Liz Diller: Bong bóng khổng lồ cho một cuộc đàm luận

Làm thế nào để có một không gian tuyệt vời cho cộng đồng trong một tòa nhà không-mấy-tuyệt-vời? Liz Diller chia sẻ câu chuyện thiết kế về sự thêm thắt đầy thân thiện và cởi mở (và thậm chí, gợi cảm) cho Bảo tàng Hirshhorn ở Washington, DC.

Chúng ta thường phân loại không gian

theo sở hữu tư-công,

và chúng ta am hiểu lằn ranh pháp lý giữa chúng

vì chúng ta đã trở thành chuyên gia

trong việc bảo vệ tài sản cá nhân và khu vực công cộng.

Nhưng chúng ta ít để ý hơn tới

sắc thái của cộng đồng.

Điều gì biến không gian công cộng bình thường thành một không gian có bản sắc?

Đây là điều

mà studio chúng tôi nghiên cứu

trong suốt thập kỉ qua.

và chúng tôi nghiên cứu qua các tình huống cụ thể.

Một phần lớn công việc

là để chuyển hóa

tàn tích công nghệ bị lãng quên này

thành một không gian hậu công nghiệp sống động

nhìn về phía trước và phía sau

cùng một lúc.

Một khối lượng công việc nữa

dành cho việc cải tiến

một không gian đã trở nên lỗi thời.

Chúng tôi tìm cách để đưa Lincoln Center

đến với một cộng đồng không thường tiêu xài $300

cho một vé xem opera.

Chúng tôi đã cùng ăn, uống,

cùng nghĩ và cùng sống với không gian công cộng

trong một thời gian dài.

Và một điều chúng tôi học được,

là để tạo ra một không gian công cộng đích thực,

bạn phải xóa đi những lằn ranh

giữa kiến trúc, nếp sống đô thị,

phong cảnh, thiết kế truyền thông

vân vân

Nó phải thật sự vượt ra khỏi sự phân biệt đó.

Hiện tại chúng tôi đã chuyển tới Washington, D.C.

và đang tạo ra một sự thay đổi nữa,

đó là cho Bảo tàng Hirshhorn

tọa lạc

trong một không gian công cộng trang nghiêm nhất nước Mĩ,

Khu thương mại Quốc gia (National Mall).

Khu thương mại là một biểu tượng

của nền dân chủ Hoa Kỳ.

Và điều thú vị là biểu tượng này

không phải là một thứ hiện hữu, không phải một hình ảnh

không phải một hiện vật,

mà là một không gian,

nó kiểu như được định hình bởi những đường nét của kiến trúc

bao quanh.

Đó là một không gian mà người dân có thể lên tiếng phản đối

và thể hiện quyền lực của họ.

Đó là nơi mà những thời khắc then chốt trong lịch sử Hoa Kỳ

đã diễn ra.

Và chúng được ghi khắc ở đó mãi mãi --

như cuộc diễu hành ở Washington đòi việc làm và tự do

và bài diễn thuyết của Martin Luther King.

Cuộc phản đối chiến tranh Việt Nam, nghi lễ tưởng niệm những người đã chết

trong đại dịch AIDS,

cuộc diễu hành cho quyền sinh sản của phụ nữ,

cho đến hiện tại.

Khu thương mại là sân khấu tốt nhất của người dân

trên đất nước này khi có bất đồng chính kiến.

Và nó gắn liền với sự tự do ngôn luận,

ngay cả khi người ta không chắc phải nói điều gì.

Nó đơn giản là một nơi để tìm sự đồng cảm.

Chúng tôi tin có một sự đứt quãng

giữa không gian mang tính kết nối và đàm luận của khu thương mại

và những bảo tàng giới hạn nó.

Và đó là vì những bảo tàng đó thường thụ động,

có một mối quan hệ thụ động giữa bảo tàng

trong vai trò người trình bày và khán giả,

trong vai trò người tiếp nhân thông tin.

Vậy nên bạn có thể thấy những con khủng long,

côn trùng và bộ sưu tập đầu máy xe lửa

tất cả những thứ đó,

nhưng bạn thật sự không tham gia vào;

bạn được nghe người khác nói.

Khi Richard Koshalek lên chức giám đốc của Hirshhorn

vào năm 2009,

ông đã quyết định lợi dụng

việc bảo tàng nằm ở

một nơi đặc biệt:

trung tâm quyền lực của Hoa Kỳ.

Nghệ thuật và chính trị

từ lâu đã có quan hệ tiềm tàng với nhau

vậy có thể một mối quan hệ rất đặc biệt nào đó

sẽ được tạo dựng ở đây bởi tính đặc biệt này.

