< Return to Video

Jak duma osoby transpłciowej powraca do rodzinnej wioski

  • 0:01 - 0:02
    "Nie pasujesz tu"
  • 0:02 - 0:06
    zwykle znaczy: "nie umiemy znaleźć
    dla ciebie roli i zajęcia".
  • 0:07 - 0:11
    "Nie pasujesz tu" czasami znaczy:
    "jesteś zbyt dużym dziwakiem".
  • 0:12 - 0:14
    "Nie pasujesz tu"
  • 0:15 - 0:17
    bardzo rzadko oznacza:
  • 0:17 - 0:21
    "nie możesz tu żyć i być szczęśliwy".
  • 0:22 - 0:24
    Studiowałam w Johannesburgu
    w Afryce Południowej.
  • 0:24 - 0:27
    Pamiętam, kiedy pierwszy raz
    moja biała koleżanka
  • 0:27 - 0:30
    usłyszała, jak mówiłam w tswana,
    narodowym języku Botswany.
  • 0:31 - 0:33
    Rozmawiałam przez telefon z matką.
  • 0:33 - 0:38
    Głębokie zaciekawienie na twarzy koleżanki
    było absolutnie bezcenne.
  • 0:38 - 0:41
    Jak tylko odłożyłam słuchawkę,
    przyszła do mnie, mówiąc:
  • 0:41 - 0:43
    "Nie wiedziałam, że to potrafisz".
  • 0:43 - 0:46
    "Jak to się stało, że znam cię tyle lat
    i nie wiedziałam, że to potrafisz?".
  • 0:47 - 0:51
    Miała na myśli to,
    że potrafiłam stłumić akcent
  • 0:51 - 0:52
    i płynnie mówić w moim języku.
  • 0:52 - 0:56
    Postanowiłam ją wtajemniczyć
    i ujawnić kilka innych czynników,
  • 0:56 - 0:58
    które definiują mnie jako Motswana.
  • 0:58 - 1:01
    To nie tylko moja znajomość języka
  • 1:01 - 1:03
    i to, że mam tam rodzinę.
  • 1:03 - 1:08
    Pod tym bajecznym obliczem
    kryje się bowiem wiejskie dziecko.
  • 1:08 - 1:10
    (Śmiech)
  • 1:10 - 1:15
    (Brawa)
  • 1:15 - 1:18
    Lata temu opowiadałam swoją historię
    widzom z Botswany,
  • 1:18 - 1:21
    historię osoby transpłciowej,
    oczywiście po angielsku,
  • 1:21 - 1:24
    bo Setswana to język neutralny płciowo.
  • 1:24 - 1:27
    Możemy jedynie krążyć
    wokół terminu "transpłciowy".
  • 1:27 - 1:31
    W tamtej opowieści nie było
    ważnej części mojej historii.
  • 1:31 - 1:34
    raczej przez powiązanie niż ze wstydu.
  • 1:35 - 1:38
    "Kat" to była międzynarodowa gwiazda,
  • 1:38 - 1:42
    publicystka modowa i lifestylowa,
    muzyk, producentka teatralna,
  • 1:42 - 1:43
    performerka...
  • 1:43 - 1:47
    Wszystkie te role definiują mnie
    jako lekkostrawnego transa nowej ery,
  • 1:47 - 1:49
    oswojonego i mainstreamowego.
  • 1:49 - 1:50
    Kat.
  • 1:51 - 1:54
    Kat ma dyplom jednego z najlepszych
    uniwersytetów w Afryce,
  • 1:54 - 1:56
    co ja mówię - na świecie!
  • 1:56 - 1:59
    To nasuwa wniosek,
  • 1:59 - 2:01
    że Kat nie jest jak te małe,
    ciemnoskóre dzieci
  • 2:01 - 2:04
    dokazujące na ulicach
    jakiejś przypadkowej osady kolejowej,
  • 2:04 - 2:06
    jak, dajmy na to, Tati Siding
  • 2:06 - 2:09
    albo zapomnianej wioski Kgagodi.
  • 2:09 - 2:12
    Dzieci w rajstopach z kurzu,
    o sczerniałych kolanach
  • 2:12 - 2:15
    od wieloletniego klęczenia
    i woskowania podłóg,
  • 2:15 - 2:19
    o skórze naznaczonej
    lekcjami wspinaczki po drzewach.
  • 2:20 - 2:21
    One bawiły się do zachodu słońca,
  • 2:21 - 2:24
    jadły kolację przy lampie naftowej
  • 2:24 - 2:28
    i wracały grać w chowanego
    pośród wijów i sów,
  • 2:28 - 2:32
    aż wreszcie któraś z matek
    zagnała je na noc do domu.
  • 2:32 - 2:37
    To wszystko umknęło
    w przekładzie i w mojej przemianie.
  • 2:37 - 2:38
    Kiedy to zrozumiałam,
  • 2:38 - 2:44
    zdecydowałam, że nadszedł czas,
    aby połączyć moje dwie osobowości.
  • 2:44 - 2:46
    Dla siebie samej i dla innych,
  • 2:46 - 2:49
    musiałam oswoić swoją transpłciowość.
  • 2:50 - 2:53
    Mam na myśli wyjście
    poza obraz życia miejskiego,
  • 2:53 - 2:56
    który zasłania ukrytą
