De kracht van de dankbaarheid: Florence Servan Schreiber op TEDxParisSalon

Florence Servan Schreiber legt ons uit wat de kracht is van dankbaarheid in ons leven. Ze geeft enkele voorbeelden en neemt ons mee op haar mooie reis naar de ander.

Ik ben dol op wasmachine-herstellers.

Ze hebben iets bijzonders.

Als er een bij mij langskomt,

ervaar ik voor deze persoon,

omdat ik volstrekt niet kan wat hij kan,

een extreem belangrijk
gevoel van erkentelijkheid.

En daardoor

is niet alleen
mijn wasmachine hersteld,

maar leef ik ook langer.

Ik leef langer.
Hoe kan dat?

Even voorstellen:
David Servan Schreiber.

David Servan Schreiber
was psychiater.

David Servan Schreiber

was mijn neef

en werd iets meer dan een jaar geleden

geveld door een hersentumor.

Op zijn dertigste

werd bij hem een eerste tumor ontdekt.

Je kan niet zeggen dat David

statistisch gezien geluk had.

Vanaf dat moment deed hij beroep

op al zijn kennis, al zijn energie

om te zien hoe

hij niet alleen
zo lang mogelijk kon leven,

in die toestand,
maar vooral zo goed mogelijk.

Wat we van hem weten,

is dat hij zijn dieet aanpaste,

dat hij mediteerde,

dat hij elke dag aan sport deed.

Wat minder bekend is,
omdat hij het niet gepubliceerd heeft,

is de aandacht die hij had

voor alle kleine dingen in zijn leven.

Tot zijn laatste ademtocht was David

een fenomeen van dankbaarheid.

Dankbaarheid is een gevoel

van erkentelijkheid
die we ervaren

als we de smaak beseffen
van hetgeen we beleven.

Het is een zonnestraal
op je kaak, bijvoorbeeld,

de geur van een baby,

vooral je eigen baby.

Het is het je verplaatsen
om iets bij te leren

op een avond.

Voor ons is het
het absolute plezier

om jullie iets te kunnen presenteren
dat ons sterk boeit.

Waarom heeft David
mij op die weg gezet?

Wij hadden het samen vaak
over psychologie.

Omdat er laboratoria bestaan
die zich wijden aan de studie

van de omstandigheden
en de gevolgen van dankbaarheid.

Een zekere Professor Robert Emmons

van de Universiteit UC Davies in Californië

-- de gelukzak --

probeert nu al 12 jaar, in het kader
van de positieve psychologie,

de studie van het openbloeien,

te begrijpen hoe het werkt
en welk effect het op ons heeft.

Dit zijn zijn vaststellingen.

Ten eerste, psychologisch gezien,

als we ons kunnen verwonderen

over de kleine dingen,

over wat je daar beleeft,

over de temperatuur in de zaal,

al was het maar over het feit
dat je op tijd kon komen,

wel, dan voelen we ons gelukkiger,

we voelen ons meer
verbonden met de ander,

we voelen ons alerter

en we voelen ons levendiger.

Daarnaast zijn er bijkomende
positieve effecten op onze relaties:

eerst en vooral
dat we ons minder alleen voelen.

Want dankbaarheid
komt altijd voort

uit iets of iemand

buiten ons om.

Het is een gevoel
dat ons nederig maakt.

Het is een gevoel waardoor we
op onze beurt willen geven.

Maar dat is nog niks.

Het meest verrassende
zijn de vaststellingen

op fysiologisch gebied,

in de werking van het lichaam.

Dan heb ik het over een studie
die sinds 1986 in Minnesota loopt.

Een onderzoeker stelde de volgende
onderzoekshypothese of vraag voor:

zou er een verband zijn

tussen dankbaarheid voelen,
je kunnen verwonderen en een lang leven?

Hoe bestudeer je zoiets?

Je moet mensen vinden
die precies eender leven,

eender eten,

dezelfde lucht inademen,

hetzelfde beroep hebben,

evenveel kinderen hebben,
zeker voor vrouwen is dat cruciaal,

het ideale getal is nul.

