-
Genelde insanlar mitoz ile ilgili konuştuklarında
-
diploid edilmiş hücreyi düşünürler.
-
Diploidin anlamı kromozomların tüm bileşenleridir.
-
ve 2N kromozomları vardır.
-
yani çekirdekte.
-
Bu, tüm hücre.
-
Çoğu insanın dediğine göre, bakın, hücre kendini
-
iki diploid hücre içine çoğaltır, böylece iki hücreye dönüşür,
-
ve bu hücrelerkromozomların tamamını içerir. 2N
-
kromozomları.
-
Ve insanlar hücrenin mitoz geçirdiğini söylediklerinde
-
normalde bunu demek isterler.
-
Ama ben küçük bir açıklama için bu resmi yapmak istiyorum
-
mitoz sadece
-
genetik materyal ve çekirdeğin çoğalma sürecini ifade eder.
-
Yani, örneğin, ben bunu çizdiğimde, hadi bunu çizelim
-
şimdi hücre ve iki çekirdeği bulunmakta ki bunlar
-
diploid kromozom sayısına eşittir. Bu hücre
-
mitoz geçirdi.
-
Bu sitokinez geçirmemiştir,
-
birkaç dakika içinde bu süreç hakkında konuşacağız, ama bu işlem
-
gerçekten gerçekleşirse ve hücre sitoplazması bölünürse
-
iki farklı hücre elde edilir.
-
Ve sadece netleşmesi için, sitoplazma
-
çekirdeğin dışındaki bütün kısımdır.
-
Bu yüzden bu konuda birazdan konuşacağım, ama sadece
-
günlük kullanımda, insanlar mitoz hakkında konuştuklarında
-
normal bir durumdur
-
Ama senin teknik ayrıntılara önem vere bir öğretmenin varsa
-
bu gördüğün tam olarak mitozdur.
-
Bu çekirdeğin iki ayrı çekirdeğe bölünmesi veya çoğalmasıdır.
-
bölünmesi veya çoğalmasıdır.
-
Normalde bu işlem sitokinez tarafından
-
hücrenin sitoplazmasının ayrılmasıdır.
-
Şimdi, mitoz mekaniğine bakalım
-
Mitoz için gerçekten gerekli olan adımlar
-
aslında hücrede mitoz gerçekleşmesi dışında meydana gelir ve
-
ve bunu günlük yaşamda ve interfaz sırasında yapar.
-
Ve interfaz, tam anlamıyla bir mitoz aşamasında değildir.
-
Gerçekten hücre yaşarken olur.
-
Diyelim ki yeni bir hücremiz var.
-
Bunu yeşil yapalım.
-
İşte yeni bir hücre.
-
Belki de bu onun çekirdeğini oluşturur.
-
2N kromozomu var, ve sonra büyür
-
Dışarıdan besin getirir ve proteinleri
-
oluşturur ve ne yaparsa yapsın, biraz daha büyür.
-
Açıkçası hala onun tam kromozomal tamamlayıcısı var.
-
Ve sonra bu yaşam döngüsü boyunca bir noktada,
-
aslında bunu isimlendireceğim, bu interfaz aşaması, ve
-
hatta bazı biyoloji sınıflarında isimlendirmeyebilirler bile ama genelde
-
isimlendirirler.
-
Buna G1 denir ve bu sadece
-
hücrenin büyümesidir.
-
Bu sadece büyüyen ve biriken materyallerdir ve
-
kendinioluşturur. Bundan sonra kendi kromozomlarını
-
kopyalar.
-
Yani hala kromozomların diploid sayısına sahipsiniz.
-
Yakınlaşalım
-
Ve bunu çizelim.
-
Bu interfaz S aşaması olarak adlandırılır, ve bu S..
-
Ve S gerçek kromozomların olduğu
-
yerdir.
-
Bir kez daha, henüz mitozda bile değiliz.