Câu hỏi đặt ra là, có khả thi không

khi đưa nghệ thuật vào

đối thoại quốc gia và quốc tế?

Và bảo tàng có thể trở thành một đại diện của ngoại giao văn hóa hay không?

Có hơn 180 đại sứ quán ở Washington D.C.

Có hơn 500 tăng duy.

Nên có một cách

để khai thác tất cả tri thức và năng lượng toàn cầu đó

vào, và một cách nào đó, qua, bảo tàng này.

Nên có một kiểu nhóm cố vấn.

Vậy khi chúng tôi bắt đầu nghĩ về Hirshhorn,

và khi chúng tôi tham gia vào sứ mệnh,

với Richard và nhóm của ông ấy --

nó thật sự là tâm huyết của ông ta.

Nhưng trên cả việc trưng bày nghệ thuật đương đại,

Hirshhorn sẽ trở thành một diễn đàn cho cộng đồng,

một nơi để tranh luận

về những vấn đề xoay quanh nghệ thuật,

văn hóa, chính trị và chính sách.

Nó sẽ có tầm vóc toàn cầu như là Diễn đàn Kinh tế Thế giới.

Nó sẽ có sự đa lĩnh vực như Hội nghị TED.

Nó sẽ có không khí thân mật như một quảng trường thành phố.

Với khởi đầu mới,

Hirshhorn sẽ phải mở rộng

hoặc dành ra một khu vực

cho một kiến trúc hiện đại, linh động

Nó đây. Đây là Hirshhorn --

một cái donut bê tông có đường kính 230 foot

được thiết kế đầu thập kỉ 70

bởi Gordon Bunshaft.

Nó khổng lồ, im ắng,

tách biệt, kiêu hãnh,

nó là một thử thách thiết kế.

Kiến trúc sư luôn ghét nó.

Một đặc điểm bù lại

là kiến trúc này nhấc khỏi mặt đất

và có được khoảng không này,

nó có một cái lõi rỗng không

mà trong cái thần và vẻ bề ngoài

là một phong cách tập trung và hợp tác.

Và bao quanh không gian đó,

đường vòng thật ra là phòng trưng bày.

Thật sự rất khó để tổ chức các show trong đó.

Khi Hirshhorn mở cửa,

Ada Louise Huxtable, nhà phê bình của New York Yimes,

đã có vài câu thẳng thắn:

"Ngục tù hiện đại kiểu mới."

"Một đài tưởng niệm tàn tật và một khu thương mại tàn tật

cho một bộ sưu tập tàn tật."

Gần bốn thập kỉ sau,

tòa nhà này sẽ phát triển như thế nào

trong một chương trình cầu tiến?

Nó sẽ được đầu tư ở đâu?

Không thể ở trong khu thương mại.

vì ở đó không có chỗ trống.

Không thể ở sân trong,

đã có phong cảnh và những tác phẩm điêu khắc chiếm chỗ.

Vẫn còn cái lõi ở đó.

Nhưng làm sao có thể sử dụng không gian đó

mà không bị mất hút trong nó?

Làm sao để nó mang tính biểu tượng?

Và nó sẽ mang phong thái nào?

Hirshhorn nằm giữa những tổ chức đồ sộ của khu thương mại.

Đa số là tân cổ điển, nặng nề và tối tăm

xây từ đá và bê tông.

Câu hỏi đặt ra là,

nếu một thứ nằm trong không gian đó

thì chất liệu của khu thương mại phải là gì?

nó phải khác biệt với những tòa nhà ở đó.

Nó phải là thứ gì đó hoàn toàn khác biệt.

Nó phải là không khí.

Trong trí tưởng tượng của chúng tôi, nó phải nhẹ nhàng.

Nó phải là một thứ tạm thời, nó phải vô hình dạng.

và phải tự do.

(Video)

Vậy đây là ý tưởng lớn.

Đây là một túi khí khổng lồ.

nở ra theo hình dạng của vật chứa

và có thể xì hơi khi nào cũng được --

qua đỉnh và mặt bên.

Nói một cách lãng mạn hơn,

chúng tôi muốn nhìn kiến trúc này

như là nó đang hít thở trong bầu không khí dân chủ của khu thương mại

và giữ lại cho chính nó.

Trước và sau.

Nó được báo chí gán cho cái tên "bong bóng".

Đây là sảnh.

Nó thực chất là một khối khí khổng lồ

có thể xì ra theo bất kì hướng nào.

Màng bọc xung quanh xuyên thấu.

Nó được làm từ kính phủ silicon.

Nó phồng lên hai lần một năm, mỗi lần kéo dài một tháng.

Đây là quang cảnh nhìn từ bên trong.

Có lẽ bạn đang thắc mắc

làm thế nào mà

cái này được duyệt bởi chính phủ.

