Jacqueline Novogratz over ontsnappen aan armoede

Jacqueline Novogratz vertelt een boeiend verhaal over een ontmoeting, in een sloppenwijk bij Nairobi, met Jane, een voormalig prostituee, wier dromen over ontsnappen aan de armoede, over het worden van een dokter en trouwen op een onverwachte wijze uitkomen.

Ik werk al meer dan 20 jaar in de problematiek van armoede,

en dus is het ironisch dat het probleem en de vraag waar ik het meest mee worstel

is hoe je eigenlijk armoede definieert. Wat betekent het?

Vaak bekijken we het in dollartermen --

mensen die minder dan 2 of 3 dollar per dag verdienen.

En toch is bij een gecompliceerd iets als armoede

inkomen slechts een van de variabelen.

Want in feite gaat het om keuzes,

en een gebrek aan vrijheid.

Ik heb een ervaring gehad, die echt verdieping en verheldering bracht

in het begrip dat ik ervan heb.

Het was in Kenya, en ik wil het graag met jullie delen.

Ik was met mijn vriendin Susan Meiselas, de fotografe,

in de Mathare Valley sloppenwijken.

Mathare Valley is een van de oudste sloppenwijken in Afrika.

Het is zo'n vijf kilometer buiten Nairobi,

het is anderhalve kilometer lang en 300 meter breed,

waar zo'n half miljoen mensen,

opgepropt leven in deze tinnen hokjes,

generatie na generatie, huren ze ze,

vaak met acht of tien per kamer.

Het staat bekend om prostitutie, geweld, drugs.

Een lastige plek om op te groeien.

En terwijl we rondliepen door de smalle steegjes ,

was het letterlijk onmogelijk om niet in de

open riolering en het afval naast de kleine huizen te stappen.

Maar tegelijkertijd was het ook

onmogelijk om de menselijke vitaliteit te missen,

de hoop en de ambitie van de mensen die daar leven.

Vrouwen die hun baby's wassen, hun kleding wassen, ze te drogen hangen.

Ik ontmoette deze vrouw, Mama Rose,

die dat kleine tinnen schuurtje al 32 jaar huurde,

waar ze woont met haar zeven kinderen.

Vier slapen er in een tweepersoons bed,

en drie slapen in de modder op de linoleum vloer.

Ze houdt ze allemaal op school door water te verkopen vanuit die kiosk,

en zeep en brood vanuit het kleine winkeltje daarbinnen.

Het was ook de dag na de inwijding van Obama,

dit wees me erop hoe Mathare nog met de wereld verbonden is.

Ik zag kinderen op de hoek van de straat,

en ze zeiden "Obama, hij is onze broer"

en ik zei "Nou, Obama is mijn broer dus dat maakt jou ook mijn broer."

Ze keken me vragend aan, en dan kreeg je een "High Five!"

Dit was de plek waar ik Jane ontmoette.

Ik werd meteen geraakt door de vriendelijkheid en de zachtheid in haar gezicht,

en vroeg haar om me haar verhaal te vertellen.

Ze begon met haar dromen. Ze zei, "Ik had er twee.

Mijn eerste was een dokter te worden,

de tweede was een goede man te trouwen

die bij mij en mijn familie zou blijven.

Want mijn moeder was een alleenstaande moeder,

en kon het schoolgeld niet betalen.

Ik moest de eerste droom dus opgeven, en richtte me op de tweede."

Ze trouwde toen ze 18 was, en kreeg meteen een baby.

Toen ze 20 werd ontdekte ze dat ze zwanger was van een tweede kind,

haar moeder overleed en haar man verliet haar -- trouwde een andere vrouw.

Dus zat ze opnieuw in Mathare, zonder inkomen, vaardigheden of geld.

En zo kwam ze uiteindelijk in de prostitutie terecht.

Het was niet zo georganiseerd zoals we dat vaak denken.

Ze ging dan 's avonds de stad in met zo'n 20 meisjes,

zoekend naar werk, soms kwam ze terug met een paar centen,

en soms met niets.

Ze zei, "Weet je, de armoede was niet zo erg. Het was de vernedering

en de schaamte voor dit alles."

In 2001 veranderde haar leven.

Ze had een vriendin die had gehoord over een organisatie, Jamii Bora,

die geld leende aan mensen, hoe arm je ook was,

zolang je maar voorzag in een evenredig gespaard bedrag.

En dus besteedde ze een jaar aan het sparen van 50 dollar,

en begon met lenen, en naarmate de tijd vorderde kon ze een naaimachine kopen.