-
S Yani, kromozomların kopyası var.
-
eğer öyleyse S aşamasında çekirdeği yakınlaştırdığımızda
-
mesela sadece bir organizma ile başlayalım,
-
iki kromozomu vardır.
-
Diyelim ki S aşamasının başında
-
, sadece netleştirmek için kromozom gibi bir şeyler çizeceğim,
-
kopyalanırlar.
-
Yani şurada kromozomu var diyelim
-
diyelim ki burada bu kromozom var.
-
S aşamasına geçtiklerinde, bu kromozomlar çoğaltırlar.
-
Ve buraya çekirdeği çiziyorum.
-
N'in 1 olduğu yeri, sadece bu bölümü yakınlaştırıyorum.
-
Tam diploid tamamlayıcımızın iki kromozom olduğu yere.
-
S aşamasında, kromozomlarımız çoğalacak
-
böylece yeşil olan tamamen çoğalacak ve
-
kendisinin bir kopyasını oluşturacak. Sentromere bağlı olduklarını
-
biraz öğrenmiş olduk.
-
Şimdi, bu kopyalara kromatid denir ve bu
-
kırmızımsı mor şey aynı şeyi yapacak.
-
her bir kromozom için iki kromatid olsa da
-
şimdi dört kromatidimiz var ve her iki kromozom için
-
hala iki kromozomumuz olduğunu söyleriz.
-
Buradaki onun sentromeri.
-
Bu S aşamasında olur ve hücre daha fazla
-
büyümeye devam edecektir.
-
Yani hücre zaten büyüktü ve tekrar hücreye odaklanacağım.
-
Hücre zaten büyüktü ve gittikçe büyüyor.
-
Gittikçe büyüyor ve bu G2 aşamasında oluyor.
-
Yani sadece daha da fazla büyüyor.
-
Şimdi, önceden bahsetmediğim
-
hücrenin başka küçük bir kısmı var ama bu konuda
-
biraz bilgi vereceğim
-
Bu o kadar çok önemli değil ama
-
sentrozomlarla ilgili fikirdir.
-
Bunlar, daha sonra, hücre gerçekten kopyalanıp çoğalırken
-
çok önemli olacak.
-
Yani burada biraz sentrozom var diyelim.
-
Içinde sentriolleri vardır.
-
Bu konuda çok fazla endişelenmenize gerek yok, ama
-
bunlar silindirik görünümlü küçük şeylerdir.
-
Sadece hatırlatmak için yani görürseniz karışabilir diye
-
sentriol ve sentrozom kelimeleri
-
bu iki kromatidin eklendiği küçük noktalar yani sentromerler ile
-
karıştırılmamalıdırlar.
-
Ne yazık ki, bu süreç içinde çok pek çok şey
-
veya hücrenin birçok bölümü
-
benzer adlandırılmıştır.
-
Ama bu sentrozom olarak adlandırılan şeyler
-
çok yakında resme dahil olacaklar.
-
Bunlar da çekirdeğin dışında bulunurlar ve kopyalanırlar.
-
Ayrıca interfaz sırasında çoğaltırlar.
-
Yani daha önce bir tane vardı ve şimdi onlardan iki tane var.
-
Ve tabii ki hepsi içlerinde küçük iki sentriollere sahipler.
-
ama henüz biz bu konuda çok
-
odaklanmayacağız.
-
Bunlar interfazda olan şeyler.
-
Bu çoğu hücrenin hayatı ve
-
büyüme şeklidir.
-
Aslında, ben burada ufak bir geçiş yapacağım.
-
aslında buraya DNA çizdiğimde onları kromozomların yerine çizdim
-
Ama gerçek şu ki, biz interfazdayken
-
DNA aslında göründüğü gibi değildir.
-
DNA'nın asıl halini çizmiş olsaydım
-
kromatin formunda olurdu.
-
yani aslında benim burada çizdiğim gibi sıkıca sarılmış halde değil.
