Πώς οι ωκεανοί μπορούν να αυτοκαθαριστούν | Μπόγιαν Σλατ | TEDxDelft

Αυτή η ομιλία έγινε σε μια τοπική εκδήλωση TEDx, μια παραγωγή ανεξάρτητη από τα Συνέδρια TED.
Ο Μπόγιαν Σλατ συνδυάζει την οικολογία, τη δημιουργικότητα και την τεχνολογία για την αντιμετώπιση παγκόσμιων ζητημάτων βιωσιμότητας. Σήμερα ασχολείται με την ωκεανική ρύπανση από πλαστικό, πιστεύει ότι προκειμένου να πετύχουν τα τρέχοντα μέτρα πρόληψης θα πρέπει να συμπληρωθούν με την ενεργό αφαίρεση των πλαστικών. Με το σχέδιο του που ονομάζεται Θαλάσσια Εξαγωγή Απορριμάτων, ο Μπόγιαν Σλατ προτείνει μια ριζική λύση καθαρισμού, για την οποία κέρδισε το βραβείο Καλύτερου Τεχνικού Σχεδιασμού 2012 στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο του Ντελφτ.

Κάποτε υπήρχε η εποχή του λίθου,
η εποχή του χαλκού

και τώρα είμαστε στη μέση
της εποχής των πλαστικών.

Επειδή κάθε έτος παράγουμε
περίπου 300 εκατομμύρια τόνους πλαστικό

και ένα μέρος εισέρχεται στα ποτάμια,

στα υδροφόρα κανάλια
και τέλος, στους ωκεανούς.

Σήμερα, αν θέλετε να φάτε ένα μπισκότο

πρέπει να αγοράσετε ένα μπισκότο
μέσα σε πλαστικό περιτύλιγμα,

μέσα σε πλαστικό δίσκο,
μέσα σε χάρτινο κουτί,

μέσα σε πλαστική μεμβράνη,
μέσα σε πλαστική σακούλα.

Δεν είναι επικίνδυνο πυρηνικό απόβλητο
- είναι ένα μπισκότο.

Αυτός είμαι εγώ.
Λατρεύω τις καταδύσεις.

Απλώς σας δείχνω
διαφάνειες από τις διακοπές μου

Αυτή είναι στις παρθένες Αζόρες νήσους
κι έτσι είναι οι παραλίες τους.

Καλυμμένες με πλαστικά θραύσματα.

Λόγω του ηλίου και των κυμάτων
όλα αυτά τα χρόνια

τα σκουπίδια διασπώνται σε ακόμη μικρότερα
κομμάτια, αλλά παραμένουν πλαστικά.

Και, είναι ενδιαφέρον,
δεν βλέπετε πολλά κόκκινα κομμάτια εδώ

επειδή μοιάζουν με φαγητό

στα πουλιά περισσότερο
από κάθε άλλο χρώμα.

Έτσι, αυτό είναι το αποτέλεσμα.

Τα σκουπίδια κατά κύριο λόγο μαζεύονται
σε αυτά τα πέντε περιστρεφόμενα ρεύματα

που ονομάζονται δίνες, όπου
δεν σκοτώνουν μόνο τη θαλάσσια ζωή,

αλλά λόγω της απορρόφησης των PCB και DDT,
δηλητηριάζουν και την τροφική αλυσίδα.

Μια τροφική αλυσίδα που περιλαμβάνει εμάς
-- τους ανθρώπους.

Και ενώ έκανα καταδύσεις στην Ελλάδα

συνάντησα περισσότερες
πλαστικές σακούλες παρά ψάρια

και έκπληκτος από το καταθλιπτικό θέαμα

ο Σκοτσέζος με τον οποίο
έκανα τις καταδύσεις γύρισε και μου είπε,

«Πολλές μέδουσες εδώ, αγαπητέ.
Έχω δει περίπου χίλιες».

Δεν υπήρχαν μέδουσες.

