< Return to Video

Jim Crow part 4 | The Gilded Age (1865-1898) | US History | Khan Academy

  • 0:01 - 0:02
    Cim Krou qanunları
  • 0:02 - 0:04
    haqda danışmışıq və son videoda
  • 0:04 - 0:08
    1876-cı ildə qalmışdıq.
  • 0:09 - 0:14
    1876-cı ildə Respublikaçı namizəd
  • 0:14 - 0:18
    Raterford Heys ilə Demokrat Samuel Tilden
  • 0:22 - 0:26
    arasında mübahisəli prezident seçkiləri
    oldu.
  • 0:31 - 0:35
    Nadir hal idi ki, Tilden xalqın səsini
  • 0:35 - 0:38
    qazanmışdı, lakin seçkiləri
  • 0:39 - 0:42
    Heys qazandı.
  • 0:44 - 0:47
    Konqresdə prezident seçkilərinin necə
    başa çatacağı haqda
  • 0:47 - 0:50
    qarşıdurmalar olsa da, nəhayət,
  • 0:50 - 0:54
    1877-ci il güzəşti adlı arxa plan
    sövdələşməsinə
  • 0:54 - 0:57
    nail oldular.
  • 0:59 - 1:03
    Bu güzəştə görə, Respublikaçılar və
  • 1:06 - 1:09
    Demokratlar Heysin prezident olması
  • 1:11 - 1:13
    barədə razılığa gəldilər.
  • 1:13 - 1:16
    Əvəzində, Cənubu- xüsusən də
  • 1:17 - 1:19
    Luiziana və Cənubi Karolinanı
  • 1:19 - 1:21
    işğal edən milli qüvvələr
  • 1:21 - 1:24
    14-cü düzəlişi və ya afromerikalıların
  • 1:24 - 1:27
    bərabər vətandaşlı olmalarını
  • 1:27 - 1:30
    qəbul edəcək,
  • 1:30 - 1:31
    öz sərhədlərinə geri dönərək
  • 1:31 - 1:33
    Cənubun siyasətinə
  • 1:33 - 1:35
    bir daha
  • 1:35 - 1:38
    qarışmayacaqdılar.
  • 1:38 - 1:40
    1877-ci il güzəşti ilə
  • 1:41 - 1:45
    Respublikaçılar Partiyası
  • 1:45 - 1:46
    afroamerikalıların hüquqlarının
  • 1:46 - 1:49
    arxasında durdu və
  • 1:49 - 1:54
    bir partiya olaraq
  • 1:54 - 1:57
    irqi bərabərliyi təmin etdi.
  • 1:57 - 1:59
    Bəs nə üçün bunu etdilər?
  • 1:59 - 2:03
    Düşünürəm ki, onlar yorulmuşdular
  • 2:03 - 2:05
    və təslim oldular.
  • 2:05 - 2:09
    Xatırlayın ki, 1865-ci ildə bitən
  • 2:09 - 2:12
    Vətəndaş müharibəsindən 12 il keçməsinə
    baxmayaraq
  • 2:13 - 2:16
    Federal qoşunlar hələ də Cənubda idi.
  • 2:16 - 2:20
    --
  • 2:20 - 2:22
    --
  • 2:22 - 2:24
    --
  • 2:24 - 2:29
    --
  • 2:29 - 2:32
    --
  • 2:32 - 2:34
    --
  • 2:34 - 2:37
    1873-cü ildə iqtisadi böhran
  • 2:38 - 2:42
    baş verdi.
  • 2:44 - 2:46
    Böyük Böhranı demək olar ki,
  • 2:46 - 2:49
    ABŞ-ın yeganə iqtisadi tənəzzülü kimi
    görürük,
  • 2:49 - 2:52
    lakin bundan əvvəl dövlət, təxminən,
    20 illik
  • 2:52 - 2:56
    yüksəliş və eniş dövrünü yaşamışdı.
  • 2:56 - 3:01
    1873-cü ildəki böhran nəticəsində