-
Ben bunu sıkıca sarılmış çizdim çünkü kopyalandığını görmenizi istedim.
-
Ancak neden şu ki bu yeşil kromozomlar
-
tam olarak sarılmamış olurdu ve mikroskopta bakıyor olsaydın
-
görmekte bile güçlük çekerdin.
-
Bu, kromatin şekli.
-
Biraz da, aslında nerede kendini bir kromozomun içine geri
-
düzenlediği ile ilgili konuşacağız. Kromatin formundayken
-
sadece DNA ve DNA proteinlerinin etrafına .
-
sarındığı demettir. Yani burada DNA'nın sarılı olduğu
-
proteinler olabilir.
-
Ama mikroskopta bakıyorsan, sadece büyük bir DNA ve proteinin bulanıklığı gibi görünür.
-
proteinin bulanıklığı gibi görünür.
-
Tabi kırmızı molekül için de aynı durum.
-
Gerçekten, DNA ile ilgili birşey yapmak
-
böyle olmak zorunda.
-
mRNA ve farklı türde yardımcı proteinler ile
-
görev yapacak durumda olabilmeleri için
-
çevrelerinin açık olması gerekir.
-
Hatta çoğalabilirlik(kopyalama) işlevine sahip olmaları için
-
sarılmamış olmaları gerekir
-
Sadece daha sıkı sarılır ve devam eder.
-
Ben sadece böyle çizdim ama gerçekte bir yeşile daha sahip ve
-
bu başka bir yeşil şekline gelebilmek için kopyalanacaktır.
-
bununla birlikte bazı noktalarda bağlanacaklardır.
-
O kırmızı olan başka bir kırmızı haline gelebilmek için kopyalanacaktır ve
-
bunlar bazı bölgelerde birbirlerine bağlanacaklardır.
-
Çok açık olmayacak.
-
Ben sadece gerçekten olduğunu göstermek için bunu çizdim.
-
Bu gerçektir.
-
Kromatin şeklinde.
-
Şimdi, mitoz için hazırız.
-
Esas olarak mitozun ilk aşamasıdır.
-
hadi çizelim.
-
Yeşil bir hücre çizeceğim.
-
Çekirdeği normal olduğundan daha büyük çizeceğim
-
en azından şu anda,
-
çekirdeğinde bulunan birçok eylem devam ediyor.
-
Bu mitozun ilk aşaması olan profazdır
-
İsimler biraz keyfe bağlı seçilmiş.
-
İnsanlar mikroskoptan bakmış ve
-
aaa!, bu aşama bizim herzaman gördüğümüz çekirdeğin
-
bölündüğü aşama yani biz de buna profaz diyelim demişler.
-
profazda olanlar gerçek kromatinin
-
bu şekle dönüşmeye başlamasıdır.
-
Yani söylediğim gibi, interfaz olduğunda, DNA
-
bu formdayken tamamen ayrılmış ve sarılmamış olur.
-
Aslında tam bu nokta sarınmaya başlar
-
ve hatırlatıyorum bu çoktan
-
kopyalanmıştır.
-
Kopyalanma mitoz başlamadan oluşur.
-
Şurada bir kromozom var ve
-
burada başka bir tane daha var.
-
iki kardeş kromatidi var ve bunlar
-
yakında ayrılırlar.
-
Şimdi, profaz sırasında, daha önceden değindiğim
-
sentromerleri görmeye başlayacaksınız
-
Burada gördüğünüz şeyler mikrotübüllerin kolaylaştırılmış üretimini
-
Eğer mikrotübül dediğimiz nesil, ne tür
-
gidiyoruz, bu çubukları veya bu halatlar bu görüş
-
biz hücre bölmek gibi şeyler etrafında hareket anahtar olabilir.
-
Tüm bunlar oldukça şaşırtıcı.
-
Demek istediğim, bir hücre düşünmek,
-
doğal olarak basit birşey düşünmektir.