Δε θα μιλήσω για τα περιβαλλοντικά θέματα
γενικότερα.

Νομίζω ότι η κοινή απάντηση είναι,
ότι είναι πάρα πολύ μακρινό.

Είναι κάτι για να ανησυχήσουν
τα παιδιά μας.

Οπότε γεια σας, να 'μαι.

Γιατί δεν κάνουμε απλώς καθαρισμό;

Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους

οι τωρινοί ερευνητές μόλυνσης πλαστικών
θεωρούν

ότι πρέπει να εστιάσουμε στην πρόληψη,

π.χ. μέσα από την εκπαίδευση,
αντί να προσπαθήσουμε έναν καθαρισμό.

Γιατί θα πρέπει να εστιάσουμε σε πέντε
κολοσσιαίες μετακινούμενες περιοχές.

Πλαστικό σε μεγέθη που κυμαίνεται
από τεράστια δίχτυα φάντασμα μέχρι μόρια

-- παρεμπίπτουσα αλίευση και εκπομπές.

Επιπλέον, θα πρέπει να φέρουμε
όλα αυτά τα πλαστικά πίσω στην στεριά.

Θα πρέπει να είναι οικονομικά ρεαλιστικό

και η συνολική ποσότητα
του πλαστικού στις δίνες είναι άγνωστη.

Αλλά περίπου ένα χρόνο πριν,
όταν πήγαινα στο κομμωτήριο

και ομολογώ πως δεν πηγαίνω συχνά εκεί,
αλλά είχα μια μικρή επιφοίτηση.

Είδα ακόμα και τους ηλικιωμένους
να ρίχνουν σκουπίδια στο νερό

και σκέφτηκα, μερικοί άνθρωποι
απλώς ποτέ δε θα μάθουν, έτσι δεν είναι;

Θα χρειαστούμε τον συνδυασμό
και των δύο δρόμων

και θα τον χρειαστούμε σύντομα.

Έτσι λοιπόν απλώς χρησιμοποίησα
έναν κατάλογο με ανησυχίες

ως προκλήσεις, και στην πραγματικότητα,
μια βδομάδα αργότερα σε σχολική εργασία,

είχα την ευκαιρία να περάσω πολύ χρόνο

σχετικά με ένα θέμα της επιλογής μου
μαζί με έναν φίλο μου.

Και αυτό μου έδωσε την τέλεια ευκαιρία

για να κάνω νέα και θεμελιώδη έρευνα
σχετικά με τη ρύπανση από πλαστικό.

Έπειτα πήγα για διακοπές στην Ελλάδα
έχοντας μαζί μου μια ειδική τράτα,

με σχήμα σαλαχιού μάντα,

η οποία χρησιμοποιείται συνήθως
για τη δειγματοληψία πλαστικού,

και έτσι έπρεπε να αφήσω σπίτι
όλα τα ρούχα μου

λόγω του ορίου βάρους στις αεροπορικές
εταιρείες χαμηλού κόστους.

Ωστόσο, η τράτα που φτιάξαμε
είναι 15 φορές λεπτότερη

από την κανονική.
Και αυτό που ανακαλύψαμε ήταν

ότι ο αριθμός των λεπτών σωματιδίων, στην
πραγματικότητα είναι 40 φορές υψηλότερος

σε σχέση με τα μεγάλα σωματίδια.
Άρα, έπρεπε να βγάλουμε τα μικρά πλαστικά

χωρίς να αφαιρέσουμε
και το σημαντικό πλαγκτόν.

Ευτυχώς αυτά μπορούσαν να διαχωριστούν
απλά με φυγοκέντριση.

Ωστόσο, δεν ξέραμε πόσες επιταχύνσεις
μπορούσε να αντέξει το κοινό ζωοπλαγκτόν.

Έτσι βγάλαμε πάλι την τράτα,
και δεν είχαμε βάρκα,

και τη δοκιμάσαμε, και τελικά επιζούν
σε πάνω από 50 επιταχύνσεις,

που είναι υπεραρκετό
για τον επιτυχή διαχωρισμό.