  • 3:01 - 3:05
    insanların çoxunda Cənubun
    yenidənqurmasına ayırmaq üçün
  • 3:06 - 3:08
    çox az pulları var idi.
  • 3:08 - 3:11
    Deyərdim ki, bu, irqçilik və Şimaldakı
  • 3:11 - 3:15
    əmək hərakatənın bir hissəsidir.
  • 3:17 - 3:20
    Ağ vətəndaşlar Vətəndaş Müharibəsindən
  • 3:20 - 3:24
    getdikcə uzaqlaşdıqca,
  • 3:24 - 3:28
    şimallılar arasında ləğvetmə ruhu
    azalırdı.
  • 3:28 - 3:32
    19-cu əsrin sonları ABŞ-da irqləşmə
    dövrü idi,
  • 3:33 - 3:37
    çünki Cənubi və Qərbi Avropadan bir çox
  • 3:37 - 3:39
    etnik siniflər ölkəyə daxil olurdu.
  • 3:39 - 3:42
    Bu dövr həmçinin
  • 3:42 - 3:45
    Sosial Darvinizm dövrü
  • 3:45 - 3:47
    də adlanır.
  • 3:47 - 3:50
    --
  • 3:50 - 3:53
    Lakin irqlər arasında irqi müxtəlifliyin
  • 3:53 - 3:58
    və iyerarxiyanın təfsiri təkcə cənubda
    deyil,
  • 3:58 - 4:00
    bütün ABŞ-da daha geniş baş verdi.
  • 4:00 - 4:04
    1877-ci ildə Federal qoşunlar
  • 4:05 - 4:07
    Cənubu tərk etdilər,
  • 4:07 - 4:09
    bu da o demək idi ki, afroamerikalıları
  • 4:09 - 4:14
    Cənub hökumətindən qoruyan
  • 4:14 - 4:18
    heç kim olmayacaqdı. Hökumətin qəbul
    etdiyi
  • 4:18 - 4:21
    qanunları isə Cim Krou qanunları
    adlandırırıq.
  • 4:21 - 4:22
    Bu, həmçinin afroamerikalıların
  • 4:22 - 4:25
    səsvermə hüququna mane olan,
  • 4:25 - 4:28
    ağdərililər ilə qaradərililərin nikahına
    qadağa qoyan,
  • 4:28 - 4:31
    avtobunun arxasında oturmağı,
  • 4:31 - 4:33
    fəvvarələrdən istifadə etməyi
  • 4:33 - 4:35
    və bunun kimi bu gün də qüvvədə qalan
  • 4:35 - 4:37
    digər Cim Krou qanunlarını qadağan edən
  • 4:37 - 4:39
    qanunlar idi.
  • 4:39 - 4:41
    İndiki qanunların bəziləri
  • 4:41 - 4:46
    bu 14-cü düzəlişdə olan qanunlarla-
  • 4:46 - 4:50
    qanun irqi hədəf ala bilməz,
  • 4:52 - 4:54
    ABŞ-da doğulmuş hər kəs qanun altında
    eynidir
  • 4:54 - 4:57
    qanunları ilə
  • 4:57 - 4:59
    ziddiyyət təşkil edir.
  • 4:59 - 5:02
    --
  • 5:02 - 5:06
    1896-cı ildə Homer Plessi adlı şəxs
  • 5:09 - 5:12
    ağ qatar vaqonunda oturduğu üçün
    həbs edildi.
  • 5:12 - 5:13
    --
  • 5:13 - 5:15
    --
  • 5:15 - 5:18
    --
  • 5:18 - 5:21
    Əslində, o, 1896-cı ildə qatar vaqonlarında
    olan ayrı-seçkiliyin
  • 5:21 - 5:24
    konstitusiya baxımından doğru
    olub-olmadığını
  • 5:24 - 5:27
    yoxlamaq istəyirdi. Onun işi Ali
    Məhkəməyə qədər gedir
  • 5:27 - 5:32
    və qərar verilir ki, yaşayış məskənləri
