Rachel Botsman: İşbirliğine Dayalı Tüketim

TEDxSydney'de Rachel Botsman bizim "paylaşmak için birbirimize bağlı" olduğumuzu söylüyor -- ve Zipcar ve Swaptree gibi websitelerinin insan davranışlarının dinamiklerini nasıl değiştirdiğini gösteriyor.

Bugün sizlerle işbirliğine dayalı

tüketim hakkında konuşacağım.

Bunun ne olduğunu anlatmaya

ve sizleri ikna etmeye çalışacağım: -- sadece 15 dakikada --

bunun ucuz bir fikir veya

kısa dönemli bir eğilim olmayıp,

sadece ne tükettiğimizi değil, aynı zamanda

nasıl tükettiğimizi yeniden tanımlayan

güçlü bir kültürel ve ekonomik güç olduğuna.

Şimdi aldatıcı bir şekilde kolay bir örnekle başlayacağım.

Eller havaya - Kaç kişinin evinde

ortalıkta dolaşan muhtemelen bir daha

kullanmayacağınız ama

atmaya da bir türlü kıyamadığınız

kitaplar, CD'ler, DVD'ler veya kasetler var?

Bütün elleri göremiyorum,

ama herkes kaldırmış gibi gözüküyor.

Bizim evde, raflarda

"24" dizisinin DVD'leri var --

sezon 6'nın açık konuşmak gerekirse.

Sanırsam üç yıl önce bize Noel hediyesi olarak verilmişti.

Kocam Chris ve ben bu diziye

bayılıyoruz.

Ama kabul edelim, bir kere izlediğinizde -- veya iki kere olabilir --

bir daha seyretmeyi hakikaten istemiyorsunuz,

çünkü Jack Bauer'in teröristleri nasıl alt edeceğini biliyorsunuz.

Böylece raflarda duruyor

bizim için eskimiş,

ama bir başkası için anında değeri olan bir şey.

Devam etmeden önce bir itirafta bulunmam gerek.

New York'ta 10 yıl yaşadım,

ve "Sex and the City"nin büyük bir hayranıyım.

Bunun ilk filmini haftaya gelecek olan bölüme

ısınma amacıyla tekrar izlemeyi çok isterdim.

Yani bizim istenmeyen "24"

kopyasını nasıl en kolay bir şekilde

istenen "Sex and the City" kopyasıyla takas edebilirim?

Sizin de fark edeceğiniz gibi

takas ticareti denen yeni bir sektör var.

Takas ticareti için en kolay benzetme

istenmeyen bütün medyanız için

online arkadaş bulma servisi gibidir.

Yaptığı şey interneti kullanarak

sınırsız bir pazar oluşturmak

ve A kişisinin sahip oldukları ile

C kişisinin istediklerini,

bunlar ne olursa olsun eşleştirmektir.

Geçen hafta, bu sitelerden birisine girdim,

uygun bir şekilde Swaptree(Takasağacı) denmişti.

Ve orada 59,300'den fazla şeyi

anında benim "24" kopyam

ile takas edebiliyordum.

Şansa bak ki,

Reseda, CA(California)'da rondoron(kullanıcı adı,rumuz)

kendisinin "yeni gibi" "Sex and the City"

kopyasını benim "24" kopyam ile

takas etmek istiyordu.

Başka bir deyişle, burada olan şey

Swaptree'nin

taşıyıcı firmamın şeker sarhoşluğu problemini,

ekonomistlerin deyimiyle "isteklerin tesadüfü" problemini

aşağı yukarı 60 saniyede çözmüş olmasıdır.

Daha da hayret verici olan ise satın alma etiketinin o dakikada basılacak olması

çünkü sistem (Swaptree) o şeyin ağırlını biliyor.

Şimdi Swaptree gibi sitelerin ardında

teknik harikalık katmanları var,

ama benim ilgimi çeken bu değil,

ve takas ticareti de değil tek başına.

Benim tutkum ve son birkaç yılı araştırmaya

adadığım şey,

işbirlikçi davranışlar ve bu sistemler içerisindeki

güven mekanizmaları.

