İnsani gelişme hakkındaki en uzun araştırmadan dersler

Bazı çocuklar gelecekte mutlu ve sağlıklı olurken diğerleri zorlu, mücadele dolu bir yaşam sürüyor. Son 70 yıl boyunca İngiltere'de bilim insanları, bu durumun sebebini öğrenmek için binlerce çocuk üzerinde araştırma yapıyor. Bu, şimdiye kadar insani gelişim üzerine yapılan en uzun araştırma. Başka bir çalışmada insan hayatı bu kadar iyi incelenmemişti. Araştırma sonuçları hayat, öğrenme ve ebeveynlik tarzımızı değiştiriyor. Bilim alanında gazeteci olan Helen Pearson, bu araştırmanın sonuçlarını inceliyor. Ayrıca iyi yaşam ve iyi ebeveynlik konusunda bazı önemli bulguları ve gerçeklikleri paylaşıyor.

Bugün size bir şey itiraf
etmek istiyorum.

Ama öncesinde size birkaç
soru soracağım.

Burada kaç kişinin çocuğu var?

Kaçınız, çocuğunu nasıl doğru

şekilde yetiştireceğini bildiği konusunda

kendine güvenebiliyor?

(Gülüşmeler)

İkinci soruyla ilgili çok kaldırılan
çok fazla el görmüyorum.

İtirafta bulunayım.

Üç çocuğum var;

3, 9 ve 12 yaşındalar.

Sizin gibi, pek çok ebeveyn gibi,

dürüst olmak gerekirse ne yaptığım
konusunda bir fikrim yok.

Hayatlarında mutlu, sağlıklı
olmalarını istiyorum

ama öyle olmalarından emin olmak için

ne yapmam gerektiğini bilmiyorum.

Her türden çelişkili tavsiyenin
yer verildiği çok fazla kitap var,

bu bunaltıcı olabiliyor.

Hâl böyle olunca akışına bıraktım,
bir şekilde beraber büyüdük.

Fakat İngiltere'de sahip olduğumuz
küçük sırrımızla karşılaştığımda

bazı şeyler beni değiştirdi.

Çocuğumu nasıl yetiştirmem gerektiği
konusunda kendime güvenimi artırdı.

Bu, çocuklara nasıl yardım edebileceğimiz
konusunda çok şeyi açığa çıkardı.

Bu sırrı sizinle paylaşmak istiyorum.

70 yıl boyunca,

İngiltere'de bilim insanları, olağanüstü
bir bilimsel araştırmanın parçası olarak

binlerce çocuğun yaşam
sürecini takip ediyor.

Dünyanın başka yerinde bir benzeri yok.

Binlerce çocuğun bilgisini toplamak

bu gerçekten muhteşem bir şey.

Çünkü, örneğin kimlerin okulda
başarılı olduğunu;

yetişkinliğinde sağlıklı, mutlu
veya yüksek gelirli olduğunu,

zorluklarla yüzleştiğini
karşılaştırabileceğimiz demek.

Ardından, topladığımız
bilgileri inceleyebilir,

hayatlarının neden farklılaştığını
anlaya çalışabiliriz.

Bu İngiliz araştırması, aslında
çılgın bir hikaye.

Başlangıcı 1946'ya dayanıyor,

savaşın bitmesinden birkaç ay sonra.

Bilim insanları, kadının
çocuk sahibi olmasının

nasıl bir şey olduğunu
öğrenmek istediğinde.

Annelerle birlikte bu kapsamlı
araştırmayı yürüttüler.

İngiltere'de, İskoçya'da, Galler'de
bir haftada doğan

neredeyse her bebeğin
doğumunu kaydettiler.

Bu yaklaşık 14.000 bebekti.

Bu kadınlara sorulan sorular,

bugün sorabileceklerimizden çok
farklıdır.

Bu sorular şimdileri
biraz demode gelir.

Örneğin şu soruları sordular:

"Hamilelik döneminizde

yeterli düzeyde süt tükettiniz mi?"

"İç çamaşırınız, korseniz, geceliğiniz,

külotunuz ve sütyeniniz için
ne kadar para harcadınız?"

Favori sorum şu:

"Siz çocuğunuzla yatağınızdayken
kocanıza kim göz kulak oldu?"

(Gülüşmeler)

Savaş zamanı bu araştırma
o kadar başarılı oldu ki

bilim insanları bunu tekrarladı.

