Return to Video

Cuộc sống thường ngày của một bác sĩ Ai Cập cổ đại

  • 0:07 - 0:10
    Lại là một buổi sáng nóng nực
    ở Memphis, Ai Cập.
  • 0:10 - 0:14
    Khi ánh dương bừng sáng trên sông Nile,
    Peseshet kiểm tra lại đồ nghề của mình.
  • 0:14 - 0:15
    Mật ong,
  • 0:15 - 0:16
    tỏi,
  • 0:16 - 0:17
    thìa là,
  • 0:17 - 0:17
    lá cây họ Keo,
  • 0:17 - 0:19
    tinh dầu tuyết tùng.
  • 0:19 - 0:22
    Những thứ cần để
    chữa bệnh đều đủ cả.
  • 0:22 - 0:26
    Peseshet là một "swnw",
    nghĩa là "bác sĩ" trong tiếng Ai Cập.
  • 0:26 - 0:27
    Để trở thành bác sĩ,
  • 0:27 - 0:30
    cô phải được đào tạo từ
    việc sao chép bản thảo
  • 0:30 - 0:35
    và nghiên cứu các trang giấy cói về y học
    ở Per Ankh, hay Ngôi nhà của Sự sống.
  • 0:35 - 0:37
    Giờ đây, cô dạy chính
    những học trò của mình tại đó.
  • 0:37 - 0:41
    Trước khi bắt đầu dạy học,
    Peseshet phải thăm khám cho một bệnh nhân.
  • 0:41 - 0:45
    Một công nhân ở khu vực
    xây dựng đền thờ bị thương ở tay.
  • 0:45 - 0:46
    Khi Peseshet tới,
  • 0:46 - 0:48
    cánh tay của người công nhân này
    rõ ràng đã bị gãy,
  • 0:48 - 0:53
    tồi tệ hơn là phần xương
    bị gãy vụn thành nhiều mảnh.
  • 0:53 - 0:56
    Peseshet buộc và cố định chỗ xương gãy.
  • 0:56 - 0:59
    Rồi cô tới Ngôi nhà của Sự sống.
  • 0:59 - 1:03
    Trên đường đi, một người phụ nữ
    cản bước Peseshet.
  • 1:03 - 1:06
    Con trai của cô ấy bị bọ cạp đốt.
  • 1:06 - 1:11
    Peseshet đã gặp nhiều trường hợp tương tự
    và biết chính xác việc cần làm.
  • 1:11 - 1:14
    Cô cần niệm một câu thần chú
    để xua độc tố ra ngoài.
  • 1:14 - 1:16
    Cô bắt đầu niệm,
  • 1:16 - 1:21
    thỉnh nguyện Serqet, thần bảo trợ các y sĩ
    và nữ thần bọ cạp của Ai Cập cổ đại.
  • 1:21 - 1:26
    Peseshet niệm thần chú
    như thể cô là Serqet.
  • 1:26 - 1:30
    Tỉ lệ thành công
    của cách tiếp cận này là cao nhất.
  • 1:30 - 1:31
    Sau khi niệm chú,
  • 1:31 - 1:36
    để chắc chắn, cô còn sử dụng
    dao để cắt độc tố ra ngoài.
  • 1:36 - 1:40
    Peseshet thu dọn đồ nghề để rời đi,
    nhưng người phụ nữ còn một câu hỏi khác.
  • 1:40 - 1:43
    Cô ấy muốn biết
    liệu mình có đang mang thai.
  • 1:43 - 1:46
    Peseshet giải thích
    phép thử thai an toàn của cô:
  • 1:46 - 1:50
    gieo hai hạt giống: đại mạch và lúa mì.
  • 1:50 - 1:52
    Sau đó, hàng ngày, tiểu lên hai hạt giống.
  • 1:52 - 1:55
    Nếu hạt nảy mầm thì cô đã có thai.
  • 1:55 - 1:57
    Hạt đại mạch tiên đoán đó là một bé trai,
  • 1:57 - 2:00
    còn hạt lúa mì báo trước một bé gái.
  • 2:00 - 2:04
    Peseshet cũng khuyên cô
    cầu nguyện Hathor, nữ thần sinh nở.
  • 2:04 - 2:07
    Cuối cùng, khi Peseshet đến
    Ngôi nhà của Sự sống,
  • 2:07 - 2:10
    cô tình cờ gặp vị bác sĩ - tu sĩ Isesi.
  • 2:10 - 2:15
    Cô lịch sự chào ông nhưng vẫn cho rằng
    các tu sĩ rất kiêu căng.
  • 2:15 - 2:18
    Cô không ghen tị với
    vai trò của Isesi, một neru pehut,
  • 2:18 - 2:22
    dịch thẳng ra là
    người la liếm hoàng gia,
  • 2:22 - 2:25
    hay người giám hộ la liếm hoàng gia.
  • 2:25 - 2:29
    Bên trong Ngôi nhà của Sự sống
    vẫn nhộn nhịp như thường lệ
  • 2:29 - 2:31
    với những người chép bản thảo,
