< Return to Video

The coming neurological epidemic

  • 0:00 - 0:02
    Gjersa nuk bëjmë diqka për ta ndaluar atë,
  • 0:02 - 0:05
    në 40 vitet e ardhëshme ne do të hasim në një epidemi
  • 0:05 - 0:08
    sëmundje neorologjike në masën botërore.
  • 0:08 - 0:12
    Një mendim i mirë.
  • 0:12 - 0:15
    Në këtë hartë secili shtetë që shihet me ngjyr blue
  • 0:15 - 0:19
    ka më shumë se 20 përqind të popullsis së tij mbi moshen 65 vjeqare.
  • 0:19 - 0:21
    Kjo është bota në të cilen jetojm ne.
  • 0:21 - 0:24
    Dhe kjo është bota në të cilen fëmijet tuaj do të jetojnë.
  • 0:25 - 0:29
    Për 12,000 vite, shprendarje e vjetersis së popullsis
  • 0:29 - 0:32
    është duke sikurse një piramid, me më të vjetrit në kryje.
  • 0:32 - 0:34
    Tashi është duke rrëzuar.
  • 0:34 - 0:38
    Deri në 2050, do të jet e tabelosur dhe do të fillojë to dobësohet.
  • 0:38 - 0:41
    Kjo është arësyeja përse po ndodhë.
  • 0:41 - 0:44
    Rritja mesatare është dyfishuar që nga viti 1840
  • 0:44 - 0:49
    dhe është duke u rritur gradualishtë në një shkallë për pesë orë për gjdo ditë.
  • 0:49 - 0:52
    Dhe kjo është arësyeja përse nuk është në përgjethësi shumë e mirë:
  • 0:52 - 0:56
    sepse mbi moshen 65, rreziku i përfitimit të Alzheimeres
  • 0:56 - 1:00
    apo sëmundjes së parkinson-it do të rritet eksponencialisht.
  • 1:00 - 1:04
    Deri në 2050, do të jenë rreth 32 milion njerëz në SHBA
  • 1:04 - 1:07
    mbi moshën 80 vjeqare dhe nëse nuk bejmë diqka rreth kësaj,
  • 1:07 - 1:09
    gjysma e tyre do te kenë fituar sëmundjen e Alzheimers
  • 1:09 - 1:12
    dhe tre miljonë më tepër atë të Parkinson-it
  • 1:12 - 1:15
    Tani, këto dhe sëmundjet tjera te neruologjis--
  • 1:15 - 1:18
    për të cilat nuk kemi kurim apo parandalim --
  • 1:18 - 1:20
    kushtojnë rreth një e treta e një miljardi dollarë në vitë.
  • 1:20 - 1:24
    Do të rritet deri në një miljard dollarë deri më 2050.
  • 1:24 - 1:26
    Sëmundja e Alzheimer-it fillon kur një protein
  • 1:26 - 1:28
    e cila duhet të ishte palosur në menyrën e duhur
  • 1:28 - 1:32
    gabimisht në një llojë origrami demental.
  • 1:32 - 1:35
    Një mënyr të cilen po provojmë ta bejmë është ta shpikim një ilaq
  • 1:35 - 1:38
    i cili funksiononë sikurse një kaset scotch
  • 1:38 - 1:41
    për ta mbajtur proteinen në formen e përsosur.
  • 1:41 - 1:43
    Ajo do ta mbanë që
  • 1:43 - 1:47
    e cila duket se e mbytë një seksion të madhë të trurit kur ato e bejnë.
  • 1:47 - 1:49
    është mjaftë interesante se sëmundjet e tjera neurologjike
  • 1:49 - 1:52
    të cilat ndihmojnë në shumë pjesë të ndryshme të trurit
  • 1:52 - 1:55
    gjithshtu shfaqin mbështjellës të proteinave të keqpalosura,
  • 1:55 - 1:58
    të cilat sugjerojnë që arsyeja mund të jet e përgjithëshme,
  • 1:58 - 2:00
    dhe ndoshta mund të përdoret për të kuruar shumë sëmundje të tjera,
  • 2:00 - 2:02
    jo vetem sëmundjen e Alzheimer-it
  • 2:02 - 2:05
    Gjithashtuë janë disa lidhje fasjonante me kancerin këtu,
  • 2:05 - 2:07
    sepse njerëzit me sëmundje neurologjike
  • 2:07 - 2:10
    kan një përhapje shumë të vogël te të gjitha llojet e kancerëve.
  • 2:10 - 2:13
    Dhe kjo është lidhja të cilën shumica e njerëzve janë duke besuar tani,
  • 2:13 - 2:16
    mirpo cila është duke e fasjonuar nga.
  • 2:16 - 2:19
    Shumica e rëndësishme e të gjith punës kreative në këtë regjion
  • 2:19 - 2:22
    është zbuluar nga filantropistet privatë.
  • 2:22 - 2:25
    Edhe egziston një shtrirje shum e madhe për ndihmë tjetër këtu,
  • 2:25 - 2:28
    spese qeveria ka zbrapsur topin në shumicen e këtyre, jamë i friksuar.
  • 2:28 - 2:32
    Ndërkoh që ju jeni duke pritur për të gjitha këto gjëra që të ndodhin,
  • 2:32 - 2:34
    këtu është ajo që ti mund të besh për veten tënde.
  • 2:34 - 2:36
    Nëse dëshiron ta zvoglosh rrezikun e sëmundjes së Parkinson-it,
  • 2:36 - 2:41
    kafeina është mbrotja për disa raste; askush nuk e di arsyjen.
  • 2:41 - 2:44
    Injektimet e kokes janë të këqija për juve. Ato e lejojnë sëmundjen e Parkinson-it
  • 2:44 - 2:48
    Dhe gripi Avian gjithashtu nuk është ndonje ide e mirë.
  • 2:49 - 2:52
    Sa për mbrojtjen nga sëmundja e Alzheimer-it,
  • 2:52 - 2:55
    thuhet se vaji i peshkut ka një efekt në të
  • 2:55 - 2:58
    në zvoglimin e rrëzikut për sëmundjen e Alzheimer-it.
  • 2:58 - 3:00
    Gjithashtu ju duhet ta mbani nenë kontroll presionin e gjakut,
  • 3:00 - 3:02
    sepse presioni i lart kronik i gjakut
  • 3:02 - 3:04
    është faktori i vetem më i rrezikshem për sëmundjen e Alzheimer-it.
  • 3:04 - 3:07
    Gjithashtu është faktori me me rrezik për glaucomen,
  • 3:07 - 3:10
    e cila është vetem sëmundja e Alzheimer-it (syve).
  • 3:10 - 3:12
    Dhe sigurishtë, kur vjen tek efekti njohës,
  • 3:12 - 3:14
    "përdore apo hubise" aplikohet,
  • 3:14 - 3:16
    pra dëshironi të qendroni menalisht i stimuluar.
  • 3:16 - 3:18
    mirpo hey, ju jeni duke më ndëgjuar mua.
  • 3:18 - 3:20
    Pra e keni të mbuluar.
  • 3:20 - 3:24
    Dhe në gjëjen përfundimtare.Njerëzve sikurse unë dëshironi fat në rregull?
  • 3:24 - 3:26
    Sepse ora po troket për të gjith ne.
  • 3:26 - 3:29
    Faliminderit.
Title:
The coming neurological epidemic
Speaker:
Gregory Petsko
Description:

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
03:29
Jenny Zurawell edited Albanian subtitles for The coming neurological epidemic
Liridon Shala added a translation

Albanian subtitles

Revisions Compare revisions