Düşündüğünüzde,

çılgınca bir fikir gibi gelebilir, hatta birkaç yıl öncesine kadar,

gerçek ismini bilmediğim tamamen yabancı biriyle

herhangi bir para değiş tokuşu olmadan

eşyalarımı takas edeceğim fikri.

Swaptree'deki ticaretin yüzde 99'u

başarıyla gerçekleşiyor.

Ve olumsuz derecelendirilen yüzde birlik kısım,

görece ufak nedenlerden dolayı,

ürünün zamanında ulaşmaması gibi.

Peki burada ne oluyor?

Muazzam ticari ve kültürel çıkarımlara

sahip inanılmaz derecede güçlü bir dinamik

oyunda.

Şöyle ki, teknoloji

yabancılar

arasında güveni sağlıyor.

Artık global bir köyde yaşıyoruz,

eskiden yüz yüze olagelen

bağları taklit ettiğimiz bir yerde

ama daha önce asla

mümkün olmayan bir düzeyde ve şekilde.

Yani aslında gerçekten olan şey,

sosyal ağlar ve gerçekte zamanlı teknolojiler

bizi geçmişe götürüyor.

Değiş tokuş ediyoruz, ticaret yapıyoruz,

takas ediyoruz, paylaşıyoruz

ama bunlar dinamik ve

çekici şekillerde yeniden keşfediliyor.

Büyüleyici bulduğum şey,

aslında dünyamızı paylaşma üzerine kurguluyoruz,

mahallemiz ya da okulumuz olsun,

ofisimiz ya da Facebook ağımız olsun.

Ve bu da benim olan senindir

ekonomisini doğuruyor.

Değiş tokuş pazarının

büyükbabası olan büyük eBay'den

GoGet gibi saat başı kiraladığınız arabaya

aylık ödeme yaptığınız araba paylaşım şirketlerine,

Zopa gibi izleyiciler arasında herhangi birinin

borç vereceği 100 dolarla dünyanın

herhangi bir yerindeki

borç alacak kişiyi karşılaştıran sosyal borç verme sitelerine,

yeniden paylaşıyor ve hippiden daha

hip (popüler) olduğuna inandığım

bir şekilde işbirliği yapıyoruz.

Bunu yayılan işbirlikçi tüketim olarak adlandırıyorum.

Şimdi farklı işbirlikçi tüketim sistemlerine

dalmadan önce,

her yazara haklı olarak sorulan soruyu

yanıtlamaya çalışacağım,

ki o da bu fikrin nereden geldiği sorusu.

Şimdi bir sabah kalktım ve 'İşbirlikçi tüketim

hakkında yazmak istiyorum' dedim demek isterdim.

Ama aslında bağlantısız gibi görünen fikirlerin

karmaşık bir ağıydı.

Gelecek bir dakikada,

kafamın içindeki tüm noktaların kavramsal bir havai fişek

gösterisi gibi sergilendiğini biraz göreceksiniz.

İlk fark etmeye başladığım şey:

- kalabalıkların bilgeliğinden zeki ayaktakımına -

ne kadar büyük kavramların ortaya çıktığı,

bir amaç için gruplar oluşturmanın

saçma bir biçimde ne kadar kolay olduğu.

Ve bu kalabalık çılgınlığına bağlı olarak

tüm dünyadan örnekler verilebilir-

bir başkanın seçiminden

adı çıkmış Wikipedia'ya ve aralarındaki her şeye kadar -

sayıların gücünün neler başarabileceğini gösteren.

Peki, bilirsiniz yeni bir kelimeyi öğrendiğinizde

ve sonra o kelimeyi her yerde görmeye başlarsınız?

Bana olan da buydu,

pasif alıcılardan yaratıcılara,

hayli etkin işbirlikçilere

doğru değiştiğimizi

fark ettiğimde.

Olan şu,

internet aracıyı ortadan kaldırıyor,

böylece T-shirt tasarımcısından

örgü örene

kadar herkes birebir kazanç elde edebiliyor.

Ve bu her yerde ve zamanda

bulunabilen denkler arası devrim

paylaşımın inanılmaz düzeylerde olduğu anlamına geliyor.

Yani, bu konuşmanın

her bir dakikasında, 25 saatlik YouTube

videosunun

yüklendiğini düşünmez harika.