    za nim mieszkankę wsi.
  • 2:56 - 3:01
    Teraz, kiedy bycie ciemnoskórym transem,
    Afrykańczykiem wartym uwagi
  • 3:01 - 3:03
    w żadnym razie nie kojarzy się z wsią,
  • 3:03 - 3:05
    obawiam się, że wymazujemy z życiorysu to,
  • 3:05 - 3:07
    co sprawiło, że zaszliśmy tak daleko.
  • 3:08 - 3:10
    Kiedy po raz pierwszy
    ujawniłam się w mojej wiosce,
  • 3:10 - 3:13
    miałam 20 lat i miałam
    na sobie damski kaftan.
  • 3:13 - 3:18
    Krewni i obcy żartowali
    z tego, że noszę sukienkę.
  • 3:18 - 3:23
    Odpowiadałam im słowami,
    których my, wykluczeni,
  • 3:23 - 3:26
    my - lepsi, zostaliśmy nauczeni.
  • 3:26 - 3:28
    Ignorujemy ich, mówiąc:
    "Nie macie o niczym pojęcia".
  • 3:29 - 3:34
    Oczywiście myliłam się wtedy,
    bo moja definicja wiedzy
  • 3:34 - 3:40
    polegała na odrzuceniu stylu życia
    i myślenia rodem z Trzeciego Świata.
  • 3:41 - 3:43
    Wiele czasu zajęło mi zrozumienie,
  • 3:43 - 3:47
    że akty dumy mają najwięcej życia
    nie w odwiedzanych wielkich miastach,
  • 3:47 - 3:51
    ale w wioskach, których językiem mówię,
    gdzie bawiłam się jako dziecko
  • 3:51 - 3:53
    i gdzie czuję się jak w domu.
  • 3:53 - 3:55
    Mogę powiedzieć, że widziałam świat,
  • 3:55 - 3:58
    i wiem, że ludzie tacy jak ja
    nie są osamotnieni, jesteśmy wszędzie.
  • 3:59 - 4:02
    Wspomnienie rodzinnych stron
    pomogło mi w autorefleksji,
  • 4:02 - 4:06
    nauczyło, jak dawać nadzieję
    innym wykluczonym.
  • 4:06 - 4:08
    Oswojenie mojej transpłciowości
  • 4:08 - 4:12
    oznacza budowanie mostów
    pomiędzy odcieniami mojej tożsamości.
  • 4:13 - 4:14
    Dzięki temu mogę przyznać,
  • 4:14 - 4:17
    że choć mój język jest dość giętki,
    żeby mówić w językach romańskich,
  • 4:17 - 4:24
    nie zaprzeczam, że pod wpływem emocji,
    umiem też zrobić tak:
  • 4:24 - 4:28
    (Krzyk)
  • 4:29 - 4:30
    To...
  • 4:35 - 4:36
    (Brawa)
  • 4:36 - 4:40
    To, że znakowałam bydło z mamą
    albo rąbałam drzewo z kuzynami
  • 4:40 - 4:43
    nie czyni mnie mniej fantastyczną,
    mniej trans,
  • 4:43 - 4:47
    nawet jeżeli teraz jestem przyzwyczajona
    do przyjęć na dachu i wystawnego menu
  • 4:47 - 4:49
    czy stref dla VIP-ów.
  • 4:49 - 4:50
    (Śmiech)
  • 4:50 - 4:55
    Jestem dumna z tego, kim jestem:
    dzięki językowi mojej babci,
  • 4:55 - 4:58
    kuchni mojej mamy, pieśni dziadka,
  • 4:58 - 5:01
    skórze tatuowanej
    kolejnymi upadkami z osła
  • 5:01 - 5:05
    i wspomnieniu wielu nocy
    pod gwiezdnym sklepieniem.
  • 5:07 - 5:10
    Jeżeli istnieje miejsce naprawdę mi obce,
  • 5:10 - 5:15
    to jest nim umysł, w którym moja historia
    zaczyna się od bycia trans,
  • 5:15 - 5:17
    zamiast od moich wiejskich korzeni.
  • 5:17 - 5:21
    Oswoić moją transpłciowość to zrozumieć,
  • 5:21 - 5:25
    że wiejskość to nierozerwalna część mnie
    i że ja jestem jej częścią.
  • 5:25 - 5:27
    Dziękuję.
  • 5:27 - 5:30
    (Brawa)
Title:
Jak duma osoby transpłciowej powraca do rodzinnej wioski
Speaker:
Katlego Kolanyane-Kesupile
Description:

W poetyckiej, osobistej prelekcji stypendystka TED Katlego Kolanyane-Kesupile analizuje związek pomiędzy nowoczesnym stylem życia osoby nie-heteronormatywnej a swoim dzieciństwem spędzonym w botswańskiej wiosce. „Teraz, kiedy bycie ciemnoskórym transem, Afrykańczykiem wartym uwagi, w żadnym razie nie kojarzy się z wsią, obawiam się, że wymazujemy z życiorysu to, co sprawiło, że zaszliśmy tak daleko” – mówi. – „Oswojenie transpłciowości oznacza budowanie mostów pomiędzy odcieniami mojej tożsamości” – dodaje.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
05:49

Polish subtitles

Revisions