Skąd biorą się kamienie nerkowe? - Arash Shadman

Zobacz całą lekcję: http://ed.ted.com/lessons/what-causes-kidney-stones-arash-shadman

Największy odnotowany kamień nerkowy ważył ponad kilogram i miał 17 centymetrów średnicy. Oczywiście pacjent nie połknął kamienia wielkości kokosa. Kamienie nerkowe powstały wewnątrz ciała. Jak się formują i rosną? Dlaczego przy wydostaniu z naszego ciała powodują potworny ból? Arash Shadman opowiada o kamieniach nerkowych.

Lekcja: Arash Shadman, animacja: TED-Ed.

Największy odnotowany
kamień nerkowy ważył ponad kilogram

i miał 17 centymetrów średnicy.

Oczywiście pacjent nie połknął
kamienia wielkości kokosa.

Kamienie nerkowe tworzą się w ciele

i przy wydostaniu sprawiają ogromny ból.

Kamienie nerkowe to twarde
kryształy powstające w nerkach,

moczowodach,

pęcherzu moczowym

i cewce moczowej.

Mocz zawiera między innymi wapń,

sód,

potas,

szczawiany,

kwas moczowy

i fosforan.

Jeśli ich poziom jest zbyt wysoki

albo mocz staje się zbyt
kwaśny czy zasadowy,

cząsteczki mogą się
skleić i skrystalizować.

Bez rozwiązania problemu

kryształy będą stopniowo rosnąć
przez tygodnie, miesiące, nawet lata,

tworząc widoczny kamień.

Tak powstałe kryształy
ze szczawianu wapnia są najczęstsze

i stanowią około 80% kamieni nerkowych.

Rzadsze są kamienie z fosforanu wapnia
czy kwasu moczowego.

Nieco inny rodzaj kamieni nerkowych

ze struwitu, czyli fosforanu
magnezowo-amonowego,

może wynikać z infekcji bakteryjnej.

Jeszcze rzadsze kamienie
wynikają z zaburzeń genetycznych

i stosowania niektórych leków.

Kamień może pozostać niewykryty,
póki nie zacznie się przemieszczać.

Przy przemieszczaniu
przez nerkę do moczowodu

jego ostre końce ranią
ściany dróg moczowych.

Ich zakończenia nerwowe
wysyłają sygnały o potwornym bólu

przez układ nerwowy.

Rany mogą powodować krew w moczu.

Mogą temu towarzyszyć nudności,

wymioty

i uczucie pieczenia przy oddawaniu moczu.

Jeśli kamień jest na tyle duży,
że blokuje przepływ moczu,

może powstać zakażenie
albo przepływ wsteczny

i uszkodzenie samych nerek.

Większość kamieni nie jest tak groźna

i nie wymaga leczenia inwazyjnego.

Masy o średnicy mniejszej niż 5 milimetrów

zwykle wydostają się z ciała samoistnie.

Dla przyspieszenia procesu

lekarze zalecają picie dużej ilości wody

i zażywanie leków przeciwbólowych.

Jeśli kamień jest nieco większy,
pomóc mogą leki blokujące receptory alfa

rozluźniające mięśnie w moczowodach

i ułatwiające wydalenie kamienia.

Inny lek, cytrynian potasu,

pomaga rozpuścić kamienie dzięki
zmniejszeniu kwasowego odczynu moczu.

Średnie kamienie do 10 milimetrów

można rozbić falami dźwiękowymi.

Pozaustrojowa litotrypsja
wysyła wysokiej intensywności pulsy

energii ultradźwiękowej skierowanej
bezpośrednio na kamień.

Drgania tworzą wibracje w kamieniach,

a małe pęcherzyki je rozpychają.

To kruszy kamień na mniejsze kawałki,

które mogą łatwiej wydostać się z ciała.

Niszczenie kamieni dźwiękiem
nie jest zbyt skuteczne,

jeśli kamień jest zbyt duży.

Czasem konieczne są bardziej
inwazyjne metody leczenia.

Do poszerzenia moczowodu
wprowadza się sztywną rurkę, czyli stent.

W celu skruszenia kamienia
światłowody wysyłają impulsy laserowe.

Kamienie można też usunąć chirurgicznie

przez nacięcie pleców albo pachwiny.

Jak uniknąć kamieni nerkowych?

Ludziom ze skłonnością do nich

lekarz może zalecić
spożywanie dużej ilości wody,

rozcieńczającej szczawian wapnia

i inne związki,

z których formują się bolesne kamienie.

Chipsy ziemniaczane,

szpinak,

rabarbar

i buraki są bogate w szczawiany,

więc lekarz może zalecić ich unikanie.

Choć wapń często występuje w kamieniach,

jej obecność w pożywieniu
i napojach może pomóc.

Wapń wiąże się ze szczawianami
w przewodzie pokarmowym,

zanim zostaną wchłonięte i dotrą do nerek.

Jeśli kiedyś będziecie mieli
kamień nerkowy, nie jesteście sami.

Według danych wskaźniki
zachorowalności rosną,

jednak rekord świata w najbliższym czasie
prawdopodobnie nie zostanie pobity.