Benim bu örneklerde büyüleyici bulduğum şey

bizim primat içgüdülerimize tam olarak

nasıl dokundukları.

Yani, bizler maymunuz,

ve paylaşmak ve işbirliği yapmak için doğduk.

Ve binlerce yıldır öyle yapıyoruz,

sürü halinde avlandığımızda ya da

kooperatiflerde tarım yaptığımızda,

bu hiper-tüketim denen sistem ortaya çıkmadan önce

ve bu çitleri kurmadan ve

kendi küçük derebeyliğimizi kurmadan önce.

Ama bazı şeyler değişiyor,

bunun nedenlerinden biri

dijital yerliler, ya da gen-Y'ler.

Paylaşarak büyüyorlar -

dokümanlar, video oyunları, bilgi;

onların ikinci bir doğası gibi.

Yani biz, bin yıllıklar - ben bir bin yıllığım -

piyade erleri gibiyiz,

bizi ben kültüründen alıp biz kültürüne taşıyan.

Bunun bu kadar hızlı olmasının nedeni

mobil işbirliği nedeniyledir.

Artık bağlı bir çağda yaşıyoruz,

herhangi birinin, herhangi bir zamanda, gerçek zamanda

elimizdeki küçük cihazla yerini tespit edebileceğimiz bir zaman.

Tüm bunlar kafamdan

2008'in sonuna doğru,

elbette büyük ekonomik kriz olduğunda geçiyordu.

Thomas Friedman benim ne sevdiğim New York Times köşe yazarlarındandır,

ve etkili bir şekilde

doğa ana ve pazarın birlikte

'daha fazla yok' dediği bir anda

2008'in olduğunu söyledi.

Biz mantıklı bir şekilde

hiper-tüketim üzerine kurulmuş bir ekonominin

bir saadet zinciri olduğunu biliyoruz; kağıttan bir ev.

Dahası, bizim için bireysel olarak ne yaptığımızı bilmek zor.

Yani tüm bunlar birçok twitleme demek, değil mi?

Peki, kafamda çok fazla gürültü ve karmaşa vardı,

ta ki ben bunun dört ana faktörden dolayı

olduğunu anlayana kadar.

Bir, topluluğun önemine dair yenilenmiş bir inanç,

ve arkadaş ve komşunun gerçekten yeniden tanımlanması.

Davranış şeklimizi köklü bir şekilde değiştiren

denkler arası sosyal ağların

ve gerçek zamanlı teknolojilerin bir sağanağı.

Üç, çözülmemiş çevresel endişelerin baskısı.

Ve dört, tüketici davranışlarını

kökten bir şekilde şoka uğratan

global bir durgunluk.

Bu dört faktör

birlikte eriyerek

büyük bir değişim yaratıyorlar -

hiper-tüketimle tanımlanmış

20. yüzyıldan uzakta,

işbirlikçi tüketimle tanımlanmış

21. yüzyıla doğru bir kayma.

Genel olarak bir kırılma noktasında olduğumuza

inanıyorum, paylaşma davranışlarının

çevrimiçi alışkanlıklar haline gelen

Flickr ve Twitter gibi siteler aracılığıyla -

günlük hayatımızın çevrimdışı alanlarına da uygulanacağına inanıyorum.

Sabah işe gitmekten modanın tasarlanma şekline,

yiyecek yetiştirme şekline kadar,

tüketiyoruz ve bir kez daha işbirliği yapıyoruz.

Birlikte yazdığımız arkadaşım Roo Rogers ve ben

aslında tüm dünyadan işbirlikçi tüketim ile ilgili

binlerce örneği bir araya getirdik.

Ve büyük ölçüde olgunluk ve amaç

açısından farklılık gösterseler de,

içine daldığımızda,

aslında üç açık sisteme bölünmüş şekilde düzenlenebileceklerini fark ettik.

İlki, yeniden dağıtım pazarları.

Yeniden dağıtım pazarları - Swaptree gibi -

kullanılmış ya da başkasının olan ürünü aldığınızda

ve ihtiyaç duyulmayan yerden alarak

olduğu yere ya da kişiye ulaştırdığınız yerler.