Μετά, για να ξέρω μέχρι σε ποιο βάθος

πρέπει να καθαριστεί
η επιφάνεια του ωκεανού,

σχεδιάσαμε και κατασκευάσαμε κάτι
που ονομάζω πολυεπίπεδη τράτα.

Βασικά κολλήσαμε δέκα τράτες
τη μία πάνω από την άλλη.

Εδώ μπορείτε να μας δείτε
να κάνουμε δοκιμή στη Βόρεια Θάλασσα.

Σκέφτηκα ότι ήταν μια υπέροχη ημέρα --
ήμουν ο μοναδικός που δεν έπαθε ναυτία

αλλά στη συνέχεια η τράτα
που δούλευε τόσο τέλεια έσπασε και

φυσικά δεν τα παρατήσαμε, επειδή πιστεύω
ότι δεν μπορείς να καθαρίσεις κάτι

αν δεν ξέρεις το μέγεθός του.

Έχω ακούσει τις εκτιμήσεις που κυμαίνονται
από αρκετές εκατοντάδες χιλιάδες τόνους

έως εκατό εκατομμύρια τόνους.

Ήξερα ότι χρειαζόμασταν μια καλύτερη
εκτίμηση -- κάποια επιστημονικά δεδομένα.

Τότε απλώς επικοινώνησα
με μερικούς καθηγητές από τα πανεπιστήμια

σε Ντελφτ, Ουτρέχτη και Χαβάη --
που όντως μας βοήθησαν να προσδιορίσουμε

πόσο πλαστικό υπάρχει
στα άνω στρώματα των δινών:

Το επιβλητικό ποσό των 7,25 εκ. τόνων
που μπορεί να εξαχθεί, το 2020.

Αυτό είναι το βάρος 1.000 πύργων
του Άιφελ, που επιπλέει στις δίνες.

Τώρα, ο ερευνητής Τσαρλς Μουρ
που ανακάλυψε την επίδραση

της Μεγάλης Σκουπιδοκηλίδας στον Ειρηνικό

εκτιμά ότι θα χρειαστούν 79.000 χρόνια
για την αποκατάσταση του.

Ωστόσο, πιστεύω ότι
η Μεγάλη Σκουπιδοκηλίδα στον Ειρηνικό

μπορεί να καθαριστεί εντελώς
σε 5 μόλις χρόνια.

Και αυτή είναι μια διαφορά 78.995 ετών.

Φυσικά, πρόκειται για την παραδοσιακή
αντίληψη της εξαγωγής σκουπιδιών,

μ' ένα σκάφος
και ένα δίχτυ που ψαρεύει πλαστικό.

Φυσικά μπορούν να χρησιμοποιηθούν
πολλαπλά σκάφη

για να καλύψουν ένα μεγαλύτερο χώρο,

αλλά εκτείνοντας φράγματα
μεταξύ αυτών των σκαφών,

ξαφνικά θα καλυφθεί
μια πολύ μεγαλύτερη περιοχή,

επειδή η ουσία δεν είναι να πιάσει
τα σκουπίδια, αλλά να τα εκτρέψει.

Επειδή το πλέγμα δεν έχει μέγεθος,

μπορούμε να βγάλουμε ακόμη
και τα μικρότερα σωματίδια,

και καθότι όλοι οι οργανισμοί μπορούν
απλώς να κινηθούν κάτω από τα φράγματα,

θα είμαστε σε θέση να εξαλείψουμε
τα παρεμπίπτοντα αλιευμάτα στο 99,98%.

Αλλά, αν θέλουμε να κάνουμε
κάτι διαφορετικό

δεν πρέπει επίσης
να σκεφτούμε διαφορετικά;

Για παράδειγμα: η απορρόφηση του PCB
από το πλαστικό δεν είναι κακό πράγμα,

είναι καλό πράγμα.