1958'de doğan binlerce bebeğin,

ve 1970'te doğan binlerce bebeğin
doğumunu kaydettiler.

1990'ların başlarında tekrarladılar,

2000'lerin başında yeniden tekrarladılar.

Toplamda, 5 nesilden 70.000'den

fazla çocuk araştırmaya dâhil edildi.

Onlara İngiliz doğum takımı adı verildi ve

o dönemden itibaren bilim insanları

her birkaç yılda bir insanların
daha fazla bilgisini kaydetti.

Şimdiye kadar bu insanlarla
ilgili toplanan bilgi

akıllara durgunluk verir.

Kaydedilen bilgiler binlerce anket
sonucunu

ve terabaytlarca bilgisayar
verisini kapsamaktadır.

Bilim insanları ayrıca geniş doku
bankası inşa ettiler,

ki bunlar saç kılı, tırnak örnekleri,
süt dişi ve DNA içermektedir.

Bazı doğumlardan toplam 9.000
plesenta bile topladılar,

ki bunlar şimdi plastik kaplarda
güvenli depolarda bulunuyor.

Bu tüm proje özgün oldu--

Yani, dünyada başka hiçbir ülke
bu kadar detaylı şekilde

çocuk nesillerini takip etmiyor.

Bunlar, dünyada en iyi şekilde
incelenen insanlarıdır.

bu veri, bilim insanları için
çok ama çok önemli oldu,

6.000'den fazla makale ve kitap
yayımlandı.

Ama bugün bir bulgu üzerine
odaklanmak istiyorum:

belki bu dikkate değer çalışmanın
en önemli keşfi.

Bu ayrıca kişisel olarak
beni de ilgilendiriyor

çünkü bilimin, çocuklar için nasıl
en iyi şekilde kullanılacağı ile ilgili.

Önce kötü haberle başlayalım.

Belki de bu kayda değer araştırmanın
en büyük mesajı:

yoksulluk içinde, dezavantajlı
şekilde doğmayın.

Eğer doğduysanız,

muhtemelen hayatta çok zorlu
bir yol yürüyeceksinizdir.

Bu çalışmadaki bir çok çocuk
fakir ailelerde veya dar evleri olan

veya başka problemleri olan
çalışan kesim ailelerinde doğmuştur

ve şimdi bu açıktır ki
bu dezavantajlı çocukların

hemen her bir puanlama kriterinde
güçlük çekmeleri çok muhtemel.

Eğitim sürecinde kötü olmaları

kötü bir iş ve düşük gelire
sahip olmaları daha olasıdır.

Belki bu şaşırtıcı bir sonuç değil.

Ama bazı sonuçlar şaşırtıcı,

hayata zorlu şekilde başlayan çocukların

yetişkinliğinde sağlıksız
olmaları daha muhtemeldir.

Kilolu, yüksek tansiyonlu

olmaları daha ihtimal dahilinde,

ve sonraki yıllarda
hafıza yetilerinin azalması,

sağlıksız olmaları hatta daha
erken ölmeleri yüksek ihtimaldir.

Size, ilerleyen süreçte ne
olduğundan bahsettim

ama bazı farklar çok erken yaşta
ortaya çıkabilir.

Bir çalışmada, öğretim geliştirme testinde

yoksulluk içinde büyüyen çocukların,

akranlarının neredeyse 1 yıl
gerisinde kaldığı görüldü.

Üstelik sadece 3 yaşındayken.

Bu farklılık nesiller boyu tekrar tekrar
bulunmaya devam etti.

Bu, hayatımızın ilk
aşamasındaki koşulların

yaşamımızın geri kalanını
etkilediği anlamına geliyor.

Bunun neden böyle olduğu,

yüzleştiğimiz zorlu sorulardan biri.

Neyse, İşte böyle.

Başarılı bir yaşam için ilk ders:

anne-babalarınızı dikkatli seçin.

(Gülüşmeler)

Yoksul veya zorluklarla boğuşan
bir ailede doğmayın.

Eminim buradaki küçük
sorunu görebilirsiniz.

Ebeveynlerimizi ve ne kadar
kazandıklarını seçemeyiz.

Ama bu araştırmanın ayrıca
iyimser yönleri de var:

Hayata dezavantaj ile başlayan
kimseler içinde zorlu yaşam

koşullarına maruz kalmayanların
da olduğunu gösteriyor.