Giderek daha fazla beşinci 'R' olarak düşünülüyorlar -

azalt, yeniden kullan, dönüştür, tamir et

ve yeniden dolaşıma sok -

çünkü bir ürünün yaşam döngüsünü uzatıyorlar

ve bu şekilde atığı azaltıyorlar.

İkincisi işbirlikçi yaşam şekilleri.

Bu, para, yetenek ve zaman gibi

şeylerin paylaşımı ve kaynakları.

İddiaya girerim ki, birkaç yıl

içinde, birlikte çalışma ve

kanepe sörfü ve zaman bankaları gibi

ifadeler günlük dilin bir parçası haline gelecek.

Benim işbirlikçi yaşam şekillerine en favori örneklerimden

biri toprakpaylaşımı.

İngiltere'den bir proje,

arka bahçesinde fazladan

biraz yer olan Bay Jones'u, bir şey yetiştirmek

isteyen Bayan Smith ile eşleştiriyor.

Birlikte kendi yiyeceklerini üretiyorlar.

Çok basit, ancak çok parlak şu fikirlerden bir tanesi,

neden daha önce düşünülmediğine şaşarsınız.

Üçüncü sistem ise

ürün servis sistemleri.

Bu ürünün yararına ödeme yaptığınız yer -

size faydası -

anında ürüne sahip olmanız gerekmiyor.

Bu özellikle boşta çalışma

kapasitesi olan

şeyler için güçlü bir fikir.

Ve bebek eşyalarından kılık kıyafete kadar

her şey olabilir -

Kaçınızın elektrikli matkabı var?

Elektrikli matkap? Tabii.

Bu elektrikli matkap tüm hayatı boyunca sadece

12 ila 13 dakika kullanılacak.

(Gülüşmeler)

Biraz saçma, değil mi?

Çünkü ihtiyacınız olan delik, matkap değil.

(Gülüşmeler)

(Alkışlar)

Peki neden matkabı kiralamıyorsunuz,

ya da daha iyisi, kendi matkabınızı diğerlerine kiralayıp

biraz para kazanmıyorsunuz?

Bu üç sistem ortak noktada buluşuyorlar,

insanlara yaşam tarzlarından ya da

kıymet verdikleri kişisel özgürlüklerinden

vazgeçmeden kaynaklarını kullanma izni veriyorlar.

İnsanlardan kum havuzunda

uslu bir şekilde paylaşmalarını istemiyorum.

Size işbirlikçi tüketimin davranış değişikliğinde

ne kadar güçlü olduğuna dair

sadece bir örnek vereceğim.

Ortalama bir arabanın

yıllık maliyeti 8.000 dolardır.

Üstelik, bu araba günde

23 saat durmaktadır.

İşte bu iki gerçeği değerlendirirseniz,

bir tanesine sahip olmak açıkça

daha az mantıklı gelmeye başlar.

İşte bu Zipcar ve GoGet gibi

araba paylaşım şirketlerinin ortaya çıktığı andır.

2009'da,

Zipcar 13 şehirdeki 250 katılımcıyı

aldı ve hepsi de

araba bağımlısı olduğunu itiraf ediyordu

ve araba paylaşımında acemiydi -

bir ay boyunca anahtarlarından vazgeçmelerini sağladı.

Yerine, bu insanlar yürümek, bisiklete,

trene binmek ya da

diğer toplu taşıma yöntemlerini kullanmak zorundaydı.

Sadece gerekli olduğunda Zipcar üyeliklerini

kullanabileceklerdi.

Sadece bir aylık bu deneyin sonuçları

sarsıcıydı.

Sadece fazladan egzersizden dolayı

187 kg kaybedilmesi inanılmazdı.

Ama benim en sevdiğim

istatistik şuydu,

250 katılımcıdan 100'ü

anahtarlarını geri istemedi.

Diğer bir deyişle, araba bağımlıları

sahip olma arzularını kaybetmişlerdi.

Ürün servis sistemleri yıllardır kullanılıyor.

Kütüphaneleri ve çamaşırhaneleri düşünün.

Ancak yeni bir çağa girdiklerini düşünüyorum,

çünkü teknoloji paylaşımı zorlamadan

ve eğlenceli hale getiriyor.

