Carl Safina: Petrol sızıntısının bilinmeyen zanlıları ve mağdurları

Meksika Körfezi'ndeki petrol sızıntısının idraki çok zor. Ancak bunun berbat bir durum olduğunu biliyoruz. Carl Safina insanın kanını donduran bir çapraz sorgulamayla gerçekleri ortaya koyuyor ve bu olayın sonuçlarının Körfez'in çok ötesine taşınacağını, sözde çözümlerin ise durumu daha da kötüleştirdiğini gösteriyor.

İşte bu benim bildiğim okyanus.

ve bunu biraz...

yani birkaç kez Körfez'de de bulunduğumdan

gerçekten travma geçirmiş gibiyim

çünkü artık ne zaman okyanusa baksam

nerede olduğumdan bağımsız olarak,

hatta petrolün asla ulaşmadığını bildiğim

yerlerde bile olsam

yüzeyde hep yağ tabakası görüyorum.

Ve anlıyorum ki bu görüntünün hayaleti

beni kovalamaya devam ediyor.

Ama bugün sizlerle konuşmak istediğim

birçok şey var ve hepsini

bir bağlama oturtmaya çalışacağım.

Yalnızca gündemdeki patlamayı değil

bunun ne anlama geldiğini ve neden olduğunu da...

Öncelikle birazcık kendimden bahsedeyim.

Ben basitçe, çocukluğundan bu yana

balığa çıkmaktan hoşlanan bir adamım.

Ve bu yüzden de

yani çok sevdiğim sahillerden uzaklaşmamak için

öğrenimimi deniz kuşları üzerine yaptım.

Şu anda da okyanusların nasıl değiştiği üzerine

kitaplar yazıyorum.

Ve gerçekten de okyanuslar hızla değişiyor.

Önceleri bu tip grafikler görmüştük.

Aslında gerçekten de

üzeri biraz ıslak olan

sert bir bilyenin üzerinde yaşıyoruz.

Tıpkı bir bilyeyi suya daldırmışsınız gibi...

Atmosfer de aynı biçimde.

Eğer tüm atmosferi alır

bir topun içinde toplarsanız

sağdaki gibi, küçük bir gaz küreniz olur.

Böylesi son derece narin,

küçük bir sabun köpüğünün içinde yaşıyoruz.

Çok ama çok kolayca etkilenebilen

kutsal bir sabun köpüğü bu.

Ve yanan tüm bu petrol ve gazlar,

tüm fosil yakıtları,

atmosferi büyük ölçüde değiştiriyor.

Karbon dioksit oranı giderek artıyor.

İklimin ısınmasına yol açıyorz.

Körfezdeki patlama da

medeniyeti sürdürmek için harcadığımız

enerjiden kaynaklanan sorunlarımızın

küçük bir parçası.

Isınmanın ötesinde

okyanus sularının asitlenmesi sorunu yaşıyorz.

Şimdiden ölçülebilir seviyede,

şimdiden hayvan yaşamını etkiliyor.

Laboratuvarda

bir midyeyi alır ve deniz suyunun

normal pH seviyesi olan pH 8.1 yerine

7.5 suya

yerleştirirseniz

yaklaşık 3 gün içinde çözünecektir.

Bir deniz kestanesi larvasını

8.1 yerine

pH 7.7 suya bırakırsanız

o kadar büyük bir değişim gözlenmez

ama deforme olur ve ölür.

Şimdiden ticari istiridye larvaları

bazı yerlerde

büyük oranda yokoluşla karşı karşıyalar.

Aynı sebepten bazı yerlerde

mercan resifleri de daha yavaş gelişiyor.

Yani bu ciddi bir mesele.

Şimdi körfezin çevresinde

biraz turlayalım.

Körfezdeki insanlara dair beni en çok etkileyen şey

onların gerçekten suyla bütünleşmiş olmaları.

Suyla başa çıkabiliyorlar.

Gelip geçen bir fırtınayla da başa çıkabiliyorlar.

Su seviyesi düştüğünde ne yapacaklarını da biliyorlar.