Βγάζουμε όλα τα πλαστικά
και ταυτόχρονα αφαιρούμε τόνους και τόνους

επίμονων οργανικών ρύπων
από το θαλάσσιο περιβάλλον.

Αλλά πώς μπορούμε να ελαχιστοποιήσουμε

το περιβαλλοντικό, οικονομικό
και μεταφορικό κόστος;

Ας χρησιμοποιήσουμε τον εχθρό μας
προς όφελός μας, εντάξει;

Τα ωκεάνεια ρεύματα που κινούνται
δεν είναι ένα εμπόδιο - είναι μια λύση.

Γιατί να κινηθείτε μέσα στους ωκεανούς,
εάν οι ωκεανοί κινούνται μέσα από εσάς;

Στερεώνοντας τα «πλοία»
στον βυθό της θάλασσας

και αφήνοντας τα περιστρεφόμενα ρεύματα
να κάνουν τη δουλειά τους --

θα εξοικονομηθούν τεράστια κεφάλαια,
εργατικό δυναμικό και εκπομπές.

Οι πλατφόρμες, φυσικά,
θα είναι εντελώς αυτοσυντηρούμενες

παίρνοντας την ενέργεια τους από τον ήλιο,
τα ρεύματα και τα κύματα.

Και εμπνευσμένο από τις καταδύσεις μου
στις Αζόρες, πραγματικά φαίνεται τώρα

ότι το καλύτερο σχήμα γι' αυτές
τις πλατφόρμες είναι ένα σαλάχι μάντα,

αφήνοντας τα φτερά του να ταλαντεύονται
σαν ένα πραγματικό σαλάχι,

μπορούμε να διαβεβαιώσουμε
την επαφή της εισόδου με την επιφάνεια

ακόμη και στις πιο άγριες
καιρικές συνθήκες.

Λοιπόν, φανταστείτε μια παράταξη ζιγκ-ζαγκ
με μόνο 24 από αυτές τις πλατφόρμες

να καθαρίζουν έναν ολόκληρο ωκεανό.

Ας κάνουμε μια σύγκριση, εντάξει;

Είναι οι παραλίες του Χονγκ Κονγκ,
νωρίτερα αυτό το χρόνο.

Η μεγαλύτερη διαρροή πλαστικού
στην ιστορία. Και αυτή είναι η πηγή τους,

μόλις 6 εμπορευματοκιβώτια.

Πόσο θα μπορούσαμε να βγάλουμε;

Πάνω από 55 από αυτά
τα εμπορευματοκιβώτια ανά ημέρα.

Το πλαστικό δεν είναι μόνο άμεσα
υπεύθυνο για πάνω από ένα δις δολάρια

σε ζημιές σκαφών ανά έτος,

όχι, η τρομερή έκπληξη για μένα ήταν ότι

αν πουλήσουμε τα πλαστικά που ανακτήθηκαν
από τις πέντε δίνες

θα βγάλουμε πάνω από 500 εκατ. δολάρια.

και αυτό είναι περισσότερο
απ' όσο θα κόστιζε η εκτέλεση του σχεδίου.

Με άλλα λόγια -- είναι κερδοφόρο.

Αλλά πιστεύω ότι
το πιο σημαντικό είναι ότι

μόνο αν καταλάβουμε ότι η αλλαγή είναι
πιο σημαντική από τα χρήματα,

τότε τα χρήματα θα έρθουν.

Και ναι, θα είναι μία από τις μεγαλύτερες
επιχειρήσεις διάσωσης του περιβάλλοντος,

αλλά εμείς δημιουργήσαμε αυτό το χάος.

Να πάρει, εφεύραμε αυτό το νέο υλικό
πριν καν δημιουργήσουμε αυτό το χάος,

οπότε σας παρακαλώ, μην μου πείτε ότι
δεν μπορούμε να το καθαρίσουμε μαζί.

Σας ευχαριστώ πολύ.

(Χειροκρότημα)