New York Times'ta yazılmış harika bir alıntı var, şöyle diyor,

'Paylaşıma karşı mülkiyet,

iPod'a karşı 8-kanallı, güneş enerjisine

karşı kömür madeni demektir.'

Ben de inanıyorum, bizim neslimiz,

bizim istediğimizi tatmin edecek olanla ilişkimiz

daha önce gelen

nesillerden çok daha az somut.

DVD'yi istemiyorum, içindeki filmi istiyorum.

Hantal bir telesekreter istemiyorum,

sakladığı mesajı istiyorum.

CD istemiyorum, çaldığı müziği istiyorum.

Diğer bir deyişle, şeyleri istemiyorum,

karşılayacağı ihtiyaçları ve deneyimleri istiyorum.

Bu büyük bir değişimi besliyor,

kullanımın sahip olmayı gölgede bıraktığı yerden -

ya da Wired dergisi editörü Kevin Kelly'nin söylediği gibi,

'Ulaşımın sahip olmaktan daha iyi olduğu.'

Sahip olduklarımız bir buluta

dönüştükçe, bulanık bir çizgi

ortaya çıkıyor, benim olan ile

senin olan arasında ve bizim olan

arasında.

Bu evrimin ne kadar hızlı olduğuna

dair bir örnek vermek istiyorum.

Bu sekiz yıllık bir zaman dilimini anlatıyor.

Geleneksel araba mülkiyetinden, araba paylaşım

şirketlerine - Zipcar ve GoGet gibi - en yeni giriş ile

eşleştirildiği, denklerin araba kiralaması

şeklinde olan yol paylaşma platformlarına,

buralarda aslında günde 23 saat

kullanılmadan duran arabayı komşunuza kiralayarak

para kazanabilirsiniz.

Şimdi elbette tüm bu sistemler

bir derece güven gerektiriyor

ve bu işleyişin mihenk taşı

itibar.

Eski tüketici sisteminde,

itibarınız çok da fazla önemli değildir,

çünkü her hangi bir denk değerlendirmesinde

kredi geçmişiniz çok daha önemlidir.

Ama şimdi Web'le, bir iz bırakıyoruz.

İşaretlediğimiz her spam yollayanla,

postaladığımız her fikirle, paylaştığımız her yorumla

aslında ne kadar iyi işbirliği ettiğimizi ve güvenilir

olup olmadığımızı işaretliyoruz.

Haydi ilk örneğime geri dönelim,

Swaptree.

Rondoron'un yüzde yüz

başarıyla 553 alışveriş

gerçekleştirdiğini görebiliyorum.

Diğer bir deyişle, kadın ya da erkek, ona güvenebilirim.

Şimdi sözlerime dikkat edin,

Google benzeri bir arama

yapıp itibarımızın tümünü görebildiğimiz bir döküm

göreceğimiz zaman

çok da uzak değil.

Ve bu itibar dökümü

işbirlikçi tüketime ulaşmamızı belirleyecek.

Bu yeni bir sosyal para birimi, denilebilir,

bizim kredi değerlendirmemiz kadar güçlü olabilecek bir birim.

Şimdi, kapanış düşüncesi olarak,

aslında muazzam boşluk ve tükenmişliğin

mahmurluğundan

uyandığımız bir dönemde

olduğumuza inanıyorum,

ve toplum ve bireysel kimliğimize

hizmet eden içsel ihtiyaçlarımız için

kurulmuş daha sürdürülebilir

bir sistem yaratmak için bir atılım yapıyoruz.

Bir devrim olarak nitelendirileceğine

inanıyorum, deyim yerindeyse --

toplum büyük zorluklarla yüz yüze kaldığında,

kişinin alması ve harcamasından

ortak kazanca doğru deprem gücünde

bir yön değiştirme gerçekleştiriyor.

Paylaşımı mükemmel kılmak benim misyonum.

Paylaşımı moda haline getirmek benim misyonum.

Çünkü gerçekten

çağdışı iş yapma biçimlerini altüst edeceğine,

aşırı-tüketimin

savurgan şekillerini aşmamıza yardım edeceğine

ve yeterlinin ne zaman yeterli olacağını öğreteceğine inanıyorum.

Çok teşekkürler.

(Alkışlar)