Ama sorun su değil de başka bir şey olduğunda

ve bu şey sudaki yaşamı değiştirdiğinde

fazla bir seçenekleri kalmıyor.

Aslında tüm bu toplulukların

gerçekten de hayatta fazla seçenekleri yok.

Yapacak başka bir işleri de yok.

Yerel otel sektörüne de

gidip çalışamazlar

çünkü çevrelerinde böyle yerler de yok.

Eğer şimdi körfeze gidip bakarsanız

tüm göreceğiniz petrol olacaktır.

Okyanusta tonla petrol görürsünüz.

Kıyı şeridinde de aynı şekilde...

Patlamanın gerçekleştiği bölgeye giderseniz

inanılmaz bir manzarayla karşılaşırsınız.

Sanki arabanızın yağ haznesini boşaltmış

ve okyanusa dökmüşsünüz gibi görünüyor.

Ve daha da inanılmaz olanı ise

şu anda, özellikle kirliliğin en yoğun olduğu bölgede

bunu temizlemeye çalışan

hiç kimsenin olmaması.

Okyanusun bu parçası

tam anlamıyla bir kıyamet yerine benziyor.

Kıyılar boyunca da böyle,

her yeri aynı şekilde buluyorsunuz

Korkunç bir kirlilik...

Eğer Körfezin doğusundaki Alabama gibi

sızan petrolün henüz ulaştığı yerlere giderseniz

hala plajda yüzenler olduğunu görebilirsiniz

aynı zamanda plajları temizleyen insanları da...

Ve plajı çok ilginç bir şekilde temizliyorlar.

50 galonluk plastik torbalara

4,5 kilodan fazla kum koymalarına izin verilmiyor.

Binlerce binlerce plastik torbaları var.

Bu kadar torbayı ne yapacaklar hiçbir fikrim yok.

Bu arada hala plajı kullanmaya çalışan insanlar var.

"Sudan uzak durun" diyen

en ufacık bir işaret, uyarı bile görmüyorlar.

Çocukları suda katrana, zifte bulanıyor,

tüm giysilerine, sandaletlerine yapışıyor. Tam anlamıyla rezillik.

Eğer sızıntının bir süre önce ulaştığı yerlere giderseniz de

kirliliğin daha çok olduğunu görüyorsunuz.

Ve tabii ki artık buralarda kimse yok.

Belki çok az insan

hala plajları kullanmaya çalışıyor.

Tam anlamıyla şoka uğramış insanlarla karşılaşıyorsunuz.

Bunlar gerçekten çok çalışkan insanlar.

Hayat hakkında bildikleri tek şey, sabah kalkmak

ve her zamanki gibi işe gitmek.

Her zaman, körfazin ekosistemi içinde

doğanın onlara bahşettiği

güvencelere itimat edebileceklerini hissetmişler.

Ve şimdi tüm dünyalarının başlarına yıkıldığını görüyorlar.

Ve sözün tam anlamıyla

şoka uğradıklarını

büyük bir öfke duyduklarını

kızdıklarını

ızdırap içinde olduklarını izliyorsunuz.

Bunlar gözlemleyebildikleriniz.

Bir de suyun altında olduğu için

göremedikleriniz var.

Suyun altında neler oluyor?

Bazı insanlar yayılan, kümelenmiş halde

petrol birikintileri olduğunu söylüyor.

Bazı insanlarsa böyle bir şey olmadığını...

Ve bildiğiniz üzere Kongre Üyesi Markey

"Gerçekten petrol kümelenmeleri olup olmadığını

görmek için denizaltıyla mı gezmeliyiz" diye sormuştu.

Fakat ben bir denizaltı gezisi yapabilecek durumda değilim.

Özellikle de bugün burada olmam gerektiğini bilirken...

Bu yüzden de Körfez'de

petrol olup olmadığına bakmak için

kendi kendime küçük bir deney yaptım.

Bu Meksika Körfezi,

balıklarla dolu, ışıl ışıl bir deniz.

Ve ben Meksika Körfezi'nde

küçük bir petrol sızıntısı yarattım.

Ve öğrendim ki, daha doğrusu hipotezi kanıtlamış oldum ki

su ile petrol birbirine karışmaz.

