Botticelli, Venüs'ün doğuşu, 1483-85

Botticelli, Venüs'ün doğuşu, 1483-85,ahşap üzerine suluboya,172.5X 278.5 cm

Floransa'da Uffizi Müzesi'nde sergilenmektedir.

Bu video, Dr. Beth Harris ve Dr. Steven Zucker'ın açıklamaları baz alınarak düzenlenmiştir.

Botticelli'nin 'Venüs'ün Doğuşu' isimli eserine bakıyoruz.

Gördüğümüz eser, batı dünyasının sanat tarihindeki en ikonik, en çok bilinen tablolardan birisi.

Venüs muhteşem güzellikte.
Çok güzel, başka nasıl olabilir ki zaten?

Bu resim Rönesans dönemine ait,
Hristiyanlık kavramına ilişkin resimlerden oldukça farklı,
Venüs ayakta ve çıplak.
Çıplak olarak tasvir edilmiş olması biraz radikal.

Zira Rönesans dönemi eserlerinde,
bu resme gelene kadar nü görebileceğiniz tek yer Havva'nın resimleriydi.

Bu ise Hz. Havva değil.

Botticelli'nin resmetmiş olduğu antik dönem aşk tanrıçası Venüs.
Sanatçı bu resmi yaparken, eski bir Roma heykelini model olarak kullanmış.

Botticelli'nin yararlandığı Venüs heykeli ise,

antik Yunan döneminden kalan bir Venüs heykelinin kopyasıymış. Medici koleksiyonuna ait olan Yunan döneminde yapılmış bu heykel, 'Mütevazi Venüs' olarak bilinir.

Bakmakta olduğumuz resmin de Medici ailesi için yapılmış olduğu düşünülüyor, Lorenzo de Medici'nin bir kuzeni için yapılmış olabilir.

Venüs tam ortada duruyor.
Denizden doğmuş.

Ve batıdan esen ılık rüzgarlar onu kıyıya sürüklemiş.
Rüzgarlar da insan şeklinde tasvir edilmişler bu resimde, sol tarafta rüzgarları görüyoruz.

Venüs bir deniz kabuğunun üzerinde ayakta duruyor.

Bu resimde imkansız olan çok şey var.

Venüs sahile çıktığında sağ taraftaki hizmetli çıplak vücudunu örtecek, elinde pelerinle bekliyor.

Henüz üstünü örtmeden gördüğümüz için şanslıyız,

zira vücudu çok güzel, çok çekici.

Gerçek hayatta burada gördüğümüz duruşun olması imkansız.

Vücudun bu olağandışı kıvrımlı duruşu için,

gerçekten çok esnek bir iskelet yapısına sahip olması lazım.

Hatta onu kıyıya sürükleyen rüzgarlara bakın,

onların birbirlerine sarılma şekli de gerçeğe uygun değil.

Buradaki her figür yüzüyor, süzülüyor sanki.

Rönesans dönemi resimlerine baktığımızda genelde doğalcılık görürüz, natüralizm temel unsurlandandır.

Ağırlığı olan, anlamlı vucüt şekillerine sahip, gerçek hayatta karşılaşabileceğimiz figürler görmeyi bekleriz.

Rönesans dönemi resmi dediğimizde aklımıza gelen budur.
Ancak Boticelli'nin incelediğimiz resmindeki durum bu değil.

Bazı sanat tarihçileri Botticelli'nin bu resmi yaparken antik Yunan döneminden kalmış bir resimden yararlandığını öne sürdüler.

Ancak Botticelli'nin geleneksel Yunan sanatına ilişkin görmüş olabileceği yegane örnek

vazoların üzerindeki figürler olabilir.

Vazoların üzerindeki figürlerin genelde zeminden bağımsız olduğunu görürüz, vazoların üzerindeki frizdir aslında.

Burada gördüğümüz resim ise Botticelli'nin karakteristik özelliklerini taşıyor, bütün figürler öne çıkartılmışlar ve aynı düzlemde yer alıyorlar.

Figürler biraz izole edilmiş gibiler.
Üç gruba ayrılmışlar.

bir vazonun üzerinde aynı hat üzerine yapılmış resimler gibi düşünebilirsiniz. Resim çok doğrusal gerçekten.

Yer alan figürlerin şekli ve doğrusal olarak yerleştirilmeleri sebebiyle boyut duygusu yadsınıyor.

Evet arkaya doğru derinliği görebiliyorsunuz, ancak sağlam perspektifi olan bir resim değil.

Sanatçı bu resimdeki derinlik duygusunu hafifletmeye çalışmış,
figürler ve güzelliğin ön plana çıkartılmasına önem vermiş.

Yani ben böyle düşünüyorum, sanatçının gerçekten ne yapmayı hedeflediğini kesin olarak bilmemiz imkansız tabii.

Baktığımız güzelliğe ilişkin bir eser, neo-platonik bir bakış açısıyla güzelliği fiziken gördüğümüz, etki uyandırıcı, erotik bir güzellik

ve bu da izleyiciyi ilahi güzellik kavramına yönlendiriyor.

İki çeşit güzellik var.
Fiziki güzelliğin üzerinde düşünerek, ilahi güzelliğe ulaşabiliriz.

Mitolojideki güzelliği yaratmış Botticelli.
Gördüğümüz güzellik, Venüs'ün öyküdeki güzelliği.

Ancak sanatçı aynı zamanda desenlerin kulanımına, dekoratif kalitenin yüksek olmasına da çok önem vermiş.

Dekoratif olarak yüksek kalitede olması, yani üstün kaliteli görsellik amaçlanmış.

Bunu Venüs'ün saçlarına koyduğu altından anlıyoruz, ve sağdaki ağaçtan da tabii.

Resmin arzu uyandıran bir havası olduğunu düşünüyorum.

Venüs ile rüzgarların arasında pembe çiçekler uçuşuyor,
dalgaları oluşturan güzel çizgiler,

saçlarının kıvrımları, havada dalgalanan kumaşlar.

Bizim de dahil olmak isteyeceğimiz güzel bir dünya buradaki.

.