En als iedereen getrouwd kon zijn
met dezelfde persoon,

dan is het perfect.

Dat vonden ze,

in een klooster.

Een klooster met 150 jaar archieven.

Deze jonge vrouwen kregen,
bij hun aankomst in het klooster,

als ze 20 zijn, een eerste taak:
schrijf een brief die je beschrijft,

die je leven vertelt.

Dat herhalen ze als ze 40 jaar zijn

en als ze 70 jaar zijn.

Er zijn 150 jaar aan biografische brieven
ter beschikking.

Maar er zijn ook 150 jaar
aan medische dossiers.

De brieven worden aan semantici bezorgd,

die de toon bestuderen
van de woordenschat,

en zij moeten de aard kwantificeren

van de gebruikte woorden
die wijzen op

verwondering,
optimisme

of dankbaarheid.

Vervolgens stelde men een correlatie vast

tussen de dichtheid
van de dankbaarheid

met de gezondheid van de vrouwen

en zelfs met hun levensduur.

Men stelde vast dat
hoe meer woorden er waren,

vanaf de leeftijd van 20 jaar,

die wezen op dankbaarheid of verwondering

hoe langer ze leefden.

Men heeft zelfs kunnen uitrekenen
dat ze een 7 jaar langere

levensverwachting hadden dan hun zusters.

Men heeft dit herhaald
in meer courante omgevingen,

bij arbeiders,

met exact hetzelfde resultaat.

Zelf ben ik, zoals sommigen onder jullie,

geboren en getogen in Parijs.

We hebben hier niet de gewoonte

om te praten over wat goed gaat
en ons verwondert.

Maar door mijn contact met David,

door het lezen van deze documentatie

wilde ik me eraan wagen,

om het uit te proberen.

Ik moest mijn toevlucht nemen
tot het bewijsmateriaal

van Martin Seligman,

stichter van de positieve psychologie,

onderzoeker aan de Universiteit
van Pennsylvania.

Je hoort wel vaker over hem tegenwoordig.

Hij heeft vastgesteld

dat het volstaat om per dag

3 situaties te vinden,

momenten,
interacties,

smaken,
gewaarwordingen

die ons deugd hebben gedaan

en waarvoor we geneigd zijn
om 'wel bedankt!' te zeggen

om ons geluksniveau

duurzaam te doen verbeteren,
binnen de 3 weken.

Ik lees dat,
ik kom thuis,

opgetogen over de informatie,

ik ga aan tafel met mijn man
en mijn drie kinderen,

die op dat moment
tussen 8 en 14 jaar zijn,

en ik zeg: "Ik heb iets mafs
gelezen vandaag: als je elke dag --

en terwijl ik wil zeggen 'momenten, situaties

waarvoor je --' kortom,

wat ik zei, was dat als je per dag
3 dingen 'top' vindt,

je langer zal leven,
gezonder zal zijn en gelukkiger.

En we gingen ervoor.

Het valt niet iedereen makkelijk.

Het is niet evident.

Ons niveau van onmiddellijke toegang
tot dankbaarheid is verschillend

van de ene persoon tot de andere.

Vooral voor Léon, de jongste,

was het extreem moeilijk.

Hij was bedrukt,
hij had geen zin om te spelen.

Eén van de dingen waar ik
als mama fier op ben,

is dat Léon vandaag,
op zijn veertiende,

deze trap zou kunnen afdalen,

voor u zou kunnen komen staan en zeggen:

"Dit zijn de 3 dingen die ik top vind."

Ik heb dat aan mijn kinderen geleerd.

Het is een manier van doen.

Als je dat doet
met mensen die je kent,

met wie je samen leeft,

of samenwerkt,

mensen die je niet kent,

die je pas hebt ontmoet,

dan gebeurt iets heel bijzonders.

Want het is een nogal
ongebruikelijk gespreksonderwerp.

Als het jou raakt, raakt het mij.

Als ik je hoor vertellen wat jou vandaag
gelukkig maakte, dan is er één regel:

op een top die openlijk wordt gedeeld,
geef je geen commentaar, geen kritiek.