Ta ki siz bir seyreltici madde ekleyene dek.

Ve sonra

karışmaya başlarlar.

Sonra rüzgar ve dalgayla gelen

biraz enerji eklersiniz.

Böylece büyük bir kirliliğiniz olur.

Büyük olasılıkla asla temizleyemeyeceğiniz

ölçekte bir kirlilik.

Dokunamazsınız, ayrıştıramazsınız

ve bence en önemlisi de

kirliliği göremezsiniz.

Sanırım bu durum özellikle gizli tutuluyor.

Şu anda kirlilik felaket boyutuna ulaşmış

ve akan bilgiler içinde birçok kıyıda köşede kalmış şey de dışarı sızıyor.

Birçok insan acı gerçeklerin

ortaya çıkmaması için çabalandığını söylüyor.

Ben şahsen seyrelticilerin

işin özünü saklamak için

temel bir strateji olduğunu düşünüyorum.

Çünkü böylece katili

suç mahalline yerleştirmiş oluyoruz.

Fakat bunu görebilirsiniz.

Petrolün yüzeyde biriktiği yerlerde

bunu görmek mümkün

ama buna karşı koyuyorlar

çünkü bence aslında kanıt istemiyorlar.

Tamam.

Petrol yiyen bakterileri duymuşsunuzdur.

Deniz kamlumbağaları da yiyor.

Petrol suda çözündüğünde

bakterilere gelinceye kadar

henüz uzun bir yolu oluyor önünde.

Kaplumbağalar yiyor. Balıkların yüzgeçleri petrol dolmuş oluyor.

Bu arkadaşlar sızıntının çevresinde ve içinde yüzmek zorundalar!

Bugün buraya trenle gelirken

inanılmaz bir hikaye duydum.

Ted Williams adlı bir yazar beni aradı.

Gördüklerim hakkında bana

birkaç soru sormak istiyordu.

Audubon dergisi için bir yazı hazırlıyormuş.

Bir süre, yaklaşık bir hafta kadar önce

körfezde olduğunu söyledi.

Balıkçılık için rehberlik yapan bir adam,

olanları göstermek için onu bir gezintiye çıkarmış.

Bu rehberin önümüzdeki bir yıl için yapılmış

tüm rezervasyonları iptal edilmiş.

Tek bir rezervasyon kalmamış.

Herkes depozitolarını geri istiyormuş, herkes kaçışıyormuş.

Binlerce insanın ortak hikayesi bu.

Ted'e demiş ki,

son gezintisine çıktığı zaman

ansızın teknesinin yanında

şişeburunlu bir yunus belirmiş.

Ve yunusun hava deliğinden

su yerine petrol fışkırıyormuş.

Rehber uzaklaşmış.

çünkü bu son gezisiymiş

ve biliyormuş ki balıklar

yunuslardan korkup kaçarlar.

Böylece uzaklaşmış.

Birkaç dakika sonra

yunus yeniden teknenin yanına gelmiş.

30 yıllık balıkçılık hayatı boyunca

bir yunusun böyle davrandığını hiç görmemiş rehber.

Ve hissetmiş ki

yunus aslında

yardım istemek için geliyor. Özür dilerim...

Şimdi, Exxon Valden sızıntısında,

katil balinaların yaklaşık yüzde otuzu

olayı izleyen ilk birkaç ay içinde öldü.

Rakamlar asla eski haline dönmedi.

Sonuç olarak yok olanların ne derece geri gelebileceği

son derece değişken.

Bazı şeyler için çok zaman alacak.

Ve bazıları için de, sanıyorum ki

biraz daha hızlı olacak.

Körfez hakkında bir diğer önemli konu da

buradakş hayvan türlerinden birçoğunun

yılın yalnızca belli zamanlarında

körfeze gelmesidir.

Yani Meksika Körfezi gerçekten çok değerli bir su dünyası.

Atlantik Okyanusu'nda aynı büyüklükte başka bir parçadan

çok daha fazla önem taşıyor.

Ton balıkları tüm okyanusu yüzüyorlar.

