Return to Video

Na czym polega test Rorschacha? - Damion Searls

  • 0:07 - 0:09
    Spójrz na ten obrazek.
  • 0:09 - 0:11
    Co to może być?
  • 0:11 - 0:12
    Przerażający potwór?
  • 0:12 - 0:14
    Dwa przyjazne niedźwiadki?
  • 0:14 - 0:17
    Czy może coś kompletnie innego?
  • 0:17 - 0:18
    Od około stulecia
  • 0:18 - 0:20
    dziesięciu takich tablic używano
  • 0:20 - 0:24
    do wykonywania niemal
    mistycznych testów psychologicznych.
  • 0:24 - 0:28
    Psychologowie długo milczeli na ich temat.
  • 0:28 - 0:33
    Obrazki miały pokazywać działanie
    mechanizmów ludzkiej psychiki.
  • 0:33 - 0:36
    Co właściwie te plamy mogą nam powiedzieć?
  • 0:36 - 0:38
    Na czym polega taki test?
  • 0:38 - 0:43
    Szwajcarski psychiatra Hermann Rorschach
    wymyślił go na początku XX wieku.
  • 0:43 - 0:48
    W teście nie chodzi
    o odgadnięcie treści plamy,
  • 0:48 - 0:51
    tylko o nasz sposób myślenia.
  • 0:51 - 0:52
    Jako artysta amator,
  • 0:52 - 0:57
    Hermann był ciekawy, jak ludzie różnią się
    wizualnym postrzeganiem świata.
  • 0:57 - 1:00
    Rozwinął swoje zainteresowanie
    w szkole medycznej,
  • 1:00 - 1:03
    gdzie dowiedział się, że nasze zmysły
    są ze sobą głęboko połączone.
  • 1:03 - 1:08
    Uczył się o tym, że percepcja
    nie tylko rejestruje wrażenia,
  • 1:08 - 1:10
    ale je przetwarza.
  • 1:10 - 1:14
    Po podjęciu pracy w szpitalu
    psychiatrycznym na wschodzie Szwajcarii,
  • 1:14 - 1:17
    zaczął projektować serię
    zagadkowych obrazków,
  • 1:17 - 1:21
    żeby móc lepiej obserwować cały proces.
  • 1:21 - 1:24
    Przy użyciu kleksów
  • 1:24 - 1:28
    Rorschach zadawał to samo pytanie
    setkom zdrowych i chorych osób,
  • 1:28 - 1:30
    a brzmiało ono:
  • 1:30 - 1:32
    co to może być?
  • 1:32 - 1:36
    Dla Rorschacha nie było istotne to,
    co pacjenci faktycznie widzieli,
  • 1:36 - 1:39
    tylko sposób, w jaki
    zabierali się za to zadanie.
  • 1:39 - 1:42
    Które elementy obrazów ignorowali,
    a na jakich się skupiali?
  • 1:42 - 1:45
    Czy według nich obrazy się ruszały?
  • 1:45 - 1:48
    Czy kolory niektórych kleksów
    pomagały im w odpowiedzi,
  • 1:48 - 1:51
    czy rozpraszały i przytłaczały?
  • 1:51 - 1:54
    Rorschach opracował system
    kodowania odpowiedzi,
  • 1:54 - 1:59
    ograniczając szeroką gamę
    odpowiedzi do kilku.
  • 1:59 - 2:04
    Miał empiryczne narzędzie
    pomagające badać pacjentów:
  • 2:04 - 2:06
    kreatywnych i z bujną wyobraźnią,
  • 2:06 - 2:09
    skupionych na detalach lub na ogóle,
  • 2:09 - 2:13
    a także takich potrafiących
    dostosowywać swoje odpowiedzi.
  • 2:13 - 2:14
    Niektórzy byli zagubieni
  • 2:14 - 2:17
    i wciąż podawali tę samą odpowiedź.
  • 2:17 - 2:20
    Inni dawali niezwykłe i wspaniałe opisy.
  • 2:20 - 2:23
    Opisy były tak zróżnicowane,
    jak same kleksy,
  • 2:23 - 2:26
    co stwarzało wiele
    problemów percepcyjnych,
  • 2:26 - 2:29
    niektórych łatwiejszych
    do zinterpretowania od innych.
  • 2:29 - 2:32
    Jednak analiza ogólnego podejścia
    osoby wykonującej test
  • 2:32 - 2:35
    dawała prawdziwy wgląd w jej psychologię.
  • 2:35 - 2:38
    W miarę jak Rorschach badał
    coraz więcej osób,
  • 2:38 - 2:40
    wzory można było pogrupować.
  • 2:40 - 2:42
    Zdrowi pacjenci ze zbliżoną osobowością
  • 2:42 - 2:45
    zazwyczaj podchodzili do testu podobnie.
  • 2:45 - 2:48
    Pacjenci cierpiący