Bildiğiniz gibi pek çok insan
hayata zorlu koşullarda başlar

ama bir kısmı iyi bir hayat sürer.

Bu araştırma, bunun nasıl
olduğunu açıklıyor.

Araştırmadan çıkarılacak 2. ders şu:

Ebeveynler çok önemli.

Araştırma; çocuğuyla ilgilenen, onların

geleceği ile ilgili tutkusu
olan ebeveynlerin çocuklarının

zorlu hayat şartlarından sıyrılmalarının

daha ihtimal dahilinde olduğunu gösterdi.

Özellikle çocuğun ilk yıllarında,

ailelerin ne yaptığı çok ama çok
önemli görünüyor.

Size bir örnek vereyim.

Bir araştırmada bilim insanları,

1970'te doğmuş 17.000 çocuğu
inceledi.

Buna rağmen hayata zor bir başlangıç
yapmış çocuklara

okula devam etmeleri ve başarılı
olmalarındaki faktörü

çözmeye çabalamak için

bilim insanları topladıkları
veriyi elekten geçirdiler.

Başka bir deyişle kimlerin
zoru başardığını.

Veri, ebeveynlerin diğer her şeyden
daha önemli olduğunu gösterdi.

Yaşamın ilk yıllarında ilgili ebeveynlere
sahip olmanın,

okul ve sonrasındaki süreçteki başarı ile
birebir ilişkili olduğu görüldü.

Aslında, ebeveynlerin yaptığı küçük şeyler

çocuklar için faydalı sonuçlar
ile ilişkilidir.

Çocukla konuşmak ve çocuğu dinlemek,

onlara sıcak şekilde yanıt vermek,

onlara rakamları ve harfleri öğretmek,

onları gezintiye çıkarmak,

çocuklara her gün okuma yapmak
oldukça önemli görünüyor.

Bir çalışmada:

5 yaşındaki çocuğuna her gün okuma yapan,

10 yaşındaki çocuğunun eğitimi ile
ilgilenen ailelerin çocukları

30 yaşına geldiğinde
yoksul olma ihtimalleri

bunları yapmayan ailelerin
çocuklarına kıyasla daha düşüktür.

Bu türden bir bilimi yorumlamanın
ciddi zorlukları var.

Bu çalışmalar ailelerin yaptığı
belli şeylerin

çocuklar için güzel sonuçlarla orantılı
olduğunu gösteriyor,

ama bu davranışların güzel sonuçlara
neden olacağını veya başka faktörlerin

yolumuza çıkıp çıkmayacağını
bilemeyiz.

Mesela, genetik faktörleri de
hesaba katmalıyız

ve bu başlı başına ayrı bir
konuşma konusu.

Ama İngiliz çalışmasıyla çalışmış
olan bilim insanları

sebepleri elde etmek için
çok çalıştılar,

Ve bu, benim özellikle
sevdiğim bir çalışma.

Bu çalışmada,

2000'lerin başında doğan
yaklaşık 10.000 çocuğun

uyku vakitleri incelendi.

Çocuklar yatağa belli saatlerde mi,

yoksa farklı saatlerde mi gitti?

Veri; akşamları yatağa farklı saatlerde
giden çocuklarda diğerlerine

kıyasla daha çook
davranış sorunu olduğunu gösterdi.

Yatağa gitme saatini düzene
koyan çocukların

davranışlarında iyileşme görüldü

ve bu gerçekten önemli.

Çünkü bu, çocuklar için işlerin
iyi gitmesine

yardımcı olan şeyin düzenli
uyku olduğunu gösteriyor.

Hakkında düşünülecek
başka bir araştırma.

Bu araştırmada bilim insanları,

kendi isteğiyle, keyif için
okuma yapan çocukları inceledi.

Bunun anlamı çocuklar dergi, resimli
kitap, hikâye kitabı eline alıyor.

Veri gösterdi ki; 5 ve 10 yaşlarında

okuma yapan çocuklar, okuldaki ve

sonraki çeşitli testlerde

daha başarılı olma eğilimindeler.

Buna sadece okuma testleri değil,

matematik ve yazım testleri de dâhil.

Bu çalışmada veriler dikkatle seçildi;

yani benzer zekâya,

benzer arka planı olan çocuklar seçildi.