Je luistert naar de top van anderen,

je neemt hem in je op en vaak stel je vast
dat jij dat ook hebt ervaren.

Je voegt hem aan je lijst toe.

Dat is één manier van doen,

het niveau 0.

Dan is er niveau 1.

Als je niet veel zin hebt
om erover te praten, kan je beginnen

door op je nachttafel

wat ik een 'topboekje' noem te leggen,

wat onderzoekers
een 'dankbaarheidsdagboek' noemen,

waarin je gewoon kan noteren,

voor je gaat slapen,
het laatste wat je doet

voor je gaat slapen,

als je je iPad uitschakelt,

vul je je boekje in.

Dokter Emmons stelde vast

dat als dat het laatste is
wat je doet op een dag,

je dieper slaapt,

langer,

en als je chronische pijn lijdt,

verzacht het je pijn.

Dan is er het volgende niveau:

de dankbaarheidsbrief.

Dit is wat er gebeurt
in onze hersenen:

als we verbinding maken

met dat gevoel van dankbaarheid,

kunnen onze hersenen niet tegelijk

-- dat is onmogelijk --

rancune of woede voelen.

Dus als je gaat zitten

om iemand te schrijven,

dan maak je je op

om je verwondering te beseffen

over wat voor je ligt.

Een jaar lang
heb ik geen enkel cadeau gegeven.

Mijn enige cadeau

was schrijven voor de verjaardagen
van mijn vrienden.

Ik schreef ze dankbaarheidsbrieven.

Ik dacht opnieuw na over

mijn vriendschappen,
mijn relaties

en ik besefte het geluk

dat ik had.

In zo'n brief kan je zeggen:

"Als jij geen deel was van mijn leven,

dan is dit wat ik niet zou zijn

en wat ik niet zou weten.

Daardoor kan je de maat nemen

van de relatie en van de diepte
van je relatie met de ander.

Vervolgens stuurde Martin Seligman

proefpersonen op dankbaarheidsbezoek.

Je schrijft de brief,

en in plaats van hem te versturen,
maak je een afspraak

met de persoon, zonder te zeggen
waarom je komt,

en je komt hem de brief voorlezen.

Ik heb er, toegegeven,
maar één gedaan.

Het is krachtig,

ik had er een hoop
Kleenex voor nodig,

ook bij de overhandiging.

Ik heb een dankbaarheidsbrief
geschreven aan mijn man.

Hij zit vandaag in de zaal. Ik had het
hem nooit gezegd, maar ik zeg het nu.

We zijn 25 jaar samen.

In 25 jaar samenleven,
kan je heel gemakkelijk

een lijst van verwijten maken.

Maar daar ging het niet om.

Het ging erom hem te zeggen:
"Als jij geen deel van mijn leven was,

als ik je niet had ontmoet,
als ik die dag niet op jou was gevallen,

dan is dit alles wat ik nooit
zou zijn geworden."

En dat heb ik gedaan.

Ik ga jullie iets bekennen.
Sorry, Alex.

Alex leest op het toilet.

Toen ik me aan deze brief zette,

besefte ik dat ik,

zonder die hoop tijdschriften,

een hoop dingen
nooit zou hebben geleerd,

dankzij hem.

Ik hoorde het me hem zeggen.

Ik heb het hem gezegd.

Dankbaarheid dient precies daarvoor.

Gewoon om hetzelfde leven te leiden,

maar dan beter.

Ik verander de personages niet,

ik verander het decor niet.

En waar het echt uitzonderlijk nuttig wordt,

is wanneer het niet gaat.

Als het leven ons niet geeft wat we willen,

als het ons het tegendeel geeft
van wat we willen.

Als de tijd die we hebben doorgebracht

met iemand van wie we houden, geteld is,

en we beseffen,

door die filter,

ondanks dat alles,

hoeveel geluk we hebben.

Mijn geluk bestaat erin om er te zijn,
om namens ons allen

hier geduldig te zitten.

Hartelijk dank.

(Applaus)