Nó thực ra phải được đồng ý bởi hai cơ quan.

Trong đó một cơ quan là để bảo tồn

giá trị và vẻ nghiêm trang của khu thương mại.

Tôi đỏ mặt khi nào tôi phải đưa cái này ra.

Tùy bạn phiên dịch nó.

Nhưng tôi chắc chắn rằng

đó là sự kết hợp

của sự bất tuân những quan niệm cũ kĩ

và đồng thời là sự tôn vinh.

Ngoài ra cũng có một số cách hiểu thú vị.

Đạo luật Tòa nhà Quốc hội (Congressional Buildings Act) vào năm 1910

giới hạn chiều cao của những tòa nhà ở D.C.

tới 130 feet,

trừ các tòa nhà xoắn ốc, tháp, mái vòm, tháp Hồi giáo.

Đạo luật này gần như loại trừ những công trình của nhà thờ và của bang.

Còn "Bong bóng" cao 153 ft.

gần như đền Pantheon bên cạnh.

Nó gồm khoảng 1.2 triệu khối khí nén.

Vì vậy chúng tôi đã đấu tranh cho nó

trên danh nghĩa là một mái vòm.

Vậy nó đây,

oai nghiêm,

giữa những tòa nhà oai nghiêm trong khu thương mại.

Và cho dù Hirshhorn chưa được dùng làm mốc,

nó là một di tích nhạy cảm với những thay đổi.

và vì vậy chúng tôi không thể đụng đến bề mặt của nó.

Chúng tôi không được để lại dấu vết nào.

Vậy nên chúng tôi kéo căng nó từ các bên,

và giữ lại bằng dây cáp.

Việc đó yêu cầu nghiên cứu một vài kĩ thuật buộc dây,

mà thật sự rất, rất cần thiết

bởi vì nó luôn bị gió đập vào.

Có một vòng thép không gỉ ở trên đỉnh,

nhưng nó không thể thấy được từ bất cứ điểm thuận lợi nào trong khu thương mại.

Và cũng có một số hạn chế

về việc nó có thể được thắp sáng đến mức nào.

Nó phát sáng từ bên trong, nó xuyên thấu.

Nhưng nó không được sáng hơn tòa nhà Quốc hội

và một số công trình.

Vậy thắp sáng phải dựa vào thứ bậc.

Nó đến công trình này hai lần một năm.

Nó sẽ được lấy xuống xe tải.

được kéo lên.

và được bơm phồng

với khí áp suất thấp.

rồi được cố định bằng dây cáp.

và dằn lại bằng nước ở dưới đáy.

Có một thời điểm rất lạ

khi nhà chức trách ở khu thương mại hỏi chúng tôi rằng

nó sẽ mất thời gian bao lâu để lắp đặt.

Chúng tôi nói lần dựng lên đầu tiên sẽ mất một tuần.

và họ thật sự thấu hiểu điều đó.

Sau đó mọi chuyện đều dễ dàng.

Thật sự không có nhiều chướng ngại lắm, phải nói như thế,

với chính phủ và những nhà cầm quyền.

Nhưng những khó khăn lớn nhất

là khó khăn kĩ thuật.

Đây là bề mặt.

Đây là một đám mây nhọn.

Có những áp lực cực lớn.

Đây là một công trình rất lạ thường

nó không có sức nặng do trọng lượng

mà lại có sức ép từ mọi phía.

Tôi sẽ qua nhanh các slide này.

Và đây là không gian được đưa vào hoạt động.

Nội thất linh động cho các cuộc thảo luận,

như thế này, nhưng được xếp vòng tròn --

được thắp sáng và có thể tháo dỡ, lắp đặt

Có thể dùng cho mọi thứ,

trình diễn, chiếu phim,

triển lãm.

Và chương trình đầu tiên

sẽ là đối thoại và ngoại giao về văn hóa

tổ chức với sự hợp tác

của Hội đồng Quan hệ quốc tế (Council of Foreign Relations).

Hình thức và nội dung hài hòa ở đây.

"Bong bóng" là một tòa nhà không-để-tưởng-niệm.

Ý tưởng về một chế độ dân chủ khách quan

được thể hiện qua sự mềm dẻo

hơn là sự cứng nhắc.

Nghệ thuật và chính trị

nằm trên một khu vực không ranh giới bên ngoài những bức tường của bảo tàng,

nhưng bên trong lõi của bảo tàng,

hòa trộn không khí của nó

với bầu không khí dân chủ của khu thương mại.

Và bong bóng này sẽ phồng lên

mong rằng lần đầu tiên

là vào cuối năm 2013.

Cảm ơn.

(Vỗ tay)