Öyleyse, okuma faktörü çocukların okul ve

sonraki yaşamlarındaki başarılarına
katkı sağlıyor.

Konuşmanın başında

bu araştırmadan çıkarılacak ilk dersin

yoksul veya zorlu yaşam koşulları ile
doğmamak olduğunu söyledim.

Çünkü bu çocukların ileride
zorlu bir hayat sürmeleri yüksek ihtimal.

Sonra; çocuk yetiştirme tarzının,

iyi ebeveyn olmanın, çocukların
zorlukları yenmesinde,

dezavantajların üstesinden gelmesinde
faydalı olduğunu söyledim.

Bir dakika,

Bu, aslında... Yoksulluğun önemli olmadığı
anlamına mı geliyor?

Ebeveynlik iyi şekilde yapılırsa

yoksulluğun önemli olmadığını
ileri sürebilirsiniz.

Ben buna katılmıyorum.

Bir araştırma hem ebeveynliğin, hem
gelirin önemli olduğunu gösteriyor.

Bu konuda bir çalışma yapıldı ve

sürekli olarak yoksulluk içinde
yaşayan çocukların

okuldaki başarısını inceledi.

Veriler

ebeveynler her şeyi doğru yapsalar bile,

örneğin çocukları ideal vakitte
uykuya göndermek,

onlara her gün bir şeyler okumak

ve diğer şeyler gibi...

İyi ebeveynlik, varlık-yokluk arasında

sadece eğitimdeki farkı %50 kadar azalttı.

Bu, yoksulluğun kalıcı iz bıraktığı ve

gelecek nesillerin başarılı olmasından
emin olmak istiyorsak

çocukluktaki yoksulluk ile
mücadele etmenin

hayatî öneme sahip olduğu
anlamına geliyor.

Bu sizin ve benim için ne anlama geliyor?

Burada, gündelik yaşamda
uygulayabileceğimiz dersler var mı?

Bilim insanı ve gazeteci olarak,

Bilimden faydalanarak ebeveynlik
bilgimi geliştirmek isterim.

Çocuğunuza zamanında yatması
için sesinizi yükselttiğinizde

bilimin sizin tarafınızda olmasının

size yardımcı olacağını söyleyebilirim.

(Gülüşmeler)

Mutlu, başarılı çocuklara sahip olmak için

tüm yapmamız gerekenin; onlarla konuşmak,

gelecekleriyle ilgilenmek,
zamanında uyumalarını sağlamak,

okumaları için kitap vermek
olduğunu düşünmek harika olmaz mıydı?

İşimizi layıkı ile tamamlamış olurduk.

Aslında düşünebileceğiniz gibi
cevaplar bu kadar basit değil.

Evvela, binlerce çocuğa

ortalama olarak ne olduğuna bakıyor

ama çocuklara keskin şekilde neyin

yardım edeceğini söylemiyor.

En nihayetinde her birimizin çocuğu
kendi yoluna gidecek

ve bu süreç miras edindikleri genler ile,

yaşamları boyu edinecekleri tecrübe ile,

bizlerle -aileleriyle-
ilişkisinden etkileniyor.

Bunu öğrendikten sonra ne
yaptığımı size belirteyim.

Biraz utanç verici.

İşim ile gereğinden fazla meşgul olduğumun
farkına vardım.

İşin garip yani,

çocuklarla ilgili bu muhteşem araştırma
hakkında okuyup yazdığım dönemde

çocuklarımla zor bela konuşabiliyordum.

Bu yüzden evde, günün sonunda
15 dakikalığına

çocuklarımızı dinleyip
onlarla konuştuğumuz

konuşma oyununa başladık.

O gün ne yaptıklarını sormak,
okulda yaptıklarına

değer verdiğimi göstermek için
çaba sarf ediyorum.

Her zaman, okuyacak kitaplarının
olmasını sağlıyorum.

Gelecekleri konusunda tutkulu
olduğumu söylüyorum.

Mutlu olup harika şeyler
yapabileceklerini düşünüyorum.

Bunların fark yaratıp
yaratmayacağını bilmiyorum

ama zarar vermeyeceğinden
adım gibi eminim

hatta çocuklarıma faydası olabilir.

Özetle; mutlu çocuklar istiyorsak,

tek yapabileceğimiz bilimi,

ve şüphesiz

çocuklarımızı dinlemektir.

Teşekkür ederim.