Gulf akıntısından faydalanarak Avrupa'ya yüzüyorlar.

Üreme dönemleri geldiğinde ise Meksika Körfezi'ne geliyorlar.

İşaretlenmiş bu iki ton balığını

en sağda, petrol kaplı yüzeydeki

üreme bölgelerinde görebilirsiniz.

Sanırım bu yıl gerçekten de

onlar için berbat bir üreme sezonu oluyor.

Umuyorum ki en azından yetişkinler

kirli sudan uzak duruyorlardır.

Genellikle çok bulanık olan sulara

girmeyi tercih etmezler çünkü.

Ama bunlar gerçekten yüksek performanslı

son derece atletik türler.

Bu kirlilik solungaçlarını ne hale koyacak bilemiyorum.

Yetişkinler de etkilenecek mi bilemiyorum.

Onlar etkilenmese bile şüphesiz

yumurtaları ve larvaları etkilenecek diye düşünüyorum.

Eğer grafiğe bakarsanız sürekli aşağı indiğini görürsünüz.

Bunlar on yıllar boyunca aşırı avlanmayla

bizim diğer canlılara yaptıklarımızın resmi.

Böylece petrol sızıntısı,

kaçak, patlama

zaten bir felaketken

aklımızdan çıkarmamamız gereken bir diğer şey de

aslında yaptıklarımızın okyanus üzerindeki etkilerinin

çok uzun zamandır devam ettiği.

Bu daha önce sorunsuz olan bir konuda

yeni beliren bir mesele değil.

Olaya zaten elde birikmiş birçok sıkıntı

ve sorunla başlıyoruz.

Eğer etraftaki kuşlara bakarsanız

ki körfezde birçok kuş türü var

aynı şekilde yılın belli zamanlarında burada toplaşıp

sonra gittiklerini görürsünüz.

.çok daha geniş alanlarda yayılım gösterirler.

Örneğin,

bu resimdeki kuşların birçoğu göç eden türler.

Hepsi de Mayıs ayında,

sızıntı bazı yerlerde kıyılara ulaşmaya başlamışken körfezdeydiler.

Aşağıda, solda gördükleriniz

Ruddy Turnstones ve Sanderlings adlı türler.

Kuzeyde, Arktik bölgelerde üreyip

kış gelince Güney Amerika'ya göçüyorlar.

Fakat körfezde toplanıp

sonra yeniden Arktik bölgelere hareket ediyorlar.

Ben körfezde, Grönland'de üreyen

kuşlar gördüm.

Yani aslında bu tüm yarıküreyi ilgilendiren bir durum.

Ekonomik etkileri ise

en azından birçok biçimde ulusal bir konu.

Fakat biyolojik etkiler kesinlikle yarıküre boyutunda.

Sanırım bu sızıntı

bazı şeylere hiç hazırlıksız yakalanmanın

akıl uçuracak derecede berbat

bir örneğini veriyor.

Japonlar Pearl Harbor'ı bombaladığında

en azından karşı ateş açmışlardı.

Oysa şimdi öyle görünüyor ki

ne yapacağımızı bilemez bir haldeyiz.

Hiçbir şey bu gibi bir durum için hazır değildi.

Bildiğiniz gibi, gördüğümüz gibi

işte neler yaptıklarını izliyoruz.

Yaptıkları sadece engelleyici şeritler ve seyrelticiler kullanmak.

Engelleyici şeritler belli ki açık deniz için tasarlanmamış.

Petrolün en yoğun olduğu yerlerde dahi

hiçbir şeyi yakalayabildikleri, toplayabildikleri yok.

Kıyıların yakınına geliyorlar. Şu iki tekneye bakın.

Sağdakinin adı Fishing Fool.

Bence de bu hiçbir işe yaramayan

bir tekne için harika bir isim!

İki tekne arasına bir şerit geriliyor.

Körfezde bunun gibi yüzbinlerce mil kare petrol

suyun üzerini kaplamışken

az bir kısmını sürüklemekle uğraşıyorlar.

Seyrelticiler petrolün bu şeritlerin altına gitmesini sağlıyor.

Fakat şeritler yalnızca

33 cm uzunluğunda.