-
Bu hayatımızda ve vücudumuzda bulunan en basit yaşam şeklidir.
-
Ama burada bile, karmaşık şeyler oluyor
-
ve çoğu hala anlaşılmamış durumda.
-
Yani, etrafta istedikleri yönde hareket etmelerini gözlemleyebiliriz
-
ama atomik derecede veya proteinler bakımından
-
tam olarak ne olduğunu
-
bilemeyiz.
-
bu hala bir araştırma alanı.
-
Bazıları anlaşılmış olsa da bazıları hala bilinmemekte.
-
Sonuç olarak iki sentromerimiz var ve
-
bu küçük yapılar mirotübülün
-
gelişimini kolaylaştırıyor.
-
Bunları tüp şeklinde yada ip gibi görebilirsiniz.
-
Şimdi profaz ilerledikçe, şu noktaya gelir,
-
hadi yapalım.
-
Kopyalama kelimesi burada yazmasın.
-
Kafa karıştırıcı oluyor.
-
silelim.
-
şu çoğalmadan kurtulalım.
-
Yani profaz ilerledikçe, çekirdek zarı aslında
-
kaybolur.
-
tekrar çizelim
-
önceden yaptığımı kopyalayacağım.
-
Şuraya koyalım.
-
Yani profaz ilerledikçe aslında nükleer zarf
-
sökülmeye ve ayrılmaya başlar.
-
Yani çözünmeye ve ayrılmaya başlar ve
-
ardından büyürler ve centromerlerden birbirlerine
-
bağlanırlar.
-
şimdi yapalım.
-
Yani bu tamam profaz sırasındadır.
-
Bunlar tamamen profaz sırasında olur ve
-
buna bazen profaz bazen de
-
prometafaz deniliyor.
-
Şurada gerçekten -tire olduğunu
-
sanmıyorum
-
okulda prometafaz ile alakalı olmadığını öğrenmiştim
-
ama bu mitozun tamamen başka bir aşaması
-
olarak kabul ediliyor.
-
Bunun tamamına profaz demişlerdi.
-
Profazın sonuna kadar, aslında prometafazın sonuna kadar,
-
bunu nasıl göstermek istediğine bağlı olarak
-
durum şöyle olacaktır
-
tam hücremiz var.
-
Çekirdek zarı ayrıldı ve
-
tekrar oluşmayacak.
-
Onu oluşturan proteinlerin hala burada ve
-
bunlar daha sonra kullanılacaklar.
-
Ve bu durumda iki kromozomumuz var.
-
Bir insanda, bunlardan 46 tane var.
-
kardeş kromatidler ile yapılan iki kromatidin var ve
-
bunlar iki tane kardeş kromatid ile yapıldı.
-
İki kromozom.
-
Tabii ki, burada sentromerler var ve
-
sonra bu sentromerler, bir zamanlar çekirdek olan şeyin
-
iki zıt tarafına geçmiş olacaklar.
-
Ve bu şeyler ayrıldılar ve
-
mikrotübüllerin gerçekten iki fonksiyonları var
-
Bu noktada, bu iki sentromeri ikiye ayırmak için
-
itmiş oluyor.
-
Bunların hepsi var ve bunlar bağlanıyor
-
bilirsiniz bazıları bu sentrozomdan geliyor
-
bazıları şu sentrozomdan ve bazıları da
-
ikisine de bağlı.
-
Ve bazı mikrotübülleri, yani bu tüpleri veya
-
iplikleri, bunları sentrozomların sentromerlerinden bağlanmış görmek isteriz ve
-
birbirlerine bağlandıkları
-
protein yapısına kinetokor
-
diyoruz.
-
Yani burada kietokor var aslında oladabilir
-
olmayadabilir.
-
bu bir protein yapısıdır.
-
Aslında ilginç.