    na te same choroby psychiczne
  • 2:48 - 2:50
    też wypadali podobnie,
  • 2:50 - 2:53
    przez co test był wiarygodnym
    narzędziem diagnostycznym.
  • 2:53 - 2:55
    Dzięki niemu można było
    zdiagnozować dolegliwości
  • 2:55 - 2:59
    trudne do zidentyfikowania
    za pomocą innych dostępnych metod.
  • 2:59 - 3:00
    W 1921 roku
  • 3:00 - 3:04
    Rorschach opublikował 10 obrazów
    z systemem kodowania,
  • 3:04 - 3:06
    który według niego przedstawiał
  • 3:06 - 3:10
    najbardziej zniuansowany obraz
    podejścia percepcyjnego ludzi.
  • 3:10 - 3:12
    Przez kilka kolejnych dekad
  • 3:12 - 3:16
    test zyskał dużą popularność
    w wielu krajach na całym świecie.
  • 3:16 - 3:17
    W latach 60.
  • 3:17 - 3:22
    kliniki w Stanach posiłkowały się
    10 milionami jego kopii.
  • 3:22 - 3:25
    Niestety niecały rok po publikacji testu
  • 3:25 - 3:27
    Hermann Rorschach niespodziewanie zmarł.
  • 3:27 - 3:29
    Bez mentora trzymającego
    wszystko w ryzach,
  • 3:29 - 3:33
    test, do którego metodycznie
    zebrał tak wiele danych,
  • 3:33 - 3:37
    zaczęto używać na wiele dziwnych sposobów.
  • 3:37 - 3:40
    Przeprowadzono go
    na nazistowskich zbrodniarzach wojennych
  • 3:40 - 3:43
    z nadzieją, że wskaże on korzenie
    masowego mordu w psychice.
  • 3:43 - 3:47
    Antropolodzy pokazali obrazki
    odległym społecznościom
  • 3:47 - 3:49
    jako pewien rodzaj
    uniwersalnego testu osobowości.
  • 3:49 - 3:52
    Pracodawcy byli uprzedzeni,
    decydując o zatrudnieniu
  • 3:52 - 3:55
    na podstawie wykresów dekodowania.
  • 3:55 - 3:58
    Gdy tylko test wyszedł z klinik
    i zetknął się z kulturą masową,
  • 3:58 - 4:02
    jego reputacja wśród naukowców zmalała
  • 4:02 - 4:05
    i zaprzestano go używać
    w kontekście medycznym.
  • 4:05 - 4:08
    Dziś test nadal wzbudza kontrowersje.
  • 4:08 - 4:11
    Wielu uważa, że został obalony.
  • 4:11 - 4:16
    Jednak gdy w 2013 roku sprawdzono
    dokumentację badania Rorschacha,
  • 4:16 - 4:20
    okazało się, że jeśli się go prawidłowo
    użyje, to wyniki mają uzasadnienie.
  • 4:20 - 4:23
    Może to pomóc w diagnozie
    chorób psychicznych
  • 4:23 - 4:26
    lub w stworzeniu profilu
    psychologicznego pacjenta.
  • 4:26 - 4:30
    Wprawdzie nie jest kluczem
    do ludzkiego umysłu,
  • 4:30 - 4:31
    żaden test nie jest.
  • 4:31 - 4:35
    Jednak wizualne podejście
    i brak dobrych lub złych odpowiedzi
  • 4:35 - 4:37
    pomaga psychologom namalować
  • 4:37 - 4:40
    obraz ludzkiego postrzegania świata.
  • 4:40 - 4:42
    Dzięki temu jesteśmy o krok bliżej
  • 4:42 - 4:45
    do zrozumienia wzorów
    kryjących się za percepcją.
Title:
Na czym polega test Rorschacha? - Damion Searls
Speaker:
Damion Searls
Description:

Zobacz całą lekcję: https://ed.ted.com/lessons/how-does-the-rorschach-inkblot-test-work-damion-searls

Od około stulecia dziesięć tablic z kleksami było używanych do wykonywania niemal mistycznych testów psychologicznych. Psychologowie długo milczeli
na ich temat. Obrazki miały pokazywać działanie mechanizmów ludzkiej psychiki. Ale co właściwie te plamy mogą nam powiedzieć? Na czym polega ten test? Damion Searls opowiada o tym, jak test Rorschacha może pomóc nam zrozumieć wzory kryjące się za percepcją.

Lekcja: Damion Searls, reżyseria: Kozmonot Animation Studio.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:46

Polish subtitles

Revisions