    ayrı olduğu müddətdə
  • 5:32 - 5:36
    irqi ayrı-seçkilik də normaldır.
  • 5:36 - 5:40
    --
  • 5:42 - 5:46
    Nəzəri olaraq, ayrı yaşayış məskənləri
  • 5:50 - 5:52
    ağdərililər və qaradərililər üçün bərabər olsa da,
  • 5:52 - 5:56
    əslində elə deyildi.
  • 5:56 - 6:01
    Əslində, bu qeyri-bərabərliyi nəzərdə
    tutan ayrılıq idi.
  • 6:01 - 6:04
    NAACP 1954-cü ildə Braun və Təhsil Şurası
  • 6:04 - 6:08
    məsələsinə müdaxilə edəcək və
  • 6:08 - 6:11
    "ayrı, lakin bərabər" doktrinası
    ləğv ediləcək.
  • 6:11 - 6:15
    Lakin 1877-1954-cü illər arasında Cim Krou
    qanunları
  • 6:19 - 6:21
    bütün Cənub əyalətlərində
  • 6:21 - 6:23
    hökm sürürdü.
  • 6:23 - 6:25
    Cənubdakı bu hallar
  • 6:25 - 6:28
    həqiqətən dəhşətli idi.
  • 6:28 - 6:31
    Şimalda irqi ayrı-seçkilik çox az idi.
  • 6:31 - 6:35
    Lakin cənubda ayrı-seçkilik qanunları və
  • 6:36 - 6:40
    bu qanunların tətbiqi üçün zorakılıqlar
    var idi.
  • 6:40 - 6:43
    Şimalda de-fakto ayrı-seçkiliyi
  • 6:43 - 6:46
    xüsusən mənzil və iş ayrı-seçkiliyindən
  • 6:46 - 6:48
    ibarət idi.
  • 6:48 - 6:50
    Hətta 1954-cü ildəki Braun və
  • 6:50 - 6:53
    Təhsil Şurasının qərarı
  • 6:53 - 6:57
    ABŞ-da ayrı-seçkiliyə son qoymadı.
  • 6:57 - 7:01
    Sadəcə Şimalda ayrı-seçkiliyə,
  • 7:01 - 7:05
    həmçinin de-fakto ayrı-seçkiliyinə
  • 7:05 - 7:08
    son qoymağa çağırırdı.
  • 7:08 - 7:11
    Əsas diqqət Vətəndaş Hüquqları Hərəkatına
    yönəlirdi.
  • 7:11 - 7:14
    Düşünürəm ki, Cim Krou dövrünün
    əsl fəlakəti
  • 7:14 - 7:17
    belə olmalı deyildi.
  • 7:17 - 7:21
    1876-cı ildə prezident seçkilərində
    Federal Hökumət
  • 7:21 - 7:24
    afroamerikalıların hüquqlarını qorumaqdan
  • 7:24 - 7:26
    az-çox imtina etmişdi.
  • 7:26 - 7:29
    Federal hökumət təslim olmasaydı,
  • 7:29 - 7:30
    cənubda həyatın necə olmasını
  • 7:30 - 7:33
    təsəvvür etmək maraqlıdır.
  • 7:33 - 7:35
    Bəlkə çox fərli olardı, ya da dəyişməzdi.
  • 7:35 - 7:37
    --
  • 7:37 - 7:42
    --
  • 7:42 - 7:44
    --
  • 7:44 - 7:47
    --
  • 7:47 - 7:51
    Əvəzində, ABŞ afroamerikalıları
  • 7:51 - 7:55
    100 ilə yaxın cəmiyyətdə 2-ci sinif olmağa
  • 7:55 - 7:58
    məhkum etmişdi.
Title:
Jim Crow part 4 | The Gilded Age (1865-1898) | US History | Khan Academy
Description:
more » « less
Video Language:
English
Team:
Khan Academy
Duration:
07:58

Azerbaijani subtitles

Incomplete

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.