Dzień z życia medyka w starożytnym Egipcie - Elizabeth Cox
-
0:07 - 0:10Jest upalny poranek w Memfis w Egipcie.
-
0:10 - 0:12Pierwsze promienie słońca oświetlają Nil.
-
0:12 - 0:14Peseshet sprawdza zapasy.
-
0:14 - 0:15Miód,
-
0:15 - 0:16czosnek,
-
0:16 - 0:16kmin,
-
0:16 - 0:17liście akacji,
-
0:17 - 0:19olejek cedrowy.
-
0:19 - 0:23Ma wszystko, czego potrzebuje
do leczenia pacjentów. -
0:23 - 0:26Peseshet jest swnw, czyli medykiem.
-
0:26 - 0:27Żeby nim zostać,
-
0:27 - 0:29musiała nauczyć się pisać
-
0:29 - 0:35i przestudiować medyczne papirusy
gromadzone w Per Ankh, Domu Życia. -
0:35 - 0:37Teraz sama tu naucza.
-
0:37 - 0:41Jednak zanim zacznie,
Peseshet przyjmuje pacjenta. -
0:41 - 0:45Jeden z robotników budujących
świątynię zranił się w rękę. -
0:45 - 0:46Kiedy Peseshet dociera na miejsce,
-
0:46 - 0:48widzi, że ręka robotnika jest złamana.
-
0:48 - 0:53To skomplikowane i wieloodłamowe złamanie.
-
0:53 - 0:56Peseshet unieruchamia kończynę.
-
0:57 - 0:59Dalej kieruje się do Domu Życia.
-
0:59 - 1:03Po drodze zatrzymuje ją kobieta,
-
1:03 - 1:06której syna ukąsił skorpion.
-
1:06 - 1:11Peseshet widziała wiele takich ran
i dokładnie wie, co robić. -
1:11 - 1:14Musi wypowiedzieć zaklęcie,
żeby pozbyć się toksyn. -
1:14 - 1:18Recytuje zaklęcie i przyzywa Selkit,
-
1:18 - 1:21boginię medyków i jadowitych stworzeń.
-
1:21 - 1:26Peseshet wypowiada zaklęcie,
jakby sama była boginią. -
1:26 - 1:30To władcze podejście
ma największe szanse powodzenia. -
1:30 - 1:32Po wypowiedzeniu ostatniego wersu
-
1:32 - 1:36wycina truciznę nożem,
tak na wszelki wypadek. -
1:36 - 1:40Peseshet już miała się oddalić,
ale kobieta ma jeszcze pytanie. -
1:40 - 1:43Chce się dowiedzieć, czy jest w ciąży.
-
1:43 - 1:46Peseshet objaśnia, jak wykonać
niezawodny test ciążowy. -
1:46 - 1:50Trzeba zasadzić dwa ziarna,
jęczmień i pszenicę. -
1:50 - 1:52Należy oddawać na nie mocz każdego dnia.
-
1:52 - 1:55Jeśli wykiełkują, oznacza to ciążę.
-
1:55 - 1:57Sadzonka jęczmienia oznacza chłopca,
-
1:57 - 2:00z kolei pszenica - dziewczynkę.
-
2:00 - 2:04Peseshet radzi też modlić się
do Hathor, bogini płodności. -
2:05 - 2:07Peseshet w końcu dociera do Domu Życia.
-
2:07 - 2:10Napotyka tam medyka-kapłana Isesi.
-
2:10 - 2:15Pozdrawia go uprzejmie,
myśląc, że kapłani są zarozumiali. -
2:15 - 2:18Nie zazdrości mu, że jest neru pehut,
-
2:18 - 2:22czyli w wolnym tłumaczeniu
pasterzem odbytu rodziny królewskiej -
2:22 - 2:26czy stróżem królewskiego zadka.
-
2:26 - 2:29Dom Życia jest pełen
-
2:29 - 2:30skrybów,
-
2:30 - 2:31kapłanów,
-
2:31 - 2:31medyków
-
2:31 - 2:32i studentów.
-
2:32 - 2:35Zawiera papirusy o różnej tematyce,
-
2:35 - 2:38nie tylko z zakresu medycyny.
-
2:38 - 2:42Syn Peseshet kopiuje dokumenty.
-
2:42 - 2:45To część jego kształcenia na skrybę.