Yani gerçekten tam anlamıyla saçmalık.

Bunlar da iş verilen karides tekneleri.

Yüzlerce karides teknesi ağ yerine bu şeritlerden atmaları için işe alındı.

Burada da çalışmalarınız izliyoruz.

Gördüğünüz gibi

Petrollü su şeridin hemen üzerine, arkaya geliyor.

Tüm yaptıkları bunları birbirine karıştırmak.

Tam anlamıyla saçmalık.

Emniyet şeridi döşeli kıyı şeritleri de

ki yüzlerce mil kıyı bu durumda,

bunların hepsi kendisine komşu,

fakat emniyet şeridi çekilmemiş başka kıyılarla çevrili.

Yani kirli suyun ve petrolün arkalarından

sızması için bolca fırsat mevcut.

Aşağıdaki fotoda, emniyet şeridine alınmaış bir kuş kolonisi var.

Herkes kuş kolonilerini

korumaya çalışıyor orada.

Fakat size bir kuşbilimci olarak

kuşların uçabildiklerini söyleyebilirim!

(Gülüşler)

Ve emniyete alınmış bu koloni

bunu başaramıyor, başaramıyor.

Bu kuşlar yaşamlarını suya dalarak sürdürüyorlar.

Aslında

bence yapabilecekleri en doğru şey, hiç olmazsa

yuvaları bu kadar korumaya çalışmak yerine

her birini tek tek tahrip etmeleri olur.

Böylece kuşlardan bazıları kaçarlar

ve bu yıl böylesi onlar için daha iyi olur.

Ne kadar temizleseler de

ki onları temizleyen insanlara asla

çamur atmıyorum.

Çünkü merhamet duygularımızı harekete geçirmek

burada çok ama çok büyük önem taşıyor.

Bence insanların sahip oldukları şeyler içinde en önemlisi

bu şefkat duygusu.

Bu görüntüleri alıp başkalarına göstermek

gerçekten önemli.

Fakat bu kuşlar nerede serbest bırakılacaklar sahiden?

Bu birisini yanan birbinadan çıkarıp

ciğerlerini dumandan temizleyip

sonra onları yine aynı yangının içine atmaya benziyor çünkü petrol yayılmaya devam etmekte.

Ben bunu bir kaza olarak

adlandırmayı reddediyorum.

Bence bu iğrenç bir ihmalkarlığın ürünü.

(Alkışlar)

Yalnız BP değil

BP özensizce ve

lakaytlık içinde işletiyordu burayı

çünkü bunu yapabilirlerdi.

Böyle davranabilmeleri için onlara izin verilmişti.

Bizi koruması gereken hükümetin

onların operasyonlarını takip etmek konusundaki

büyük gafletinin sonucu bu.

Ortaya çıkan şu,

ABD'de her ticari araçta gördüğünüz şu işaret var ya,

hani, eğer birkaç galon petrol sızdırırsa aracınız

başınız büyük belada demektir.

İnsan gerçekten merak ediyor

kanunlar kimin için yapılıyor

ve kimler kanunun üzerinde.

Fakat gelecekte yapabileceğimiz şeyler var.

Gerçekten ihtiyacımız olan türden ekipmanlara sahip olabiliriz mesela.

birazcık daha tedarikli olmaktan

bir şey çıkmaz.

Özellikle de Körfezin tabanında

petrol bulmak için 30 bin delik açtıktan sonra

elbette birinden petrol çıkmaya başlayacaktır değil mi.

Ve siz de bu durumda ne yapacağınız hakkında bir fikir sahibi olursunuz.

Bu gerçekten yapmamız gereken şeylerden birisi.

Bu sızıntının nerede olduğunu anlamamız gerektiğini düşünüyorum

tam olarak nerede başladığını bilmeliyiz.

Sızıntı hükümetin orada olduğunu,

bizi koruyup kolladığını, çünkü bununla yükümlü olduğunu

toplum yararınız her şeyin üzerinde olduğunu düşünmemizle

başladı bu yıkım aslında.

