Atlantik köle ticareti: Ders kitaplarında çok az anlatılan şey- Anthony Hazard
-
0:07 - 0:12Kölelik; insana eşya muamelesi yapmak,
kişisel haklarından mahrum bırakmak -
0:12 - 0:14bütün dünyada birçok şekilde
görülmüştür. -
0:14 - 0:20Fakat bir uygulama hem evrensel hem de
kalıcı etkileri açısından öne çıkıyor. -
0:20 - 0:22Atlantik köle ticareti
-
0:22 - 0:2615.yy sonlarından 19.yy ortalarına kadar
devam ederek -
0:26 - 0:27ve üç kıtaya yayılarak,
-
0:27 - 0:3210 milyondan fazla Afrikalıyı
zorla Amerika'ya getirdi. -
0:32 - 0:35Bıraktığı etki yalnız o köleleri
-
0:35 - 0:37ve nesillerini değil,
-
0:37 - 0:41dünyanın büyük bir kısmının ekonomisini
ve tarihini de etkiledi. -
0:41 - 0:44Avrupa ve Afrika arasında
Akdeniz üzerinden -
0:44 - 0:46yüzlerce yıllık bir temas vardı.
-
0:46 - 0:49Ancak Atlantik köle ticareti
1400'lerin sonlarına doğru -
0:49 - 0:52Batı Afrika'daki Portekizli koloniler
-
0:52 - 0:55ve çok geçmeden de Amerika'nın
İspanyol yerleşimleri ile başladı. -
0:55 - 1:00Yeni kolonilerde yetiştirilen ekinler,
şeker kamışı, tütün ve pamuk -
1:00 - 1:01yoğun iş gücüydüydü
-
1:01 - 1:04ve yeni toprakları
bütünüyle ekip biçmek için -
1:04 - 1:06yeteri kadar yerleşimci
ya da ödünç işçi yoktu. -
1:06 - 1:11Amerikan yerlileri esir edildi fakat
birçoğu yeni hastalıklar yüzünden ölürken -
1:11 - 1:13bir kısmı etkileyici bir şekilde direndi.
-
1:13 - 1:16İş gücüne olan yoğun talebi
karşılamak için de -
1:16 - 1:18Avrupalılar Afrika'ya bel bağladı.
-
1:18 - 1:22Afrika köleliği yüzyıllar boyunca
farklı şekillerde varlığını sürdürdü. -
1:22 - 1:24Bazı köleler sınrlı süreli ve
-
1:24 - 1:27özgürlüğünü satın alma şansı olan
sözleşmeli kölelerdi. -
1:27 - 1:30Bazıları daha çok
Avrupalı derebeylik kölesi gibiydi. -
1:30 - 1:33Bazı toplumlarda köleler
bir sahibin ailesinin parçası olabilirdi, -
1:33 - 1:37toprak sahibi olabilir ve hatta
güçlü duruma gelebilirdi. -
1:37 - 1:40Ancak beyaz şefleri imal edilmiş ürünlere
-
1:40 - 1:42silah ve kölelere içki teklif ettiğinde,
-
1:42 - 1:46Afrikalı krallar ve tüccarların
tereddüt etmek için çok az nedeni vardı. -
1:46 - 1:51Sattıkları insanları
Afrikalı yurttaşları olarak değil -
1:51 - 1:56ancak suçlu, borçlu veya rakip kabilelerin
savaş tutsağı olarak gördüler. -
1:56 - 1:59Krallar onları satarak
kendi imparatorluklarını genişletti -
1:59 - 2:02ve komşu düşmanlarına karşı güçlendi.
-
2:02 - 2:05Afrika krallıkları
köle ticaretinden zenginleşti -
2:05 - 2:09fakat Avrupalıların yoğun talebini
karşılamak aşırı rekabet oluşturdu. -
2:09 - 2:12Kölelik diğer ceza kararlarını değiştirdi
-
2:12 - 2:15ve köleleri yakalamak sonucundansa
-
2:15 - 2:17bir savaşa teşvik oldu.
-
2:17 - 2:19Köle baskınlarından
kendilerini korumak için, -
2:19 - 2:22komşu krallıkların köle satarak alınan
-
2:22 - 2:25Avrupa'nın ateşli silahlarına
ihtiyacı vardı. -
2:25 - 2:27Köle ticareti kıta üzerindeki
-
2:27 - 2:31toplumları ve ekonomileri değiştirerek
cephane yarışı haline geldi. -
2:31 - 2:35Kölelerin tarafına gelirsek,
hayal edilemez zalimlikle karşılaştılar. -
2:35 - 2:38Kıyılardaki köle kalelerine
gönderildikten sonra -
2:38 - 2:41bitlenmeyi önlemek için tıraş edildiler
ve damgalandılar, -
2:41 - 2:44Amerika'ya gitmek üzere
gemilere bindirildiler. -
2:44 - 2:48Yaklaşık %20'si tekrar karayı göremedi.
-
2:48 - 2:51Zamanın çoğu kaptanı güvertenin altına
mümkün olduğu kadar -
2:51 - 2:54çok işçi sıkıştıran "sıkı paketçi"ydi.
-
2:54 - 2:58Hijyen yokluğu birçoğunun
hastalıklardan ölmesine neden olurken -
2:58 - 3:00bazıları da hasta oldukları için
gemiden denize atıldı -
3:00 - 3:02ya da disiplin babında
-
3:02 - 3:06kaptanlar satın alma kanıtı olarak
kölelerin kulaklarını kesip -
3:06 - 3:08çıkarlarını garantiledi.