-
Mikrotübüllerin kinetokorlara bağlanması
-
hala bir araştırma konusu ve birazdan
-
aslında mikrotübüllerin kinetokorda
-
kardeş kromatidleri ayırmak için
-
çekmeye başladıklarını göreceğiz.
-
Ve aslında tam olarak nasıl çalıştığı
-
hala anlaşılmış değildir.
-
Sadece olduğu gözlemlenmiştir.
-
Profaz tamamlandığında kromozomların
-
iyi hizalandığına emin olun
-
ben hizalanmış çizmeye çalıştım ama
-
bir sonraki aşama olan metafazda
-
tam olarak olacaktır.
-
Birincisi profazdı.
-
Şimdi metafazdayız ve metafaz sadece kromozların sıralanmasıdır.
-
sadece kromozların sıralanmasıdır. Sonuç olarak
-
bütün kromozomlar hücrenin ortasında sıralanmış olacaklar.
-
Şurada kırmızı olan var şurada da bir tane var
-
ve şurada diğeri ve yeşil olan
-
tabii ki sentrozomumuz var ve üstüne doğru gelen
-
lifler var.
-
Bunlardan bazıları
-
kromozomların senntromerlerine bağlanan
-
kinetokor lifleridir.
-
Çok kafa karıştırıcı değil mi?
-
Sentrozomlar, doğrudan mikrotübüllere yardım eden yapılardır.
-
yapılardır.
-
Sentriyoller bu küçük ve
-
sentrozomların içinde şekillenebilen yapılardır.
-
Sentromerler de kromozomun içinde
-
iki kromatidin merkezde birleştiği yerdedirler.
-
Yani şu bir kardeş kromatid ve bu diğeri
-
kve bunlar sentromerlerde bağlanırlar.
-
Ancak bu metafaz.
-
Bu oldukça kolay.
-
Metafaz, sadece bu hücreleri hizalamak ve
-
bazı teoriler var, mesela "Hücre nasıl bu noktaya kadarki
-
işlemleri biliyor olabilir?"
-
Nasıl her şeyin hizalanmış ve
-
bağlanmış olduğunu biliyor?
-
Aslında bazı teoriler var,
-
Bir sinyalizasyon mekanizması ile
-
proteinlerin düzgün bağlanmamış olduğunda
-
devam etmemesi için bir sinyal gönderdiği
-
düşünülüyor.
-
Yani bu çok karmaşık bir süreç.
-
46 kromozom bulunduğunu hayal edelim
-
ve hücrenin içinde bu şeylerin olduğunu düşünelim ama öyle bireysel bir itme işlemi yada bir bilgisayar olmadan
-
ama öyle bireysel bir itme işlemi yada bir bilgisayar
-
olmadan.
-
Bu gerçekten kimya ve termodinamik
-
işlemlerle oluyor.
-
Ama sadece karışıklık ve zerafetle
-
bu şeyler kendiliğinden oluyor
-
ve bütün uygunluk kontrolleri ve dengeleri ile birlikte oluyor.
-
Hatta çoğu zaman kötü birşey olmuyor, çok şaşırtıcı.
-
Yani metafazdan sonra, şimdi, ayırma işlemi için hazırız
-
ve anafaz.
-
Yani anafaz - yazalım
-
hücre rengini değiştirdik.
-
Bu şeyler dışından çekilmiş olsun.
-
Bakalım, şunlar çekilmiş
-
olsun.
-
şunu yeşil yapalım.
-
Yani bir kardeş - Hayır, o yeşil değil.
-
Kardeş kromatidlerden biri bu yönde çekiyor.
-
diğeride şu yöne çekiyor.
-
Ve sonra aynısı kırmızı olanlar için de geçerli
-
biri bu yönde çekiliyor ve diğeri de
-
şu yönde çekiliyor.
-
Ve, tabii, burada sentrozomlar var ve
-
şuradaki çeken
-
kinetokorlara bağlılar.