Petrol patlaması da

bankalara verilen destek de

morgıç krizi de, bunların hepsi de

aynı sebepten kaynaklanan

farklı semptomlardı.

Hala polisin en azından

bizi kötü insanlardan koruduğu için

gerekli olduğunu düşünüyoruz.

Ve polis ara sıra rahatsızlık verici olabilse de

yani ara sıra bize ceza filan yazsa da

kimse polisten kurtulmamız gerekli demiyor.

Fakat hükümetin geri kalan tüm kurumları

en azından son 30 yıl içinde

bir kontrolü kaldırma kültürü geliştirmekle meşgul.

Bu da doğrudan

bizim için tehlike arzeden insanların

hükümetimizi satın almasıyla

sağlanıyor.

(Alkışlar)

Bu çok uzun zamandır süregiden bir sorun.

Gördüğünüz gibi

Amerika kurulurken şirketler kanun dışıydı.

Hatta Thomas Jefferson bunların küstahça

kanunlara meydan okumalarından

yakınıyordu.

Muhafazakar olduklarını

söyleyen insanlar

eğer gerçekten muhafazakar ve

vatansever olmak istiyorlarsa

bu şirketlere cehenneme gitmelerini

söyleyebilmeliler.

Muhafazakar olmak aslında böyle bir şey olmalı.

Yapmamız gereken

hükümetimizin bizim çıkarlarımız

korumak için var olduğu fikrini

yeniden kazanmaktır.

Ülkemizin doğuşunu sağlayan

fakat artık kaybettiğimiz

birlik olam duygumuzu yeniden kazanmaktır.

Umut verici işaretler olduğunu düşünüyorumç

Yavaş da olsa artık uyanmaya başladık.

Bizi Büyük Buhran'a sebep olan şeylerden

yani bankaların boşaltılmasından,

onlara mali yardım verilmesini gerektiren

tüm bu gibi şeylerden koruyan

ve 1933'te yürürlüğe konan

Glass-Seagull kanun paketi

o zamandan beri sistematik olarak aşındırıldı.

Şimdi ise bu kanunların bir kısmı

yeniden yerine konuluyor.

Fakat lobiciler şimdiden hizalarını aldılar

yasa tasarısı geçtikten hemen sonra

kuralları gevşetmeye çalışmaya başladılar bile.

Sonuç olarak bu devam eden bir savaştır.

Şu an ise tarihi bir andır.

Ya tam anlamıyla

körfezdeki sızıntıyla birlikte

dinmek bilmeyen bir felakete sürükleneceğiz

ya da bugün pek çok insanın farketmiş olduğu gibi

bu felaket anını ihtiyaç duyduğumuz çıkış için bir dönemece dönüştüreceğiz.

Kesinlikle hepimiz için ortak olan nokta

bu felaketin tarihte önemli bir anı teşkil etmesi.

Bunları daha önce de yaşadık.

kıyılarımızın açıkları daha önce de farklı biçimlerde sondajlandı.

Denizden ilk çektiğimiz şeylerin adı balina idi.

Denizdeki ilk delicilerimizin adı zıpkındı.

O zamanlar okyanuslarda balina bırakmamıştık.

Aynı yolun yolcusu olmaya devam mı edeceğiz?

Mağaradalarda yaşadığımız zamanlardan bu yana

ne zaman enerjiye ihtiyaç duysak

bir şeyleri ateşe veriyoruz ve hala da yaptığımız bu.

Hala enerjiye her ihtiyaç duyduğumuzda

bir şeyler yakıyoruz.

İnsanlar temiz enerjiye

sahip olamayacağımızı, bunun çok pahalı olduğunu

söylüyorlar.

Kim diyor çok pahalı olduğunu?

Bize fosil yakıt satanlar söylüyor bunu.

Daha önce enerji konusu için buradaydık

ve insanlar ekonominin

köklü bir değişime dayamamayacağını

çünkü en ucuz enerjinin kölelik olduğunu söylüyordu.

Enerji her zaman ahlaki bir konu olmuştur.

Şimdi de etik bir mesele olmaya devam ediyor.

Neyin doğru neyin yanlış olduğu meselesi bu.

Çok teşekkür ediyorum.