-
2:45 - 2:47Jest obiecującym uczniem,
-
2:47 - 2:50ale został przyjęty do szkoły
tylko dlatego, że Peseshet jest skrybą, -
2:50 - 2:52tak samo jak skrybą był jej ojciec.
-
2:52 - 2:54Jeśli w rodzinie nie ma skryby,
-
2:54 - 2:57chłopcom jest bardzo trudno,
a dziewczynki prawie nie mają szans, -
2:57 - 3:00żeby rozpocząć kształcenie w tym kierunku.
-
3:00 - 3:05Peseshet nadzoruje wszystkie
kobiety-swnw w Memfis. -
3:05 - 3:07Mężczyźni mają swojego przełożonego,
-
3:07 - 3:10bo nie chcą podlegać kobiecie.
-
3:10 - 3:12Peseshet uczy dziś anatomii.
-
3:12 - 3:15Przepytuje uczennice z metu,
-
3:15 - 3:17czyli naczyń transportujących krew,
-
3:17 - 3:18powietrze,
-
3:18 - 3:19mocz,
-
3:19 - 3:21a nawet złe duchy.
-
3:21 - 3:23Peseshet już miała wychodzić,
-
3:23 - 3:27kiedy chuda i blada kobieta stanęła
w drzwiach i zaczęła błagać o badanie. -
3:27 - 3:30Ma dużego, bolącego guza na ręce.
-
3:30 - 3:32Peseshet bada narośl.
-
3:32 - 3:37Stwierdza, że to zimny i twardy krwiak.
-
3:37 - 3:40Czytała o podobnych dolegliwościach,
ale nigdy takiej nie widziała. -
3:40 - 3:44Nie ma żadnej kuracji,
leku ani zaklęcia na tego guza. -
3:44 - 3:47Wszystkie papirusy radzą: nie rób nic.
-
3:47 - 3:51Po przekazaniu złej nowiny
Peseshet w końcu wychodzi. -
3:51 - 3:54Zatrzymuje się na progu Domu Życia
-
3:54 - 3:56i podziwia miasto o zmierzchu.
-
3:56 - 3:58Jak ciężko by nie pracowała,
-
3:58 - 4:00zawsze się znajdzie pacjent,
któremu nie można pomóc, -
4:00 - 4:02jak tamta kobieta z guzem.
-
4:02 - 4:06Peseshet myśli o tym przez chwilę,
ale nie ma czasu na roztrząsanie. -
4:06 - 4:07Za kilka tygodni
-
4:07 - 4:09Nil zacznie wylewać jak co roku.
-
4:09 - 4:12Zaczną wzrastać rośliny
na przyszłoroczne żniwa, -
4:12 - 4:15a także będzie wielu nowych pacjentów.
- Title:
- Dzień z życia medyka w starożytnym Egipcie - Elizabeth Cox
- Speaker:
- Elizabeth Cox
- Description:
-
Zobacz całą lekcję: https://ed.ted.com/lessons/a-day-in-the-life-of-an-ancient-egyptian-doctor-elizabeth-cox
Jest upalny poranek w Memfis w Egipcie, a pierwsze promienie słońca odbijają się od tafli Nilu. Peseshet sprawdza swoje zapasy. Ma wszystko, czego potrzebuje, by leczyć pacjentów: miód, czosnek, kmin, liście akacji i olejek cedrowy. Elizabeth Cox przedstawia w skrócie dzień z życia starożytnego egipskiego medyka.
Lekcja: Elizabeth Cox, animacja: Echo Bridge.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 04:30
Marta Grochowalska approved Polish subtitles for A day in the life of an ancient Egyptian doctor | ||
Marta Grochowalska edited Polish subtitles for A day in the life of an ancient Egyptian doctor | ||
Marta Grochowalska accepted Polish subtitles for A day in the life of an ancient Egyptian doctor | ||
Marta Grochowalska edited Polish subtitles for A day in the life of an ancient Egyptian doctor | ||
Marta Grochowalska edited Polish subtitles for A day in the life of an ancient Egyptian doctor | ||
Marta Grochowalska edited Polish subtitles for A day in the life of an ancient Egyptian doctor | ||
Marta Grochowalska edited Polish subtitles for A day in the life of an ancient Egyptian doctor | ||
Marta Grochowalska edited Polish subtitles for A day in the life of an ancient Egyptian doctor |