-
ve şurada kromozomlara bağlı olmayan
-
mikrotübül yapısı var ama
-
bu iki yapı dışa itmek için yardımcı olur, böylece
-
her şey hücrenin zıt taraflarına gidecektir.
-
ve böylece kısa sürede bu iki kromatid ayrılmış olacak
-
aslında önceden değinmiştim
-
DNA kelimesi, kısa süre sonra
-
her biri kromozom olarak adlandırılır.
-
Yani şimdi hücrenin nelere sahip olduğunu
-
söyleyebiliriz.
-
iki kromozomu vardı
-
şimdi dört kromozomu var
-
Çünkü kromatid uzun süre kardeş kromatidine bağlı kalamaz
-
öyle olsaydı kardeş kromozom olarak adlandırılırdı,
-
sadece bir adlandırma kuralı.
-
Yani, daha önce vardı, sonra da var.
-
Onlar sadece önceden bağlı durumdaydılar.
-
Şimdi onlar bağlı değil, bu yüzden onları bireysel
-
varlıklarmış gibi düşünebilirsiniz.
-
Neredeyse bitiriyoruz.
-
Son aşamada telofaz.
-
Ben burada biraz daha farklı bir hücre çizeceğim
-
çünkü çoğu zaman telofazla aynı anda
-
birşey daha oluyor.
-
Yani telofaz ve aslında
-
hücreyi 90 derece döndüreceğim
-
diyelim ki bu bir sentromer
-
ve bu da diğer sentromer.
-
Yani bu noktada, aslında
-
DNA kendine çekiyor.
-
Yani bu şey şu kromozomun bir kopyasını çekiyor ve
-
bide bu kromozomunkini de çekiyor.
-
Bu şeyler aynısını yukarıda da yapıyor.
-
hepsinin bir kopyası çekiliyor ah, farklı bir renk kullandım,
-
kendisi için herbir kromozomu kopyalıyor.
-
hadi şuraya bunu çizelim şöyle.
-
Ve şimdi her iki ucun etrafınfa nükleer zarlar
-
oluşmaya başlıyor.
-
Yani şimdi her iki ucun etrafında nükleer zara
-
sahibiz.
-
ve böylece telofazın sonunda
-
mitoz tamamlanmış olacak.
-
Biz böylece tamamen özgün iki tane çekirdek
-
ve içlerinde genetik içerik çoğaltmış olacağız
-
Şimdi, aynı zamanda telofaz olurken
-
aynı zamanda, çizilmiş bölünme şekillerinin olduğu sitokinez de olacak
-
sitokinez de olacak ve aslında telofazda
-
bu şeyler mikrotübüllerden daha ileri itilecek ve
-
daha ileri itilecek ve böylece
-
hücrenin sonunda yani sitoplazmanın sonunda olacaklar.
-
böylece neredeyse yanlardan basılarak uzatılmış hücreyi
-
görebilirsin.
-
Bunlar olurken, gittikçe kırışan şu
-
küçük girinti de oluşur.
-
telofazın sonunda sitokinez süreci var
-
ve bu süreçte, çizik şeklindeki girinti
-
sitoplazma iki ayrı hücreye ayrılana kadard
-
erinleşir, derinleşir ve derinleşir.
-
İşte bu sitokinez ve aslında bu mitozun bir bölümü değil
-
ama telofazla birlikte oluştuğu için
-
mitozun sonunda yer alır. Böylece iki tane
-
aynı hücreyi tamamlamış olduk.
-
bundan sonra bu iki hücre ikisi birlikte
-
bireysel olarak, kendi interfazlarını geçirirler.
-
Ya da her biri ayrı ayrı yani sadece buna bakacak olursak
-
G1 aşamasında olacaktır.
-
Bu iki şey kopyalanacak ve
-
bu S aşaması ve bundan sonra G2 aşaması
-
bu arkadaş tamamen tekrar mitoz geçirecektir.