    các tu sĩ,
  • 2:31 - 2:31
    bác sĩ,
  • 2:31 - 2:33
    và các học trò.
  • 2:33 - 2:35
    Những tờ giấy cói được lưu giữ ở đây
  • 2:35 - 2:38
    chứa tất cả các ghi chép.
    không chỉ riêng về y học.
  • 2:38 - 2:42
    Con trai của Peseshet, Akhethetep
    đang miệt mài sao chép các văn bản
  • 2:42 - 2:45
    để học việc của
    người sao chép bản thảo.
  • 2:45 - 2:47
    Cậu là một học trò tiềm năng,
  • 2:47 - 2:50
    nhưng cậu được học nghề này vì
    Peseshet cũng là người sao chép bản thảo
  • 2:50 - 2:52
    như ông ngoại của cậu trước đó.
  • 2:52 - 2:54
    Không có người thân theo nghề này,
  • 2:54 - 2:57
    sẽ rất khó khăn cho các bé trai
    và bất khả thi với các bé gái
  • 2:57 - 3:00
    để theo đuổi nó.
  • 3:00 - 3:05
    Peseshet giám sát tất cả các swnw nữ
    và các swnw học việc ở Memphis.
  • 3:05 - 3:07
    Các swnw nam có người giám sát riêng,
  • 3:07 - 3:10
    vì các bác sĩ nam sẽ không
    nghe theo lời của phụ nữ.
  • 3:10 - 3:12
    Hôm nay, Peseshet dạy môn giải phẫu.
  • 3:12 - 3:15
    Cô hỏi các học trò của mình về metu,
  • 3:15 - 3:17
    các mạch trong cơ thể dẫn truyền máu,
  • 3:17 - 3:18
    không khí,
  • 3:18 - 3:19
    nước tiểu,
  • 3:19 - 3:21
    thậm chí, cả những linh hồn xấu.
  • 3:21 - 3:23
    Peseshet đang chuẩn bị rời đi
  • 3:23 - 3:27
    thì một người phụ nữ gầy gò, nhợt nhạt
    níu cô ở cửa và van nài được khám bệnh.
  • 3:27 - 3:30
    Dưới cánh tay cô là
    một khối u gây đau đớn.
  • 3:30 - 3:33
    Peseshet xem xét khối u và nhận thấy
    khi chạm tay vào
  • 3:33 - 3:36
    khối u mát và cứng
    như một thứ quả chưa chín.
  • 3:36 - 3:40
    Cô đã đọc về các chứng bệnh tương tự
    nhưng chưa từng nhìn thấy tận mắt.
  • 3:40 - 3:44
    Loại u này không có cách chữa trị,
    dù có dùng thuốc hay thần chú.
  • 3:44 - 3:47
    Tất cả những văn bản đều đưa ra
    cùng một lời khuyên: không làm gì cả.
  • 3:47 - 3:51
    Sau khi nói ra tin dữ, Peseshet ra ngoài.
  • 3:51 - 3:54
    Cô nán lại trên bậc thềm
    của Ngôi nhà của Sự sống,
  • 3:54 - 3:56
    ngắm nhìn thành phố buổi hoàng hôn.
  • 3:56 - 3:58
    Dù cô có làm việc chăm chỉ thế nào,
  • 3:58 - 4:00
    sẽ luôn có những bệnh nhân
    cô không thể cứu giúp,
  • 4:00 - 4:02
    như người phụ nữ với khối u khi nãy.
  • 4:02 - 4:06
    Họ hiển hiện trong tâm trí cô, nhưng
    Peseshet không có thời giờ để day dứt.
  • 4:06 - 4:07
    Chỉ vài tuần nữa thôi,
  • 4:07 - 4:09
    cơn lũ thường niên của sông Nile sẽ dâng,
  • 4:09 - 4:12
    mang sự sống đến cho đất đai
    cho vụ mùa năm tới
  • 4:12 - 4:15
    và cả một mùa bệnh mới.
Title:
Cuộc sống thường ngày của một bác sĩ Ai Cập cổ đại
Speaker:
Elizabeth Cox
Description:

Xem bài học đầy đủ tại: https://ed.ted.com/lessons/a-day-in-the-life-of-an-ancient-egyptian-doctor-elizabeth-cox

Lại là một buổi sáng nóng nực ở Memphis, Ai Cập. Khi ánh dương bừng sáng trên sông Nile, Peseshet kiểm tra lại đồ nghề của mình. Mật ong, tỏi, thìa là, lá cây họ Keo, tinh dầu tuyết tùng -- những thứ cần để chữa bệnh đều đủ cả. Hãy cùng Elizabeth Cox đến với cuộc sống thường ngày của một bác sĩ Ai Cập cổ đại.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:30

Vietnamese subtitles

Revisions