Ze begon met kleermaken.

En dat ontwikkelde zich tot wat ze nu doet,

ze gaat naar tweedehands kledingmarkten,

en voor zo'n drie dollar 25 koopt ze een oude baljurk.

Het kan zijn dat jij die weggegeven hebt.

En ze past ze aan met dingetjes en lintjes,

en maakt zo deze overvolle confectie die ze verkoopt aan vrouwen

voor hun dochters "sweet 16" of eerste Communie --

deze mijlpalen in een leven, die mensen willen vieren

over het hele economische spectrum.

En ze doet echt goede zaken. Ik zag haar daadwerkelijk

lopen door de straten, al verkopend. Voordat je het wist,

was er een menigte vrouwen bij haar die deze jurken kocht.

En ik bedacht me, terwijl ik haar de jurken zag verkopen,

en ook de juwelen die ze maakt,

dat Jane nu meer dan vier dollar per dag verdient.

En volgens veel definities is ze niet arm meer.

Maar ze leeft nog steeds in Mathare Valley.

En dus kan ze niet weg.

Ze moet leven met al die onzekerheid,

en in feite, in Januari, tijdens de etnische rellen, werd ze

uit haar huis gejaagd en moest ze een nieuw hok vinden

om in te kunnen wonen.

Jamii Bora begrijpt dat. En begrijpt

dat wanneer we het over armoede hebben,

we moeten kijken naar mensen in het hele economische spectrum.

En zo is er met geduldig kapitaal van Acumen en andere organisaties,

leningen en investeringen voor de lange termijn,

een wijk met goedkope huizen ontwikkeld en gebouwd,

ongeveer een uur buiten het centrum van Nairobi.

En ze ontwierpen deze vanuit het perspectief van

afnemers als Jane zelf,

die staan op verantwoordelijkheid en verantwoording.

Dus moet ze 10 procent van de hypotheek betalen --

van de totale waarde, ongeveer 400 dollar aan spaargeld.

En dan maken ze de afbetaling gelijk aan wat ze aan huur betaalde voor haar kleine hutje.

En in de komende weken zal ze

te midden van de eerste 200 families deze nieuwe wijk betrekken.

Toen ik haar vroeg of ze ergens bang voor was,

of dat ze iets zou missen uit Mathare,

zei ze, "Wat moet ik vrezen

dat ik niet al heb geconfronteerd?

Ik ben HIV positief. Ik heb alles al gezien."

En ze zei, "Wat ik zou missen?

Denk je dat ik het geweld of de drugs zal missen? Het gebrek aan privacy?

Dat ik niet weet of mijn kinderen thuis zullen komen

aan het einde van de dag?" Ze zei "Als je me 10 minuten gaf

zouden mijn koffers gepakt zijn."

Ik zei, "En je dromen dan?"

En zei zei, "Nou, weet je,

mijn dromen zijn niet dezelfde als ik dacht dat ze zouden zijn toen ik een meisje was.

Maar als ik erover nadenk, ik dacht dat ik een man wilde,

maar wat ik echt wilde was een familie

die lief had. En ik hou hartstochtelijk van mijn kinderen, en zij van mij."

Ze zei, "Ik dacht dat ik een arts wilde worden,

maar wat ik echt wilde was iemand zijn

die diende en genas en herstelde.

En dus voel ik me zo gezegend met alles dat ik heb,

dat ik twee dagen per week HIV-patienten bijsta.

En ik zei, 'Kijk naar me. Je bent niet dood.

Je leeft nog steeds. Zolang je leeft moet je dienbaar zijn.' "

En zij zei, "Ik ben geen arts die pillen geeft.

Maar misschien geef ik wel iets beters

omdat ik ze hoop geef."

En midden in deze economische crisis,

die zovelen van ons geneigd zijn te benaderen

met angst, denk ik dat we er goed aan doen

iets van Jane te leren en uit te dragen,

te erkennen dat arm niet gelijk staat aan gewoontjes zijn.

Omdat wanneer systemen falen,

zoals we dat zien in heel de wereld,

is het een kans voor inventiviteit en innovatie.

Het is een kans om echt een wereld te bouwen

waar we diensten en producten kunnen verlenen

aan alle mensen, zodat zij

zelf kunnen beslissen en kiezen.

Ik geloof echt dat daar waardigheid begint.

We zijn het verplicht aan de Janes van deze wereld.

En net zo belangrijk, we zijn het onszelf verplicht.

Dankjewel.

(Applaus)