နှုန်းကို ခန့်မှန်းကြကာ
  • 3:49 - 3:52
    ခုနကပြောခဲ့တဲ့ ကြိမ်နှုန်းထပ်မှုကြောင့်
    ပြိုလဲမှုများကို ဟန့်တားဖို့ အားထုတ်ကြပါတယ်၊
  • 3:52 - 3:55
    မြေဆီလွှာ အမျိုးအစား၊
    မြေကြီးလွှာရဲ့ အမျိုးအစားတွေအပြင်
  • 3:55 - 3:58
    အရင့်အရင် ငလျင်များထဲက ဒေတာများကို
    အခြေခံပြီး ခန့်မှန်းဖို့ ကြုးစားကြပါတယ်။
  • 3:58 - 4:01
    လှုပ်ရှားမှု ကြိမ်နှုန်း နည်းလျှင်
    ပိုမြင့်ကာ ပိုပြီး ပျော့ပြောင်းကြတဲ့
  • 4:01 - 4:03
    အဆောက်အဦတွေကို ပိုပြီး
    ထိခိုက်နစ်နာစေမှာဖြစ်သလို၊
  • 4:03 - 4:06
    လှုပ်ရှားမှု ကြိမ်နှုန်း ပိုမြင့်မားလျှင်
    ပိုနိမ့်ကာ ပိုပြီး တောင့်ခံနိုင်ကြတဲ့
  • 4:06 - 4:09
    အဆောက်အဦတွေကို ပိုပြီး
    ထိခိုက်နစ်နာစေပါလိမ့်မယ်။
  • 4:09 - 4:11
    အင်ဂျင်နီယာများဟာ လှုပ်ခါမှုများကို
    ဆုပ်ယူကာ
  • 4:11 - 4:15
    ပျက်ဆီးမှုများကို ကန့်သတ်ပေးနိုင်မယ့် ဆန်းသစ်တဲ့
    စနစ်များကိုပါ တီထွင်ပေးထားကြပါတယ်။
  • 4:15 - 4:17
    အောက်ခြေမှာ ပျော့ပြောင်းတဲ့ အလွှာများကို
    သုံးထားလို့
  • 4:17 - 4:21
    အခြေခံအုတ်မြစ်ရဲ့ ရွေ့လျားမှုကို
    ကျန်တဲ့ အဆောက်အဦနဲ့ ခွဲခြားပစ် လိုက်ပါတယ်၊
  • 4:21 - 4:25
    တချိန်တည်းမှာ ဒြပ်ထုကို
    ညှိပေးရေး စနစ်များကျတော့
  • 4:25 - 4:29
    ကြိမ်နှုန်းဟိန်းမှုကို သဘာဝ ကြိမ်နှုန်း
    အဆင့်ရဲ့အပြင်ကို ပထုတ်ပစ်ပြီး
  • 4:29 - 4:30
    တုန်ခါမှုကို လျှော့ချပစ်နိုင်ပါတယ်။
  • 4:30 - 4:34
    နောက်ဆုံးမှာ မားမားကြီး ရပ်ကျန်ရစ်ခဲ့ကြမှာက
    အတောင့်ခံနိုင်ဆုံး အဆောက်အဦတွေ မဟုတ်ဘဲ
  • 4:34 - 4:35
    စမတ်အကျဆုံး အဆောက်အဦတွေပါ။
Title:
ငလျင်တွေအတွင်းမှာ အဆောက်အဦတွေ ဘာဖြစ်လို့ ပြိုလဲကြတာလဲ? - Vicki V. May
Description:

သင်ခန်းစာ အပြည့်ကို ကြည့်ရန်: http://ed.ted.com/lessons/why-do-buildings-fall-in-earthquakes-vicki-v-may

ငလျင်တွေဟာ အစဉ်ဆိုသလိုပဲ ကြောက်မက်ဖွယ် ကောင်းခဲ့တာ အမှန်ပါပဲ၊ မြို့တွေဟာ ပိုပိုကြီးလာ နေကြလို့ အဆောက်အဦ အမြင့်ကြီးတွေ ပြိုလဲနိုင်ကြလို့ ပိုလို့ကို ကြောက်စရာ ကောင်းလာနေပါတယ်။ အဆောက်အဦတွေဟာ ငလျင်အတွင်းမှာ ဘာ​ကြောင့် ပြိုလဲကြတာလဲ? ကျွန်တော်တို့ အဲဒါကို ဘယ်လိုလုပ် ဟန့်တားနိုင်ကြမလဲ? Vicki V. May က ငလျင်တွေရဲ့ နောက်မှာ ရပ်တည်လျက် ကျန်ရစ်ခဲ့ကြမှာက အတ​ောင့်တင်းဆုံး အဆောက်အဦတွေ မဟုတ်ဘဲ စမတ်အကျဆုံး အဆောက်အဦတွေ ဖြစ်ကြမှာကို ရှင်းပြထားပါတယ်။

Vicki V. May ရဲ့ သင်ခန်းစာကို Pew36 Animation Studios မှ ရိုက်ကူးပေးထားပါတယ်။
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:52

Burmese subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.