Astrofiziği dünya sorunlarını incelemek için nasıl kullanırız
-
0:01 - 0:04Ben bir astrofizikçiyim.
-
0:04 - 0:07Evrendeki yıldız
patlamalarını araştırıyorum. -
0:08 - 0:09Ancak bir kusurum var:
-
0:09 - 0:12Tez canlıyım ve çok kolay sıkılıyorum.
-
0:12 - 0:14Bir astrofizikçi olmama rağmen
-
0:14 - 0:18tüm evreni araştırmak gibi
harika bir olanağım var, -
0:18 - 0:21sadece bunu, her zaman
bunu yapma düşüncesi -
0:21 - 0:23beni hapsolmuş
ve kısıtlanmış hissettiriyor. -
0:25 - 0:30Peki ya dikkatimi sürdürmek ve sıkılmakla
ilgili olan sorunlarım bir kusur değilse? -
0:30 - 0:33Peki ya onları değerli bir niteliğe
dönüştürebilseydim? -
0:34 - 0:38Bir astrofizikçi araştırdığı şeylere
dokunamaz veya etkileşimde bulunamaz. -
0:38 - 0:40Neden veya nasıl patladığını bulmak için
-
0:40 - 0:42laboratuvarda bir yıldızı
patlatmanın hiçbir yolu yok. -
0:42 - 0:45Sadece resimler ve gökyüzünün videoları.
-
0:45 - 0:48Evren hakkında bildiğimiz her şeyi,
-
0:48 - 0:51uzay ve zamanı yaratan
büyük patlamadan tutun -
0:51 - 0:53yıldızların ve galaksilerin
oluşumuna ve evrimine, -
0:54 - 0:56kendi Güneş sistemimizin
yapısına kadar her şeyi -
0:56 - 0:59gökyüzünün resimlerini inceleyerek bulduk.
-
1:00 - 1:04Tüm evren kadar karışık
bir sistemi incelemek için -
1:04 - 1:08astrofizikçiler ve uzmanlar
büyük ve karışık veri setlerinden -
1:08 - 1:11örnek modeller ve çözümler çıkarıyorlar.
-
1:12 - 1:14O hâlde bu uzmanlıkla
başka ne yapabiliriz? -
1:16 - 1:20Peki kamerayı kendimize
doğrultsak ne olurdu? -
1:21 - 1:24Urban Observatory'de
yaptığımız şey tam olarak da bu. -
1:24 - 1:28Bir astrofizikçi olan kpcam Greg Dobler
-
1:28 - 1:322013'te New York Üniversitesi'nde
ilk şehir gözlemevini kurdu -
1:32 - 1:33ve ben de 2015'te katıldım.
-
1:34 - 1:36Yaptığımız bazı şeyler şunlar:
-
1:36 - 1:38Geceleyin şehrin resimlerini çekiyoruz
-
1:38 - 1:41ve şehir ışıklarını
yıldızlar gibi inceliyoruz. -
1:42 - 1:44Işıkların zaman içinde nasıl değiştiğini
-
1:44 - 1:46ve astronomik ışıkların
rengini inceleyerek -
1:46 - 1:48patlayan yıldızların doğası
hakkında fikir sahibi oluyorum. -
1:49 - 1:51Aynı şekilde şehir ışıklarını inceleyerek
-
1:51 - 1:56şehrin ne kadar enerjiye gerek duyduğunu,
tükettiğini ölçüp tahmin edebiliyoruz -
1:56 - 1:59ve kentsel çevrenin büyümesini
veya ihtiyaçlarını destekleyecek -
1:59 - 2:01dayanaklı bir sistem kurmaya
yardımcı olabiliyoruz. -
2:02 - 2:06Gündüz resimlerinde
kirliliğin dumanlarını yakalıyoruz. -
2:06 - 2:10New York'taki sera gazlarının yüzde 75'i
-
2:10 - 2:13bunun gibi ısı için petrol
yakan bir binadan geliyor. -
2:14 - 2:17Hava kirliliği sensörleri ile
kirliliği ölçebilirsiniz. -
2:17 - 2:21Ancak her New York binasının üzerine
bir sensör koyduğunuzu hayal edin, -
2:21 - 2:23bir milyon monitörden veri okurdu.
-
2:23 - 2:25Masrafı hayal edin.
-
2:26 - 2:29NYU öğrencilerinden oluşan bir ekiple
matematiksel bir model yaptık, -
2:30 - 2:33New York üzerindeki
bu dumanları belirleyebilen -
2:33 - 2:35ve takip edebilen bir sinir ağı.
-
2:35 - 2:36Onları şöyle sınıflandırabiliriz --
-
2:36 - 2:39Zararsız buhar dumanları,
beyaz ve gözden çabuk kaybolan; -
2:39 - 2:43kirletici bacalar, siyah ve kalıcı --
-
2:43 - 2:46ve siyasete yön verenlere semt
kirliliğinin haritasını temin edebiliriz. -
2:48 - 2:52Bu çapraz disiplinli proje
dönüşümsel çözümler yarattı. -
2:54 - 2:57Ancak astrofizikte kullandığımız
veri analizi yöntemleri -
2:57 - 2:59her tür veriye uygulanabilir,
-
2:59 - 3:00sadece resimlere değil.