-
3:08 - 3:11Bazı esirler meseleyi kendi ellerine aldı.
-
3:11 - 3:15İç kesimlerdeki birçok Afrikalı
daha önce hiç beyaz görmemişti -
3:15 - 3:17ve sürekli insanları götüren
-
3:17 - 3:20ve daha fazlası için geri gelen
yamyam olduklarını sandılar. -
3:20 - 3:24Yem olmaktan korkarak ya da
daha fazla acıdan kaçınmak için -
3:24 - 3:27ölünce ruhlarının
yurtlarına döndüğüne inanarak -
3:27 - 3:31intihar ettiler ya da
kendilerini açlıktan öldürdüler. -
3:31 - 3:34Hayatta kalanlar
tamamıyla insanlıktan çıkarıldılar, -
3:34 - 3:36önemsiz yük gibi muamele gördüler.
-
3:36 - 3:40Erkeklere formda kalmaları
ve isyan çıkmaması için dans ettirilirken, -
3:40 - 3:42kadınlar ve çocuklar üst kısımda tutuldu
-
3:42 - 3:47ve mürettebat tarafından hırpalandılar.
-
3:47 - 3:50Yeni Dünya'ya ulaşan Afrikalılara
ne olduğu -
3:50 - 3:53ve kölelik uygulaması şu an
nesillerini nasıl etkilediği -
3:53 - 3:55açıkça biliniyor.
-
3:55 - 3:56Fakat pek sık tartışılmayan şey
-
3:56 - 4:01Atlantik köle ticaretinin
Afrika'nın geleceği üzerindeki etkisi. -
4:01 - 4:05Kıta sadece on milyonlarca
sağlıklı nüfusunu kaybetmedi -
4:05 - 4:09aynı zamanda kölelerin çoğu
erkek olduğu için, -
4:09 - 4:12uzun vadeli nüfus istatistiklerine göre
etkisi çok daha büyük. -
4:12 - 4:16Köle ticareti en sonunda
Amerika ve Avrupa'da yasaklandığında -
4:16 - 4:20ekonomileri onun egemenliğine bağlı olan
Afrika krallıkları -
4:20 - 4:24ele geçirme ve kolonileştirmeye
açık bırakarak yıkıldı. -
4:24 - 4:27Yükselen rekabet
ve Avrupa'dan silah sızması -
4:27 - 4:32bugüne kadar devam eden savaş ve
istikrarsızlık halini körükledi. -
4:32 - 4:36Atlantik köle ticareti aynı zamanda
ırkçı ideolojiye de katkıda bulundu. -
4:36 - 4:40Birçok Afrikalı köleliğin, yasal cezadan
ya da kabileler arası savaştan -
4:40 - 4:42daha derin bir nedeni yoktu
-
4:42 - 4:45fakat evrensel bir din
vaazı çeken ve -
4:45 - 4:49Hristiyanlıkta köleleştirmeyi
uzun zaman önce yasaklayan Avrupalıların -
4:49 - 4:51eşitlik idealleriyle bu kadar açıkça
bağdaşmayan -
4:51 - 4:55bir uygulamayı gerekçelendirmeye
ihtiyacı vardı. -
4:55 - 4:58Böylece Afrikalıların biyolojik açıdan
"aşağı" olduklarını -
4:58 - 5:01ve köle olarak gönderildiklerini
ileri sürerek -
5:01 - 5:03bu teoriyi meşrulaştırmak için
büyük çaba sarfettiler. -
5:03 - 5:07Böylece Avrupa'da ve Amerika'da kölelik
köleler ve gelecek nesilleri için -
5:07 - 5:10toplumda eşit statüye ulaşmayı
imkanszılaştırarak -
5:10 - 5:14ırkçı bir temel edindi.
-
5:14 - 5:15Her bakımdan
-
5:15 - 5:19Atlantik köle ticareti etkisi
kaldırılmasından sonra da -
5:19 - 5:22uzun süre devam eden büyük ölçüde
bir adaletsizlikti.
- Title:
- Atlantik köle ticareti: Ders kitaplarında çok az anlatılan şey- Anthony Hazard
- Speaker:
- Anthony Hazard
- Description:
-
Kölelik dünyanın her yerinde birçok farklı şekilde görülmüştür fakat -- 10 milyondan fazla Afrikalı'nın Amerika'ya getirildiği-- Atlantik köle ticareti evrensel açıdan ve kalıcı etkileri açısından öne çıkıyor. Anthony Hazard bu geniş çaplı tarihi adaletsizliği, tarihsel, ekonomik ve kişisel etkileri açısından ele alıyor.
İçerik: Anthony Hazard Animasyon: NEIGHBOR - Video Language:
- English
- Team:
closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 05:39
![]() |
Meric Aydonat approved Turkish subtitles for The Atlantic slave trade: What too few textbooks told you | |
![]() |
Meric Aydonat edited Turkish subtitles for The Atlantic slave trade: What too few textbooks told you | |
![]() |
Meric Aydonat edited Turkish subtitles for The Atlantic slave trade: What too few textbooks told you | |
![]() |
Meric Aydonat edited Turkish subtitles for The Atlantic slave trade: What too few textbooks told you | |
![]() |
güney örnek accepted Turkish subtitles for The Atlantic slave trade: What too few textbooks told you | |
![]() |
Selda Yener edited Turkish subtitles for The Atlantic slave trade: What too few textbooks told you | |
![]() |
Selda Yener edited Turkish subtitles for The Atlantic slave trade: What too few textbooks told you | |
![]() |
Selda Yener edited Turkish subtitles for The Atlantic slave trade: What too few textbooks told you |