Hitler nasıl iktidara yükseldi? - Alex Gendler ve Anthony Hazard

Dersin tamamı için: http://ed.ted.com/lessons/how-did-hitler-rise-to-power-alex-gendler-and-anthony-hazard

Nazi Almanyası'nın düşüşünden yıllar sonra, insanlık tarihindeki en büyük katliamlardan birisini organize etmiş olan zalim, Adolf Hitler'in, demokratik bir ülkede iktidara nasıl yükseldiğini anlamak imkânsız gibi geliyor. Peki bu nasıl gerçekleşti ve bu tekrar gerçekleşebilir mi? Alex Gendler ve Anthony Hazard, Hitler'in, Almanya'nın Führer'i olmasını sağlayan tarihe ve şartlara doğru bir yolculuk gerçekleştiriyorlar.

Ders: Alex Gendler ve Anthony Hazard
Animasyon: Uncle Ginger.

Adolf Hitler, insanlık

tarihindeki en büyük katliamlardan birini
organize eden zalim, demokratik bir ülkede

nasıl iktidara yükseldi?

Hikâye, Birinci Dünya Savaşı'nın
sonunda başlıyor.

1918'deki başarılı Müttefik yükselişi ile

Almanya, savaşın
kazanılamayacağını fark etti

ve savaşı bitiren bir ateşkes imzaladı.

İmparatorluk devleti çöktükçe, sivil

itaatsizlik ve işçi grevleri ülkede
yayılmaya başladı.

Komünist bir devrimden korkan büyük

partiler, isyanları bastırmak için
bir araya geldiler ve

parlamenter Weimar Cumhuriyeti'ni
kurdular.

Yeni devletin ilk görevlerinden birisi,

İtilaf Devletleri'nin barış antlaşmasını
uygulamaktı.

Toprağının onda birini kaybetmesine
ve ordusunun dağılmasına ek olarak

Almanya'nın, savaşın tüm sorumluluğunu
kabul etmesi ve hâlihazırda zayıflamış

ekonomisine rağmen zararı
ödemesi gerekiyordu.

Birçok milliyetçi ve gazi, bu durumu bir
aşağılama olarak gördü.

Politikacılar ve protestocular orduya
ihanet etmeselerdi,

savaşın kazanılabileceği düşüncesine
yanlış bir biçimde inanıyorlardı.

Bu görüşler Hitler için bir saplantı
hâline geldi ve

fanatikliği ile paranoyak hayalleri onun
suçu Yahudilere atmasına neden oldu.

Birçok Yahudi-karşıtını barındıran bir
toplumda, sözleri yankılandı.

O güne kadar yüz binlerce Yahudi,

Alman toplumuyla bütünleşmişti,

fakat birçok Alman onları
yabancı olarak görüyordu.

1. Dünya Savaşı'ndan sonra Yahudilerin
başarısı, hükûmeti devirme ve savaş

vurgunculuğu üzerinden, örgüt
suçlamalarına neden oldu.

Bu komplo teorileri gerçeklikten değil,

aksine, korkudan

öfkeden

ve fanatiklikten

doğmuştur.

Hitler yine de bunlarla birlikte
başarısını buldu.

Küçük milliyetçi bir politik
partiye katıldığında,

halka hitap etme biçiminin çıkarcı oluşu
onun lider olmasını sağladı

ve gitgide daha fazla insanı
kendisine çekti.

Naziler, Yahudi-karşıtlığını popülist kin

ile birleştirerek, tıpkı Almanya'yı yok
etme amaçlı Yahudi komplolarını

suçladıkları gibi, Komünizmi ve
Kapitalizmi suçladılar.

Nazi partisi başlangıçta popüler değildi.

Başarısız bir hükûmet devirme
girişimlerinden sonra

parti kapatıldı ve Hitler,

vatan hainliği nedeniyle hapse atıldı.

Fakat bir yıl sonra serbest bırakıldığında

bu hareketi derhal, tekrar inşa
etmeye başladı.

Daha sonra 1929 yılında
Büyük Buhran gerçekleşti.

Amerikan bankalarının Almanya'dan
borçlarını geri almalarına neden oldu

ve hâlihazırda mücadele eden Almanya
ekonomisi, bir gecede çöktü.

Hitler, insanların öfkelerini kullandı,

onlara uygun günah keçileri sundu ve

Almanya'nın eski büyüklüğüne
geri döneceği sözünü verdi.

Sol görüşlü muhalefet, içsel çekişmeler
yüzünden çok parçalanmışken,

ana partiler de krizle
baş edemediklerini gösterdiler.

Dolayısıyla öfke dolu insanlardan bazıları
Nazilere yöneldi ve yalnızca iki yılda

Nazilerin parlamenter oyları
%3'ün altından, ortalama %18'e yükseldi.

1932 yılında Hitler başkanlığa
adaylığını koydu ve donanımlı bir

savaş kahramanı olan General von
Hindenburg karşısında seçimleri kaybetti.

Fakat Hitler, oyların %36'sını alarak,
desteğinin boyutunu göstermişti.

Bir sonraki yıl danışmanlar ve yöneticiler

Hindenburg'u, Hitler'i baş kâtip olarak
seçmeye ikna ettiler ve

kendi amaçları için Hitler'in
popülerliğini kullanmayı umut ettiler.

Baş kâtip parlamentonun yalnızca
idari başı olsa da,

Hitler pozisyonunun gücünü istikrarlı bir
şekilde yükseltti.

Bu sırada destekçileri de yarı askeri
gruplar kurdular ve

sokaklarda protestocularla
mücadele ettiler.

Hitler, bir Komünizm isyanı
korkusunu arttırdı ve

kanun ve düzeni yalnızca kendisinin
sağlayabileceğini iddia etti.

Daha sonra 1933 yılında

genç bir işçi, parlamento binasını ateşe
vermekten suçlu bulundu.

Hitler de bu olayı, devleti kendisine
acil durum gücü

vermeye ikna etmek için kullandı.

Bir süre sonra basın özgürlüğü kaldırıldı,

diğer partiler yasaklandı ve

Yahudi-karşıtı yasalar çıkartıldı.

Hitler'in eski radikal destekçilerinden
birçoğu, potansiyel rakiplerle birlikte

tutuklandı ve idam edildi;

Başkan Hindenburg
Ağustos 1934'de öldüğünde,

yeni bir seçimin yapılmayacağı aşikârdı.

Hitler'in eski önlemlerinin çoğu,
kitlelere karşı baskı gerektirmiyordu.

Konuşmaları, insanların korkularını ve
öfkelerini, kendisine ve

Nazi partisine destek alabilmek için
kullanma amacı taşıyordu.

Bu sırada, kamu görüşü
olarak sağ tarafta olmayı

isteyen iş adamları ve aydınlar

Hitler'i destekledi.

O'nun aşırıya kaçan retoriğinin sadece

şov amaçlı olduğuna kendilerini ve
birbirlerini inandırdılar.

Yıllar sonra, öfkeli bir kalabalığın
ve öfkelerini besleyip korkularından

faydalanmaya hazır bir liderin önünde
demokratik kurumların ne kadar hassas

olabileceğine dair, Hitler'in yükselişi
hâlâ bir uyarı niteliğini taşıyor.