-
3:00 - 3:02Bir Kaliforniya bölge savcısının
-
3:02 - 3:06yargıdaki gecikmeleri anlamasına
yardımcı olmamız istenmişti. -
3:07 - 3:10Şartlı tahliyede veya hapiste
olan insanlar var, -
3:10 - 3:12bazen yıllarca duruşma için bekliyorlar.
-
3:12 - 3:15Bitmek bilmeyen ne tür davaların
olduğunu bilmek istediler -
3:15 - 3:18ve bunu anlamak için bakılacak
devasa bir veri seti vardı -
3:18 - 3:22ancak ofislerinde bunu yapacak
uzmanlıkları veya araçları yoktu. -
3:22 - 3:24İşte bu noktada biz dâhil oluyoruz.
-
3:24 - 3:27Meslektaşım kamu politikası profesörü
Angela Hawken ile çalıştım -
3:27 - 3:30ve ekibimiz ilk olarak bölge savcılarının
yargılama sürecini görmesi -
3:30 - 3:34ve daha iyi anlaması için
görsel bir pano oluşturdu. -
3:35 - 3:38Ama aynı zamanda
biz de verilerini inceledik, -
3:38 - 3:40sürecin süresinin yargılama güçlerindeki
-
3:40 - 3:44sosyal eşitsizliklerden
etkilenip etkilenmediğine baktık. -
3:44 - 3:47Bunu, binlerce yıldız patlamasını
sınıflandırmak için -
3:47 - 3:49kullandığım yöntemleri kullanarak yaptık
-
3:49 - 3:52ve bu yöntemleri
binlerce davaya uyguladık. -
3:52 - 3:53Bunu yaparken
-
3:53 - 3:55ön yargılarını keşfetmeye gönüllü olan
-
3:55 - 3:58diğer yargı yetkililerine
uygulanabilecek bir model kurduk. -
3:58 - 4:01Alan uzmanları ve astrofizikçiler
arasındaki bu iş birliği -
4:01 - 4:04insanların hayat kalitesini
iyileştirmesine yardımcı olmak için -
4:04 - 4:06dönüşümsel çözümler yarattı.
-
4:07 - 4:09Ancak bu, çift yönlü bir yol.
-
4:09 - 4:11Astrofizik geçmişimi
şehirciliğe uyguluyorum -
4:12 - 4:15ve şehircilikte öğrendiklerimi
astrofiziğe uyguluyorum. -
4:16 - 4:18Işık ekosu:
-
4:18 - 4:23Yıldız patlamalarının yansımalarının
kozmik tozların üzerine yansıması. -
4:24 - 4:26Resimlerimizde bu yansımalar
-
4:26 - 4:30beyaz, gözden çabuk kaybolan,
hareketli şekiller olarak görünür, -
4:30 - 4:31tıpkı bulutlar gibi.
-
4:31 - 4:35Şehir resimlerinde bulutları
belirleyen aynı modelleri -
4:35 - 4:38gökyüzü resimlerinde ışık ekosunu
belirlemek için uyarlıyorum. -
4:40 - 4:44İlgimi çeken ve beni
heyecanlandıran şeyleri keşfederek, -
4:44 - 4:45alanımın dışına çıkarak
-
4:45 - 4:48tez canlılığımı değerli
bir niteliğe dönüştürdüm. -
4:49 - 4:53Biz, siz, hepimiz
yeni bir kavrayış oluşturacak -
4:53 - 4:56ve yeni, beklenmedik
dönüşümsel çözümlere yol açacak -
4:56 - 4:58benzersiz bir bakış açısına sahibiz.
-
4:59 - 5:00Teşekkür ederim.
-
5:00 - 5:04(Alkış)
- Title:
- Astrofiziği dünya sorunlarını incelemek için nasıl kullanırız
- Speaker:
- Federica Bianco
- Description:
-
Tüm evren kadar karışık bir sistemi incelemek için astrofizikçilerin, geniş veri setlerinden basit çözümler çıkarmada uzman olması gerekiyor. Peki bu uzmanlıkla başka neler yapabilirler? Disiplinler arası bu konuşmada TED Fellow ve astrofizikçi Federica Bianco, şehir ve sosyal problemleri -- aynı zamanda yıldızlarla ilgili gizemleri de -- çözmek için nasıl astrofiziksel veri analizini kullandığını açıklıyor.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 05:17
Cihan Ekmekçi approved Turkish subtitles for How we use astrophysics to study earthbound problems | ||
Cihan Ekmekçi edited Turkish subtitles for How we use astrophysics to study earthbound problems | ||
Nevaz Mescioğlu accepted Turkish subtitles for How we use astrophysics to study earthbound problems | ||
Nevaz Mescioğlu edited Turkish subtitles for How we use astrophysics to study earthbound problems | ||
Gözde Alpçetin edited Turkish subtitles for How we use astrophysics to study earthbound problems | ||
Gözde Alpçetin edited Turkish subtitles for How we use astrophysics to study earthbound problems |